ODLAZAK KONCEPTUALNOG UMJETNIKA

Konceptualni umjetnik Frank Uve Lajsipen, poznatiji kao Ulaj, preminuo je u 77. godini poslije duge i teške bolesti, prenijeli su svjetski mediji. Ulaj je najpoznatiji kao dugogodišnji životni saputnik i saradnik Marine Abramović, sa kojom je izveo niz zajedničkih projekata od 1976. do 1988. kada su se razišli.

U doba svoje najveće ljubavi govorili su o sebi kao o “dvoglavom tijelu”, isto se oblačili i ponašali se poput blizanaca (rođeni su na isti dan – 30. novembra). Iz tog razdoblja poznata je serija performansa i akcija pod nazivom “Relation Work”, među kojima je i “AAA-AAA”, u kojem viču jedno na drugo tokom nastupa na televiziji bez publike u Liježu.

U Bolonji su, pak, izveli “Relation in Time”, koji je evocirao treći entitet, nastao interakcijom ženske i muške energije. U tom performansu Abramović i Ulaj sjede leđima okrenuti jedno drugom, pri čemu ih povezuje njihova kosa.

“Breathing In/Breathing Out” snimljen je 1977. u Beogradu, a tokom njega Marina i Ulaj jedno od drugog su udisali vazduh tačno 17 minuta, poslije čega su se onesvijestili.

Legendarna je i “Imponderabilia”, performans iz 1977, napravljen u Bolonji, u kojem su dvoje umjetnika goli stajali na uskom ulazu u galeriju. Posjetioci su morali da odaberu kome će se prilikom prolaska okrenuti licem, ženi ili muškarcu.

U Amsterdamu su 1980. uradili “Rest Energy”, kao dio serije “That Self”, a u tom performansu svako je sa svoje strane držao zategnuti luk sa strijelom čiji je vrh bio uperen u srce Marine Abramović. Mikrofoni na njihovoj odjeći bilježili su neravnomjerno disanje i ubrzanje kucanja srca, a poslije četiri minuta oboje su pustili luk.

Ipak, jedan od najpoznatijih performansa umjetničkog para je onaj koji je značio i kraj njihove veze, “Ljubavnici: Hod po Velikom zidu” iz 1988, u kojem je svako krenuo sa svoje strane Kineskog zida. Abramović je počela kraj Žutog mora, Ulaj od pustinje Gobi, pješačili su danima i sreli se u sredini. Tu su se zagrlili i prekinuli svoj odnos, odlučivši da se više nikad neće vidjeti.

Ponovno su se, međutim, sreli 2010. na izložbi Marine Abramović u njujorškoj MoMA-i, “The Artist is Present”, tokom koje je ona u izložbenom prostoru sjedela sama osam sati dnevno tri mjeseca. Posjetioci su mogli da sjednu s njom za sto i posmatraju je. U jednom trenutku preko puta nje je sjeo Ulaj, a umjetnica se tada slomila i zaplakala. Uhvatili su se za ruke, a taj video njihovog ponovnog susreta ima desetine miliona pregleda na Jutjubu.