Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1837. u Napulju je umro italijanski pisac Đakomo Leopardi, najveći lirski pjesnik italijanskog romantizma i jedan od najznačajnijih pjesnika evropske poezije 19. vijeka. Pisao je i prozu. I u stihu i u prozi stvorio je nov snažan i moderan jezik. Uspješno se odupro pretjeranom romantičarskom rimovanju, dajući svom izrazu muzikalnost, a melanholičnosti i pesimizmu filozofsko određenje. Poznata djela: “Dijalozi i eseji” , “Zibaldon”, “Silviji “, dnevnik “Misli”.

1904 – Umro je srpski pisac i ljekar Jovan Jovanović Zmaj, jedna od najmarkatnijih ličnosti srpskog društva u drugoj polovini 19. vijeka. Borac za nacionalno i političko oslobođenje, član Srpske kraljevske akademije i dramaturg Narodnog pozorišta u Beogradu. Jovan Jovanović Zmaj najpoznatiji je kao dječiji pjesnik i autor elegičnih ličnih ispovijesti „Đulići“ i „Đulići uveoci“.

1915 – U toku Prvog svjetskog rata, crnogorska vojska pod komandom generala Radomira Vešovića zauzela je Skadar bez borbe. Taj čin, koji srpskoj vojnoj komandi nije bio po volji, za crnogorske odrede bio je veoma značajan, jer je njime otvoren slobodan prolaz za snabdijevanje hranom vojske i stanovništva.

1928 – Rođen je argentinski političar i revolucionar Ernesto Če Gevara. Kao beskompromisni borac za pravdu stekao je veliku popularnost, posebno među mladima. Učestvovao je u Kubanskoj revoluciji i bio ministar u Kastrovoj vladi od 1961. do 1965. U novembru 1966. postao je lider gerilaca u Boliviji, a u oktobru naredne godine zarobljen je i ubijen. Napisao je više djela a najpoznatija su „Dnevnik iz Bolivije“, „Uspomene na kubansku revoluciju“ i „Gerilsko ratovanje“.

1936 – Umro je ruski pripovjedač, romansijer i dramski pisac Maksim Gorki, pravo ime Aleksej Maksimovič Pješkov. Imao je izuzetno značajnu ulogu u političkom i kulturnom životu sovjetske Rusije i smatra se osnivačem socijalističkog realizma u ruskoj književnosti. Njegov bogati opus, prozni i dramski, predstavlja, u suštini, kritički izraz i bunt protiv malograđanske uskogrudosti, inertnosti, i njenih „obezduhovljenih ambicija“, zasnovanih na primjeru ruskog društva s početka 20. vijeka.  Nakon 1917. „polemisao je s Lenjinom i boljševičkim prvacima, kritikujući stav sovjetske vlasti prema inteligenciji, borbu za političku dominaciju, i manifestacije anarhične i sebične seljačke mase u godinama građanskog rata…“ Aktivno je učestvovao u duhovnoj obnovi zemlje, a u literaturi tragao za istinom i pravednošću; propagirao čovjeka aktivnih načela i, posebno u dramskim djelima, bjekstvo iz „učmale i konzervativne realnosti u svijet slobode…“ Poznata djela: “Makar Čudra” , “Mati” , “Na dnu”.

1966 – Vatikan je objavio aboliciju na Indeks zabranjenih knjiga (Index librorum prohibitorum). Popis djela koje katolički vjernici po crkvenoj  zabrani nijesu smjeli čitati objavio je 1559. papa Pavle IV.

1968 – Umro je italijanski pjesnik Salvatore Kvazimodo, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1959. Rođen je 20. avgusta 1901. Osnovnu školu pohađao je u Ćeli, a nakon katastrofalnog zemljotresa 1908. preselio se s ocem u razorenu Mesinu. U Palermu je završio srednju tehničku školu, a 1919. u Rimu upisao Tehnički fakultet. Zbog nemaštine napušta studije i posvećuje se pisanju poezije. U Firenci 1929. upoznaje Montalea i Bonsatija koji će mu 1930. u časopisu „Solaria“ objaviti prve značajnije stihove. Salvatore Kvazimodo, pjesnik usamljenosti i prolaznosti stvari, predavao je italijansku književnost na Muzičkom konzervatorijumu u Milanu, prevodio Šekspira, Euripida, Nerudu, Argezija i druge. Poznata djela: “Vode i zemlje”, “Život nije san”, “Potopljena oboa”, a njegove sabrane pjesme, eseji i prevodi objavljeni su 1971. pod naslovom „Pjesme i rasprave o poeziji“.

1986 – Umro je argentinski pjesnik i pripovjedač, profesor anglosaksonske književnosti, kritičar i višegodišnji direktor Nacionalne biblioteke u Buenos Ajresu Horhe Luis Borhes, jedan od najvećih i najuticajnijih književnika 20. vijeka. Presudno je obilježio hispanoameričku literaturu i značajno uticao na svjetske književne tokove. Introspektivnog duha, enciklopedijski obrazovan, stvorio je osoben izraz kratke priče između fantastike i stvarnosti. Rođen je 1899. u Buenos Ajresu, gdje je proveo najranije djetinjstvo. Početkom I svjetskog rata preselio se s porodicom u Švajcarsku, u kojoj je živio do 1919. Potom je nekoliko narednih godina proveo u Španiji, gdje je započeo književnu karijeru kao ultraistički pjesnik. Nakon toga vratio se u Argentinu i u njoj proveo duži dio života pišući pjesme, kratke priče, eseje. Njegova djela „predstavljaju knjige o knjigama; pisanje koje proističe iz čitanja drugih knjiga“. Zato se za njega obično kaže da je „književnik bez domovine“, jer njegovo je djelo proisteklo iz „beskonačnog prostora i beskrajnog vremena svijeta književnosti“. Poznata Borhesova djela: “Univerzalna istorija beščašća”, “Maštarije”, “Alef”, “Pješčana knjiga”.

2005 – U Podgorici je umro poznati crnogorski prevodilac i slavista Savo Rašović, profesor na Katedri za rusku književnost Filozofskog fakulteta u Nikšiću. Prevodio je djela Čehova, Grigorija Baklanova, Jurija Poljakova, Tatjane Tolstoj i drugih.

2006 – Suverenu i nezavisnu Crnu Goru priznale su Kina, Njemačka, Grčka, Švedska, Italija, Singapur i Bosna i Hercegovina.

2007 – U 67. godini umro je jedan od najznačajnijih savremenih hrvatskih pjesnika Boris Maruna. Iz Hrvatske je emigrirao 1960, a vratio se nakon demokratskih promjena i hrvatskog osamostaljenja 1991. Objavio je desetak zbirki pjesama.

2013 – Island je zbog opadanja povjerenja svojih građana u Evropsku uniju suspendovao pregovore s Unijom na neodređeno vrijeme.

Na današnji dana dogodilo se i sljedeće:

1777 – Kongres Sjedinjenih Američkih Država prihvatio je zastavu “zvijezda i pruga” kao zvanično državno znamenje.

1798 – Rođen je češki istoričar i političar František Palacki, vođa češkog preporoda u 19. vijeku. Kao lider federalističke stranke zalagao se, u skladu sa svojom idejom austroslavizma, za federativno preuređenje Austrougarske.

1907 – Crna Gora je potpisala  Haški međunarodni protokol iz 1899, o mirnom rješavanju sporova među državama.

1940 – Zastava sa kukastim krstom podignuta je na Ajfelovoj kuli dok su trupe nacističke Njemačke u Drugom svjetskom ratu ulazile u centar Pariza.

1941 – Predsjednik SAD Frenklin Ruzvelt naredio je zamrzavanje imovine Njemačke i Italije u Americi.

1943 – U bici na Sutjesci u Drugom svjetskom ratu poginuo je srpski publicista, novinar i prevodilac  Veselin Masleša.

1946 – Umro je škotski pronalazač Džon Logi Berd, koji je 1923. izveo prvi prenos TV slike, a 1928. prvi prekookeanski TV prenos između Londona i Hortsdejla u Sjedinjenim Američkom Državama.

1962 – U Parizu je osnovana Evropska organizacija za istraživanje svemira.

1980 – U Nikšiću je završen festival dramskih amatera Crne Gore na kojem je prva nagrada pripala dramskoj družini iz Nikšića za predstavu “Čekajući Godoa”, u režiji Gorana Bulajića. Taj ansambl KUD-a “Zahumlje” prerastao je u Dramski studio Centra za kulturu koji je imao značajnu ulogu u pozorišnom životu Nikšića i formiranju profesionalne pozorišne scene.

1993 – Tansu Čiler postala je prva žena premijer u istoriji Turske.

2007 – U 88. godini umro je Kurt Valdhajm, bivši generalni sekretar Ujedinjenih Nacija i predsjednik Austrije, čiji je ugled doveden u pitanje nakon što je otkriveno da je služio u vojsci nacističke Njemačke.

2008 – Za predsjednika prvog Bošnjačkog vijeća u Crnoj Gori izabran je profesor doktor istorijskih nauka Šerbo Rastoder.

2009 – Ostrvo pacova koje pripada Aljasci oslobođeno je pacova, 229 godina nakon što su ti štetni glodari iz olupine japanskog broda stigli na ostrvo Alutijan, uništivši na njemu ptičiju populaciju.

2013 – U Iranu su održani predsjednički izbori na kojima je pobijedio umjereni konzervativac Hasan Rohani.