sr Serbian
sq Albanianen Englishfr Frenchde Germanru Russiansr Serbiantr Turkish

Best Songs

    Best Adriatic Songs

    Ko je u riziku i kako se zaštititi usljed zagađenja

    Published: 16 January 2020
    No comments
    Categories: Society, Uncategorized

    IJZCG

    Na sajtu Svjetsko zagađenje vazduha, na kojem je moguće pronaći podatke o kvalitetu zraka u realnom vremenu vazduh u Nikšiću, Pljevljima i Bijelom Polju je ocijenjen kao “nezdrav”, dok je u Podgorici okarakterisan kao “nezdrav za osjetljive grupe”.

     

    To su, naime, pokazala mjerenja u 13 sati, a najgora situacija je u Nikšiću, Bijelom Polju i Pljevljima.

    Shodno navedenoj situaciji, iz Instituta za javno zdravlje (IJZ) navode da je zagađenje vazduha – ambijentalnog, ali i onog u prostorima za stanovanje, jedan od najznačajnijih rizika po zdravlje koji ugrožava sve kategorije stanovništva.

    Preduzimanje mjera za zaštitu i unaprijeđenje zdravlja kao i poboljšanje kvaliteta vazduha u životnoj i radnoj sredini kao i ambijentalnog vazduha je domenu lične i društvene odgovornosti svih elčemenata društva – pojedinaca ali i pravnih lica.

    Ko je u posebnom riziku?

    Rizik od narušavanja zdravlja kao posljedice udisanja i izloženosti praškastim česticama (PM česticama) u zagađenom vazduhu nije jednak za sve kategorije stanovništva – neke kategorije stanovništva su pod većim rizikom i one uključuju:

    * Osobe sa bolestima srca i krvnih sudova

    * Osobe sa hroničnim bolestima pluća i organa za disanje,

    * Starije osobe i djecu koje su i pod najvećim rizikom od izloženosti ovim česticama.

    * Trudnice, i novorođenčad

    * Gojazne i osobe sa hroničnim metaboličkim bolestima kao što je dijabetes.

    Posljedice kratkotrajnog izlaganja

    Kao posljedica kratkotrajnog izlaganja zagađenom vazduhu i kod zdravih ljudi nastaju simptomi, kao što su su iritacija sluzokože očiju, nosne šupljine i grla, kašljanje, stezanje u grudma, otežano disanje.

    Ovi simptomi nastaju privremeno i nestaju kada se popravi kvalitet vazduha.

    Opasnosti za djecu

    Kod djece postoji veća vjerovatnoća da će biti izložena zagađenom vazduhu, jer često provode više vremena na otvorenom, učestvuju u različitim aktvnostima i igri, a pritom udišu više vazduha po kilogramu tjelesne težine u odnosu na odrasle osobe.

    “Djeca su takođe osjetljivija na zagađennje vazduha u odnosu na odrasle obzirom da su njihovi disajni putevi još u fazi razvoja. Osim toga, kod djece postoji veća vjerovatnoća za javljanja astme u odnosu na odrasle, što dodatno povećava rizik”, navode iz Instituta.

    Opasnosti za hronično oboljele

    Osobe s bolestima srca i krvnih sudova uključuju sve osobe s poznatim bolestima koronarnih arterija, ishemijske bolesti srca, osobe koje imaju ili su imale anginu i/ili srčani udar, operacije na srcu (npr. stent, bajpas), zatajenja srca, aritmije, periferne vaskularne bolesti, prolazne ishemijske napade ili cerebrovaskularne bolesti. Kod osoba sa bolestima srca i krvnih sudova, izlaganje zagađenom vazduhu će uzrokovati pogoršanje simptoma i bolesti čak i ako se simptomi ne osjećaju neposredno.

    “Ova grupa uključuje i starije osobe, jer postoji vjerojatnoća da imaju nedijagnostifikovane bolesti srca i krvnih sudova, kao i osobe s višestrukim faktorima rizika, kao što su osobe sa šećernom bolesti, visokim krvnim pritiskom, povišenim holesterolom, osobe koje konzumiraju duvan i sl. Osobe koje imaju neku bolest pluća i organa za disanje (uključujući astmu i hronične opstruktivne bolesti pluća), neće biti u mogućnosti da dišu duboko i snažno kao što to inače čine kada vazduh nije zagađen. Ove osobe mogu iskusiti simptome kao što su kašalj, bol u grudima, otežano disanje, zamor”, istakli su iz IJZ.

    U slučaju javljanja navedenih simptoma potrebno je, kako kažu, obratiti se izabranom ljekaru, kao i slijediti uputstva u pogledu uzimanja terapije i liječenja bolesti kod pacijenata koji su na terapiji.

    * Preporuke za postupanje tokom trajanja povišenog zagađenja vazduha

    – Smanjite i održavajte fizičku aktivnost na niskom nivou;

    -Izbjegavajte aktivnosti na otvorenom pri kojima dišete brže ili dublje. Preferirajte šetnju umjesto trčanja ili aktivnosti u unutrašenjem prostoru.

    – Izbjegavajte prometne ulice i saobraćajnice gdje je koncentracija respirabilnih čestica veća usled zagađenja koja potiču od prevoznih sredstava (automobila, kamiona i sl.).

    – Boravite u zatvorenom prostoru u području sa što je moguće čistijim vazduhom. Naročito je bitno da bezbijediti da je prostorija za spavanje najmanje ugrožena spoljašnjim i unutrašnjim zagađenjem. Dobar izbor je da prostorija obavezno bude bez uređaja za grijanje prostora fosilnim gorivima. Ako soba ima prozore koji su okrenuti ka saobraćajnici ili treba ih držati zatvorene.

    – Koristite klima uređaje ili sisteme grijanja koji imaju odgovarajuće filtere ili su dizajnirani tako da ne uvlače spoljašnji vazduh u prostorije za boravak. Ako grejno tijelo pruža mogućnost korišćenja svježeg spoljašnjeg vazduha, treba onemogućiti unos svježeg vazduha spolja.

    – Redovno održavajte i čistite filtere vazduha, kako bi se omogućio dobar protok vazduha u zatvorenom prostoru. Uređaji za prečišćavanje vazduha mogu pomoći u popravljanju kvaliteta vaduha u zatvorenom prostoru, ali treba voditi računa da se ne koriste ovakvi uređaji koji proizvode ozon, jer će se u tom slučaju povećati zagađenje u stambenom prostoru.

    – Smanjite zagađenje vazduha u vašem domu tako što ćete ukinuti pušenje u prostorijama u kojima boravite, sisteme grijanja prilagoditi i primjenjivati one koji ne stvaraju unutrašnje zagađenje i PM čestice, izbjegavati korišćenje svega što sagorijeva kao što je drvo u kaminima, otvorenim ložištima, uređaje za grijanje prostorija fosilnim gorivima, plinske šporete i šporete/peći na čvrsta goriva.

    – Vodite računa pri održavnju čistoće u zatvorenim prostorijama. Čišćenje pokreće čestice koje se već nalaze unutar vaših prostorija, stoga treba po mogućnosti koristiti usisivače koji imaju filtere koji zadržavaju čestice u visokom procentu (npr. HEPA filter). Pri čišćenju treba dati prednost vlažnom čišćenju koje može pomoći u smanjenju količine prašine.

    – Kada se kvalitet ambijentalnog vazduha poboljša, treba otvoriti prozore i provjetriti prostorije.

    – Obične maske koje se koriste za zaštitu od prašine nisu efikasne. Ove maske su dizajnirane za čestice većeg promjera i neće zaštititi vaša pluća od malih čestica, kao što su respirabilne čestice promjera 10 µm ili 2,5 µm. Šalovi i marame oko glave takođe neće pomoći.

    0 comments

    Reply

    You must be logged in to post a comment.

    • Knežević: Milatović nije smio prećutati skandiranje “Ubij Srbina” u Zagrebu
      on 09/09/2025 at 08:49

      Predsjednik Demokratske narodne partije Milan Knežević uputio je otvoreno pismo predsjedniku Crne Gore Jakovu Milatoviću.

    • Sjednica Savjeta: RTV Podgorica u plusu 83.000 eura
      on 09/09/2025 at 08:14

      Radio televizija Podgorica u prvih šest mjeseci ove godine poslovala je sa plusom od oko 83.000 eura. To se može vidjeti u Periodičnom izvještaju o radu firme za II kvartal 2025. godine, koji je juče usvojen na sjednici Savjeta RTV Podgorica.

    • Krapović položio vijenac na Spomeniku neznanom junaku u Arlingtonu
      on 09/09/2025 at 08:08

      Ministar odbrane, Dragan Krapović, položio je vijenac na Spomeniku neznanom junaku na Nacionalnom groblju u Arlingtonu, jednom od najznačajnijih simbola američke istorije, saopšteno je iz Ministarstva odbrane.

    • Aerodrom Podgorica: Kod turske državljanke pronađena municija u prtljagu
      on 09/09/2025 at 07:53

      Na Aerodromu Podgorica uhapšena je turska državljanka kod koje je pronađena municija u prtljagu, saopšteno je iz Uprave policije.

    • Anastasija za BBC: 'Švarceneger me je terao da pevam Whatta Man 12 puta'
      on 09/09/2025 at 07:37

      Dok obeležava 25 godina muzičke karijere, američka pevačica za BBC priča o trnovitom putu ka slavi i kako joj je jedan nastup otvorio vrata industrije. I razne dogodovštine.

    • Moskva prijeti odgovorom na napad na dječji park u Donjecku
      on 09/09/2025 at 07:17

      Rat u Ukrajini – 1.294. dan. Kijev je namjerno ciljao djecu i njihove roditelje napadom na igralište u parku "Guliver" u Donjecku, istakla je portparolka Ministarstva spoljnih poslova Marija Zaharova. Naglasila je da Moskva zadržava pravo da odgovori na taj teroristički napad Kijeva. Predsjednik Volodimir Zelenski upozorava da Rusi ponovo koncentrišu udare na ukrajinski sektor i poručuje da će uslijediti odgovori na njih.

    • EP raspravlja o upotrebi sile nad demonstrantima u Srbiji
      on 09/09/2025 at 06:56

      Poslanici Evropskog parlamenta danas će na plenarnoj sjednici u Strazburu raspravljati o upotrebi sile nad srpskim demonstrantima, a na marginama zasjedanja biće održana panel diskusija o stanju demokratije u Srbiji i konferencija za medije Evropske zelene partije o situaciji u toj zemlji.

    • Suvi kolovozi, smanjena vidljivost
      on 09/09/2025 at 06:42

      Saobraćaj se danas obavlja po uglavnom suvim kolovozima, uz mjestimično smanjenu vidljivost, saopštavaju iz Auto moto saveza Crne Gore. Duž klisura i usjeka mogući su nailasci na sitnije odrone.

    • Da li je doručak zaista najvažniji obrok
      on 09/09/2025 at 06:37

      Naučnici nude odgovore na pitanja o tome da li treba jesti ujutru, šta uneti u organizam i na koji način.

    • Na meti AfD-a: Sto godina Bauhausa u Desauu
      on 09/09/2025 at 06:28

      Institucija „Bauhaus“ dospela je na naslovne strane još pre velikog jubileja pod naslovom „Do same supstance. 100 godina Bauhausa u Desauu“. Naime, desno-populistička stranka Alternativa za Nemačku (AfD) upozorila je u oktobru 2024. u vezi s predstojećom godišnjicom na „jednostranu glorifikaciju“ umetničke i dizajnerske škole, i u svom predlogu zatražila je od parlamenta nemačke pokrajine Saksonija-Anhalt novu i kritičku procenu tog umetničkog pokreta.

    • Građani prvi put mogu ulagati u obveznice – zarada veća od bankarske štednje
      on 09/09/2025 at 05:51

      Dobro je što vlada planira novi način zaduživanja emisijom državnih obveznica za građane. Ipak, prije realizacije važna je edukativna kampanja kojom će pojasniti šta su benefiti, koliku zaradu mogu očekivati oni koji će investirati svoj novac. To je za Radio Crne Gore ocijenio rukovodilac Službe za investiciono bankarstvo u Erste Banci Aleksandar Ščekić. Napominje i da prva emisija ne bi trebalo da bude veća od stotinu miliona eura i da kamate budu iznad 3 odsto.

    • "Crna Gora vodi odgovornu i održivu ekonomsku politiku"
      on 08/09/2025 at 14:33

      Tim Ministarstva finansija, predvođen ministrom Novicom Vukovićem, sastao se sa izvršnim direktorom Belgijsko-holandske konstituence Svjetske banke i Međunarodnog monetarnog fonda Jeroenom Clicqom, kako bi razmijenili mišljenja o ključnim ekonomskim reformama i izazovima koje Crna Gora sprovodi na putu ka članstvu u Evropskoj uniji.

    • Radović: CBCG pouzdan partner u očuvanju stabilnosti i sprovođenju evropskih standarda
      on 08/09/2025 at 14:26

      Centralna banka (CBCG) je u potpunosti posvećena sprovođenju reformi i integraciji u evropski finansijski sistem, saopštila je guvernerka vrhovne monetarne institucije Irena Radović.

    • ASP: Tužilaštvo ćuti o milionskoj šteti zbog kredita EPCG kod Prve banke
      on 08/09/2025 at 10:02

      Akcija za socijalnu pravdu (ASP) saopštila je da više od godinu dana iz državnog tužilaštva nema informacija o postupku po njihovoj krivičnoj prijavi u vezi sa Ugovorom o subordinisanom dugu između Elektroprivrede Crne Gore (EPCG) i Prve banke, zaključenim još 2010.

    • Od sjutra skuplje gorivo
      on 08/09/2025 at 08:48

      Agencija za regulaciju cijena objavila je korekciju, odnosno poskupljenje maksimalnih cijena naftnih derivata koja stupa na snagu od sjutra.

    • Blokirani dug na računima crnogorskih preduzeća premašio milijardu i po eura
      on 08/09/2025 at 07:00

      Broj blokiranih firmi i preduzetnika je uvećan za više od 2.200 u odnosu na kraj 2020. godine, a iznos blokiranog duga je dupliran i uvećan za gotovo 750 miliona eura. U Crnoj Gori je, prema najnovijim podacima Centralne banke (CBCG), na kraju avgusta bilo 21.103 preduzeća sa blokiranim računima, dok je ukupan iznos duga na osnovu kojeg su blokirani računi – 1,52 milijarde eura, piše Pobjeda.  

    • Rast proizvodnje šumskih sortimenata
      on 07/09/2025 at 15:35

      Proizvodnja šumskih sortimenata iz državnih šuma u Crnoj Gori u drugom kvartalu ove godine bilježi rast od 105,7 odsto u odnosu na isti prošlogodišnji period, pokazuju podaci Monstata.

    • Lakušić: Da nije bilo pobjede nad šljunkarskom mafijom – primorje bi ostalo bez vode
      on 07/09/2025 at 10:44

      Predsjednik Odbora direktora Regionalnog vodovoda Crnogorsko primorje Zoran Lakušić poručio je da nije bilo pobjede nad šljunkarskom mafijom – primorje bi ostalo žedno.

    • Suprotni smjerovi indeksa
      on 06/09/2025 at 20:34

      Suprotni smjerovi indeksa i skroman promet obilježili su na Montenegroberzi sedmicu u kojoj je bonitetna kuća Standard & Poor's (S&P) potvrdila stabilan kreditni rejting Crne Gore.

    • Obveznice bolja alternativa od kredita, ali Vlada mora ponuditi povoljne uslove
      on 06/09/2025 at 18:41

      Nedavna najava Ministrastva finanasija da bi se Crna Gora do kraja godine mogla zadužiti kod građana izdavanjem državnih obveznica povoljnija je opcija od uzimanja kredita ili izlaska na međunarodno tržište, smatraju sagovornici Dnevnika. Ističu da bi nadležni taj proces trebalo dobro da isplaniraju i građanima ponudi povoljnije uslove od komercijalnih banaka kako bi bili motivisani da višak novca ulože u državu.