Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1490. umro je Ivan Crnojević,  gospodar Crne Gore, drugi sin Stefana – Stefanice Crnojevića. Vladao je od 1465. do smrti 1490.  Pod pritiskom Turske napustio je 1475. Žabljak i prešao na riječki grad Obod, gdje je napisao osnivačku povelju Cetinjskog manastira. Godine 1482. Ivan Crnojević je na Cetinju podigao dvor, a dvije godine kasnije i manastir. Preselio je Zetsku  mitropoliju s Vranjine na Cetinje i sam postavio prvog cetinjskog mitrpolita Visariona. Uz  povelju Manastira, Ivan je donio i zakonski tekst “Sud carski i patrijaršijski”, kojim su propisana osnovna pravila o životu i radu mitropolije. Ivan Crnojević je utemeljitelj crnogorske tradicije oslobodilačkog vojevanja; povezao je Crnu Goru s Venecijom – ondašnjim naučnim i kulturnim centrom i zajedno sa sinom Đurđem utemeljio prvu državnu štampariju na slovenskom jugu. Sahranjen je na Cetinju u svom manastiru na Ćipuru. Crnogorska pravoslavna crkva proglasila je Ivana Crnojevića za sveca 12. jula 2003.

1776 – Na Kontinentalnom kongresu u Filadelfiji potpisana je američka Deklaracija o nezavisnosti; 4. jul slavi se u Sjedinjenim Američkim Državama kao Dan nezavisnosti.

1807 – Rođen je italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi, vođa pokreta za nezavisnost i ujedinjenje Italije. Legendardnim pohodom sa svojim dobrovoljcima (hiljadu crvenih košulja) oslobodio je 1860. Siciliju od  vlasti Burbona i u septembru trijumfalno ušao u Napulj. Izabran je za poslanika Rima 1874. ali je odbio počasti kralja Vitoria Emanuela, titule vojvode i maršala.

1810 – U vrijeme francuske uprave u Dalmaciji i Boki Kotorskoj po naredbi Dandula, glavnog francuskog zapovjednika za Iliriju, donesen je Zakon za Kraljevinu Iliriju kojim je slovenskom stanovništvu u tim krajevima dozvoljena slobodna upotreba maternjeg jezika.

1848 – Umro je francuski pisac i diplomata Fransoa Rene Šatobrijan. Kontrarevolucionar, emigrirao je u Englesku 1792, a vratio se 1800. Za vrijeme Burbona bio je ambasador i ministra spoljnih poslova. Smatra se tvorcem francuskog modernog književnog stila i jezika. Rafinirani stilista u djelu “Memoari s onu stranu groba”, u političkim spisima negira tekovine Francuske buržoaske revolucije i racionalizam u filozofiji.

1900 – Rođen je legendarni američki džez muzičar, trubač i pjevač Luis Armstrong, zvani Sačmo ili Pops. Doprinio je više od bilo kog džez-muzičara popularisanju džeza. Mnogobrojne turneje širom svijeta donijele su mu nezvaničnu titulu ambasadora dobre volje. Slavu je postigao sa svojim ansamblom „Luis Armstrong and His Hot Five i Hot Seven “ od 1925. do 1927. Svirao je na prvom džez-koncertu u Metropoliten operi u Njujorku i snimio brojne filmove.

1919 – Na proslavi Dana nezavisnosti, državnog praznika SAD, američki vojnici u svečanoj povorci nosili su uz ostale i crnogorsku zastavu. Predstavnik opunomoćenog crnogorskog poslanstva u Sjedinjenim Američkim Državama bio je kapetan Jovica Šaulić, koji je prisustvovao toj proslavi. Bili su to dani više formalne nego faktičke egzistencije crnogorskog kraljevskog poslanstva u Vašingtonu, koje je definitivno ukinuto januara 1921. godine.

1934 – Umrla je francuska naučnica poljskog porijekla Marija Kiri Sklodovska. Otkrila je radioaktivne elemente radijum i polonijum. Prvu Nobelovu nagradu za fiziku podijelila je 1903. sa suprugom Pjerom i Bekerelom, a drugu za hemiju dobila je 1911.

2004 – Na mjestu Svjetskog trgovinskog centra u Njujorku, kao kamen temeljac za neboder koji će zamijeniti uništene tornjeve 11. septembra 2001, položena je granitna ploča (teška 20 tona) s natpisom “U čast dugotrajnog duha slobode”.

2005 – Svemirska sonda “Duboki udar” udarila je u kometu Templ 1. Sonda, veličine mašine za veš, koja je trebalo da pruži podatke o nastanku sunčevog sistema, udarila je u kometu veličine pola Menhetna. Udar se dogodio 134 miliona kilometara daleko od Zemlje. Nijedna svemirska letjelica nije se približila nekoj kometi kao sonda “Duboki udar”- saopštila je Američka svemirska agencija.

2008 – Mitroplit Crnogorske pravoslavne crkve Mihailo i gradonačelnik Cetinja Milan Janković položili su kamen temeljac za hram Crnogorske pravoslavne crkve u Lovćencu. Istovremeno je obilježena i slava Svjetske unije Crnogoraca, koja se na dan Svetog pravednog Ivana Crnojevića, gospodara crnogorskog, obilježava u dvadeset jednoj zemlji u svijetu.

2011 – Japanski naučnici saopštili su da su na dnu Tihog okeana otkrili ogromna nalazišta rijetkih zemljinih minerala, od ključne važnosti za proizvodnju elektronike visoke tehnologije. To otkriće, prema ocjeni analitičara, uzdrmalo je kinesku dominaciju koja podmiruje oko 97 odsto svjetskih potreba za rijetkim mineralima.

2012 – Generalni direktor CERNA Rolf Diter Hojer izjavio je na seminaru naučnika i predstavnika svjetskih medija u blizini Ženeve da se otkrićem subatomske čestice, sastavnog dijela građe univerzuma, za koju se pretpostavlja da je „bozon“, koji je pola vijeka prije zamislio i dao mu ime teoretičar fizike Piter Higs, „došlo do ključne tačke u pokušaju da razumijemo prirodne zakone“. Čestica je predmet 45-godišnjeg traganja za objašnjenjem kako materija dobija masu. „Otkriće čestice koja ima osobine Higsovog bozona otvara put, ocijenio je Hojer, za mnoga detaljnija istraživanja“. Proučavanja podataka dobijenih sudaranjem protona u CERN-ovom Velikom hadronskom sudaraču, na kojima su radila dva nezavisna tima, dala su visok nivo sigurnosti u postojanje nove čestice.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1826 – U istom danu umrli su bivši predsjednici Sjedinjenih Američkih Država Džon Adams   i Tomas Džeferson.

1946 – Filipini su stekli nezavisnost od Sjedinjenih Američkih Država nakon 47. godina.

1997 – Američka vasionska sonda “Patfajnder” spuštena je na Mars.

2009 – Uprkos zabrani Ujedinjenih nacija, Sjeverna Koreja ispalila je sedam balističkih projektila, direktno prkoseći Sjedinjenim Američkim Državama.

2010 – Španski terniser Rafael Nadal trijumfovao je, drugi put u karijeri, na Rolan Garosu i Vimbldonu u istoj godini.

2011 – U Specijalnoj bolnici za plućne bolesti „Jovan Bulajić“ u Brezoviku otvoreno je odjeljenje za hemioterapiju.