Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1697.  Skupština crnogorskih glavara i sveštenstva pod Orlovim kršem na Cetinju izabrala je novog vladiku Danila Šćepčeva Petrovića – rodonačelnika četvrte crnogorske dinastije Petrović – Njegoš. Vladika i gospodar Danilo Petrović vodio je tokom vladavine borbe za unutrašnje i međunarodno jačanje Crne Gore. Uspostavio je 1711. čvrste veze s Rusijom, koju je smatrao pokroviteljicom Crne Gore. Godine 1713. osnovao je Zemaljski sud od 12 glavara iz redova  Opštecrnogorskog zbora. Izvojevao je nekoliko značajnih pobjeda protiv Turske. Mletačka Republika priznala mu je 1717. vjersku nadležnost (jurisdikciju) nad pravoslavcima na Crnogorskom primorju.

1758 – Rođen je jedan od glavnih vođa francuske buržoaske revolucije Maksimilijan de Robespjer, vođa jakobinaca i začetnik revolucionarnog terora. Advokat iz Arasa, političke poglede buržoaskog demokrate izgradio je pod uticajem francuskih prosvjetitelja 18. vijeka, u prvom redu Žan-Žak Rusoa. Kao neprijatelj katoličke crkve i hrišćanstva, ukinuo je hrišćanski i ustanovio revolucionarni kalendar s novim imenima mjeseci (termidor, brimer, friktidor) i novim revolucionarnim praznicima. Najzad je ukunuo hrišćanstvo i zaveo nedogmatizovanu vjeru u „Vrhovno biće“ (Etre suprem), a sam je postao njen prvosvještenik. Vjera je građanima nametala jedino građanske i patriotske obaveze. Robespjer je pogubljen na giljotini 28. jula 1794.

1839 – Njegoš je s Austrijom sklopio ugovor o prodaji manastira Stanjevići s cijelim posjedom za 17 hiljada fiorina. Za isti iznos, dvije godine ranije, prodao je i manastir Maine. Na takav potez bio je primoran jer je Austrija namjeravala da obje rezidencije crnogorskih vladika prisvoji silom, ili za novac.

1853 – Knjaz Danilo ustanovio je Orden Danilovog reda za nezavisnost Crne Gore 1852/53. Danilovo ustanovljenje Ordena uslijedilo je neposredno poslije rata s Turskom 1852/53. i Prve Omer-pašine vojne, a naziv Ordena sjedinio je ime osnivača, suštinu crnogorskog nacionalnog programa i događaj koji je bio povod za njegovo ustanovljenje.

1856 – Rođen je austrijski psihijatar Sigmund Frojd, osnivač psihoanalize. Profesor nervne patologije na Univerzitetu u Beču, emigrirao je 1938. u London. U velikom broju radova koje je objavio iz oblasti psihoanalize do opšte medicine, isticao je značaj nesvjesne psihe i seksualnog nagona u ljudskom psihičkom životu. Svojim djelima: „Uvod u psihoanalizu“, „Psihoterapija svakodnevnog života“, „Totem i tabu“, „Tumačenje snova“, koja, u najvećoj mjeri, imaju psihoterapijsku vrijednost ,uticao je na književnike više od ijednog drugog naučnika njegovog vremena.

1861 – Rođen je indijski pisac i filozof Rabindranat Tagore, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913. Napisao je više od hiljadu poema, 24 drame, osam romana, najmanje osam tomova pripovijedaka, više od dvije hiljade pjesama, veliki broj eseja i drugih tekstova. Snažno se zalagao za povezivanje istočne i zapadne kulture. Poznata Tagorina djela: „Gradinar“, „Gitandžali“, „Grupa priča“, „Zlatan čamac“.

1862 – Umro je jedan od najboljih američkih esejista  Henri Dejvid Toro, jedinstven pjesnik i filozof prirode u američkoj književnosti. Dvogodišnje iskustvo usamljeničkog života u prirodi opisao je u knjizi eseja „Valden ili Život u šumi“. „Ropstvo u Masačusetsu“, „Odbrana Džona Brauna“ i druga predavanja, predstavljaju njegove priloge borbi za ukidanje ropstva u Sjedinjenim Američkim Državama. Poznat je i njegov Dnevnik u 14 knjiga.

1898 – Iz štamparije Akcionarskog društva u Nikšiću izašao je prvi broj lista „Nevesinje“. Bio je to nedjeljnik za politiku i književnost, čiji je urednik bio novinar i publicista Stevo Vrčević, sin poznatog sakupljača narodnih umotvorina Vuka Vrčevića. List „Nevesinje“ nakon 30 brojeva prestao je da izlazi 20. januara 1899. zbog antiaustrijskih tekstova.

1915 – Rođen je američki filmski glumac, reditelj, producent i scenarista Orson Vels, dobitnik Oskara za životno djelo 1971. Velsov „Građanin Kejn“ smatra se jednim od najboljih filmova u istoriji kinematrografije. Izgradio je osoben stil i uticao na brojne reditelje. Velsova radio-drama „Rat svjetova“, rađena po istoimenom romanu Herberta Velsa o invaziji Marsovaca na Zemlju, emitovana 30. oktobra 1938. na CBS izazvala je opštu pometnju u Americi. O toj pometnji, koju je Vels izazvao svojom radio-dramom, snimljen je 1975. Tv film „Noć koja je uspaničila Ameriku“. Radio Crne Gore je, takođe, snimio dokumentarnu radio-dramu prema Velsovom intervjuu iz 1974. jednom ruskom listu o dramatičnim događajima u toku i nakon emitovanja  „Rata svjetova“. Ta radio-drama često se navodi kao primjer uticaja koji mediji mogu imati i zloupotrebe moći koja iz toga može da proistekne. Postoji priča da su vijesti o iznenadnom japanskom napadu na Perl Harbur (7. decembra 1941.)  u američkoj javnosti u početku primljene s nevjericom upravo zbog posljedica koje je proizvela Velsova radio-drama „Rat svjetova“. Orson Vels na našim prostorima posebno se pamti po ulozi četnika u filmu Veljka Bulajića „Bitka na Neretvi“, snimljenog 1969, a četničkog vođu glumio je i u američkoj radio-drami „Četnici“ (1942), što je nedavno otkrio zagrebački istoričar filma Daniel Rafaelić.

1949 – Umro je belgijski pisac flamanskog porijekla Moris Meterlink dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1913. Poznata djela: „Peleas i Melisanda“, „Plava ptica“, „Mudrost i sudbina“. Bio je predstavnik simbolizma u pozorištu, naklonjen misticizmu.

1974 – Zapadno-njemački kancelar Vili Brant podnio je ostavku zbog špijunske afere u kojoj je otkriveno da je njegov bliski saradnik Ginter Gion bio istočno-njemački špijun.

1991 – U Splitu su izbile demonstracije protiv JNA u kojima je ubijen vojnik Saško Gešovski.

1999 – Ministri inostranih poslova sedam najrazvijenih zemalja Zapada i Rusije (Grupa 8) dogovorili su se na sastanku u Bonu o principima za okončanje rata na Kosovu.

2007 – U Beogradu je, u 79. godini, umro srpski pjesnik, akademik Stevan Raičković. Objavio je više od dvadeset zbirki pjesama, kao i sedam knjiga za djecu. Pisao je eseje, poetsku prozu i prevodio stranu poeziju. Poznata Raičkovićeva djela: zbirka pjesama „ Kamena uspavanka“, knjiga eseja „ Beleške o poeziji“, knjiga za djecu „Veliko dvorište“, poema „ Zapisi o crnom Vladimiru“.

2008 – Rusija i SAD potpisale su dugoočekivani pakt o civilnoj nuklearnoj saradnji.

2009 – Lider Socijaldemokratske partije Ranko Krivokapić izabran je za predsjednika Skupštine Crne Gore, čime je počeo njegov treći mandat na mjestu predsjednika crnogorskog parlamenta.

2009 – Mitropolit Crnogorske pravoslavne crkve Mihailo sa sveštenstvom osvještao je novosagrađenu crkvu Sveti Đorđe u Gavrilovcu na Skadarskom jezeru, prvi objekat koji je Crnogorska pravoslavna crkva sagradila nakon 1918. godine. Izgradnju crkve, koja je trajala dvije godine, finansirao je Budimir Lopičić.

2010 – Na 66. kongresu  Internacionalne federacije filmskih arhiva u Oslu, Crnogorska kinoteka primljena je u članstvo te federacije.

2012 – U drugom krugu predsjedničkih izbora u Francuskoj, pobijedio je socijalista Fransoa Oland, što je, prema ocjeni analitičara omogućilo zaokret ulijevo i početak otpora mjerama štednje koje zagovara Njemačka. Oland je osvojio 51,9 odsto glasova, dok je njegovog protivkandidata Nikolu Sarkozija podržalo 48,1 odsto birača.

2012 – U izrazito jakoj konkurenciji, Podgoričanka Jana Mitrović dobila je u Rimu nagradu za najboljeg diplomiranog farmaceuta u Italiji, koju dodjeljuje italijanska Nacionalna fondacija asocijacija mladih farmaceuta (FENAGIFAR). Nagradu u iznosu 1.000 eura, koja je prvi put dodijeljena, Mitrovićevoj je uručio predsjednik FENAGIFARA Klaudio di Stefano, na kongresu te organizacije. Nakon dodjele nagrade, Jana Mitrović je izjavila da namjerava da nastavi školovanje i upiše studije nutricionizma u Rimu. „Riječ je o komparativnoj disciplini s farmacijom i medicinom, jer dolazi vrijeme kada ćemo se sve manje liječiti klasičnom terapijom – ljekovima, a sve više terapijom Wellness, odnosno odgovarajućim supstancama iz namirnica“, kazala je ona.

2013 – Ministar vanjskih poslova i evropskih integracija Crne Gore Igor Lukšić boravio je u zvaničnoj posjeti Jermeniji. Lukšićeva posjeta, prva je zvanična bilateralna posjeta visokog crnogorskog zvaničnika Jermeniji nakon obnove crnogorske državnosti.

2013 – U bolnici u Plovdivu, u Bugarskoj, umro je, u 48. godini, dekan Ekonomskog fakulteta u Podgorici dr Dragan Lajović od povreda zadobijenih u teškoj saobraćajnoj nesreći u toj zemlji. Lajović je rođen 25. novembra 1965. u Gostilju Martinićkom. Diplomirao je na Ekonomskom fakultetu u Podgorici 1990, magistrirao 1997, a doktorirao 2001. Akademsko zvanje docenta stekao je 2008, a od 2012. bio je dekan Ekonomskog fakulteta. Autor je preko osamdeset naučnih radova iz oblasti ekonomije. Bio je izvršni direktor Fonda za razvoj, predsjednik borda direktora Investiciono-razvojnog fonda, rukovodilac studija menadžmenta na Ekonomskom fakultetu i gostujući profesor na UNESCO katedri u Novom Sadu. Predavao je i na fakultetu Singidunum u Beogradu, kao i na barskom Fakultetu za turizam, hotelijerstvo i trgovinu. Uređivao je časopis „Preduzetnik“.

2013 – U 95. godini umro je sedmostruki italijanski premijer Đulio Andreoti, zvani Gospodin Italija zbog brojnih funkcija koje je obavljao u više od pola vijeka. Andreoti je, prema ocjeni svojih pristalica, kao malo ko služio državi i pomogao u transformaciji te zemlje iz ratom razorene u vodeću industrijsku silu u svijetu. Protivnici su ga, međutim, nazivali satanom, iako je bio veoma pobožan. Italijani vjeruju da je bio savršeni primjer vještog lidera u zemlji koja je umrljana korupcijom i favorizovanjem. Obavljao je svaku političku funkciju u Italiji, osim šefa države. Protiv njega se vodilo više sudskih procesa, među kojima i jedan u kome je bio optužen da je naredio ubistvo jednog novinara, kao da je bio i član mafije. Bio je predmet više od dvadeset parlamentarnih istraga u kojima je bio osumnjičen za djela od korupcije do veze sa sumnjivim finansijerima. U svakom predmetu oslobođen je optužbi, a istrage nijesu oslabile njegovu moć kod birača u Rimu. „Krivili su me za sve osim za Punske ratove, pošto sam tada bio premlad“, jedna je od Andreotijevih čuvenih sarkastičnih izjava.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1527 – Vojska burbonskog vojvode Karla opustošila je i opljačkala Rim i pobila oko četiri hiljade njegovih stanovnika.

1626 – Holandski naseljenik Peter Minuit kupio je od Indijanaca ostrvo Menhetn, na kojem je kasnije izgrađen Njujork, za bižuteriju u vrijednosti 25 dolara.

1757 – U sedmogodišnjem ratu pruski kralj Fridrih II osvojio je Prag koji su branile austrijske trupe.

1840 – Puštene su u Velikoj Britaniji u promet prve poštanske marke, od jednog i  dva penija s likom kraljice Viktorije I.

1992 – Umrla  je  američka filmska glumica njemačkog porijekla Marlen Ditrih, legendarna-fatalna žena. Proslavila se filmovima „Plavi anđeo“, „Šangaj ekspres“, „Svjedok optužbe“.

1994 – Otvoren je tunel ispod Lamanša.

2007 – Konzervativac Nikola Sarkozi pobijedio je na predsjedničkim izborima u Francuskoj rivalku Segolen Roajal iz redova socijalista, i time produžio 12-godišnju vladavinu desnice.

2009 – Uprkos protivljenju Rusije, vojnici iz zemalja članica NATO-a počeli su jednomjesečne vojne vježbe u Gruziji, svega devet mjeseci nakon rata između Rusije i te zemlje.

2012 – U drugom meču finalne serije Plej-ofa u vaterpolu, Jadran iz Herceg Novog savladao je Budvu 7:13 i tako osvojio treću titulu prvaka Crne Gore otkad se igra nezavisna liga.