BURNE REAKCIJE

Predstavnici mjesnih zajednica Kosovi Lug, Danilovgrad 3, Zagarač, Novo Selo, Jelenak, Danilovgrad 2, Gorica i Slap uputili su juče, nakon što je objavljeno da je na teritoriji danilovgradske katastarske opštine sva imovina Pravoslavne crkve upisana na Srpsku crkvu, ali ne samo to već i groblja, osim dva – u Spužu i katastarskoj opštini Vrela, zvaničan dopis Upravi za imovinu i Opštini Danilovgrad sa zahtjevom da im groblja u hitnoj proceduri budu vraćena.

Navode da očekuju da nadležni urgentno preduzmu “neophodne korake i ovaj grumen crnogorske zemlje vrate, i pravno, državi Crnoj Gori”, piše Pobjeda.

“Neprijatno smo iznenađeni, zatečeni i uznemireni činjenicama koje su iznijete u novinskom tekstu koji nosi naslov “Samo dva groblja u vlasništvu države” objavljenom 4. marta u dnevnom listu Pobjeda. Kažemo da smo iznenađeni, zatečeni i uznemireni, jer smo bili ubjeđenja da kosti naših predaka počivaju u crnogorskoj zemlji, u zemlji koju su vjekovima unazad stvarali, branili i čuvali naši preci, u njihovoj i našoj Crnoj Gori. Razumjećete naša osjećanja povodom ovoga, jer nam je neshvatljivo i nedopustivo da se za komad crnogorske zemlje, gdje su pohranjene kosti naših prađedova, obraćamo bilo kome osim državi Crnoj Gori”, naveli su u dopisu naslovljenom na direktora Uprave za imovinu Blaža Šaranovića i predsjednicu Opštine Danilovgrad Zoricu Kovačević.

Ističu da su iz Pobjedinog teksta saznali da se njihova groblja “vode” kao vlasništvo Crnogorsko-primorske mitropolije Srpske pravoslavne crkve.

“Zbog čega Vam se obraćamo i tražimo od Vas da, saglasno Zakonu o državnoj imovini koji je citiran u pomenutom novinarskom tekstu, a koji jasno kaže da “sva groblja su u svojini države Crne Gore sa kojom raspolažu lokalne samouprave”, urgentno preduzmete neophodne korake i ovaj grumen crnogorske zemlje vratite, i pravno, državi Crnoj Gori”, zaključili su oni u dopisu.

Jedan od potpisnika, Miodrag Ćupić, predsjednik Savjeta Mjesne zajednice Gorica, kazao je da se njihovo mjesno groblje nalazi pored Manastira Ždrebaonik, ali da ni u primisli nijesu imali da su im uzeli groblje.

“Ispostavilo se da je naše groblje upisano na Mitropoliju crnogorsko-primorsku i mi smo zatečeni tim saznanjem. Da li je moguće da je groblje upisano na Mitropoliju?! Oduvijek groblja pripadaju mještanima. Mi imamo mjesni odbor za održavanje groblja. Brinemo o njemu. Zaprepašćeni smo činjenicom koju ste objavili da je upisano kao imovina Mitropolije crnogorsko-primorske”, rekao je Ćupić.

Nije mu jasno kako je došlo do toga, pogotovo što mjesni odbor nesmetano obavlja poslove vezane za održavanje groblja i nikada im se niko iz Srpske crkve nije obratio sa nekim zahtjevom, preporukom vezanim za groblje.

“Kako se to desilo i kada ne znamo. Nemamo odgovor na to pitanje. Zovu građani i mi iz odbora im ne umijemo odgovoriti. Ogorčeni su”, ističe on.

Pribojava se da li je i javna površina Ždrebaonik koja, kako kaže, zauzima širok pojas – između osnovne škole, Manastira i groblja i “tu se oduvijek organizuju skupovi građana”, vodi na Srpsku crkvu.

“Tu organizujemo i sportske manifestacije kao Bjelopavlićke sportske igre ili obilježavanje 1. maja… Tu je igralište za fudbal, košarku, tribin”, priča Ćupić.

Kaže da su decenijama pokušavali sa sveštenicima da se dogovore da sagrade kapelu na lokaciji kod mjesnog groblja, ali oni nijesu bili saglasni.

“Rekli su da je baš na tom mjestu bilo nekada groblje, pa su se pribojavali da bi ono bilo devastirano gradnjom kapele”, navodi on, ističući da se “tu vide kiljani bez obilježja”.

Juče je objavljeno da su samo dva groblja na teritoriji katastarske opštine Danilovgrad – groblje u Spužu i katastarskoj opštini Vrela vlasništvo države Crne Gore, dok su sva ostala u vlasništvu Mitropolije crnogorsko-primorske. Većina upisa vlasništva obavljena je 1992. godine, a država se nije pojavljivala kao zainteresovana strana oko vlasništva nad grobljima, čak ni kada je zakon obavezivao.

Prema Pobjedinim saznanjima, nekoliko bogomolja i grobalja na teritoriji Danilovgrada u vlasništvu su lokalnih crkava – Svetog Spasa, Svetog Save u Mandićima, Svetog Đorđa – Ržišta, Svetog Đorđa – Dabojevići, Svetih blagovijesti – Bobulja, Svetog Simeuna – Kupinovo, Svetog Nikole – Baljevac, Svetog Jovana – Bare Šumanovića, te na Crkvu Gornji Martinići i Dobro Manastira Ćelija piperska…

Sve ove crkve su dio Srpske pravoslavne crkve.

Mještani Bjelopavlića ogorčeni su zbog ovih nezakonitih upisa, jer im je neprihvatljivo da su njihova grobna mjesta u seoskim mjesnim zajednicama i komunima vlasništvo SPC.

Nezvanični sagovornici Pobjede, pretpostavljaju da je do ovih masovnih upisa na SPC, uglavnom 1992. i kasnije, što se tiče danilovgradske opštine došlo na osnovu dopisa, odnosno izmijenjenog Pravilnika o izradi i održavanju katastarskog operata, tadašnjeg Republičkog zavoda za geodetske imovinsko-pravne poslove. Taj pravilnik katastrima je dostavljen upravo 1992.

Katastrima je naloženo da se: “Za svu imovinu pravoslavne vjeroispovijesti za vlasnika piše: Mitropolija crnogorsko-primorska, Cetinje, manastir”.

U postupcima koji će se otvoriti pred Upravom za nekretnine trebalo bi i da se utvrdi kako je došlo do toga da i groblja budu upisana na SPC, odnosno njenu Mitropoliju.

Prema Zakonu o državnoj imovini, sva groblja su u svojini države Crne Gore sa kojom raspolažu lokalne samouprave.

“U članu 16 piše: lokalna dobra u opštoj upotrebi kojim raspolaže opština su i groblja. Član 4 istog zakona precizira da je vlasnik stvari u državnoj svojini Crna Gora i da određena ovlašćenja vrše i opštine. Ovaj zakon je obavezujući i on se mora poštovati. Nesporno je da nijedno groblje ne može biti u vlasništvu bilo koga drugog osim države”, kategorični su iz Uprave za imovinu.

I gradsko groblje Gvozden brijeg u Baru upisano je na Srpsku pravoslavnu crkvu, odnosno Mitropoliju crnogorsko-primorsku. Ova crkva vlasnica je i parkinga uz groblje.

Omalovažavaju naše junake

Pobjedi se juče obratio mještanin koji živi nedaleko od Manastira Ždrebaonik, a ponukan našim tekstom, koji, međutim, nije iznenađen saznanjem da je na SPC upisano i njihovo, lokalno groblje.

“Izvan manastirske porte na Ždrebaoniku, sa istočne strane, nalaze se grobovi istaknutih junaka iz Bjelopavlića. Od njih je dva – posvećena Petru Raziću i Baju Radoviću – podigao lično kralj Nikola. Njegova je namjera bila da se na ovom plemenskom zbornom mjestu sahranjuju najbolji junaci koji su ginuli u ratovima, pa bi se ovih nekoliko grobova mogli nazvati groblje junaka. Sada je to mjesto grubo narušeno gradnjom nekih grobova od strane sestrinstva Manastira bez ičijeg pitanja, bez ičije dozvole i na način koji ne priliči ničijem moralu. Očigledno, cilj je da se omalovaži sva ta crnogorska vrijednost, pa i junačke pogibije naših časnih predaka”, rekao je on navodeći da zbog svega toga ne čudi i da je groblje upisano na SPC.

Još jedan mještanin ispričao je kako je sveštenstvo Manastira Ždrebaonik, kada su im mještani predložili lokaciju za gradnju kapele, odbijajući tu lokaciju, ubrzo na tom mjestu sagradilo javne toalete?!

“Eto, to su učinjeli samo da bi nas ponizili”, uvjeren je ovaj Bjelopavlić.

Kovačević: Treba li i mi da organizujemo proteste i da tražimo naše svetinje?

Predsjednica Opštine Danilovgrad Zorica Kovačević kazala je za Pobjedu da je primila zahtjev građana i da je i saglasna sa njihovom inicijativom.

“Očekujem da će Uprava za imovinu u kratkom roku postupiti po zahtjevu građana, predstavnika mjesnih zajednica, kojim se traži da se u skladu sa Zakonom o državnoj imovini groblja upišu u vlasništvo države. Kao i mještani, iznenađena sam i zaprepašćena da su skoro sva groblja u opštini Danilovgrad upisana na Mitropoliju crnogorsko-primorsku SPC. Neshvatljivo mi je da je Mitropolija to prihvatila i prećutala. Koji su to razlozi”, pita Kovačević.

Ističe da su za nju grobovi njenih najbližih svetinja.

“I što to sada znači? Treba li i mi sad da izađemo na ulice i organizujemo proteste, da na takav način tražimo od državnih organa da nam vrate naše svetinje. Bez obzira ko je to i kada uradio, neshvatljivo je da se godinama o tome ćutalo, a sva dokumentacija postoji u nadležnom katastru”, zaključila je Kovačević.