PODRŠKA ZA OSI

Potencijalni rizik za diskriminaciju djece i mladih sa invaliditetom postoji i u obrazovnim i u zdravstveni ustanovama, kao i kroz ostvarivanje socijalne i dječije zaštite i korišćenje javnih prostora. Da bi se rizici smanjili neophodna je edukacija o njihovim pravima, saopštila je izvršna direktorica Udruženja Djeca Crne Gore, Sabra Decević, na okruglom stolu “Podrška i promovisanje prava djece i mladih sa invaliditetom bez diskriminacije”.

Skup je realizovan u okviru projekta “Monitoring i promovisanje prava djece i mladih sa invaliditetom bez diskriminacije”, uz finansijsku podršku Ministarstva za ljudska i manjinska prava.

Direktorica JU “Dnevni centar” u Pljevljima Svetlana Dujović, istakla je da je projekat kvalitetno realizovan i da su njegovom realizacijom obučili ljude širom Crne Gore o monitoringu prava.

“Imamo dobre zakone, a sada je potrebno da se pozabavimo kako se oni implementiraju u praksi, kako se ostvaruje međusektorska saradnja, kao i na koji način se može vršiti monitoring”, ocijenila je Dujović.

Ona je ukazala da nije problem u djeci, jer ona prihvataju djecu sa smetnjama, kao svoje drugare, ako im se na adekvatan način pojasne neke stvari, te da je potrebna edukacija i djece i roditelja.

Selma Hakshi iz NVU Djeca Crne Gore, pojasnila je da su im ciljna grupa bili djeca i mladi sa invaliditetom uzrasta do 25 godina, njihovi roditelji, oganizacije civilnog društva, predstavnici medija i škola. U okviru projekta realizovano je sedam dvodnevnih seminara u šest crnogorskih gradova.

“Realizovali smo 14 fokus grupa sa roditeljima djece i mladih sa smetnjama u razvoju i pet intervjua sa predstavnicima institucijama, kao i radionice u školama. U realizaciji obuka učestvovali su NVU ‘Oaza’, ‘Zračak nade’, ‘Staze’, ‘Pružite nam šansu’, ‘Nova šansa u novom’, ‘Pravo na život’, ‘Djeca Crne Gore’, navela je Hakshi.

Ona je pojasnila da je u fokus grupama učestvovalo 50 roditelja, 58 djece i mladih sa invaliditetom i smetnjama u razvoju.

Autorka Izvještaja monitoringa prava djece i mladih sa invaliditetom Lidija Brnović je kazala da je istraživanje rađeno u šest crnogorskih opština, u svim regionima, odnosno u Pljevljima, Bijelom Polju, Podorici, Tuzima, Herceg Novom i Ulcinju. Ukupno je realizovano 12 fokus grupa, šest sa roditeljima djece i mladih sa smetnjama u razvoju i sa invaliditetom, a šest sa samom djecom.

Ocijenila je da aktuelna terminologija nije adekvatna i da je negativno uticala na pojavu diskriminacije.

Kako je dodala, obrazovne institucije ne predstavljaju samo izvor znanja i informacija za mlade i djecu sa smatnjama u razvoju, već da je to mjesto, gdje se odvija njihov društveni život.

“Stoga je izuzetno važno posmatrati šire ulogu obrazovnih institucija. Istraživanje je pokazalo da se djeca i mladi, pored škole, najsigurnije osjećaju u porodičnom okruženju, međutim ne mogu da pristupe svim drugim okruženjima”, kazala je Brnović.

Govoreći o arhitektonskim barijerama, ona je navela da su one najčešće u institucijama pravde, centrima za socijalni rad i drugim institucijama za socijalnu i dječiju zaštitu, kao i u institucijama kulture u kojima se odvija igra i rekreacija.

Ona je saopštila da su predstavnici institucija na lokalnom nivou saglasni da je mnogo urađeno na donošenju novih propisa. Međutim, oni su kazali da je više urađeno na promovisanju, nego na ostvarivanju dječijih prava. Neophodno je više raditi na monitoringu sprovođenja zakonskih obaveza, ali i na sankcijama koje su za sada nevidljive, za nepoštovanja prava djece.

Brnović je navela da predstavnici medija misle da ne doprinose direktno diskriminaciji, ali da su dali veliki doprinos borbi protiv stigme, diskriminacije i predrasuda u odnosu na djecu i odrasle sa invaliditeom.

Saradnica na projektima u NVU Staze Marija Boljević, navela je da su roditelji djece i mladih sa smetnjama, u fokus grupama, kazali da nijesu imali nijedno negativno iskustvo u oblasti obrazovanja, u posljednjih dvije godine.

“Što se tiče djece, kroz fokus grupe smo saznali da su bila diskriminisana od strane svojih vršnjaka tokom obrazovanja, da su ih zadirkivali, ali da se problem uvijek rješavao na nivou škole i da su škole uvijek bile tu da daju podršku”, rekla je Boljević.

Ona je kazala da je učenicima osmog i devetog razreda osnovnih škola “Štampar Makarije” i “Radojica Perović” predstavljena Konvencija o pravima osoba sa invaliditetom i da im je na taj način, kako je pojasnila, približen pojam diskrinimacije.

Ona je poručila da bi djeca trebalo aktivnije od najranijeg perioda, kroz nastavni program, da uče o pravima OSI, diskriminaciji, kako bi razvila svijest i naučila kako da se ophode prema svojim vršnjacima.

UPLOVIO U CG VODE

Brod za geomehaničko istraživanje “Kommandor Susan”, kompanije Horizon Geosciences, jutros u 7 sati i 7 minuta uplovio je u crnogorske vod. Ukoliko vremenske prilike to dozvole, kako je saopšteno, istraživanje će početi početkom naredne sedmice (23.12.) i trajaće 15 dana.

Kako je saopšteno iz Uprave za ugljovodonike, brod će istraživati mikrolokalitete na crnogorskom podmorju gdje je predviđeno da se tokom iduće godine izvodi istražno bušenje.

Istražno bušenje je definisano Radnim programom Ugovora o koncesiji za istraživanje i proizvodnju ugljovodonika sa kompanijama Eni/Novatek.

“Geomehaničko istraživanje tla ima za cilj utvrđivanje geomehaničkih svojstava morskog dna na kome će biti instalirano postrojenje za bušenje tokom naredne godine”, navode iz Uprave za ugljovodinike.

Ukoliko vremenske prilike to dozvole, kako je saopšteno, istraživanje će početi početkom naredne sedmice (23.12.) i trajaće 15 dana rada.

“U skladu sa ustaljenom praksom, sprovode se sve mjere zaštite životne sredine, a Uprava za pomorsku sigurnost je uspostavila sigurnosnu zonu i obavijestila sve plovne objekte o ovim istražnim aktivnostima”, zaključuje se u saopštenju.

POVODOM 19. DECEMBRA

Delegacije SNP, DNP, SUBNOR-a i Jugoslovenske komunističke partije Crne Gore, povodom obilježavanja Dana oslobođenja Podgorice, položili su vijence na Spomenik partizanu borcu na Gorici, a u znak sjećanja na rodoljube koji su dali svoje živote za slobodu.

Delegacija Socijalističke narodne partije, na čelu sa potpredsjednikom SNP CG i predsjednikom Odbora SNP Glavnog grada Draganom Ivanovićem, položila je danas, povodom obilježavanja Dana oslobođenja Podgorice, vijenac na Spomenik partizanu borcu na Gorici, u znak sjećanja na rodoljube koji su dali svoje živote za slobodu.

Kao i godinama unazad, delegacija SNP-a je vijenac položila zajedno sa delegacijom SUBNOR-a Crne Gore.

SNP CG na ovaj način, kako se navodi u saopštenju, nastavlja sa kontinuiranom afirmacijom vrijednosti antifašizma, a time i značaja Crne Gore kao građanske države i one tradicionalne, iskonske Crne Gore kojoj su ideal bili sloboda i solidarnost.

“Naši preci koji su položili ono najvrednije, svoje živote za naše bolje sjutra, zaslužuju da ih se sjećamo sa posebnom zahvalnošću i pijetetom. Mi, kao njihovi potomci, ne smijemo dozvoliti da njihova žrtva bude uzaludna i moramo dati sve od sebe da se duh fašizma više nikada ne proširi Starim kontinentom”, ističe se u saopštenju SNP-a.

I delegacije Demokratske narodne partije CG i Jugoslovenske komunističke partije Crne Gore, povodom dana oslobođenja Podgorice 19. decembra, položile su vijence na spomenik partizanu borcu na Gorici.

“I ovom prilikom ponavljamo da se aktuelna vlast u Podgorici i Crnoj Gori odrekla svih vrijednosti i simbola pod kojima su naši slavni preci izvojevali slobodu. Naša je obaveza da na temeljima koje su oni postavili gradimo budućnost Crne Gore i da zajedno sa građanima Podgorice dijelimo sudbinu vremena u kojem živimo”, navodi se u saopštenju DNP-a.

Delegacija Demokratske Crne Gore položila je jutros vijenac na spomenik “Partizanu borcu” na brdu Gorica u Podgorici.

“Demokratska Crna Gora ovim činom njeguje kolektivno sjećanje na žrtvu oslobodilaca, njihov herojski podvig – oslobođenje našeg glavnog grada i sistem vrijednosti koji su oni, svojim pregnućem, trajno postavili u temelje našeg istorijskog trajanja i kolektivnog identiteta. Činjenica da su sloboda i borba protiv fašizma za njih bili vrhunski ideali, za koji su bili spremni da polože i svoje živote, nama ne ostavlja prostor za dvoumljenje oko toga šta i danas, u našem vremenu, predstavlja istinske vrijednosti”, ističe se u saopštenju Demokratske Crne Gore.

U DANILOVGARDU

Predstavnici Opštine Danilovgrad, njemačke organizacije Help i Ministarstva rada i socijalnog staranja uručili su ključeve za deset stanova za socijalno ugrožene i dva za djecu bez roditeljskog staranja, koji se nalaze u stambenoj zgradi u Spužu.

“Želim da vam čestitam stanove, da vam poručim da ćemo i dalje voditi brigu o vama i ostalim ljudima koji su u stanju socijalne potrebe. Nećemo stati na ovome. Obezbijedili smo i platili priključak struje, nabavku kuhinja i šporeta, kao biste imali olakšanje prilikom preseljenja”, istakla je Kovačević.

Ona je apelovala na građane koji su dobili ključeve da redovno izmiruju obaveze, kao i da budu dobre komšije sa ljudima koji žive u toj stambenoj zgradi.

“Naša je želja bila da u danima novogodišnjih praznika uđete u stanove, da se preselite i da zajedno sa vašim porodicama tu dočekate Novu godinu“, rekla je Kovačević.

Ona je kazala da je Ministarstvo rada i socijalnog staranja stanove opremilo kuhinjama i učestvovalo u izgradnji dva stana za djecu bez roditeljskog staranja.

“Opština, Vlada i organizacija Help je radila na završetku deset stanova. Sanirali smo kompletan krov i fasadu. I dalje nastavljamo da adaptiramo i uredimo teren”, navela je Kovačević.

Regionalni koordinator Help-a Klaus Mock, kazao je da je siguran da će građani koji su dobili stanove imati mnogo bolje uslove života i da će uživati u novim stanovima.

“Zahvaljujem se Opštini Danilovgrd na odličnoj saradnji, kao i Ministarstvu rada i socijalnog staranja koji su kofinansirali ovaj projekat, kao i njemačkom Ministarstvu vanjskih poslova i Ambasadi koji su podržali ovaj projekat”, rekao je Mock.

Državna sekretarka Ministarstva rada i socijalnog staranja Vukica Jelić, kazala je da su učestvovali u projektu u kojem ljudi rješavaju svoje stambeno pitanje, što je velika stvar.

“Mi smo dijelom učestvovali u finansiranu ovog projekta i dva stana smo opredijelili za djecu bez roditeljskog staranja”, kazala je Jelić.

Ukupna vrijednost investicije je 207.324 eura, od čega je Help finansirao 106.808 eura, Opština Danilovgrad sa sponzorima 65.508 eura i Ministarstvo rada i socijalnog staranja 35 hiljada.

ČITAOCI JAVLJAJU

Vazduh u Pljevljima i danas je zagađen, iako je koncentracija štetnih PM čestica duplo manja u odnosu na jučerašnje rekordno zagađenje. Na snimku od jutros, koji nam šalje čitateljka, vidi se da su Pljevlja obavijena gustim smogom.

Mjerenja kvaliteta vazduha u Pljevljima od jutros u 11 sati pokazuju da je koncentracija PM 10 čestica u vazduhu 346 µg/m3, što je skoro sedam puta više od dozvoljenog, koliko je otprilike veća i količina lebdećih  PM2.5 čestica u vazduhu od 295,2 µg/m3, pokazuju podaci su sajta Agencije za zaštitu životne sredine.

Podsjetimo, Instrumenti Ekooksikološkog zavoda mjerne stanice Gagovića imanje, juče u 17 sati izmjerili su visoke koncentracije PM 10 čestica u vazduhu od 756,9 µg/m3, što je 15 puta veće prekoračenje od dozvoljene granice.

Ova mjerna stanica, u istom terminu, zabilježila je i satnu koncentraciju lebdećih PM2.5 čestica u vazduhu u iznosu od 666,7 µg/m3, što je 26 puta veće prekoračenje od dozvoljene granice.

Preporuke Instituta

Iz Instituta za javno zdravlje su za vrijeme povišenog zagađenja vazduha preporučili građanma da u okviru svojih mogućno­i preduzimaju mjere kako bi zaštitili zdravlje.

U rizične grupe kojima zagađenje vazduha može napraviti zdravstvene probleme su starije osobe, djeca, trudnice, novorođenčad, hronični bojesnici, dijabetičari i osobe sa prekomjernom težinom, kažu u Institutu.

Izloženost zagađivačima tokom ranog djetinjstva može uticati na razvoj bolesti respiratornog, nervnog, endokrinog i imunološkog sistema, kao i povećati rizik od nastajanja tumora tokom životnog vijeka, upozoravaju iz Instituta.

Preporučuje se da se za vrijeme povišenog zagađenja vazduha smanji fizička aktivnost pogotovo na otvorenom. Takođe bi trebalo izbjegavati prometne ulice i puteve gdje je koncentracija respirabilnih čestica veća uslijed zagađenja koja potiču i od prevoznih sredstava.

Šta su PM čestice

Suspendovane čestice PM 10 i PM 2.5 dospijevaju u respiratorne organe, a ljudski organizam nema načina da spriječi njihovu apsorpciju preko pluća. One se talože u plućima i odatle se sprovodi disperzija kroz krvotok do drugih organa i tako toksini šire organizmom.

Ilustracije radi, da bi se znalo o kako malim česticama se radi, dakle manjim od 10 mikrometara, vlas ljudske kose ima prečnik od 50 do 70 mikrometara. Dakle, riječ je u prosjeku, pet do 10 puta sitnijim česticama, ako je riječ o PM 10, odnosno 20 do 50 puta manjim, ako je riječ o PM 2.5, odnosno manjim od 2,5 mikrometara.

Koncentracija finih čestica (PM2,5, čestica prečnika manjeg od 2,5 µm) u vazduhu predstavlja značajan indikator zdravstvenih rizika povezanih sa zagađenjem vazduha.

IARC (Međunarodna asocijacija za istraživanje malignih bolesti) svrstava ove čestice u kancerogene prve kategorije.