Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1451. gospodar Zete Stefanica Crnojević zatražio je od Venecije posredovanje u oslobađanju sina Ivana iz zatočeništva kod bosanskog vojvode Stjepana Vukčića Kosače.

1714 – Rođen je njemački kompozitor i dirigent Kristof Vilibald Gluk. Reformisao je operu tako što je muziku podredio tekstu i prilagodio je dramskoj radnji. „Nastojao sam da muziku ograničim na njen pravi zadatak: da služi poeziji, da bi pojačavala izraz osjećanja i interesantnost situacije, ne prekidajući radnju, niti joj slabeći intenzitet nekorisnim ukrasima“, pisao je Gluk.Komponovao je opere za bečki dvor Marije Terezije, a potom živio u Parizu gdje su njegova djela bila predmet žustre polemike. Utro je put muzičkoj drami.  Poznata djela: “Orfej i Euridika”, „Alčesta“, “Paris i Helena”, “Ifigenija na Tauridi”.

1778 – Umro je francuski filozof i pisac Žan Žak Ruso, čije je djelo inspirisalo Francusku revoluciju i imalo značajan uticaj na evropsku književnost i filozofiju XVIII i XIX vijeka. Poznato Rusoovo djelo  “Rasprava o porijeklu i osnovama nejednakosti među ljudima”.

1820 – Vladika Petar I  Petrović izvijestio je glavare Riječke i Katunske nahije da je kod carske austrijske uprave izdejstvovao dozvolu za ponovne odlaske Crnogoraca  u primorske gradove radi trgovine, koja im je bila uskraćena zbog pojave, kako je zapisano, “čumne bolesti”. Za nesmetanu komunikaciju bio je neophodan pregled i karantin za sve koji su iz tih dviju nahija i Crmničke odlazili u Carigrad u kome je bilo oboljelih od kuge.

1877 – Rođen je njemački pisac Herman Hese, od 1923. švajcarski državljanin, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1946. Osnovna tema Heseovog proznog djela je nesklad između kontemplacije i čulnosti. Veliki uspjeh kod čitalaca postigao je ne samo zbog estetske ubjedljivosti, već i zbog svog bezkompromisnog integriteta. Tragao je za autentičnom ličnošću, zalagao se za radikalan bunt protiv normi i konvencija moderne tehnokratske civilizacije, što ga je 60-ih godina prošlog vijeka učinilo idolom omladine Zapada, posebno Amerike. Proslavio se romanom „Stepski vuk“, a među poznata njegova djela ubrajaju se i „Igra staklenih perli”, “Demijan,”  i “Sidarta”.

1912 – Ustanovljena je vojna konvencija unutar balkanskog saveza sklopljenog između Bugarske, Srbije, Crne Gore i Grčke radi oslobođenja Balkana od turske vlasti.

1925 – Rođen je kongoanski političar Patris Lumumba, osnivač Kongoanskog nacionalnog pokreta i prvi premijer nezavisnog Konga 1960. Smijenjen je u septembru iste godine, a u januaru 1961. ubijen je pod nerazjašnjenim okolnostima. Postao je simbol borbe protiv kolonijalizma afričkih naroda.

1949 – Umro je bugarski revolucionar i državnik Georgi Mihajlovič Dimitrov, jedan od osnivača KP Bugarske i prvi predsjednik bugarske vlade poslije Drugog svjetskog rata.

1961 – Američki pisac Ernest Hemingvej izvršio je samoubistvo. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1954. Prve zbirke pjesama i pripovjedaka objavio je u Parizu 1923. i 1924, i u njima izrazio osjećanja tzv. „izgubljene generacije“, osujećene i razočarane ratom. Njegov književni izraz odražava težnju ka jednostavnom reporterskom bilježenju činjenica, a za motive je najčešće uzimao rat, lov, borbu s bikovima i slično. Interesovao se i za društvene probleme, smatrajući da je njihovo rješenje moguće putem zajedničke akcije u svijetu. Poznata djela: „Sunce se ponovo rađa“, “Zbogom oružje”, “Za kim zvona zvone”, “Starac i more”.

1992 – Umro je Borislav Pekić, jedan od najznačajnijih jugoslovenskih književnika druge polovine 20. vijeka. Romansijer s izrazitim smislom za suptilno nijansiranje, psihološku i sociološku analizu, prožetu ironičnim odnosom prema svijetu.  Rođen je u Podgorici 1930. Studirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu, a potom kao profesionalni književnik živio u Beogradu i Londonu. Jedan je od osnivača Demokratske stranke 1989, prve poslijeratne opozicione partije u Srbiji. Za sedmotomni roman “Zlatno runo”, 1987. dobio je Njegoševu nagradu. Od ostalih Pekićevih djela poznata su: “Vreme čuda”, „Hodočašće Arsenija Njegovana“, “Kako upokojiti vampira”, “Besnilo”, “Godine koje su pojeli skakavci”.

2007 – U Beogradu je, u 73. godini, preminuo poznati crnogorski lingvista, njegošolog i istoričar književnosti, prof. dr Vojislav Nikčević. Nikčević je bio direktor Instituta za crnogorski jezik i jezikoslovlje, dugogodišnji profesor Univerziteta Crne Gore i akademik Dukljanske akademije nauka i umjetnosti. Nikčevićevo djelo obuhvata tridesetak autorskih i priređenih knjiga i više stotina naučnih i stručnih radova. Kao jedan od poznatih naučnika iz oblasti književnosti i jezika, sastavio je pravopisne osnove i gramatiku crnogorskog jezika.

2009 – Montenegro biznis alijansa predstavila je prvu mikro-elektranu, izgrađenu na vodopadima u blizini manastira Morače. Hidroelektranu, kapaciteta oko 60 kilovati, finasirao je predsjednik Crne Gore Filip Vujanović, kolašinska Opština i donatori Manastira.

2009 – Crna Gora uvela je, prema uredbi Vlade usvojenoj u februaru,  bezvizni režim za 70 zemalja, dok je nakon pregovora s Evropskom unijom vizni režim ostao za Tunis i Bjelorusiju.

2010 – U Parizu je, u 76. godini, umro francuski pozorišni i filmski glumac i reditelj Loran Terzijef, poznat po ulogama u filmovima „Kapo“, „Vanina Vanini“, „Sedam smrtnih grjehova“, „Gorki plodovi“, „Medeja“, „Mojsije“, „Utopija“, „Žerminal“.

2011 – U Beogradu je, u 87. godini, umrla poznata beogradska pozorišna i filmska glumica Olivera Marković. Prvi film – „U planinama Jugoslavije“ snimila je 1945. Ostvarila je više od sto uloga i glumila u 63 filma, među kojima su „Kozara“, „Nacinalna klasa“, „Balkan ekspres“. 

2012 – Ministar vanjskih poslova Crne Gore Milan Roćen podnio je ostavku na tu funkciju. Šesdesetdvogodišnji Roćen učinio je to, kako je kazao, iz ličnih razloga, pojašnjavajući da je u pitanju umor i vrijeme za penziju, ali da odlazak s funkcije ne znači i povlačenje iz politike. Roćena je na funkciju šefa crnogorske diplomatije naslijedio Nebojša Kaluđerović, bivši ambasador Crne Gore pri Ujedinjenim nacijama.

2012 – Šef njemačke unutrašnje obavještajne službe Hajnc From podnio je ostavku nakon priznanja da je njegova agencija uništila dokumentaciju o neonacističkoj ćeliji čije je djelovanje, uključujući i seriju ubistava imigranata, potreslo državu krajem prošle godine. Njemci, opterećeni nacističkom prošlošću, bili su postiđeni nakon što je objavljeno da troje neonacista stoji iza ubistva osmorice Turaka, jednoga Grka i jednog pripadnika policije u periodu od 2000. do 2007.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1566 – Umro je francuski astrolog Nostradamus, autor knjige “Proročanstva”. Bio je lični ljekar francuskog kralja Šarla IX i dvorski astrolog Katarine Mediči.

1798 – Napoleon Bonaparta zauzeo je Aleksandriju. Nakon nekoliko pobjeda nad Mamelucima ušao je u Kairo i nastavio pohod na dolinu Nila i na Siriju. Francuska vojska povukla se iz Egipta 1801. godine.

1860 – Rusi su osnovali grad Vladivostok na obali Amurskog zaliva, koji je kasnije postao najzačajanija sovjetska luka (pomorska i vazdušna baza)  na sovjetskom Dalekom istoku.

1900 – Grof Ferdinand fon Cepelin izveo je prvi let vazdušnim brodom (dirižabl) nad Bodenskim jezerom u južnoj Njemačkoj. Kasnije je konstruisao nekoliko takvih vazduhoplova koji su po njemu dobili naziv Cepelin.

1964 – Predsjednik SAD Lindon Džonson potpisao je “Akt o građanskim pravima” kojim je zabranjena rasna diskriminacija.

1976 –  Proglašeno je ujedinjenje Sjevernog i Južnog Vijetnama u jednu državu sa glavnim gradom Hanojem.

1990 – Ne prihvatajući ustavne promjene u Srbiji, albanski delegati pokrajinske Skupštine Kosova usvojili su Ustavnu deklaraciju i proglasili odvajanje Kosova od Srbije.

1999 – Umro je Mario Puzo, autor bestselera “Kum” prema kojem je Frensis Ford Kopola snimio istoimeni film.

2001 – Prvo usađivanje mehaničkog srca izvršeno je u Sjedinjenim Američkim Državama. Sedmočasovnu operaciju izveli su hirurzi Univerziteta Luizvila, Leman Grej i Robert Dauling.

2007 – Ruski predsjednik Vladimir Putin ponudio je na neformalnom sastanku na porodičnom imanju predsjednika SAD Džordža Buša u Mejnu novi – kontra predlog za proširenu saradnju o raketnoj odbrani. Putin je rekao da bi broj učesnika trebalo da bude proširen kako bi uključio i evropske države, te da pitanje postavljanja raketnog štita treba da bude riješeno u okviru savjeta NATO-Rusija. Putin je takođe kazao da ne vjeruje u američko insistiranje da štit, čiji se djelovi nalaze u Poljskoj i Češkoj Republici, predstavljaju odbranu od takozvanih odmetnutih država poput Irana, već da takvu ideju smatra bezbjednosnom prijetnjom i zalaženjem u nekadašnju rusku zonu uticaja.

2009 – Na XVI Mediteranskim igrama u Peskari, crnogorski bokser Boško Drašković osvojio je zlatnu medalju, nakon što je u finalu poluteške kategorije savladao Alžirca Abdelhafida Benčoblu.