Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1588. umro je Paolo Veroneze (pravo ime Paolo Kaljari), uz Ticijana i Tintoreta jedan od  najznačajnijih slikara Venecijanske škole u 16. vijeku. Majstor kolorita i dinamičnih kompozicija, obrađivao je teme iz hrišćanske religije i antičke mitologije. Najbolja djela uradio je za Duždevu palatu u Veneciji – na stropu dvorane Velikog vijeća. Najčešći motiv na njegovim slikama je gozba: „Gozba u kući Levijevoj“, „Gozba u kući Simeonovoj“, „Svadba u Kani“. Pored Duždeve palate u Veneciji, njegovi radovi nalaze se u pariskom Luvru i londonskoj Nacionalnoj galeriji.

1755 – Porazom britanske vojske kod Leksingtona i Konkorda počeo je američki rat za nezavisnost od Velike Britanije. Kongres SAD objavio je istoga dana 1783. završetak rata.

1824 – Engleski pjesnik Džordž Gordon Bajron umro je od malarije dok je pokušavao da pomogne Grcima u borbi za oslobođenje od Turaka. Oličavao je slobodan ljudski duh u pobuni protiv poretka i okvira ondašnjeg društva. Na putovanju po Mediteranu proveo je dvije godine (1809-1811) stičući pjesničko iskustvo. Nakon susreta sa Šelijem u Švajcarskoj, napisao je vrijedno djelo „Šijonski sužanj“. Bajronova poezija sjete, egzila i čežnje, odnosno osjećanja svjetskog bola (Veltšmerc) kao posebne vrste romantičarske, nejasne i neizlječive tuge, stvorila je mit o romantičarima i promijenila evropska književna shvatanja. Poznata  djela: «Čajld Herold», «Kain», «Manfred», «Don Žuan».

1882 – Umro je engleski prirodnjak Čarls Robert Darvin, autor teorije o evoluciji živih bića, po kojoj se svi životni oblici razvijaju putem prirodne selekcije. Teoriju o evoluciji živih bića Darvin je objavio u knjizi «Postanak vrsta putem prirodnog odabiranja». Pored izvjesnog broja biologa, na Darvinovu knjigu oštro je reagovala i crkva. Crkveni predstavnici oštro su ga kritikovali što teorija o prirodnoj selekciji poriče uticaj Boga na stvaranje čovjeka, a čovjeka stavlja u isti položaj sa životinjama. Darvin je do kraja života dorađivao svoju teoriju i objavio još nekoliko knjiga u kojima je objasnio njene sporne djelove.

1891 – Osnovano je u Dobroti parobrodarsko društvo «Radoničić kompani», vlasništvo porodice Filipa Vidakova Radoničića. Ta je kompanija od 1. januara 1892. održavala svakodnevnu vezu između Kotora i Herceg Novog. Ubrzo  je osnovano i parobrodarsko društvo «Boka», tako da je Kotor imao dobru vezu ne samo s lukama u zalivu, već i sa Ulcinjem i Gružom.

1906 – Umro je francuski fizičar i hemičar Pjer Kiri, jedan od utemeljivača nauke o radioaktivnosti. Sa suprugom Marijom Kiri Sklodovskom i Anrijem Bekerelom podijelio je Nobelovu nagradu za fiziku 1903.

1921 – Stupio je na snagu zakon  o podjeli Irske – na Republiku Irsku i Sjevernu Irsku, koja je ostala dio Velike Britanije.

1930 – U sukobu s policijom, na Cetinju je ubijen revolucionar Marko Mašanović, koga mnogi smatraju osnivačem Komunističke partije Jugoslavije u Crnoj Gori. Bio je član KPJ od 1919; iste godine učestvovao je na Kongresu ujedinjenja Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista), a od 1925. do 1928. boravio je u Moskvi, gdje je pohađao Međunarodnu Lenjinovu školu. Nakon toga vratio se u Jugoslaviju i na Četvrtom kongresu KPJ u Drezdenu, u novembru 1928, izabran je za člana CK KPJ, a kasnije uključen i u Politbiro partije.

1943 – Počeo je ustanak Jevreja u Varšavi koji je, uz više hiljada žrtava, ugušen 16. maja. Nacisti su tokom borbi potpuno razorili i spalili Varšavski geto, a 58.000 ljudi poslato je u njemačke koncentracione logore.

1956 – Na Cetinju je izašao prvi broj lista «Industrijski radnik», glasila cetinjskog «Oboda». Bio je to prvi radnički list u Crnoj Gori. Poslije pet brojeva prestao je da izlazi, da bi se u izmijenjenom izdanju ponovo pojavio 1962. godine.

1967 – Umro je njemački državnik Konrad Adenauer, jedan od osnivača i lider Hrišćansko-demokratske unije poslije Drugog svjetskog rata, kancelar Zapadne Njemačke od 1949. do 1963.

2005 – U Sikstinskoj kapeli u Vatikanu 115 kardinala iz cijelog svijeta izabrali su tajnim glasanjem Jozefa Racingera, 78-godišnjeg njemačkog kardinala za novog papu, nasljednika Jovana Pavla II. Racinger, koji je uzeo ime Benedikt XVI, prvi je njemački papa od Viktora II, čiji je pontifikat trajao od 1055. do 1057. godine.

2007 – Vlada Crne Gore utvrdila je Predlog zakona o državnim i opštim praznicima, čime su savezni propisi  prestali da važe. Vlada je predložila da državni praznici budu 21. maj – Dan nezavisnosti i 13. jul – Dan državnosti Crne Gore, dok su Nova godina i Praznik rada – 1. maj, kao i ranije, opšti praznici. Predlogom zakona utvrđeno je da se svi praznici slave po dva dana, a ukoliko su to dani vikenda, onda se prenose na radne dane.

2007 – Vlade Crne Gore i Sjedinjenih Američkih Država postigle su dogovor kojim se Crna Gora obavezala da Međunarodnom krivičnom sudu ne izručuje državljane SAD koji bi pred tim sudom mogli biti optuženi za genocid, ratne zločine i zločine protiv čovječnosti. Sporazum garantuje pravo zaštite ne samo državljanima Sjedinjenih Američkih Država na teritoriji Crme Gore, već i državljanima Crne Gore na teritoriji Amerike.

2008 – U Vrhovnom sudu Crne Gore konstituisan je devetočlani sudski savjet čija je nadležnost da bira i razrješava sudije, predsjednike sudova i sudije porotnike, utvrđuje prestanak sudijske funkcije, razmatra izvještaj o radu sudova, predstavke i pritužbe na rad sudova, odlučuje o imunitetu sudija, te predlaže Vladi iznos novca za rad sudova.

2009 – U 79. godini umro je britanski književnik Džejms Graham Balard, koji je slavu stekao autobiografskim romanom “Imperija  sunca”, po kome je Stiven Spilberg snimio istoimeni film, nominovan za šest Oskara.

2013 – Nakon brojnih pregovora i probijenih rokova,u Briselu su, u posljednjem trenutku, premijeri Srbije i Kosova Ivica Dačić i Hašim Tači parafirali sporazum koji je omogućio napredovanje dvije strane u evropskim intefracijama.Sporazum se sastoji od 15 tačaka koje je predložila visoka evropska predstavnica Ketrin Ešton uz uvažavanje stavova pregovaračkih strana i ublaženu formulaciju Beograda po pitanju priznanja Kosova.Svjetski zvaničnici pozdravili su sporazum i ocijenili ga “istorijskim korakom”.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1839 – Potpisan je Londonski sporazum kojim su evropske države priznale nezavisnost Kraljevine Belgije.

1984 – Lansiran je prvi kineski  telekomunikacioni satelit.

1994 – U Francuskoj je na doživotnu robiju osuđen nacistički ratni zločinac u Drugom svjetskom ratu Pol Tuvije.

2006 – Vrhovni sud Italije potvrdio je pobjedu lijevog centra Romana Prodija na opštim izborima u toj zemlji i time odbacio pritužbe premijera Silvija Berluskonija o nepravilnostima na izborima.

2010 – U Petnjici u Beranama, u 121. godini, umrla je Džemilja Kožar, najstarija državljanka Crne Gore.