PRVI PUT

Naucnici su pomocu elektrokardiografa pricvrscenog na tijelu plavog kita prvi put u istoriji izmjerili brzinu otkucaja srca plavog kita kad zaroni u potrazi za hranom i ustanovili da ima samo nekoliko otkucaja u minutu.

Naucnici su ustanovili da najveci sisar, plavi kit, koji moze da dosegne duzinu od 30 metara i tezinu 200 tona, smanjuje tokom zarona i potrage za hranom brzinu aktivnosti srca na samo nekoliko otkucaja u minuti.

Najmanji broj zabiljezenih otkucaja u zaronu bio je dva, a najveci je nakon, sto se vratio na povrsinu okeana da bi udisao vazduh, 37 otkucaja u minuti, pise Rojters.

“Plavi kit je najveca zivotinja i fascinira biologe vec niz godina”, rekao je biolog Dzeremi Goldbogen sa Univerziteta Stanford, prenosi National georafiks.

Uopsteno govoreci, sto je zivotinja veca, to je brzina otkucaja srca niza. Tako se minimizira kolicina posla koje srce obavlja u toku distribucije krvi u tijelu.

Kod ljudi, srce u stanju mirovanja kuca u rasponu od oko 60 do 100 otkucaja u minuti, a tokom napora ili vjezbanja i oko 200 otkucaja u minuti.

Najmanji sisari, rovke, imaju i vise od sto otkucaja u minuti.

Naucnici su prikupili oko devet sati podataka, a elektrokardiograf su pricvrstili na odraslog muzjaka dugog oko 22 metra koji se nalazio u zalivu Monterej, kraj obale Kalifornije.

Plavi kitovi, uprkos ogromnoj velicini, hrane se sitnim plijenom. U ustima filtriraju velike kolicine vode i izdvajaju plijen poput planktonskih rakova i drugih zooplanktona.

U toku zarona u potrazi za hranom, kit je imao izrazito nizak broj otkucaja srca, obicno od cetiri do osam otkucaja u minuti, a ponekad samo dva. Nakon sto je ponovno dosao na povrsinu, brzina otkucaja mu se povecala na 25 do 37 otkucaja u minuti.

VJECITA DILEMA

Jedna od osnovnih i najvaznijih karakteristika bilo kog pametnog telefona jeste skladisni prostor koji nudi. Nije posebno zabavno ili uzbudljivo, ali igra presudnu ulogu u osiguravanju da cete svoj novi uredaj moci da koristite kako zelite.

Raspoloziv prostor na telefonu sve je bitniji, zapravo.

Aplikacije svakim novim apdejtom postaju sve “teze”, igre takode, da i ne govorimo o fotografijama i video fajlovima koje telefoni prave.

Dodajte na to i sve one filmove, serije i muziku koje zelite da imate u svakom trenutku na raspolaganju i nije ni cudo sto mnogim korisnicima vec poslije nekoliko mjeseci ponestane prostora na telefonu.

Nekima je dosta 128 GB, drugima je i 512 GB malo.

Mnogi telefoni, kao sto su Pixel 4 i iPhone 11, i dalje se isporucuju sa 64 GB prostora.

Sta vi kazete? Koliko je dovoljno?

BIO JE TEZAK 250 KG

Istrazivaci su klasifikovali novu vrstu leteceg dinosaurusa, posto su analizirali fosile prikupljene iz kamenoloma u Libanu.

Smatra se da su fosili stari vise od 95 miliona godina i da poticu od pterosaurusa. Novootkriveni pterosaurus nazvan je Mimodactilus libanensis i smatra se da je zivio na prostoru izmedu Evrope, sjevera Afrike i jugoistocne Azije.

“Raznolikost ovih drevnih zivotinja bila je mnogo veca nego sto smo ikada mogli da pretpostavimo. Vjerovatno su bile mnogo raznovrsnije nego sto cemo ikada moci da potvrdimo iz fosila”, izjavio je paleontolog Univerziteta u Alberti, Majkl Koldvel za Phis.org.

Nova otkrica sugerisu da je moglo da postoji onoliko razlicitih vrsta pterosaurusa, koliko danas postoji vrsta ptica.

Fosil pterosaurusa iz Libana daje novi uvid u zivot leteceg dinosaurusa, koji je imao raspon krila od oko deset metara i tezio je cak 250 kilograma.

Fosili su inace otkriveni prije vise od 15 godina, ali bile su potrebne godine da ih istrazivaci u potpunosti analiziraju.

Fosili se trenutno cuvaju u Muzeju mineralogije na Univerzitetu Sent Dzozef u Bejrutu, a analiza je radena u saradnji sa istrazivacima sa Univerziteta Alberta i brazilskog Nacionalnog muzeja u Rio de Zaneiru.

Pterosaurusi su bili prvi kicmenjaci za koje se znalo da su razvili sposobnost za let.

Njihovi ostaci otkrivaju se sirom svijeta i sa nizom jedinstvenih, ali i razlicitih karakteristika.

Jedan broj fosila pterosaurusa pronaden je u Kvinslendu u Australiji sa ostrim ocnjacima, zbog cega su istrazivaci zakljucili da je bio glavni predator u tom regionu.

Prosle godine su istrazivaci u Juti pronasli dokaze o jos jednoj novoj vrsti pterosaurusa, a u Kanzasu su pronadeni ostaci praistorijske ajkule za koju se vjeruje da je jedan od prirodnih predatora pterosaurusa.

Naucnici vjeruju da su te drevne ajkule iskakale iz vode i napadale pterosauruse, kada su se iz vazduha priblizavali povrsini okeana dok su lovili ribu.

NAJNOVIJE ISTRAZIVANJE

Svaka cetvrta mlada osoba, odnosno u prosjeku 23 odsto djece i omladine, zavisno je od pametnom telefonu, pokazali su rezultati najnovijeg istrazivanja.

Zavisnost o pametnom telefonu, koja ukljucuje nervozu kada telefon nije dostupan ili zanemarivanje vaznih aktivnosti, ima stetan uticaj na mentalno zdravlje.

Najveci broj zavisnika su devojke od 17 do 19 godina, navodi se u istrazivanju, objavio je Euronews.

“Nasa analiza pokazala je posljedice ne samo prekomjernog koristenja, vec disfunkcionalne upotrebe telefona. Utvrdili smo povezanost ovog ponasanja i pogorsanog mentalnog zdravlja”, rekao je jedan od autora istrazivanja Ben Karter sa Instituta Kings koledzu u Londonu.

Kod osoba koje su zavisne o telefonu primijecena je povecana depresija, anksioznost i stres, a imaju i problema sa spavanjem.

Mnogi problematicni korisnici kazu da najveci dio vremena provode na drustvenim mrezama.

Autori smatraju da je potrebno da se javnost upozna sa ovim problemom, jer ce pametne telefone koristiti i naredne generacije.

Oni navode da jos nije precizno utvrdeno da li se radi o zavisnosti o samim pametnim telefonima ili aplikacijama koje koriste, te ukazuju na potrebu da se izvrse dodatna istrazivanja da bi se utvrdile potencijalne posljedice po mentalno zdravlje buducih mladih generacija.

Naucnici su analizirali 41 studiju, objavljene od 2011. godine, a obuhvatile su 4.871 tinejdzera i mladu osobu iz Azije, Evrope i Amerike.

OD 1850.

Godina 2019. ce biti jedna od tri najtoplije godine zabiljezene od 1850, podatak je koji su danas saopstile Ujedinjene nacije povodom konferencije o klimi (COP25) u Madridu.

Tekuca godina ce zakljuciti deceniju “izuzetne vrucine” na koje su uticali sumski pozari, susa i toplotni talasi.

Izmedu januara i oktobra, prosjecna temperatura u svijetu bila je oko 1,1 stepen Celzijusa visa nego u periodu 1850-1900, podatak je Svjetske meteoroloske organizacije.

Tako se 2019. svrstava na drugo ili trece mjesto, poslije najtoplije 2016. godine, cijim visokim temperaturama je tada doprineo i prirodni fenomen El Ninjo.

Decenija 2010-2019. ce “sasvim izvjesno” biti najtoplija ikad zabiljezena, ocjenjuje Svjetska meteoroloska organizacija.

Pritisci se vrse sa svih strana na potpisnike Pariskog sporazuma, okupljenih u Madridu do 13. decembra, da ubrzaju usvajanje mjera za brze smanjenje emisija gasova sa efektom staklene baste.

Time bi mozda jos moglo da se ogranici zagrijavanje na porast od dva odnosno 1,5 stepen Celzijusa u odnosu na preindustrijsku eru.

POSLIJE PROTESTA

Svjetski gigant za prodaju robe preko interneta “Amazon” je saopstio je danas da je uklonio bozicne ukrase i druge predmete sa slikama Ausvica koji su mogli da se kupe preko njegovog sajta.

Kompanija je navela da svi prodavci moraju da slijede njegove smjernice za prodaju i da ce oni koji to ne cine biti sklonjeni.

Amazon je donio tu odluku posto je drzavni muzej Ausvic-Birkenau juce apelovao na njega da ukloni te predmete medu kojima je izmedu ostalog bio otvarac flasa sa temom Ausvica i podloga za mis sa Birkenau “masakrom”.

“Prodaja bozicnih ukrasa sa slikama Ausvica izgleda neprikladno. Ausvic na otvaracu za flase je dosta uznemirujuca stvar i pokazuje nedostatak postovanja”, naveo je muzej.

Mnogi su preko drustvene mreze Tviter izrazili ogorcenost zbog te prodaje.

Memorijalni centar Ausvic-Birkenau saopstio je danas da poziva jos jednu onlajn platformu Vis soping (Whish Shopping) da prestane da prodaje te proizvode.

Tokom Drugog svjetskog rata, od 1940. do 1945. godine, 1,1 milion ljudi, u najvecem broju Jevreja, ubijeno je na masovan, industrijski nacin – gasom i drugim sredstvima, i spaljeno u logoru Ausvic-Birkenau koji su nacisti otvorili na jugu okupirane Poljske.

ODRZAN SAJAM

Ucesnici sedmog Sajma novih tehnologija ,,Smart Tech”, koji je odrzan 29. i 30. novembra prezentovali su posjetiocima najnovija tehnoloska dostignuca i svjetski poznate brendove koji su dostupni u Crnoj Gori, a koje karakterise visok kvalitet, funkcionalnost i primjenljivost u svim sferama zivota.

Na ovogodisnjem Smart Tech-u koji je odrzan centralnom atrijumu TC Delta City, mnogobrojnim posjetiocima su se predstavile renomirane kompanije, firme i institucije: Crnogorski Telekom, Telenor, Masinski fakultet Univerziteta Crne Gore, D Photo Trade, Kimtec CG, Fin-ing – 3D Soba, Univerzitet Donja Gorica, ”Montebot tim” Osnovne skole ,,Pavle Rovinski” i Crnogorski savez za tehnicku kulturu ,,Politehnika”.

“Ucesnici sajma su Veliku paznju mladih generacija izazvala su razlicita inovativna rjesenja iz oblasti robotike, elektronike, kao i 3D tehnologije. Najmladi posjetioci bili su u prilici da sagledaju raznovrsne mogucnosti i funkcionalnosti Lego robota, vjestacke ljudske ruke, humanioidnog robota, kao i da nauce na koji nacin funkcionise automatski uredaj za koktele, Teslin kalem i elektro magnetni top”, navodi se u saopstenju.

Pored navedenog, sagledali su procese prilikom 3D modelovanja i 3D stampe.

“Veoma korisna aktivnost sajma za svu djecu i roditelje bila je i panel diskusija na temu “Digitalna pismenost i digitalna bezbjednost djece u Crnoj Gori”. Panelisti su prezentovali nacine za bezbjedno koriscenje digitalne tehnologije i obrazlozili njihovo koristenje u nastavi i pomoci djeci u procesu ucenja”, kazali su organizatori.

Na Smart Tech-u su roditelji mogli da pronadu i pametne satove za djecu, koje omogucavaju komunikaciju sa djecom i prate njihovu lokaciju u bilo kom trenutku.

“Ljubitelji novih tehnologija posebno su se zainteresovali da oprobaju moderno dizajnirane elektricne skutere brenda Motogrini. Takode, interesantni su bili univerzalni lokatori koji se mogu zakaciti na ogrlicu kucnog ljubimca, biciklo ili prtljag i na taj nacin sacuvati od krade ili gubljenja, kao i auto lokatori koji omogucavaju uvid u lokaciju automobila u svakom trenutku.”

Saradnja organizatora Smart Tech-a sa akademskom zajednicom, rezultirala je i uspjesnom realizacijom konkursa za studente na temu ,,Savremene tehnologije i pametna specijalizacija”.

“Neka od najboljih idejnih rjesenja, sa znacajnim potencijalom socio-ekonomskog uticaja na postulate pametne specijalizacije, upravo su i prikazana na sajmu”, navode organizatori i dodaju:

“O uspjesnosti sajma svjedoce pozitivne reakcije i komentari posjetilaca, kojih je tokom dvodnevnog trajanja sajma, u petak i subotu, bilo vise nego duplo u odnosu na prethodne dane u Delta Sitiju.”

Sajam je odrzan u koorganizaciji agencije Vision Event i NVO Secure, pod pokroviteljstvom Ministarstva nauke

SIBIR

Naucnici pokusavaju ustanoviti da li je zaledeno mladunce pronadeno u Sibiru, koje je staro 18.000 godina, zapravo pas ili vuk.

Mladunce je imalo samo dva mjeseca kada je uginulo, a zahvaljujuci ledenim uslovima u Sibiru, les je savrseno ocuvan ukljucujuci krzno, njusku i zube.

DNK testovima je bilo nemoguce ustanoviti o kojoj vrsti zivotinje se radi, a naucnici spekulisu da bi se mladunce moglo predstavljati evolucijsku vezu izmedu vukova i danasnjih pasa.

Radiokarbonskim datiranjem je ustanovljena starost mladunceta u vrijeme kada je uginulo, kao i koliko drugo je zamrtnuto. Analize genoma su pokazale da se radi o muzjaku.

OD DECEMBRA

Ako u posljednje vrijeme nijeste koristili Tviter a ne zelite da neko “ugrabi” vase korisnicko ime, mozda biste mogli da se svejedno ulogujete u svoj nalog.

Naime, Twitter je najavio da ce poceti da uklanja naloge koji nijesu bili aktivni najmanje sest mjeseci.

“Ciscenje” ce poceti poslije 11. decembra, a odvijace se tokom “vise mjeseci”.

Kompanija je objasnila “ciscenje” kao dio napora da se “predstave tacnije, vjerodostojne informacije” na koje se ljudi mogu osloniti. Iako nije objasnjeno sta to znaci, to bi vam moglo pomoci da pronadete korisnike i tvitove koje zelite, umjesto da se “provlacite” kroz “sumu” napustenih naloga.

To bi takode moglo otezati “otimanje” racuna za slanje nezeljenih poruka.

Takode, moglo bi i da vam pomogne da dodete do imena naloga koje je neko ranije zauzeo.

Medutim, postoji i potencijalni problem za sve koji se ne mogu prijaviti u svoje naloge. Nalozi preminulih, ljudi u produzenom bolnickom boravku i drugih mogu biti izgubljeni, kao i citava njihova istorija na Twitteru.

To bi takode moglo predstavljati problem za neke poznate naloge koji su sada neaktivni, ali jos uvijek imaju neku vrednost i znacaj.

Iz Tvitera kazu za Engadget da razmatraju nacine za memorisanje racuna preminulih, mada ne objasnjavaju kako to planiraju da urade.

“LB-1”

Naucnici su otkrili ogromnu crnu rupu, koja je toliko masivna da u teoriji ne bi trebala ni da postoji.

Radi se o stelarnoj crnoj rupi, koja se formira nakon umiranja velikih zvijezda, njihovog urusavanja i eksplozije. Naucnici su ranije vjerovali da crna rupa moze imati 20 puta vecu masu od naseg Sunca, jer dok te zvijezde umiru gube vecinu mase putem eksplozija tokom kojih izbacuju materiju i gasove.

Medutim, tu teoriju je ponistila novootrkivena crna rupa LB-1, udaljena oko 15.000 svjetlosnih godina. Ona ima masu 70 puta vecu od Sunca.

“Crne rupe tolike mase ne bi trebale da postoje u nasoj galaksiji, barem prema najaktuelnijim modelima stelarne evolucije. LB-1 je dvaput masivnija od onoga sto smo mislili da je moguce. Sada teoreticari moraju objasne njeno formiranje”, izjavio je sef tima koji je zasluzan za otkrice Liu Jifeng.

Naucnici pokusavaju da ustanove kako je crna rupa LB-1 postala toliko velika.

Kineski tim je predlozio nekoliko teorija – njena velicina ukazuje na to da se nije formirala od urusavanja samo jedne zvijezde, mozda se radi o dvije manje crne rupe koje orbitiraju jedna oko druge.

Druga mogucnost je formiranje nakon eksplozije zvijezde, kada se izbacena materija vratila u supernovu i kreirala crnu rupu. To je teoretski moguce, ali naucnici to nijesu mogli da dokazu.

Ipak, LB-1 nije najveca crna rupa koja je ikada otkrivena, ali bi mogla biti najveca svoje vrste. Postoji nekoliko tipova crnih rupa, a stelarne crne rupe poput ove pripadaju grupi manjih.

Supermasivne crne rupe su mnogo vece, cak milijarde puta vece od mase Sunca.

Naucnici vjeruju da bi supermasivne crne rupe mogle biti povezane s formiranjem galaksija, jer cesto postoje u centru masivnih sistema zvijezda, ali jos uvijek nije jasno kako i koje se formiraju prve.