BIVSI MINISTRI PORUCILI

Evropska unija (EU) je duzna da doprinese stabilnosti i sigurnosti Jugoistocne Evrope i zato bi pristupanje Zapadnog Balkana trebalo smatrati odgovornom politikom, a ne teretom, porucilo je deset bivsih ministara vanjskih poslova u otvorenom pismu upucenom Uniji.

Oni su upozorili da se nastavljaju problematicne tacke i napetosti oko Unije: Sirija, Irak, Libija, Ukrajina, istocni Mediteran.

“Na jugu EU se formira luk geopoliticke nestabilnosti. Ne smijemo dopustiti da se siri”, porucuje se u pismu ciji je potpisnik, izmedu ostalih, bivsi premijer i ministar spoljnih poslova Crne Gore, Igor Luksic.

Navodi se da su stabilnost, demokratija i prosperitet u Jugoistocnoj Evropi direktno povezani sa konsolidacijom evropskog projekta i zavrsetkom ponovnog ujedinjenja kontinenta s pristupanjem zemalja Zapadnog Balkana, procesa koji je zapoceo prije 30 godina.

EU je odlukom da ne otvori pregovore o pristupanju s Albanijom i Sjevernom Makedonijom, uprkos preporuci Evropske komisije i volji vecine drzava clanica i Evropskog parlamenta, kako se dodaje u pismu, usmjerila preostali svoj uticaj na sopstveni prag i ugrozila sposobnost da oblikuje strateski razvoj i stabilnost u Jugoistocnoj Evropi.

To je, ocjenjuje se, strateska greska koja pomaze konsolidaciji statusa quo na Zapadnom Balkanu i inerciji EU-a na sve neurednijoj geopolitickoj mapi.

“EU je duzna da doprinese stabilnosti i sigurnosti Jugoistocne Evrope, zato bi pristupanje Zapadnog Balkana trebalo smatrati odgovornom politikom, a ne teretom”, porucili su bivsi sefovi diplomatije.

Prema njihovim rijecima, protivljenje da zapocne pregovore o pridruzivanju s Albanijom i Sjevernom Makedonijom urusava autoritet i vjerodostojnost EU.

U pismu isticu da za region poput Zapadnog Balkana, koji se bori za jacanje vladavine prava i poboljsanje socijalnih i ekonomskih standarda, proces pridruzivanja EU ostaje neophodan.

“Medutim, psiholoski ucinak takvih razgovora i transformativni efekti vazni su za osjecaj tih zemalja da su “usidrene” u EU. To je pitanje povjerenja. Celnici EU su, 2003. godine na samitu u Solunu, obecali clanstvo tim drzavama”, navodi se u pismu.

Kako se dodaje, u trenutnim okolnostima, garancije koje je EU dala drzavama regiona vise nece biti vazne, pa ce biti sve teze postici kompromise, prevladati bilateralne sporove i osloboditi se pozitivne energije.

“To je preteca nevolja u Sjevernoj Makedoniji i Albaniji, koje se predugo oslanjaju na EU da im pomogne. To potkopava pregovore Srbije i Kosova i jaca centrifugalne snage u Bosni i Hercegovini”, kaze se u pismu.

Bivsi ministri vanjskih poslova su ukazali da je proces pridruzivanja EU na Zapadnom Balkanu ujedno i proces izgradnje drzave i stabilizacijski proces za cijeli region.

To je, dodaju oni, kljucna strategija za ostvarivanje globalnog politickog uticaja EU.

,,EU bi trebalo da preuzme odgovornost djelujuci na strateski nacin. Krajnje je vrijeme da se EU osvrne na svoju ulogu u novom medunarodnom okruzenju kako bi djelovala nezavisno i poboljsala svoje vanjske politike i obrambene sposobnosti”, ocijenjuje se u pismu.

Bivsi sefovi diplomatija pozvali su EU da prevazide podjele u tom pogledu.

,,Proces pridruzivanja trajace dugi niz godina tokom kojih ce biti dovoljno vremena za uskladivanje potrebe za daljom integracijom EU-a sa potrebom za odrzavanjem evropske perspektive za drzave Zapadnog Balkana”, navode u pismu.

Oni su kazali da je otvaranje pregovora o pristupanju sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom, na temelju njihovih preuzetih obaveza, imperativ i da bi se o tome trebalo dogovoriti na sljedecem samitu EU.

Bivsi ministri su pozvali EU da na predstojecem samitu u Zagrebu predstavi nove instrumente koji ce konsolidovati put pridruzivanja drzava Zapadnog Balkana Uniji.

Otvoreno pismo su, osim Luksica, uputili bivsi vicekancelar i ministar vanjskih poslova Njemacke, Sigmar Gabriel, bivsi sefovi diplomatija Hrvatske Vesna Pusic, Sjeverne Makedonija Nikola Poposki, Grcke Nikos Kocijas, Austrije Karin Knajsl.

Pismo su uputili i bivsi ministri vanjskih poslova Kipra Janis Kasulidis, Albanije Ditmir Busati, Bugarske Kristijan Vigenin i Savezne Republike Jugoslavije Goran Svilanovic.