Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1799. umro je francuski dramski pisac, vjesnik revolucije Pjer Bomarše, koji je oštro kritikovao podmitljivost sudija, pokvarenost društva i korupciju. Autor je komedija “Seviljski berberin” i “Figarova ženidba” koje su inspirisale Đoakina  Rosinija i Volfganga Amadeusa Mocarta da komponuju istoimene opere.

1832 – U Kotoru je umro Vuko Vukolaj Radonjić, posljednji crnogorski guvernandur. Za guvernadura je izabran 1802. nakon smrti svoga oca Jovana-Joka Radonjića. Poslije sukoba s Petrom I 1818. zvanje guvernadura mu je oduzeto, ali i vraćeno dvije godine kasnije. Zbog Radonjićevih tajnih veza s austrijskim vlastima, Njegoš i crnogorski glavari iznova su ga lišili toga čina 1830. da bi godinu dana kasnije Vuko i njegov brat Marko bili protjerani iz Crne Gore.

1868 – Rođen je ruski car Nikolaj drugi Aleksandrovič Romanov, posljednji monarh Rusije, najstariji sin Aleksandra III.  Zbačen je s prijestola u Oktobarskoj revoluciji 1917. a pogubljen je naredne godine s članovima porodice.

1870 – U Progonovićima u Lješanskoj nahiji rođen je crnogorski književnik i prosvjetni radnik Jovan Roganović. Bavio se leksikografijom, folkloristikom i prevodilaštvom. U saradnji s Đurom Popovićem napisao je dva udžbenika “Bukvar” i “Zemljopis Crne Gore”. Jovan Roganović ostavio je niz značajnih djela iz istorije, etnografije i politike, a upamćen je i po poznatoj polemici o autorstvu spjeva “Smrt Smail-age Čengića”. Umro je 26. jula 1920.

1872 – Rođen je britanski filozof i matematičar Bertrand Rasel, osnivač i predsjednik Međunarodnog suda za utvrđivanje ratnih zločina u Vijetnamu. Bio je angažovan i u borbi za mir i razoružanje zbog čega je dva puta hapšen. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1950. Jedan je od rodonačelnika analitičke filozofije, a s Alfredom Vajthedom autor „Principa matematike“, djela u kojem je matematika izvedena iz logike. Ogledao se u raznovrsnim oblicima filozofskog istraživanja, publicističkog rada, političkog i moralnog angažovanja.

1883 – Rođen je njemački arhitekta Valter Adolf Gropijus, jedan od začetnika moderne arhitekture, koji je 1919. u Vajmaru osnovao prestižnu arhitektonsku školu “Bauhaus”, odakle je uticao na ostvarenje moderne arhitekture na bazi funkcionalizma. Pored zgrade Bauhausa u Njemačkoj, osnivač je škola i stambenih blokova u Sjedinjenim Američkim Državama, gdje je od 1938. bio profesor Harvardskog univerziteta. Napisao je značajno djelo “Sinteza u arhitekturi“.  

1903 – Na osnovu ugovora između crnogorske vlade i italijanskog “Anonimnog društva” formiran je monopol duvana, uz italijansku investiciju od dva miliona i 500 hiljada lira. Za monopol je ustanovljen naziv Crnogorsko anonimno  društvo. Do tada u Crnoj Gori nije postojao monopol duvana, već se duvan tretirao kao i svaka druga roba. Novoosnovani monopol obuhvatio je, kako je  u ugovoru stajalo, prodaju “svijeh vrsta domaćeg duvana, gajenje i preradu za pušenje ili za šmrkanje”, te pravo na njegov izvoz u inostranstvo.

1911 – Umro je poznoromantičarski  austrijski kompozitor i dirigent Gustav Maler, direktor Bečke opere koja je pod njegovom upravom doživjela zlatno doba. Pod Betovenovim i Vagnerovim uticajem stvorio je kompozicije izrazitog dramskog temperamenta i snažnih emocija. Poznata djela: deset simfonija, ciklusi solo-pjesme za glas i orkestar „Pjesma o zemlji“, „Pjesme mladića – putnika“, „Dječakov čudotvorni rog“, „Pjesme o mrtvoj djeci“.

1992 – Visoki komesarijat Ujedinjenih nacija za izbjeglice saopštio je da je zbog rata iz Jugoslavije izbjeglo milion i 300 hiljada ljudi, što je stvorilo najveću izbjegličku krizu u Evropi od Drugog svjetskog rata.

1994  – U San Francisku je osnovano Udruženje Crnogoraca Amerike koje okuplja Crnogorce i prijatelje Crne Gore, bez obzira na njihove etničke, religijske ili političke razlike, kako bi širili saznanje o duhovnom i istorijskom nasljeđu i savremenim društvenim tokovima u Crnoj Gori, te pospješili njen razvoj u smjeru nezavisne, demokratske, humanističke i ekonomski razvijene države  – otvorene ka susjedima i svijetu. Za prvog predsjednika Udruženja Crnogoraca Amerike izabran je Blažo Sredanović.

2008 – U Sportskom centru “Morača”, pred tri hiljade gledalaca, odigrana je utakmica ženske rukometne reprezentacije Crne Gore i selekcije Evrope, kojom se jedna od najboljih  crnogorskih rukometašica Maja Bulatović oprostila od rukometa, četiri godine nakon završetka karijere. Maja Bulatović ostaće upamćena kao neponovljivi kapiten „Budućnosti“ i jedna od najboljih igračica u istoriji podgoričkog kluba. 

2011 – Povodom programskog stava Demokratske partije socijalista da u Crnoj Gori treba da postoji jedna pravoslavna crkva reagovao je ministar vjera i dijaspore u Vladi Srbije Srđan Srećković. Srećković je kazao da ne vidi ni jedan razlog da se bilo ko miješa u unutrašnje odnose Srpske pravoslavne crkve. Takođe je rekao da Amfilohije nije zavnično tražio da se Mitropolija crnogorsko-primorska izbriše iz Registra vjerskih zajednica Ministarstva vjera Srbije. Amfilohije je prethodno u intervjuu emisije „Načisto“ TV „Vijesti“ obećao da će to učiniti. Istim povodom oglasio se i portparol DPS-a Rajko Kovačević. Kovačević je rekao da DPS nema ambiciju da se miješa u crkvena pitanja, ali da ne može zatvarati oči pred problemima dvije parvoslavne crkve u Crnoj Gori.

2011 – U crnogorskom parlamentu održana je sjednica Parlamentarnog odbora Skupštine Crne Gore i Evropskog parlamenta za stabilizaciju i pridruživanje. Nakon rasprave usvojena je zajednička Deklaracija u kojoj je konstatovan određeni napredak u oblasti antikorupcije i reforme pravosuđa, uz napomenu da to nije dovoljno. U Deklaraciji je istaknuto obezbjeđivanje nezavisnosti i jačanja kapaciteta za objektivan rad RTCG, kao i povećanje transparentnosti u finansijskom poslovanju javnog servisa. Ukazano je i na posebnu važnost vladavine prava, na jačanje saradnje Vlade i nevladinih organizacija, kao i na značaj pune primjene ustavnih odredbi o službenim jezicima u upotrebi, te istaknuto žaljenje zbog odlaganja Parade ponosa.

2013 – U blizini Njegoševe Biljarde na Cetinju otkrivena je skulptura Dimitrija Popovića „U čast Njegoševe misli“, a u Biljardi otvorena izložba Popovićevih radova „Misterijum Luče mikrokozma“. Popovićevim radovima obilježena je 200-godišnjica rođenja Petra II Petrovića Njegoša i međunarodni praznik „Noć muzeja“.

2013 – U 54. godini umro je ruski reditelj Aleksej Balabanov, koji je svojim filmovima slikao post-sovjetsko društvo, kriminal i rat u Čečeniji. Snimio je šesnaest filmova, od kojih su najveći uspijeh u Rusiji imali „Brat“ i „Brat II“, a među najpoznatijima su „Kargo 200“, „Rat“ i „Morfijum“. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1803 – Britanija je objavila rat Francuskoj zbog Napoleonovog uplitanja u unutrašnje stvari u Italiji i Švajcarskoj.

1804 – Napoleon Bonaparta proglašen je carem Francuske, a u decembru je krunisan kao Napoleon I.

1836 – Rođen je austrijski šahovski velemajstor Viljem Štajnic, prvi zvanični svjetski šampion. Titulu svjetskog šahovskog prvaka osvojio je 1886. pobjedom u meču s Johanesom Cukertortom.

1897 – Vjenčali su se crnogorska princeza Ana, kćer kralja Nikole, i knez Franc Josif Batemberg.

1920 – U Poljskoj blizu Prahova, rođen je Karol Vojtila, koji je 1978. postao papa Jovan Pavle II, prvi neitalijanski papa poslije 455 godina.

1944 – Počelo je u Sovjetskom Savezu protjerivanje više od 200 hiljada Tatara sa Krima, pod optužbom da su sarađivali s Nijemcima.

1945 – Stupila je na snagu Evropska konvencija o ljudskim pravima.

1974 – Indija je izvršila prvu nuklearnu probu i postala  šesta zemlja koja je izvela nuklearnu eksploziju.

1988 – Počelo je povlačenje sovjetskih vojnika iz Afganistana.

2009 – Dočekom uz najviše državne počasti, crnogorski predsjednik Filip Vujanović počeo je trodnevnu posjetu Srbiji.

2009 – Američki predsjednik Barak Obama izrazio je podršku stvaranju palestinske države u razgovoru s predsjednikom Izraela Benjaminom Netanjahuom.

2010 – U 80. godini umro je poznati italijanski pisac i prevodilac Eduardo Sangvineti, autor kod nas poznatog romana „Italijanski kapričo“.