Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1431. u Ruanu u Francuskoj spaljena je na lomači francuska nacionalna heroina Jovanka Orleanka, nakon što je po nalogu Engleza pred crkvenim sudom optužena da je jeretik i vještica. Rehabilitovana je na reviziji procesa 1456, a odlukom pape Benedikta XV 1920. proglašena je za sveticu.

1498 – Kristofer Kolumbo isplovio je sa šest brodova iz španske luke Sanlukar, na treće putovanje u Novi svijet, tokom kojeg je otkrio Trinidad i obale Južne Amerike.

1593 – U tučnjavi u jednoj londonskoj taverni ubijen je Kristofer Marlo, najznačajniji dramski pisac  engleske renesanse prije Šekspira, autor drama “Tamerlan Veliki” , “Dr Faustus ” i “Jevrejin s Malte”. Usavršio je jampski deseterac i otvorio put Šekspiru.

1640 – U Antverpenu je umro flamanski barokni slikar Peter  Paul Rubens. Njegovo djelo imalo je ogroman uticaj na evropsko slikarstvo. Kao uglednom građaninu povjeravane su mu i diplomatske misije u Parizu, Londonu i Madridu. Jedan je od najvećih majstora baroknog slikarstva; slike su mu pune dramatičnosti, patosa, čulnosti, raskoši kostima i sjaja boja. Bio je izuzetno svestran i radio je od istorijskih i mitoloških kompozicija, do portreta i pejzaža. Uticao je na formiranje mladog Velaskeza. Poznata djela: „Skidanje s krsta“, „Otmica kćeri Leukipovih“, „Bitka amazonki“ i „Sud Parisov“.

1778 – Umro je francuski filozof, pisac i istoričar Fransoa Volter, jedan od najznačajnijih mislilaca evropskog prosvjetiteljstva u 18. vijeku. Veliki protivnik crkvenog mračnjaštva i klerikalizma, ali ne i ateist. Saradnik čuvene „Enciklopedije“. Dugo je živio u izgnanstvu u Njemačkoj i Švajcarskoj.  Poznata Volterova djela: “Kandid”, “Esej o običajima i duhu nacija”, “Filozofska pisma”, “Traktat o metafizici”.

1814 – Rođen je ruski revolucionar,  anarhist Mihail Aleksandrovič Bakunjin. Zbog širenja liberalnih ideja ruski Senat ga je 1844. lišio plemićke titule i osudio na robiju u Sibiru, odakle je uspio da pobjegne u zapadnu Evropu, gdje je nastavio revolucionarne aktivnosti.

1814 – Sklopljen je Pariski mir multilateralnim ugovorom između pobijeđene Francuske, s jedne, i Austrije, Velike Britanije, Rusije i Pruske, s druge strane. Tim ugovorom Boka Kotorska dodijeljena je Austriji.

1863 – Ruski mitropolit Isidor rukopložio je u čin episkopa dotadašnjeg arhimandrita Cetinjskog manstira Ilariona Roganovića. Ilarion Roganović je kao duhovni poglavar Crnogoraca ubrzo po rukopoloženju započeo značajne reforme u okviru Crnogorske pravoslavne crkve.

1889 – Na svečanom ručku u Peterhofu povodom vjeridbe crnogorske princeze Milice Petrović i velikog knjaza Petra Nikolajeviča Romanova, ruski car Aleksandar III podigao je čuvenu zdravicu: “Pijem u zdravlje Knjaza crnogorskog, jedinog iskrenog i vjernog prijatelja Rusije”.  Zdravica koja je izražavala počast, rezervisanu samo za vladare ovjenčane slavom na bojnom polju, sa dosta tjeskobe  i zaziranja primljena je u zvaničnom Beogradu i u Sofiji.

1913 – Zaključen je mirovni ugovor u Londonu između članica Balkanskog saveza (Bugarske, Srbije, Crne Gore i Grčke) i Turske , kojim je okončan Prvi balkanski rat. Turska je tim ugovorom izgubila sve balkanske posjede. Na Evropskom tlu ostao joj je samo Carigrad s okolinom. Crna Gora je u Prvom balkanskom ratu dobila dio  Sandžaka i gradove: Pljevlja, Bijelo Polje, Berane, Plav, Gusinje, kao i Peć i Đakovicu u Metohiji.

1960 – Umro je ruski pisac Boris Leonidovič Pasternak, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1958. Najveći uspjeh kod publike i književne kritike donio mu je roman “Doktor  Živago”, objavljen u inostranstvu nakon čega je Pasternak isključen iz ruskog Saveza pisaca. U Sovjetskom Savezu roman “Doktor Živago” štampan je tek 1988.

2006 – U Podgorici je otvoren Prvi međunarodni sajam knjiga. Na toj sedmodnevnoj smotri, svojim izdanjima predstavilo se više od 100 izdavača iz Crne Gore, Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Italije, Velike Britanije, SAD, Irana, Albanije i drugih zemalja. Organizatori prvog podgoričkog Međunarodnog sajma bili su Opština Podgorica, Gradska knjižara, Nova knjiga i Narodna biblioteka „Radosav Ljumović“, a pokrovitelji Vlada Crne Gore i Opština Podgorica. Sajam je otvorila ministrica kulture i medija u Vladi Republike Crne Gore Vesna Kilibarda.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1994 – Umro je srpski nuklearni fizičar i hemičar Pavle Savić. Doprinio je razvijanju  procesa nuklearne fisije.

2006 – U Beogradu su se sastali predsjednici Crne Gore i Srbije Filip Vujanović i Boris Tadić i počeli razgovore o podjeli vojske i diplomatije.

2008 – Sudsko vijeće Županijskog suda u Zagrebu oslobodilo je prvooptuženog u sudskom procesu za ratne zločine protiv civila u vojnoj akciji Medački džep, Rahima Ademija, dok je drugooptuženi Mirko Norac osuđen na sedam godina zatvora. Obojici penzionisanih generala sudilo se po komandnoj odgovornosti za ratne zločine protiv civila u vojnoj akciji Medački džep u kojoj su, prema optužnici, ubijena 23 srpska civila i pet zarobljenika, od kojih su neki okrutno mučeni i masakrirani, dok je razoreno više od trista kuća i drugih objekata, ubijena stoka i opljačkana vrijedna imovina. Postupak protiv Ademija i Norca hrvatsko pravosuđe preuzelo je od Haškog suda.

2010 – Pobijedivši rusku reprezantaciju 31:28, rukometašice Crne Gore uspješno su završile kvalifikacije za Evropsko prvenstvo. Istoga dana na put oko svijeta krenuli su na motorima Podgoričani: 35-godišnji Blažo Milić, 40-godišnji Nikola Bojić i 35-godišnji Vladimir Jovičić.