Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1599. rođen je španski slikar Dijego Rodrigez de Silva Velaskez, jedan od najvećih u istoriji slikarstva, dvorski slikar španskog kralja Felipea IV. S pravom nazvan „slikar kraljeva i kralj slikara“, Velaskez je aristokratskim motivima davao prirodnost i jednostavnost, a jednostavnim aristokratsku otmjenost. Njegova djela: “Predaja Brede”, “Venera s ogledalom”, “Prelje”, “Dvorske dame” i portreti članova kraljevske porodice, dvorskih budala, kepeca i ljudi iz naroda, predstavljaju dragocjena svjedočanstva o vremenu, društvu i genijalnosti umjetnika. Najveći broj djela Dijega Velaskeza nalazi se u madridskom muzeju Prado.

1606 – Rođen je francuski pjesnik i dramski pisac Pjer Kornej, tvorac klasične francuske tragedije koju je oslobodio od izvještačenosti, dajući junacima snagu dubokog unutrašnjeg proživljavanja. Jedan je od najznačajnijih predstavnika klasicizma u evropskoj književnosti, a njegova drama “Sid” smatra se prvom velikom dramom francuskog klasicizma.

1799 – Rođen je ruski pisac Aleksandar Sergejevič Puškin. Pjesnik buntovnog duha često je bio na udaru cenzure, a zbog stihova posvećenih slobodi prognan je iz Moskve na jug Rusije. Umro je u 38. godini od rana zadobijenih u dvoboju s jednim francuskim avanturistom. Puškinova lirika odlikuje se osjećajnošću, mjerom i krajnjom jednostavnošću izraza, a ljubavni motivi su domimantni. Najpoznatije Puškinovo djelo je roman u stihovima “Evgenije Onjegin”, za koje je Bjelinski rekao da predstavlja enciklopediju ruskog života.

1875 – Rođen je njemački pisac Tomas Man, jedan od najznačajnijih njemačkih i svjetskih književnika u 20. vijeku. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1929. Emigrirao je u Švajcarsku 1933, a u Sjedinjene Američke Države 1939. Od 1944. bio je američki  državljanin. Tomas Man je predstavnik psihološkog romana; stvarao je pod uticajem Šopenhauera, Ničea, Vagnera i velikih ruskih pisaca XIX vijeka. Najpoznatija djela: “Budenbrokovi”, “Čarobni brijeg” , “Doktor Faustus”, “Smrt u Veneciji”.

1877 – U okviru Veljeg rata, u Crnoj Gori je počela bitka, poznata kao Devet krvavih dana, koja se do l4. juna vodila dolinom Zete – od Ostroga do Spuža. Prema turskim izvorima okršaji su trajali sedam dana i nijesu, kako je Sulejman-paša predviđao, išli naruku planovima tog dijela sultanove vojske da se sastane s vojskom na južnoj strani već sjutradan. O ishodu tih borbi izvještaji se ne podudaraju, ali većina austrijskih, kao i izvještaj Artura  Evansa govore o snažnom otporu crnogorske, i velikim gubicima turske vojske.

1903 – Rođen je jermenski kompozitor Aram Iljič Hačaturjan, koji je u svom djelu spojio elemente folklorne muzike Jermenije sa savremenom evropskom muzikom. Njegovo djelo odlikuje se ritmičkim bogastvom i raskošnim instrumentalnim bojama. Poznata djela: baleti “Spartak” i “Gajane”,  konceti za klavir, za violinu, simfonije, kamerna muzika.

1909 – Zaključen je ugovor o kovanju novca za potrebe Crne Gore između predstavnika Ministarstva Kraljevine Crne Gore i  francuske kovnice novca “Bertran i Beržer”.

1921 – U Botunu u Zeti, rođen je publicista, advokat i profesor Univerziteta Petar Stojanović, autor poznatog djela „Pravni položaj  žene u XIX vijeku“. Bavio se proučavanjem pravne istorije Crnogoraca i o tome objavio preko 60 studija u domaćim i inostranim  publikacijama. Realizator je i nekoliko naučnih projekata CANU, od kojih najvažniji “Normativna aktivnost crnogorske države (1850 – 1918) i “Nasljedno-običajno pravo u Crnoj Gori, Svjernoj Albaniji i Boki”.

1944 – Savezničke snage u Drugom svjetskom ratu iskrcale su se u Normandiji u najvećem desantu u istoriji, nazvanom Dan D.  Brojnim manifestacijama, uz prisustvo 17 šefova država i vlada, osam hiljada ratnih veterana i 15.000 gostiju, u Francuskoj je 2004. obilježena 60-godišnjica Dana D, istorijskog iskrcavanja savezničkih snaga u Normandiji kojim su počele završne operacije poraza Hitlerove armije u Drugom svjetskom ratu.

1961 – Umro je švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung, jedan od najpoznatijih svjetskih naučnika. U početku je bio Frojdov učenik, psihoanalitičar, a nakon raskida s njim postaje začetnik „kompleksne psihologije“ u kojoj se razlikuju dva sloja podsvjesnog – individualno i kolektivno. Poznata Jungova djela: “Psihološki tipovi”, “Psihologija i religija” , “Simbolika duha” i “Studija o arhetipovima”.

2001 – Poslanica Liberalnog saveza Crne Gore Vesna Perović postala je predsjednica Skupštine Crne Gore, prva žena u crnogorskoj istoriji izabrana na tu funkciju. Perovićeva je rođena 1954. u Beogradu, gdje je završila Pravni fakultet, a potom radila u Opštinskom tužilaštvu i Ustavnom sudu Srbije. Nakon dolaska u Crnu Goru, radila je u Republičkom zavodu za zaštitu spomenika kulture u Kotoru. Bila je portparol i poslanica Liberalnog saveza Crne Gore u republičkom parlamentu 1998. Dužnost predsjednice Skupštine Crne Gore obavljala je do 2002.

2008 – U Podgorici je svečano otvoreno stalno predstavništvo Evropske komisije. Predstavništvo su otvorili generalni direktor Generalne direkcije za proširenje Evropske komisije Majk Li i crnogorski premijer Milo Đukanović.

2011 – Na poziv oba Doma Parlamenta Ujedinjenog kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, predsjednik crnogorskog parlamenta Ranko Krivokapić boravio je u Londonu. U Domu lordova razgovarao je s predsjednicom Doma Helen Valeri Hejmen, koja je pohvalila napredak Crne Gore u ispunjenju evropskih obaveza.

2012 – U godišnjem izvještaju organizacije „Fridom haus“ o stepenu demokratije u zemljama tranzicije, Crna Gora je svrstana u poludemokratske evropske zemlje. Od 2004, otkad „Fridom haus“ mjeri stepen demokratije, Crna Gora je najbolji rezultat ostvarila 2010. Izvještaj „Fridom hausa“ o stepenu demokratije objavljuje se jednom godišnje, ocjene su od jedan do sedam, pri čemu veće brojke  predstavljaju niži stepen demokratije.  

2012 – U Skupštini Crne Gore usvojen je zakon o pomilovanju, prema kojem predsjednik države može pomilovati osuđenika uz mišljenje Ministarstva pravde, koje ga ne obavezuje pri donošenju odluke.

2012 – U Los Anđelesu je, u 91. godini, umro slavni pisac naučne fantastike Rej Bredberi. Začetnik je žanrova horora i SF-a, a najpoznatiji po romanu „Farenhajt 451“ u kome je opisao budućnost u kojoj su sve knjige zabranjene. Među poznata Bredberijeva djela ubrajaju se i „Marsovske hronike“, „Ilustrovani čovjek“, „Prasak groma“, „Nešto zlo nam se prikrada“, „Ukleti kompjuter i androidski papa“. Veliki broj romana i priča, od kojih su mnoge pretočene u filmove i televizijske serije, ostali su iza autora koji nije završio čak ni srednju školu i koji je imao mnogo imena. Bredberi se potpisivao i kao Leonard Daglas, Vilijam Eliot, Daglas Spalding i Leonard Spaldnig.

2013 – Nakon što je Tajni sud za spoljni obavještajni nadzor u Sjedinjenim AmeričkimDržavama izdao nalog FBI-ju 25. aprila, dajući vladi neograničeno ovlašćenje da uzima podatke o telefonskoj komunikaciji miliona Amerikanaca, iz Bijele kuće je saopšteno da je to od „vitalnog značaja“ za zaštitu nacije od terorističkih prijetnji. Političari i aktivisti za građanske slobode, međutim, ocijenili su da takva praksa, koju je otkrio list Gardian, predstavlja najveći upad američke vlade u privatne podatke.

2013 – Američka teniserka Serena Vilijams osvojila je nakon više od deset godina i drugi trofej na Rolan Garosu pobijedivši u finalu ruskinju Mariju Šarapovu 2:0 u setovima. Pobjeda je Vilijamsovoj, pored pehara „Suzan Lenglan“, donijela i milion i po eura.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1683 – U Oksfordu u Engleskoj otvoren je prvi javni muzej u svijetu – muzej “Ešmolien”.

1954 – Prenosom manifestacije “Festival cvijeća” iz Švajcarske, počela je da radi Evrovizija, televizijska mreža evropskih zemalja.

1996 – Poljoprivredni institut Podgorica organizovan je kao Biotehnički institut sa sjedištem u glavnom gradu Crne Gore.

2008 – Međunarodno vijeće Okružnog suda u Kosovskoj Mitrovici osudilo je na 40 godina zatvora Albanca Fljorima Ejupija zbog podmetanja eksploziva pod autobus kod Podujeva u februaru 2001, kada je poginulo 11 i ranjeno 10 Srba.

2010 – Građani Slovenije su na referendumu odobrili arbitražni sporazum sa Hrvatskom za rješenje graničnog spora. Sporazum je podržalo 51,6 odsto izašlih birača, dok je 48,4 bilo protiv.

2010 – Rukometašice Budućnost T-Mobilea savladale su u finalu Hipobanku 30:29 i osvojile Regionalnu ligu. Bio je to treći pehar rukometašica Budućnosti u 2010.

 2013 – Tridesetogodišnja švedska princeza Madlen, najmlađa od troje djece kralja Karla XVI Gustava i kraljice Silvije, udala se za američkog bankara Kristofera O’ Nila.