Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1758. rođen je Džejms Monro, jedan od najaktivnijih političara u američkoj istoriji. Bio je predsjednik SAD od 1817. do 1825. Zajedno s Adamsom formulisao je Monroovu doktrinu kojom je proklamovana američka izolacionistička politika. Sudjelovanjem u dva svjetska rata i ulaskom u Ujedinjene nacije, SAD su napustile Monroovu doktrinu.

1791 – Pod nerazjašnjenim okolnostima umro je francuski političar i pisac Onore Riketi de Mirabo, najbolji govornik Francuske revolucije i jedan od glavnih zastupnika interesa trećeg staleža. Doprinio je pobjedi Ustavotvorne skupštine nad kraljem.

1805 – Rođen je danski pisac Hans Kristijan Andersen. Svjetsku slavu donijele su mu pripovijetke za djecu – bajke, među kojima su najpoznatije «Carevo novo odijelo», «Ružno pače», «Sniježna kraljica», «Djevojčica sa šibicama».

1840 – Rođen je francuski pisac Emil Zola, predvodnik naturalističkog pokreta u francuskoj književnosti, autor romana «Tereza Raken», «Žerminal», «Nana».  Značajnu ulogu Zola je imao u otkrivanju mahinacija najviših vojnih krugova u Drajfusovoj aferi. Otvorenim pismom 1898. predsjedniku Francuske pod naslovom «Optužujem», u listu «Zora», doprinio je oslobađanju kapetana Drajfusa, lažno optuženog za izdaju i osuđenog na doživotnu robiju.

1872 – Umro je američki pronalazač i slikar Semjuel Morze, tvorac telegrafa i Morzeove azbuke.

1879 – Na Cetinju  je održana posljednja Skupština narodnih glavara. Na Skupštini je, na zahtjev knjaza Nikole, ukinut Senat, a umjesto njega ustanovljeni: Državni savjet, ministarstva za unutrašnje i spoljne poslove, pravdu, finansije i vojsku, te Veliki sud. Na Skupštini je izvršena i administrativna podjela Crne Gore na deset nahija: Katunsku, Riječku, Crmničku, Lješansku, Primorsku, Brdsku, Nikšićku, Zetsku,  Moračku i Vasojevićku.

1913 – Austrougarska flota doplovila je do Bara da bi se izvršio pritisak na crnogorsku vojsku da prekine opsadu Skadra. Sljedeći dan, austrougarskoj floti pridružili su se italijanski i njemački ratni brodovi. Da se to ne bi pretvorilo u jednostranu akciju trojnog saveza, ruska vlada uputila je zahtjev da im se pridruže i brodovi iz sastava engleske i francuske flote.

1981 – Predsjedništvo SFRJ proglasilo je vanredno stanje na Kosovu zbog demonstracija albanskih studenata koje su počele 11. marta pod parolom «Kosovo – republika».

2005 – Umro je Karol Vojtila, papa Jovan Pavle II. Rođen je 18. maja 1920. u gradiću Vadovice u Poljskoj. Kao prvi neitalijanski papa u četiri i po vijeka, Vojtila je sa 58 godina ( 16. oktobra 1978.) naslijedio Jovana Pavla I i postao 24 poglavar Rimokatoličke crkve. Predvodeći je 26 godina, postao je treći papa po dužini staža u istoriji. Papa Jovan Pavle II bio je  dosljedan zagovornik ljudskih prava i sloboda, a na drugoj  strani često osporavani branilac crkvene ortodoksije. Zalagao se za mir i nuklearno razoružanje u svijetu i, kako istoričari smatraju, bio jedna od ključnih ličnosti u padu komunizma u Istočnoj Evropi 1989. Sahranjen je u bazilici Svetog Petra u Vatikanu, pored pape Jovana XXIII, u neposrednoj blizini apostola  Petra. Njegova sahrana smatra se jednom od najvećih u našem dobu, odnosno pravim svjetskim ekumenskim skupom.

2006 – U Sutomoru je, u 77. godini, umro doktor medicinskih nauka Petar Vuksanović. Bio je profesor pomorske medicine na fakultetima u Kotoru, Rijeci i Hamburgu. Publikovao je oko 120 naučnih radova iz oblasti epidemiologije, ekologije, pomorske i turističke medicine. Vuksanovićeva studija “Medicina i turizam” (2003) dio je obavezne literature za studente Medicinskog fakulteta u Podgorici.

2007 – Nakon šestodnevne debate, u Skupštini Crne Gore usvojen je nacrt novog ustava sa četrdesetak alternativa.

2008 – U Bukureštu je počeo trodnevni Samit NATO-a, najveći u istoriji Sjevernoatlantskog saveza. Samitu je prisustvovalo više od pedeset šefova država i vlada zemalja članica Alijanse. Pozdravljajući učesnike  Samita, predsjednik SAD Džordž Buš kazao je da su vrata NATO-a širom otvorena za sve države koje su za to spremne, a tu, kako je rekao, posebno misli na Crnu Goru i Bosnu i Hercegovinu. Lideri najmoćnijeg vojnog saveza raspravljali su na najvišem nivou o prijemu novih članica, širenju NATO-a na istok, intenziviranju odnosa s Ukrajinom i Gruzijom uprkos oštrom protivljenju Rusije kao i protivljenju Francuske i Njemačke i nekoliko manjih članica NATO-a, jer sve one smatraju da bi se time narušio „balans“ u odnosima Evrope i Rusije.

2008 – Odbor Skupštine Crne Gore za bezbjednost i odbranu prihvatio je izvještaj o radu Ministarstva odbrane za 2007, čime se izvještaj Vojske Crne Gore prvi put našao pred poslanicima crnogorskog parlamenta.

2008 – Predsjednik Austrije Hajnc Fišer uručio je, svjetski poznatoj umjetnici crnogorskog porijekla, Marini Abramović najviše odlikovanje austrijske države u oblasti umjetnosti i nauke za doprinos primijenjenoj umjetnosti, performansu i filmu.

2009 – Lideri dvadeset najrazvijenijih zemalja svijeta odredili su na Samitu u Londonu bilion dolara za borbu protiv globalne ekonomske krize, najgore od Velike depresije, i pooštrili mjere kako se ne bi ponovila.

2010 – U crnogorskoj predsjedničkoj rezidenciji na Cetinju, predsjednik Filip Vujanović uručio je Orden crnogorske zastave prvog stepena uticajnom lobisti iz Londona Entoniju Bejliju za poseban doprinos Crnoj Gori u Velikoj Britaniji i Sjevernoj Irskoj.

2013 – Generalna skupština UN usvojila je istorijski sporazum o kontroli trgovine konvencionalnim naoružanjem o kome se raspravljalo više od sedam godina. Za Rezoluciju o kontroli trgovine oružjem u vrijednosti 70 milijardi dolara godišnje, glasale su 154 države. protiv su bile Sirija, Sjeverna Koreja i Iran, a 23 uzdržane, među kojima Rusija, Kina i Indija. Sporazum ne može biti nametnut, ali će zahvaljujući transparentnosti procesa prodaje pomoći da se znatno ograniče ilegalni dogovori te vrste.

2014 – Specijalni sud u Beogradu oslobodio je Sretena Jocića, zvanog Joca Amsterdam, optužbi za organizaciju ubistva hrvatkog novinara Iva Pukanića i njegovog saradnika Nika Franjića u Zagrebu 2008. Istom presudom Željko Milovanović osuđen je na 40 godina zatvora kao saučesnik u ubistvu, a Milenko Kuzmanović na pet godina zbog pomaganja. Prema tvrdnjama suda, Jocićev kum Slobodan Đurović s nepoznatom osobom dogovorio je da Pukanić bude likvidiran za milion i petsto hiljada eura. Za to krivično djelo Đurović je osuđen u Hrvatskoj na 22 godine zatvora. U Hrvatskoj su osuđeni i Tomislav Marjanović i Robert Matanić. Tužilaštvo je u završnoj riječi zaključilo da je motiv ubistva pisanje i svjedočenje Pukanića o međunarodnom švercu cigareta. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1792 – Dolar je ozakonjen kao novčana jedinica u Sjedinjenim Američkim Državama.

1860 – U Torinu se sastao prvi italijanski parlament.

1960 – Francuska je potpisala sporazum s Madagaskarom, kojim je Madagaskar postao nezavisna država nakon 64 godine francuske kolonijalne vladavine.

1981 – U Parizu je umro francuski političar i državnik Žorž Pompidu. Za predsjednika Francuske izabran je u junu 1969. nakon De Golove ostavke. 

2007 – Ministar kulture Makedonije Ilirijan Bekiri podnio je ostavku nakon kritika u javnosti zbog pokušaja da zabrani predstavu „Tito: određeni dijagrami požude“, hrvatskog pisca Slobodana Šnajdera, u kojoj se bivši jugoslovenski lider Josip Broz Tito predstavlja kao ženskaroš i hedonista.

2008 – U Podgorici je otvoren novi tržni centar MALL of Montenegro, čiju je izgradnju finansirala turska kompanija Gintaš. Maloprodajni objekat, površine nešto više od 17.000 kvadratnih metara otvorili su predsjednik Borda direktora kompanije Gintaš Necip Noci Dogru i predsjednik Crne Gore Filip Vujanović. Nakon otvaranja novog šoping centra počelo je rušenje stare Velike pijace izgrađene 1968.

2012 – Mađarski predsjednik Pal Šmit podnio je ostavku nakon afere s poništavanjem njegovog doktorata. Šmitu je doktorat poništen nakon što je budimpeštanski Univerzitet „Zemelvajs“ utvrdio da je veći dio njegove doktorske teze pokraden od drugih autora.

2014 – Rusija je optužila NATO da je pribjegao hladnoratovskom „neverbalnom sukobu“ nakon što su ministri spoljnih poslova Alijanse odlučili da suspenduju svu praktičnu civilnu i vojnu saradnju s tom zemljom.