sr Serbian
sq Albanianen Englishfr Frenchde Germanru Russiansr Serbiantr Turkish

Best Songs

    Best Adriatic Songs

    Ko je u riziku i kako se zaštititi usljed zagađenja

    Published: 16 January 2020
    No comments
    Categories: Society, Uncategorized

    IJZCG

    Na sajtu Svjetsko zagađenje vazduha, na kojem je moguće pronaći podatke o kvalitetu zraka u realnom vremenu vazduh u Nikšiću, Pljevljima i Bijelom Polju je ocijenjen kao “nezdrav”, dok je u Podgorici okarakterisan kao “nezdrav za osjetljive grupe”.

     

    To su, naime, pokazala mjerenja u 13 sati, a najgora situacija je u Nikšiću, Bijelom Polju i Pljevljima.

    Shodno navedenoj situaciji, iz Instituta za javno zdravlje (IJZ) navode da je zagađenje vazduha – ambijentalnog, ali i onog u prostorima za stanovanje, jedan od najznačajnijih rizika po zdravlje koji ugrožava sve kategorije stanovništva.

    Preduzimanje mjera za zaštitu i unaprijeđenje zdravlja kao i poboljšanje kvaliteta vazduha u životnoj i radnoj sredini kao i ambijentalnog vazduha je domenu lične i društvene odgovornosti svih elčemenata društva – pojedinaca ali i pravnih lica.

    Ko je u posebnom riziku?

    Rizik od narušavanja zdravlja kao posljedice udisanja i izloženosti praškastim česticama (PM česticama) u zagađenom vazduhu nije jednak za sve kategorije stanovništva – neke kategorije stanovništva su pod većim rizikom i one uključuju:

    * Osobe sa bolestima srca i krvnih sudova

    * Osobe sa hroničnim bolestima pluća i organa za disanje,

    * Starije osobe i djecu koje su i pod najvećim rizikom od izloženosti ovim česticama.

    * Trudnice, i novorođenčad

    * Gojazne i osobe sa hroničnim metaboličkim bolestima kao što je dijabetes.

    Posljedice kratkotrajnog izlaganja

    Kao posljedica kratkotrajnog izlaganja zagađenom vazduhu i kod zdravih ljudi nastaju simptomi, kao što su su iritacija sluzokože očiju, nosne šupljine i grla, kašljanje, stezanje u grudma, otežano disanje.

    Ovi simptomi nastaju privremeno i nestaju kada se popravi kvalitet vazduha.

    Opasnosti za djecu

    Kod djece postoji veća vjerovatnoća da će biti izložena zagađenom vazduhu, jer često provode više vremena na otvorenom, učestvuju u različitim aktvnostima i igri, a pritom udišu više vazduha po kilogramu tjelesne težine u odnosu na odrasle osobe.

    “Djeca su takođe osjetljivija na zagađennje vazduha u odnosu na odrasle obzirom da su njihovi disajni putevi još u fazi razvoja. Osim toga, kod djece postoji veća vjerovatnoća za javljanja astme u odnosu na odrasle, što dodatno povećava rizik”, navode iz Instituta.

    Opasnosti za hronično oboljele

    Osobe s bolestima srca i krvnih sudova uključuju sve osobe s poznatim bolestima koronarnih arterija, ishemijske bolesti srca, osobe koje imaju ili su imale anginu i/ili srčani udar, operacije na srcu (npr. stent, bajpas), zatajenja srca, aritmije, periferne vaskularne bolesti, prolazne ishemijske napade ili cerebrovaskularne bolesti. Kod osoba sa bolestima srca i krvnih sudova, izlaganje zagađenom vazduhu će uzrokovati pogoršanje simptoma i bolesti čak i ako se simptomi ne osjećaju neposredno.

    “Ova grupa uključuje i starije osobe, jer postoji vjerojatnoća da imaju nedijagnostifikovane bolesti srca i krvnih sudova, kao i osobe s višestrukim faktorima rizika, kao što su osobe sa šećernom bolesti, visokim krvnim pritiskom, povišenim holesterolom, osobe koje konzumiraju duvan i sl. Osobe koje imaju neku bolest pluća i organa za disanje (uključujući astmu i hronične opstruktivne bolesti pluća), neće biti u mogućnosti da dišu duboko i snažno kao što to inače čine kada vazduh nije zagađen. Ove osobe mogu iskusiti simptome kao što su kašalj, bol u grudima, otežano disanje, zamor”, istakli su iz IJZ.

    U slučaju javljanja navedenih simptoma potrebno je, kako kažu, obratiti se izabranom ljekaru, kao i slijediti uputstva u pogledu uzimanja terapije i liječenja bolesti kod pacijenata koji su na terapiji.

    * Preporuke za postupanje tokom trajanja povišenog zagađenja vazduha

    – Smanjite i održavajte fizičku aktivnost na niskom nivou;

    -Izbjegavajte aktivnosti na otvorenom pri kojima dišete brže ili dublje. Preferirajte šetnju umjesto trčanja ili aktivnosti u unutrašenjem prostoru.

    – Izbjegavajte prometne ulice i saobraćajnice gdje je koncentracija respirabilnih čestica veća usled zagađenja koja potiču od prevoznih sredstava (automobila, kamiona i sl.).

    – Boravite u zatvorenom prostoru u području sa što je moguće čistijim vazduhom. Naročito je bitno da bezbijediti da je prostorija za spavanje najmanje ugrožena spoljašnjim i unutrašnjim zagađenjem. Dobar izbor je da prostorija obavezno bude bez uređaja za grijanje prostora fosilnim gorivima. Ako soba ima prozore koji su okrenuti ka saobraćajnici ili treba ih držati zatvorene.

    – Koristite klima uređaje ili sisteme grijanja koji imaju odgovarajuće filtere ili su dizajnirani tako da ne uvlače spoljašnji vazduh u prostorije za boravak. Ako grejno tijelo pruža mogućnost korišćenja svježeg spoljašnjeg vazduha, treba onemogućiti unos svježeg vazduha spolja.

    – Redovno održavajte i čistite filtere vazduha, kako bi se omogućio dobar protok vazduha u zatvorenom prostoru. Uređaji za prečišćavanje vazduha mogu pomoći u popravljanju kvaliteta vaduha u zatvorenom prostoru, ali treba voditi računa da se ne koriste ovakvi uređaji koji proizvode ozon, jer će se u tom slučaju povećati zagađenje u stambenom prostoru.

    – Smanjite zagađenje vazduha u vašem domu tako što ćete ukinuti pušenje u prostorijama u kojima boravite, sisteme grijanja prilagoditi i primjenjivati one koji ne stvaraju unutrašnje zagađenje i PM čestice, izbjegavati korišćenje svega što sagorijeva kao što je drvo u kaminima, otvorenim ložištima, uređaje za grijanje prostorija fosilnim gorivima, plinske šporete i šporete/peći na čvrsta goriva.

    – Vodite računa pri održavnju čistoće u zatvorenim prostorijama. Čišćenje pokreće čestice koje se već nalaze unutar vaših prostorija, stoga treba po mogućnosti koristiti usisivače koji imaju filtere koji zadržavaju čestice u visokom procentu (npr. HEPA filter). Pri čišćenju treba dati prednost vlažnom čišćenju koje može pomoći u smanjenju količine prašine.

    – Kada se kvalitet ambijentalnog vazduha poboljša, treba otvoriti prozore i provjetriti prostorije.

    – Obične maske koje se koriste za zaštitu od prašine nisu efikasne. Ove maske su dizajnirane za čestice većeg promjera i neće zaštititi vaša pluća od malih čestica, kao što su respirabilne čestice promjera 10 µm ili 2,5 µm. Šalovi i marame oko glave takođe neće pomoći.

    0 comments

    Reply

    You must be logged in to post a comment.

    • Nurković: Podrška inicijativi sa se ulica u Baru nazove „Ulicom žrtava barskog masakra”
      on 08/09/2025 at 19:01

      Potpredsjednik Skupštine Crne Gore Mirsad Nurković primio je aktivistu za ljudska prava i člana nestranačke Građanske inicijative “21. maj” mr Aleksandra Sašu Zekovića. Razgovarano je o iskustvima i izazovima ljudskih prava i politika sjećanja u praksi, uključujući i pokušaje revizionizma.

    • Crna Gora i japanska JERA otvaraju put ka energetskom partnerstvu
      on 08/09/2025 at 18:42

      Vlada Crne Gore i japanska energetska kompanija JERA, potpisaće 10. septembra Memorandum o razumijevanju kojim se otvara mogućnost izgradnje LNG terminala i gasne termoelektrane u Crnoj Gori. Dokument predstavlja, kako je navedeno, "kvalitativni iskorak u odnosima dvije države, jer prelazi okvir dosadašnje razvojne i tehničke pomoći i otvara perspektivu strateških infrastrukturnih ulaganja".

    • Gorčević u Austriji: Crna Gora će donijeti novu energiju Evropskoj uniji
      on 08/09/2025 at 18:04

      Ministarka evropskih poslova Crne Gore Maida Gorčević boravila je u zvaničnoj posjeti Austriji, gdje se sastala sa saveznom ministarkom za evropske i međunarodne poslove, Beatom Majnl-Rajzinger, i saveznom ministarkom za Evropu, integracije i porodicu u Kancelariji saveznog kancelara, Klaudiom Plakolm. Tokom razgovora potvrđena je snažna podrška Austrije evropskom putu Crne Gore, kao i spremnost da se nastavi intenzivna bilateralna saradnja i razmjena iskustava u sprovođenju reformi.

    • Mandić sa Ervinom: Intenzivirati političku, ekonomsku i kulturnu saradnju
      on 08/09/2025 at 16:51

      Crna Gora i Indonezija njeguju tradicionalno dobre i prijateljske odnose, koje je potrebno osnažiti kroz intenzivniju političku, ekonomsku i kulturnu saradnju, saopštio je predsjednik Skupštine Andrija Mandić koji se sastao danas sa ambasadorom Indonezije u Crnoj Gori Andreanom Ervinom.

    • "Najnoviji slučaj nasilja u školama poslednje zvono za uzbunu"
      on 08/09/2025 at 15:35

      Poslanica Pokreta Evropa sad i članica Odbora za prosvjetu Branka Marković, u osvrtu na najskoriji slučaj nasilja u školama saopštila je da je duboko zabrinuta zbog stanja u našem društvu, i činjenice da je nasilje postalo gotovo uobičajena pojava – toliko da javnost sve rjeđe reaguje sa istim osjećajem uznemirenosti. To nikako ne smijemo prihvatiti, kaže ona.

    • Ibrahimović sa ambasadorima Belgije i Indonezije: Jačanje prijateljskih odnosa i saradnje
      on 08/09/2025 at 14:57

      Potpredsjednik Vlade i ministar vanjskih poslova Ervin Ibrahimović sastao se danas, u odvojenim susretima, sa novoimenovanim ambasadorima Belgije i Indonezije u Crnoj Gori, povodom njihovih nastupnih posjeta.

    • Tokom protesta na Cetinju dominirale slike Nena Kaluđerovića; Miličić: Glorifikacija optuženog za zločine
      on 08/09/2025 at 13:59

      Iz Nove srpske demokratije saopštili su da su na Cetinju, povodom godišnjice protesta na Belvederu, na video bimu dominirale slike Nena Kaluđerovića, koji se nalazi na crvenoj interpolovoj potjernici više evropskih zemalja.

    • Skupština o izboru Mirjane Vučinić 15. septembra
      on 08/09/2025 at 13:24

      Predsjednik Skupštine Andrija Mandić sazvao je za 15. septembar vanrednu sjednicu parlamenta na čijem će dnevnom redu biti predlog za izbor jednog sudije Ustavnog suda Crne Gore.

    • Vuković-Kuč: Spajić bagateliše suštinske teme
      on 08/09/2025 at 13:20

      Čak i kad na vlast dođeš kao apostol, to jest, ministar SPC i branitelj njenih svetinja, kao premijer ne bi smio da se klanjaš spomeniku fašisti u srcu SPC i proglašavaš to seoskom temom, kazala je poslanica DPS Crne Gore Aleksandra Vuković-Kuč.

    • Stanić: Ovu Vladu treba srušiti
      on 08/09/2025 at 13:12

      Direktno priznanje da ova vlast ništa ne valja, jer da valja ne bi se svako malo rekonstruisala”, naveo je na mreži X predsjednik GO SDP i predstavnik Evropskog saveza Mirko Stanić. 

    • "Crna Gora vodi odgovornu i održivu ekonomsku politiku"
      on 08/09/2025 at 14:33

      Tim Ministarstva finansija, predvođen ministrom Novicom Vukovićem, sastao se sa izvršnim direktorom Belgijsko-holandske konstituence Svjetske banke i Međunarodnog monetarnog fonda Jeroenom Clicqom, kako bi razmijenili mišljenja o ključnim ekonomskim reformama i izazovima koje Crna Gora sprovodi na putu ka članstvu u Evropskoj uniji.

    • Radović: CBCG pouzdan partner u očuvanju stabilnosti i sprovođenju evropskih standarda
      on 08/09/2025 at 14:26

      Centralna banka (CBCG) je u potpunosti posvećena sprovođenju reformi i integraciji u evropski finansijski sistem, saopštila je guvernerka vrhovne monetarne institucije Irena Radović.

    • ASP: Tužilaštvo ćuti o milionskoj šteti zbog kredita EPCG kod Prve banke
      on 08/09/2025 at 10:02

      Akcija za socijalnu pravdu (ASP) saopštila je da više od godinu dana iz državnog tužilaštva nema informacija o postupku po njihovoj krivičnoj prijavi u vezi sa Ugovorom o subordinisanom dugu između Elektroprivrede Crne Gore (EPCG) i Prve banke, zaključenim još 2010.

    • Od sjutra skuplje gorivo
      on 08/09/2025 at 08:48

      Agencija za regulaciju cijena objavila je korekciju, odnosno poskupljenje maksimalnih cijena naftnih derivata koja stupa na snagu od sjutra.

    • Blokirani dug na računima crnogorskih preduzeća premašio milijardu i po eura
      on 08/09/2025 at 07:00

      Broj blokiranih firmi i preduzetnika je uvećan za više od 2.200 u odnosu na kraj 2020. godine, a iznos blokiranog duga je dupliran i uvećan za gotovo 750 miliona eura. U Crnoj Gori je, prema najnovijim podacima Centralne banke (CBCG), na kraju avgusta bilo 21.103 preduzeća sa blokiranim računima, dok je ukupan iznos duga na osnovu kojeg su blokirani računi – 1,52 milijarde eura, piše Pobjeda.  

    • Rast proizvodnje šumskih sortimenata
      on 07/09/2025 at 15:35

      Proizvodnja šumskih sortimenata iz državnih šuma u Crnoj Gori u drugom kvartalu ove godine bilježi rast od 105,7 odsto u odnosu na isti prošlogodišnji period, pokazuju podaci Monstata.

    • Lakušić: Da nije bilo pobjede nad šljunkarskom mafijom – primorje bi ostalo bez vode
      on 07/09/2025 at 10:44

      Predsjednik Odbora direktora Regionalnog vodovoda Crnogorsko primorje Zoran Lakušić poručio je da nije bilo pobjede nad šljunkarskom mafijom – primorje bi ostalo žedno.

    • Suprotni smjerovi indeksa
      on 06/09/2025 at 20:34

      Suprotni smjerovi indeksa i skroman promet obilježili su na Montenegroberzi sedmicu u kojoj je bonitetna kuća Standard & Poor's (S&P) potvrdila stabilan kreditni rejting Crne Gore.

    • Obveznice bolja alternativa od kredita, ali Vlada mora ponuditi povoljne uslove
      on 06/09/2025 at 18:41

      Nedavna najava Ministrastva finanasija da bi se Crna Gora do kraja godine mogla zadužiti kod građana izdavanjem državnih obveznica povoljnija je opcija od uzimanja kredita ili izlaska na međunarodno tržište, smatraju sagovornici Dnevnika. Ističu da bi nadležni taj proces trebalo dobro da isplaniraju i građanima ponudi povoljnije uslove od komercijalnih banaka kako bi bili motivisani da višak novca ulože u državu.

    • Radulović: Luka Bar prirodna kapija Evrope i ogroman razvojni potencijal
      on 06/09/2025 at 14:39

      Crna Gora je otvorena za investicije i spremna da iskoristi svoj pomorski potencijal na najbolji način, poručio je ministar pomorstva Filip Radulović, nakon sastanka sa ministrom saobraćaja i logističkih usluga Saudijske Arabije, Saleh bin Naser Al-Jaserom.