Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1804. Crnogorsko upraviteljstvo, kao mjerodavan organ crnogorskog vladikata, javlja se zvanično u ulozi posrednika u političkom sporu između Petra I i ruskog pukovnika Marka Ivelića, inače agitatora u kampanji protiv Petra I. Ivelićev poziv da se sastanu u Kotoru crnogorski vladika nije prihvatio.

1804 – Rođen je austrijski kompozitor Johan Štraus Stariji, koji je bečkom valceru dao klasičan oblik i znatno doprinio njegovoj popularnosti. Komponovao je više od 150 valcera, od kojih najpoznatiji «Lorelaj-zvuci Rajne», veliki broj marševa, među kojima i čuveni «Marš Radecki», kao i polke i kadrile.

1820 – Rođen je Vitorio Emanuele II, posljednji sardinski kralj i prvi kralj ujedinjene Italije od 1861. do smrti 1878. Popularni «padre della patria», Vitorio Emanuele II inaugurisao je parlamentarnu vladavinu u Italiji.

1870 – Uspostavljena je preko Kotora prva telegrafska veza Crne Gore sa  svijetom. Iste godine otvorena je i telegrafska stanica u Ostrogu.

1879 – Rođen je njemački naučnik Albert Ajnštajn, najistaknutiji teoritetičar fizike u 20. vijeku, tvorac teorije relativiteta (1916), dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1921. Iz Njemačke je emigrirao u SAD 1933, poslije dolaska nacista na vlast. Na njegovo upozorenje 1939. da bi Nijemci mogli napraviti atomsku bombu, započeli su u Sjedinjenim Američkim Državama istraživački radovi za njenu proizvodnju. Žena Alberta Ajnštajna bila je srpska matematičarka Mileva Marić.

1883 – Umro je u Londonu njemački filozof i ekonimist Karl Marks, najznačajniji teoretičar modernog socijalizma i komunizma u 19. vijeku. S Fridrihom Engelsom objavio je 1848. «Komunistički manifest». Marksova poznata djela: «Prilog kritici Hegelove filozofije prava», «Teze o Fojerbahu», «Osamnaesti brimer Luja Bonaparte», «Kapital – kritika političke ekonomije».

1897 – U Beogradu je umro Milorad Medaković. Došao je na Cetinje 1844, gdje je radio kao učitelj. Kao Njegošev sekretar i ađutant, pomagao mu je u prepisivanju pjesama, korekturi «Gorskog vijenca» i u sređivanju biblioteke. Napustio je Cetinje 1848. i ponovo se vratio 1855. i bio sekretar knjaza Danila. Učestvovao je u izradi Danilovog zakonika. Napisao je «Povjesnicu Crne Gore», štampao Zakonik crnogorski i brdski, objavio monografiju o Njegošu i knjigu «Život i običaji Crnogoraca». Za svoj rad odlikovan je Obilića medaljom, Krstom knjaza Danila i Danilovim ordenom III stepena. Prema sudu istoričara i istoričara književnosti, Medakovićev rad u Crnoj Gori, pored nespornog doprinosa, karakterišu i zloupotrebe, odnosno falsifikati „Gorskog vijenca“ (1847), „Danilovog zakonika“ (1855) i Govora Petra I pred bitku na Martinićima (1796).

2002 – Nakon pristanka predstavnika Crne Gore – predsjednika Mila Đukanovića i premijera Filipa Vujanovića na odlaganje referenduma o državnom statusu Crne Gore i na redefinisanu zajednicu sa Srbijom, u Beogradu je u 10 sati ujutro potpisan Sporazum o preuređenju odnosa između Srbije  i Crne Gore. Potpisivanju Sporazuma pored Đukanovića i Vujanovića prisustvovali su predsjednik SRJ Vojislav Koštunica, premijer Srbije Zoran Đinđić, potpredsjednik vlade SRJ Miroljub Labus, kao i visoki predstavnik Evropske unije Havijer Solana.

2002 – Samo nekoliko nedjelja nakon što je napunio 102 godine, u Hajdelbergu je umro jedan od najznačajnijih filozofa 20. vijeka Hans- Georg Gadamer. Gadamerovo kapitalno djelo “Istina i metoda” izučava se kao poseban pravac u savremenoj filozofiji.

2008 – U Lasi,  tibetanskoj prijestonici, izbili su najžešći nemiri u posljednje dvije decenije. Tražeći nezavisnost, demonstranti su spaljivali radnje i vozila. Tibetanski duhovni vođa dalaj-lama ranije je pozvao Kinu da prestane s upotrebom sile i otpočne dijalog s Tibetancima. Kina je za nerede optužila dalaj-lamu.

2012 – U razgovoru s crnogorskim zvaničnicima, predsjednikom države Filipom Vujanovićem, premijerom Igorom Lukšićem i šefom parlamenta Rankom Krivokapićem, komandant NATO snaga u Evropi Džejms Stavridis pohvalio je doprinos Crne Gore misiji ISAF u Avganistanu i napredak na putu u punopravno članstvo u NATO-u.

2012 – Državna delegacija Crne Gore, na čelu s premijerom Igorom Lukšićem, boravila je u zvaničnoj posjeti Turskoj. Potpisano je pet sporazuma: o uzajamnoj promociji i zaštiti investicija, o vazdušnom saobraćaju, o socijalnom osiguranju, o radu, i Memorandum o razumijevanju u oblasti civilnog vazduhoplovsta, investicija i razvojnih ulaganja u avio kompanije i aerodromsku infrastrukturu. Premijeri Crne Gore i Turske Igor Lukšić i Taip Erdogan najavili su i  povećanje robne razmjene između dvije zemlje sa 42 na stotinu miliona dolara, kao i vojnu saradnju.

2014 – U Podgorici je, u 73 godini, umro Božidar Nikolić, profesor emeritus Univerziteta Crne Gore i predsjednik Dukljanske akademije nauka i umjetnosti. Nikolić je rođen u Ozrinićima kod Nikšića; dio osnovne, srednju školu i Mašinski fakultet završio je u Sarajevu, gdje je stekao i zvanje doktora tehničkih nauka. Bio je profesor Mašinskog fakulteta u Titogradu, odnosno Podgorici, i gostujući profesor na fakultetima izvan Crne Gore. Bio je i rektor Univerziteta Crne Gore. Ratnih devedesetih godina prošlog vijeka zalagao se za mir, borio se za nezavisnu Crnu Goru i bio član Pokreta za njenu nezavisnost. Autor je velikog broja naučnih radova i dobitnik značajnih naučnih i državnih priznanja. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1891 – Podmornica «Monarh « postavila je telefonski kabl ispod Lamanša, pripremajući prvu telefonsku vezu Velike Britanije s kontinentom.

1908 – Na Cetinju je sastavljen ugovor o trgovini i plovidbi između Knjaževine Crne Gore i Kraljevine Grčke. U članu 1 tog ugovora obje strane su se obavezale da jedna drugoj obezbijede  status povlašćenog  naroda u svim kupoprodajnim transakcijama.

1932 – Rođen je srpski pjesnik, novinar, pisac filmskih scenarija i radio drama  Miroslav Antić. Objavio je više od 30 knjiga, među kojima i zbirke pjesama za djecu: «Plavi čuperak», «Nasmejani svet», «Šašava knjiga».

1932 – Samoubistvo je izvršio  američki industrijalac Džordž Istman, jedan od pionira fotografije i filma, osnivač kompanije KODAK.

2005 – Kineski parlament usvojio je zakon kojim se odobrava upotreba vojne sile u slučaju proglašenja nezavisnosti Tajvana.

2006 – U Kolašinu je osnovana fondacija za razvoj sjevera Crne Gore. Predstavnici Regionalne agencije FORS Montenegro  i gradonačelnici trinaest opština sa sjevera, kao i predstavnici ministarstava poljoprivrede, turizma, zaštite životne sredine i rada i socijalnog staranja potpisali su Memorandum o saradnji i početku novog projekta.

2008 – Samo nekoliko sati pred posjetu generalnog sekretara NATO-a Jap de Hop Shefera, oko trista kosovskih Srba zauzelo je zgradu opštinskog i okružnog suda UNMIK-a na Kosovu u znak protesta protiv jednostranog proglašenja nezavisnosti te bivše srpske pokrajine.

2010 – U Los Anđelesu je, u 84. godini, umro američki glumac Piter Grejvs, poznat po likovima koje je tumačio u seriji „Nemoguća misija“ i filmskom serijalu „Ima li pilota u avionu“.

2011 – Njemačka kancelarka Angela Merkel izjavila je da je u toj zemlji suspendovan koalicioni dogovor za odlaganje zatvaranja nuklearnih elektrana, nakon što je incident u Japanu poslije razornog zemljotresa pojačao protivljenje tom nepopularnom dogovoru.

2013 – Dan nakon što je izabran, papa Franjo je u svojoj prvoj misi, jednostavnoj i iskrenoj, pozvao Katoličku crkvu da odoli modernim izazovima i ne zaboravi svoju pravu misiju, čime je ukazao na moralni put za milijardu i dvjesta miliona članova Crkve, pogođene skandalima, intrigama i sukobima.