RIJEČ STRUČNJAKA

Uloga države kao zaštitnika i stratega je dobila na značaju s krizom zbog pandemije korona virusa, ali bi takođe mogla da omogući i da EU stekne osobine federalne države, kažu stručnjaci koji su se ovog vikenda okupili na video konferenciji koju je priredila Francuska.

“Svi građani svijeta shvatili su da su zdravstveni sistemi apsolutno neophodni, da je potrebno da postoji država koja nas mora zaštititi i baviti se bezbjednošću, solidarnošću, snabdijevanjem vodom i hranom”, objasnila je španska ministarka ekonomije Nadia Kalvino na video-konferenciji u okviru regionalnog ekonomskog skupa.

Države su zbog krize usvojile politike budžetske podrške, povećavajući svoj deficit, dok su centralne banke držale ekonomiju na površini ubrizgavanjem likvidnosti i držeći kamate na dnu.

“Javna potrošnja i pitanje efikasnosti države – i kao suverene vlasti, i kao države blagostanja, i kao stratega, centralno je pitanje u godinama koje dolaze”, rekao je ekonomista Kristijan Senetjen.

Neki učesnici debate su se založili da jačanje ekonomske uloge države bude samo privremeno, poput guvernera Banke Finske Olija Rena.

On je rekao da je “važno da evropske države iskoriste manevarskiprostor koji im je ostavljen (politikom Evropske centralne banke) za sprovođenje strukturnih reformi”.

Dok vlade i druge institucije hoće da imaju ulogu zaštitnika, nepovjerenje prema globalizaciji nikada nije bilo jače nego sada, rekao je profesor ekonomije na Institutu za političke studije Jan Algan.

On smatra da je “kriza KOVID-19” označila “kraj globalizovanog kapitalizma” poslije “trijumfovanja posljednjih decenija”.

Kriza je potresla Evropu, s mjerama koje su privremeno obustavile slobodu kretanja, dok su države zabranjivale izvoz medicinskih maski i opreme.

Države EU i njihove zajedničke institucije brzo su shvatile rizik od raspada Unije i sada rade da je ojačaju.

Na evropskom nivou “vidimo da se pojavljuje nešto što bih opisao kao federalizam parekselans, odnosno kao trenutak kada u doba krize nastaje država”, analizirao je Henrik Enderlajn iz Škole vladanja Herti, u Berlinu

U poruci toj video-konferenciji, predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen poručila je danas da će Evropa “iz krize KOVID-19” izaći više ujedinjena nego što je bila prije nje.

Postupci Evropske centralne banke tokom krize u svakom su slučaju omogućili izbjegavanje ponavljanja greške zakašnjelog djelovanja u strahu, kao prilikom finansijske krize 2008-2009. godine.