Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 483. rođen je vizantijski car Justinijan I Veliki, koji je tokom vladavine (od 527.) nastojao da obnovi jedinstvo Rimskog carstva sa sjedištem u Carigradu. Zaslužan je za kodifikaciju rimskog prava, tako što je okupio najčuvenije pravnike i naredio im da pripreme Corpus Iuris Civilis, sastavljen od prečišćenih zakona rimskih careva, raznih pravnih spisa i izvoda iz literature za školovanje pravnika. Tako su sačuvane norme rimskog prava, što je kasnije bilo od izuzetnog značaja za razvitak pravne teorije u čitavoj Evropi. Justinijan I Veliki izgradio je i mnoge dvorce i crkve (Aja Sofija u Carigradu, San Vitale u Raveni), čitave nove gradove (npr. „Justinijana Prima“) i preko 600 utvrđenja za odbranu Balkana. Nasljednicima je ostavio  zemlju osiromašenu prevelikim poduhvatima koje je pokretao uvjeren da s njim počinje novo doba, dok je u stvari njegovom vladom uzgašen sjaj rimske epohe.

1814 – U Parizu je počeo sastanak predstavnika velikih evropskih sila (Rusije, Velike Britanije, Austrije i Pruske) na kojem je uz diktiranje uslova poraženoj Francuskoj donesena odluka o ustupanju bokeljske provincije Austriji, iako su četiri mjeseca prije toga ključevi Kotora bili predati članovima Centralne komisije, odnosno crnogorsko-bokeljske vlade, koja je imala 18 članova, odnosno po šest Crnogoraca, Brđana i Bokelja. Uprkos zamolnici Petra I ruskom caru Aleksandru I, koji se tada nalazio u Parizu, da u zaštitu uzme Crnu Goru i Boku i pojačanoj diplomatskoj aktivnosti da od sila saveznica dobije priznanje Crne Gore, Brda i Boke kao nezavisne države, odluka nije promijenjena. Naprotiv, definitivno je potvrđena i na Bečkom kongresu, održanom od 1. septembra 1814. do 9. juna 1815. godine. 

1828 – Povodom odlaska grupe ceklinskih glavara u Skadar i njihovog izražavanja lojalnosti Porti, vladika Petar I uputio je Ceklinjanima pismo u kome ih je ukorio zbog takvog postupka, ali je istovremeno ispoljio i rezervu da nijesu baš svi Ceklinjani i Poseličani poput njihovih glavara potpisali privrženost Turcima. Vladika je zatražio potpunu istinu o njihovom odnosu prema Porti, u namjeri da, kako je napisao, “čisto znamo u koga se možemo uzdati i od koga ćemo se, kako od Turakah, čuvati”.

1858 – Došlo je do prvog okršaja turske i crnogorske vojske na Grahovcu. U odbrani jednog od položaja na Omutiću, vojvoda Petar Vukotić s Katunjanima odbio je prvi nalet Turaka, a dio crnogorske vojske koji je krenuo na turske rovove, da bi olakšao odbranu vojvodi Vukotiću, poslije obostrano teških gubitaka morao se povući. Nakon toga utvrđeno je jednodnevno primirje.

1864 – U čast crnogorskim junacima poginulim u bici na Grahovcu, na mjestu na kojem je bio Husein-pašin šator, počela je izgradnja crkve koja je trajala koliko i bitka – tri dana. Podizanje crkve počelo je, naime, 11. a završeno 13. maja u devet sati prije podne.

1896 – Rođen je jugoslovenski kompozitor Josip Slavenski. U težnji ka oblikovanju nacionalnog izraza, spojio je elemente muzičkog folklora pojedinih balkanskih naroda s modernom evropskom muzičkom tehnikom. Među poznatim djelima Josipa Slavenskog ubrajaju se: “Simfonija orijenta”, “Haos”, “Heliofonija”, “Simfonijski ep”.

1904 – Rođen je španski nadrealistički slikar Salvador Dali, jedan od najvećih slikara 20. vijeka. Bio je i pisac i vajar, a radio je i kao kostimograf  i scenograf u filmovima španskog reditelja Luisa Bunjuela  “Andaluzijski pas” i “Zlatno doba”. Jednostavnim postupkom slikao je iracionalan i fantastičan svijet snova i halucinacija. U crtežu je bio perfekcionista i gotovo uvijek u prostoru sjećanja na zavičajni kraj. Njegove slike predstavljaju istovremeno i snove i svakodnevne objekte u neočekivanoj formi, kao na primjer curenje satova na slici iz 1931. „Trajnost memorije“. U kasnijoj fazi slikao je u religioznom i klasičnijem stilu –  „Raspeće“ i „Sakrament tajne večere“. Pored scenarija za balete, napisao je i nekoliko knjiga od kojih najpoznatije: „Život Salvadora Dalija“ i „Dnevnik genija“. Bio je jedan od malobrojnih umjetnika koji je za života imao dva muzeja, u Americi i Španiji. U Španiji od sredine devedesetih postoje još dva muzeja velikog umjetnika: „Zamak Pubol“, koji je pripadao njegovoj ženi i muzi njegove umjetnosti Gali i kuća u Port Ljigatu, malom ribarskom selu blizu francusko-španske granice. Publika u Crnoj Gori prvi put je bila u prilici da u Podgorici vidi radove iz dva najobimnija opusa slavnog slikara „Biblija Sacra“ i „Božanstvena komedija“, u okviru izložbe „Božanstveni svjetovi Salvadora Dalija“, koja je trajala od 21. aprila do 26. maja 2011. 

1973 – Uspostavljeni su diplomatski odnosi između Savezne Republike Njemačke i Demokratske Republike Njemačke, čime je okončano razdoblje nepriznavanja Demokratske Republike Njemačke kao suverene države.

1992 – Zbog umiješanosti jugoslovenske vojske u sukobe u Bosni, ministri inostranih poslova Evropske zajednice donijeli su odluku da povuku ambasadore iz Beograda i zatražili suspendovanje članstva Savezne Republike Jugoslavije u OEBS-u.

2007– Crna Gora je zvanično postala 47. punopravna članica Savjeta Evrope, najstarije i najbrojnije panevropske organizacije. U Parlamentarnoj skupštini Savjeta Evrope, Crnoj Gori su pripala tri mjesta.

2009 – Papa Benedikt XVI je u izraelskom memorijalnom centru u Jerusalimu  kazao da patnja Jevreja koje je ubila nacistička Njemačka nikada ne smije biti dovedena u pitanje, i na taj način odgovorio na jevrejsko negodovanje zbog izjava biskupa Ričarda Viliamsona koji negira holokaust.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

330 – Rimski car Konstantin I Veliki proglasio je grčki grad Vizant za novu prijestonicu Rimskog carstva. Grad koji je po njemu nazvan Konstantinopolj (Carigrad) osvojili su Turci 1453. i kao Istanbul bio je prijestonica Otomanskog carstva do 1923.

1686 – Umro je njemački fizičar i pronalazač Oto fon Gerike. Prvi je demonstrirao vakuum, izumio je vazdušnu pumpu, vazdušnu vagu i barometar.

1888 – Rođen je američki kompozitor Irving Berlin. Proslavio se kao autor zabavne muzike, a njegova pjesma „White christmas“ ubraja se i danas u bestselere američkog tržišta ploča. 

1949 – Izrael je primljen u Organizaciju Ujedinjenih nacija.

1968 – U nastojanju da okonča žestoke sukobe studenata s policijom, francuski premijer Žorž Pompidu učinio je ustupke studentskim zahtjevima.

1997 – Superkompjuter kompanije IMB “Duboko plavo” pobijedio je svjetskog šampiona u šahu, ruskog velemajstora Garija Kasparova, u meču od šest partija.

2008 – Na opštim izborima u Srbiji pobijedila je Koalicija za evropsku Srbiju na čelu s Demokratskom strankom Borisa Tadića.

2010 – Britanski premijer Gordon Braun podnio je ostavku na tu funkciju, završivši 13-godišnju vladavinu Laburističke stranke lijevog centra.