HRA

Akcija za ljudska prava (HRA) najoštrije osuđuje podnošenje krivične prijave, hapšenje i zadržavanje u zatvoru Velimira Čabarkape (29) iz Pljevalja zbog, kako su kazali, satirične obrade državne himne Crne Gore koju je objavio na svom Facebook profilu. HRA upozorava da se ovim, kako su kazali, nastavlja represija nad slobodom izražavanja u Crnoj Gori.

“Tekst koji je Čabarkapa objavio ima utemeljenja u opštepoznatoj činjenici šverca narkotika kroz Crnu Goru i predstavlja oblik slobode izražavanja koji štite međunarodni ugovori o ljudskim pravima kao i Ustav Crne Gore”, kazali su iz HRA.

Upozoravaju da se ovim, kako su kazali, nastavlja represija nad slobodom izražavanja u Crnoj Gori, koja je posebno izražena od početka godine.

“Apelujemo na državno tužilaštvo da prestane sa krivičnim gonjenjem i zatvaranjem ljudi zbog izražavanja koje ne predstavlja ni poziv na nasilje ni govor mržnje”, kazali su iz HRA.

Čabarkapa se, kako se navodi u saopštenju, nalazi u zatvoru pošto mu je državni tužilac u Pljevljima odredio zadržavanje u trajanju od 72 časa jer je zaključio da se u njegovoj objavi od 2. maja stiču elementi krivičnog djela Povreda ugleda Crne Gore iz čl. 198 KZCG.

“Nije poznato da li se tužilac bilo kako odredio prema članu 201 KZCG koji predviđa da se za djelo iz čl. 198 neće kazniti učinilac koji je izlaganje dao ‘u okviru ozbiljne kritike u naučnom, književnom ili umjetničkom djelu, u izvršavanju službene dužnosti, novinarskog poziva, političke djelatnosti, u odbrani nekog prava ili zaštite opravdanih interesa, ako se iz načina izražavanja ili iz drugih okolnosti vidi da to nije učinio u namjeri omalovažavanja ili ako dokaže istinitost svog tvrđenja ili da je imao osnovanog razloga da povjeruje u istinitost onoga što je iznosio ili pronosio'”, dodaju iz HRA.

Tvrde da je Čabarkapa objavio “klasičan primjer satire na temu od javnog interesa, sa dovoljnom činjeničnom osnovom, kakav štiti sloboda izražavanja”.

“On je u svojoj satiričnoj obradi govorio o opštepoznatoj činjenici šverca narkotika kroz Crnu Goru, o kojoj su međunarodne organizacije već izvijestile u brojnim izvještajima (posljednji je izvještaj Evropske komisije o napretku Crne Gore za 2019. godinu. Takođe, tekst je očigledno inspirisan i nedavnom zaplijenom pola tone kokaina na crnogorskom brodu ‘Budva’ u Hamburgu”, navodi se u saopštenju.

Iz HRA navode da Evropski sud za ljudska prava u više presuda naglašava da je satira „oblik umjetničkog izražavanja i socijalnog komentara koji je, pretjerivanjem i krivljenjem stvarnosti, namjerno provokativan i političke prirode i da svako njegovo ograničenje treba razmatrati krajnje oprezno“ (Vereinigung Bildender Künstler protiv Austrije, 2007, Eon protiv Francuske, 2013).

“Taj sud je naglasio i da krivične sankcije imaju zastrašujući efekat na satiru, koja može imati vrlo važnu ulogu u otvorenoj raspravi o pitanjima od javnog interesa a što je ‘nezamenjivo obilježje demokratskog društva’“, navodi se u saopštenju.

Ukazali su i na druge slične slučajeve.