Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1796. uoči bitke na Martinićima, na Opštecrnogorskom zboru na Cetinju, pored odluke o pružanju otpora Mahmud-paši Buštatliji i pomoći brđanima, u sukobu sa skadarskim namjesnikom prihvaćen je akt, poznat kao Stega (zakletva), kojom su se ratnici s područja Vladikata obavezali da će svaki pojedinačno i svi zajedno braniti svoje otečestvo. Stega, čiji je duhovni tvorac vladika Petar I, dokument je, koji je u šest tačaka sažeo suštinu crnogorske ratne etike, osmišljenost i cilj oslobodilačke borbe Crnogoraca.

1819 – Rođen je francuski kompozitor i dirigent njemačkog porijekla Žak Ofenbah, tvorac francuske  operete i autor opere “Hofmanove priče”. Kroz pristupačnu i vedru muziku zabavnog karaktera najčešće je izražavao satiru usmjerenu na odnose u francuskom društvu za vrijeme Drugog carstva. Pored opere, „Hofmanove priče“, koja ga je učinila besmrtnim, napisao je i oko stotinu opereta među kojima „Lijepa Jelena“, „Orfej u paklu“, „Plavobradi“ i druge.

1823 – Vladika Petar I uputio je poslanicu njeguškim glavarima zbog zlodjela nekih  Njeguša prema Kotoranima u kojoj je, ističući neophodnost dobrih susjedskih odnosa, između ostalog rekao: “Pitali su jednog mudrog i prosvijećenog čovjeka, koji je prijatelj najbolji i koja je zemlja najbolja. Ovaj je odgovorio da je dobar susjed najbolji prijatelj i da je najbolja zemlja ona koja se najbliže nahodi i ja mislim da je pogodio. A vi se, zaključio je Vladika, nahodite s Kotorom  i kotorskom okolinom u najbliže susjedstvo”.

1861 – Rođen je engleski biohemičar Frederik Gaulend Hopkins jedan od osnivača nauke o vitaminima. S holandskim ljekarom Kristijanom Ajkmanom, podijelio je 1929. Nobelovu nagradu za medicinu.

1867 – Na Cetinju je, u 46 godini, umro, navodno od kolere, veliki vojvoda Mirko Stankov Petrović. U državnim i političkim poslovima bio je desna ruka bratu Danilu i knjazu Nikoli. Komandovao je crnogorskom vojskom u borbama protiv Omer-pašine vojske u pohodima na Crnu Goru i odnio veličanstvenu pobjedu na Grahovcu 1858. Od 1857. do smrti bio je predsjednik crnogorskog Senata i jedan od rijetkih političkih zvaničnika koji je iskazivao sumnju u iskrenost onovremenih službenih saveznika Crne Gore.

1876 – Crna Gora i Srbija sporazumno su objavile rat Turskoj, čime je započeo takozvani Velji rat, koji je trajao do 1878. Ustanak u Bosni i Hercegovini iz 1875. zapalio je cijeli Balkan i otvorio nove političke aspiracije. Kralj Nikola podijelio je svoju vojsku na dva dijela – prvi dio od 13 hiljada vojnika krenuo je ka Hercegovini, dok je drugi, pod komandom vojvode Boža Petrovića, sa šest hiljada vojnika imao zadatak da od Donje Morače brani zemlju od napada iz Albanije.

1902 – Rođen je srpski pisac i diplomata Marko Ristić, istaknuti teoretičar beogradske nadrealističke grupe i jedan od predstavnika moderne i avangarde u srpskoj književnosti između dva rata. Od 1945. do 1951. bio je jugoslovenski ambasador u Parizu. Poznata Ristićeva djela : “Od sreće  i od sna “, “Bez mere”, “Nox microcosmica”.

1905 – Rođena je američka književnica Lilijan Helman. Proslavila se dramskim djelima  koja sadrže oštru kritiku američkog društva, prikazujući radničke štrajkove, stradanje nepravedno optuženih, gramzivost bogataša i borbu protiv hitlerovaca. U tri memoarske knjige „Nedovršena žena“, „Pentimenti“ i „Nitkovsko vrijeme“ opisala je svoja iskustva iz Španije i Sovjetskog Saveza, veze s vodećim američkim intelektualcima i makartističku hajku.  Poznata djela: “Dani koji će doći”, “Male lisice”.

1910 – U Zetskom domu na Cetinju izvedena je predstava „Revizor“, prema istoimenom Gogoljevom tekstu, u izvođenju upravo formiranog ansambla  Knjaževskog crnogorskog narodnog pozorišta, u pripremi Mihaila Markovića.

1933 – Umrla je njemačka revolucionarka Klara Cetkin, član međunarodnog radničkog pokreta. Organizovala je 1907. prvu međunarodnu konferenciju žena. Na njen prijedlog 8. mart je proglašen Međunarodnim danom žena.

2002 – U Nikšiću je umro Boško-Buba Golović, jedan od najuglednijih crnogorskih privrednika starije generacije. Dobitnik je Trinaestojulske nagrade, nagrade grada Podgorice “19. decembar” i Povelje privrede Jugoslavije za životno djelo.

2010 – U 77. godini umro je Dušan Martinović, vanredni član Crnogorske akademije nauka i umjetnosti. Martinović se bavio naučno-istraživačkim radom u oblasti geografije, istorije kulture, bibliotekarstva, istorije prosvjete i obrazovanja u Crnoj Gori, bibliografije i informatike. Autor je preko 60 monografskih publikacija i preko 850 rasprava, članaka i priloga u serijskim publikacijama na crnogorskom i stranim jezicima.

2011 – Iz Generalnog konzulata Crne Gore u Njujorku saopšteno je da je na inicijativu iseljenika formirana crnogorsko-američka fondacija sa sjedištem u Njujorku. Cilj fondacije je da zajedno s Vladom Crne Gore realizuje projekat „Crnogorska kuća“ koji predviđa da se pod jednim krovom nađu Generalni konzulat, Misija Crne Gore pri Ujedinjenim nacijama i Kulturni centar u Njujorku za organizovanje i okupljanje iseljeništva.

2013 – U Podgorici je, u 66. godini, umro poznati crnogorski pisac, publicista i novinar Miodrag Vuković. Rođen je na Cetinju 1947. Studirao je književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu, a od 1973. radio kao novinar-urednik i kolumnista u podgoričkom dnevnom listu „Pobjeda“. Važio je za jednog od najosobenijih pisaca, ne samo crnogorske, već i regionalne savremene književnosti. Objavio je knjige proze „Krug, soba“, „Prva ljubav Ane Frank“, „24“, „Mlaka voda“, i „Nakon šutnje“, kao i knjigu poezije „Crtač stripova“ i dvije knjige novinarskih tekstova „U prolazu“ i „Prijatelj i ja“. Vukovićeva ostvarenja uvrštena su u brojne antologijske izbore proze i poezije, a on nagrađen značajnim nagradama i priznanjima.

2013 – Povodom stogodišnjice Fudbalskog kluba „Lovćen“, na Cetinju je održana konferencija za novinare na kojoj je utvrđen program obilježavanja tog jubileja. Član Uprave „Lovćena“ Borislav Cimeša istakao je iz istorije kluba da je upravo 20. juna 1913. tadašnji Radnički šport klub – Lovćen odigrao prvi meč u istoriji, istovremeno i prvu fudbalsku utakmicu u Crnoj Gori. Budući da je bio jedini fudbalski kolektiv u Kraljevini Crnoj Gori, na toj utakmici, kazao je Cimeša, sastali su se njegov prvi i drugi tim koji je nastupio pod nazivom „Cetinje“. Već 1914. Klub nastupa i na prvom domaćem fudbalskom takmičenju – crnogorskoj Olimpijadi na kojoj je osvojio prvo mjesto. FK „Lovćen“ je najstariji ne samo fudbalski, već sportski kolektiv u Crnoj Gori. Prva interesovanja za fudbal na Cetinju će u ljeto 1913. pobuditi znameniti crnogorski slikar Milo Milunović i njegov brat Luka, prepričavajući utiske iz Italije, dok će, prema njihovom opisu prvu fudbalsku loptu napraviti obućar Mijat Bastać. Lovćen je i jedan od najstarijih klubova na prostoru bivše Jugoslavije, jedino mlađi od splitskog Hajduka dvije godine. Pored braće Milunović, osnivači kluba bili su: Aleksa Markuš, Kosto Ćufka, Momir Glomazić, Blažo Gvozdenović, Miat Bastać, Mihailo Dragović, Radoman Dožić, Lazar Zlatičanin, Jevto Jauković, Vojislav Pekić, Arso Pešukić, Marko Cvjetković, Đuro Spasić, Dušan Popović i Đuro Piletić. 

2013 – U Briselu je, u organizaciji Evropske komisije, održana konferencija o slobodi medija „Speak Up2“. Na konferenciji je zaključeno da „zemlje kandidati moraju pokazati da mogu da obezbijede medijske slobode ako žele postati članice EU“. U predstavljanju medijske slike na Balkanu konstatovano je da se ona pogoršava, te da dolazi do gušenja kritički nastrojenih medija i povećanja fizičkog nasilja nad novinarima.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1459 – Turci su zauzeli utvrđeni grad Smederevo, posljednje uporište srpske srednjovjekovne države, čime je ona i formalno izgubila samostalnost i potpala pod vlast Osmanlijskog carstva.

1579 – Umro je holandski polarni istraživač Viljem Barenc dok je pokušavao da pronađe sjeveroistočni pomorski prolaz iz Evrope u Ameriku. Po njemu je dobilo naziv Barencovo more u Arktiku. Djelove njegovog dnevnika pronašao je 1871. norveški kapetan Karlsen.

1836 – Umro je francuski revolucionar i svještenik Emanuel Žozef Siejes, jedan od vođa Francuske revolucije i osnivača Jakobinskog kluba. Odigrao je ključnu ulogu u državnom udaru 1799. kojim je na vlast došao Napoleon Bonaparta.

1921 – Ubijen je meksički revolucionar Fransisko Pančo Vilja, vođa seljačkog pokreta u revoluciji od 1910. do 1917. Proglašen je 1966. za meksičkog nacionalnog junaka.

1963 – Sovjetski Savez i SAD dogovorile su se da uspostave “vruću” telefonsku liniju.

1991 – Parlament Njemačke izglasao je tijesnom većinom premještanje prijestonice iz Bona, koji je bio glavni grad  Zapadne Njemačke, u Berlin. Istočna i Zapadna Njemačka ujedinile su se u oktobru 1990.

1992 – Lideri Češke i Slovačke Vaclav  Havel i Vladimir Mečijar postigli su dogovor o razdvajanju Čehoslovačke u dvije države.

1992 – Predsjedništvo Bosne i Hercegovine proglasilo je ratno stanje, objavilo opštu mobilizaciju i uvelo radnu obavezu.

2007 – Nadbiskup kelnski, kardinal Joakim Majsner osvještao je crkvu svetog Franja Asiškog u Sukuruću kod Tuzi.

2009 – Pobijedivši reprezentaciju SAD 6:10, crnogorka vaterplo reperezentacija plasirala se u finale završnog turnira Svjetske lige u vaterpolu u Podgorici.