OKONČANA SARADNJA

Najveći norveški operater bežične telefonije, “Telenor”, odabrao je švedsku firmu “Erikson” za isporuku dijela opreme svoje nove brze 5G mreže, okončavši deceniju saradnje s kineskim tehnološkim gigantom “Huavejem”.

Kompanija je u petak najavila da će postepeno ukloniti opremu “Huaveja” dok nadograđuje radio opremu za sljedeću generaciju mobilne mreže.

Taj potez bi vjerovatno mogao da udovolji SAD koje lobiraju kod svojih evropskih saveznika da potisnu kinesku kompaniju zbog strahovanja od “kibernetičke špijunaže”.

Kompanija “Telenor” je objavila da je “obavila opsežnu procjenu bezbjednosti” birajući patnera, uz razmatranje faktora kao što su tehnički kvalitet, komercijalni uslovi i sposobnost za inoviranje i modernizaciju, izjavio je izvršni direktor “Telenor grupe” Sigve Breke.

“Na osnovu sveobuhvatne procjene, odlučili smo da uvedemo novog partnera za ovaj važan tehnološki pomak u Norveškoj”, rekao je Breke.

“Telenor” koji se udaljava od “Huaveja” deceniju pošto su započeli saradnju, rekao je da će nastaviti da koristi opremu od kineske kompanije tokom prelaska na novu mrežu u narednih četiri do pet godina.

“Telenor” je ranije već bio odabrao “Eriksona” i finsku “Nokiju” da izgrade “jezgro” 5G mreže.

“Telenor” ima mobilne mreže u nordijskim i drugim zemljama Evrope i u Aziji.

“Huavej” je odbio da komentariše odluku o prekidu saradnje, a “Erikson” nije odgovorio na zahtjev za komentar.

Evropske kompanije mobilne telefonije su pred teškim poslovnim odlukama jer su usred geopolitičke bitke zbog “Huaveja”.

Kompanije za bežičnu telefoniju se opredjeljuju za “Huavej” koji ima reputaciju zbog jeftine, a pouzdane opreme, ali američki zvaničnici upozoravaju saveznike da vlasti komunističke Kine mogu tu kompaniju da koriste za špijuniranje, što ta kompanija uporno negira.

Superbrze 5G mreže i inovacije koje one obećavaju da će donijeti – telemedicina i automatizovane fabrike, snažno će se oslanjati na softver u “jezgru” mreže, za koji SAD kažu da je bezbjednosno ranjiviji od prethodnih.

“Huavej” je ove nedjelje postigao i jedan uspjeh jer je njemačka “Telefonika Dojčland” objavila da je odabrala tu kinesku firmu i finsku “Nokiju” da joj zajedno isporučuju opremu za verziju 5G radio mreže manje brzine.

Neačka kompanija je upozorila da je češće “Huaveja” podložno njemačkim zakonskim odredbama o tehnološkoj bezbjednosti koje Vlada Njemačke može da pooštri za buduću tehnologiju 5G.

AVGANISTAN

Devetorica pripadnika avganistanske milicije poginulo je kada je na njih jutros otvorio vatru najmanje jedan njihov kolega, saopštilo je MUP te zemlje.

Iako su vlasti napad okarakterisali kao “insajderski”, talibani tvrde da je riječ o koordinisanom i napadu pobunjenika na kontrolni punkt pri čemu je, kako navode, ubijeno više od 20 pripadnika milicije. Nepodudaranje broja žrtava je često jer, ali talibani često preuveličavaju svoje tvrdnje, prenosi AP. 

U toku je istraga šta se stvarno dogodilo u okrugu Karabahi, rekao je portparol Ministarstva unutrašnjih poslova Favad Aman ne navodeći koliko je bilo napadača.

Unutrašnji napadi se često dešavaju tokom 18-godišnjeg sukoba u Avganistanu, pri čemu su najčešće napadane američke i NATO trupe.

ZBOG KORUPCIJE

Bivši predsjednik Sudana Omar al-Bašir osuđen je danas na dvije godine zatovra zbog korupcije i pranja novca.

To je prva presuda u nizu pravnih postupaka protiv al-Bašira, kog traži i Međunarodni krivični sud zbog optužbi za ratne zločine i genocid u Darfuru.

Presuda je izrečena godinu dana nakon početka masovnih protesta protiv al-Baširove trodecenijske vladavine, za vrijeme koje je Sudan dospio na američku listu sponzora terorizma, a ekonomija propala usljed godina lošeg upravljanja i američkih sankcija.

Al-Bašir (75) nalazi se u pritvoru od aprila, kada ga je vojska zbacila s vlasti.

Vojska je još ranije saopštila da ga neće predati međunarodnom krivičnom sudu, a trenutna vojno-civilna prelazna vlada se o tome nije izjašnjavala.

Bivši predsjednik je u Sudanu optužen i za ubijanje demonstranata tokom višemjesečnih protesta.

I ZVANIČNO

Ministarstvo finansija Sjedinjenih Američkih Država ukinulo je sankcije za tri ruske kompanije, saopšteno je u dokumentu objavljenom na sajtu tog resora.

S američkog sankcionog spiska skinute su kompanije Centar za automobilske usluge iz Kurganske oblasti i Vertikala i Junikom iz Jugre, prenosi B92.

Kompanije su bile uvrštene u sankcioni spisak 5. decembra. Tada je Ministarstvo finansija SAD-a na sankcioni spisak dodalo 17 državljana Rusije i sedam kompanija koje su, prema ocjeni tog ministarstva, povezani sa sajberkriminalom.

Vašington tvrdi da su oni povezani s Rusom Denisom Gusevim koji je član hakerske grupe Ivl korp.

Prema navodima Ministarstva finansija SAD-a, Gusev je generalni direktor tih organizacija i pomagao je hakerima u izvođenju finansijskih operacija.

FON DER LAJEN

Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen na kraju samita EU lidera čestitala je britanskom premijeru Borisu Džonsonu na “jasnoj pobjedi” na izborima.

EU lideri su iz Brisela pozvali London da što brže ratifikuje Sporazum o povlačenju i da započne pregovore o budućim odnosima.

“Velika Britanija će postatiti “treća zemlja”, ali izgradićemo jedinstveno partnerstvo. Bregzit nije kraj nečega, već početak odličnih odnosa među dobrim susjedima”, poručila je predsjednica Evropske komisije.

Ona je na kraju dvodnevnog samita u Briselu prenijela da EU lideri do kraja januara očekuju ratifikaciju Sporazuma o povlačenju u britanskom parlamentu.

EU se nada da će se od 1. februara stvoriti uslovi za početak pregovora o budućem “bliskom i jedinstvenom” strateškom partnerstvu sa Velikom Britanijom.

Britanski premijer Boris Džonson je nakon ostvarene ubjedljive većine na opštim izborima dobio jasnu podršku i potreban “politički kapital” da realizuje izlazak Velike Britanije EU početkom sljedeće godine.

Velika Britanije bi prema postojećem dogovoru iz EU trebalo da izađe 31. januara.

PRITISAK NA SAD

Sjeverna Koreja je saopštila da je uspješno izvela još jednu “vitalnu probu” u svom postrojenju za lansiranje raketa dugog dometa koja će, kako je saopšteno, dodatno ojačati njeno “pouzdano strateško nuklearno odvraćanje”.

Ta objava dolazi u vrijeme pritiska Pjongjanga na američku vladu oko roka koji je sjevernokorejski lider Kim Džong Un postavio za očuvanje nuklearnih pregovora dvije zemlje.

Sjevernokorejska Akademija odbrambenih nauka nije precizirala šta je testirano.

Pjongjang je par dana ranije saopštio da je izveo “veoma važnu probu” na istoj lokaciji. Pretpostavlja se da se radilo ili o testiranju novog motora za raketu za lansiranje u svemir ili za interkontinentalnu balističku raketu.

Nova objava može nagovještavati da se Sjeverna Koreja sprema da učini provokaciju ka SAD-u ako se Vašington ne povuče i ne načini ustupke u pregovorima.

NA EVROPSKOM TRŽIŠTU

Francuska je najveći izvoznik električne energije u Evropi u prvih 11 mjeseci ove godine, a Italija najveći uvoznik, pokazala je studija evropskog tržišta interkonektora koju je provela analitička kuća “EnAppSys”.

Ta je studija pokazala da je Francuska u razdoblju od 1. januara do 30. decembra ostvarila je ukupan neto izvoz električne energije od 39,4 teravatsata (TWh), pri čemu je većinu isporučila Italiji (13,3 TWh) i Njemačkoj (11 TWh).

Visok nivo neto izvoza pripisana je velikim količinama energije iz nuklearnih elektrana i niskim graničnim troškovima povezanima s tom vrstom energije, što je čini atraktivnom za cijelo evropsko tržište.

Italija je bila najveći uvoznik električne energije od januara do decembra, te je uvezla 36,6 TWh.

Najveći dio uvezene energije isporučila joj je Švajcarska (17,6 TWh), koja povećava proizvodnju iz obnovljivih izvora, ali se i dalje oslanja na nuklearnu energiju kao svoj glavni izvor.

OKRETANJE RUSIJI

Mađarska je izgubila osam milijardi dolara mogućeg izvoza od uvođenja zapadnih sankcija Rusiji, dok zapadnoevropske zemlje proširuju ekonomske odnose s Moskvom.

To je saopštio mađarski ministar spoljnih poslova Peter Sijarto na otvaranju nove kancelarije Mađarske agencije za promociju izvoza (HEPA) u Moskvi, prenosi portal Hungary today.

“Posao mađarske vlade je da slijedi primjer zapadnoevropskih zemalja i da pomogne napredak mađarskih preduzeća na ruskom tržištu”, rekao je Sijarto.

On je u tom kontekstu naveo da je prošle godine od zemalja iz sastava Grupe 7, Njemačka povećala trgovinski promet sa Rusijom za 56 procenata, Francuska za 40 posto, a Italija za 37 procenata.

Trgovinski promet između Njemačke i Rusije premašio je 60 milijardi dolara 2018. godine, dodao je on.

Nasuprot tome, mađarsko-ruska trgovinska razmjena, koja je 2014. godine dostigla 10 milijardi dolara, prije nego što se Rusija našla pod ekonomskim sankcijama, iznosila je prošle godine samo 6,4 milijarde dolara, rekao je Sijarto.

Kako je objasnio, taj iznos je rezultat povećanja bilateralne trgovine od 17 odsto u periodu od 2017. do 2018. godine.

PRIZNANJE GENOCIDA

Turske vlasti pozvale su američkog ambasadora u Ankari na razgovor, nakon što je Kongres SAD-a usvojio rezoluciju kojom se priznaje genocid Otomanskog carstva nad Jermenima početkom 20. vijeka.

“Američki ambasador pozvan je u Ministarstvo inostranih poslova zbog odluke Senata o događajima 1915. godine”, navodi se u saopštenju turskih vlasti, koji za maskar nad Jermenima koriste taj izraz.

Gornji dom Senata Kongresa SAD-a jednoglasno je u četvrtak donio rezoluciju kojom se priznaje postojanje genocida nad Jermenima. Tu rezoluciju je krajem oktobra usvojio Predstavnički dom Kongresa što je tada izazvalo nezadovoljstvo Turske.

Istoričari procjenjuju da je u Otomanskom carstvu tokom i poslije Prvog svjetskog rata ubijeno 1,5 miliona Jermena, što stručnjaci smatraju prvim genocidom 20. vijeka.

Nasljednica carstva, Turska Republika, proglašena 1923. godine, negira da je to bio genocid, već da su to samo žrtve građanskog rata i nemira tokom raspada Otomanskog carstva, čiji je broj preuveličan i da je pogibije bilo na obje strane.

Turska navodi da je tada poginulo između 250.000 i 500.000 ljudi.

TRAMP OBJAVIO

Američki predsjednik Donald Tramp objavio je da su SAD postigle takozvanu prvu fazu trgovinskog sporazuma s Kinom.

Prema njoj će Vašington odustati od uvođenja tarifa na uvoz kineske robe, planiranih za nedelju, dok će Peking povećati kupovinu američkih poljoprivrednih proizvoda.

“Postigli smo vrlo detaljan sporazum prve faze sa Kinom. Oni su pristali na mnoge strukturne promene i ogromnu kupovinu poljoprivrednih proizvoda, energetskih i industrijskih proizvoda, i još mnogih dugih”, napisao je Tramp na Tviteru, prenosi Rojters.

On je takode naveo da će Sjedinjene Države smanjiti neke tarife na kinesku robu koje su ranije uvedene.