Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1623. rođen je francuski matematičar, fizičar, književnik i filozof Blez Paskal. Konstruisao je jedan od prvih kalkulatora, od kojih je sačuvano osam primjeraka, i značajno doprinio razvoju matematičkih teorija, posebno teorije vjerovatnoće. Izumio je hidrauličnu presu i utvrdio da pritisak vazduha opada s visinom i da se pomoću barometra može utvrditi visina planina. Do 24. godine bavio se isključivo naučnim radom u matematici i fizici, a potom i književnošću i filozofijom. Povukavši se, kao jansenist, u manastir Por-Roajal, napisao je protiv jezuita, pod pseudonimom Luj de Montalt, čuvena „Pisma jednom provincijalcu“.

1785 – Krenuo je pohod skadarskog namjesnika Mahmud-paše Bušatlije ka Cetinju, koji je izveden sa oko 18 hiljada vojnika, dok je vladika Petar I boravio  u Rusiji. Trupe skadarskog paše, stacionirane u Podgorici, potisnule su Crnogorce ka Rijeci Crnojevića, a vojska Ahmet-paše, Mahmudovog brata, istoga dana zauzela je i zapalila Čevo.

1820 – Mješovita crnogorsko-austrijska komisija, odredila je demarkacionu liniju između Crne Gore i austrijskih posjeda u Dalmaciji. Linija je označena ucrtavanjem krsta na sedam stijena koje su se nalazile između obale Grahovske rijeke i brda Goražda, između sela Škaljari i Zubci.

1852 – Povodom odluke o proglašenju Crne Gore za knjaževinu,  a Danila Petrovića za knjaza, crnogorski Senat obratio se ruskom caru Nikolaju I, zatraživši od njega da takvu odluku podrži i prizna Crnu Goru.

1885 – Rođen je srpski kompozitor i dirigent Stevan Hristić, član Srpske akademije nauka i umjetnosti, jedan od osnivača Muzičke akademije u Beogradu, šef Beogradske filharmonije, direktor Opere i prvi predsjednik Saveza kompozitora Jugoslavije . Poznata Hristićeva djela: “Ohridska legenda”, “Vranjanska svita” , “Rapsodija”.

1947 – Rođen je indijski pisac Salman Ruždi, koga je iranski vjerski vođa Ajatolah Homeini osudio na srmt 1989. zbog uvrede islama u knjizi “Satanski stihovi”. Ruždi otada živi u Velikoj Britaniji  pod zaštitom Skotland Jarda.

1970 – Sovjetski vasionski brod „Sojuz-9“ postigao je novi rekord u dužini boravka u kosmosu od 17 dana, 16 sati i 59 minuta.

1993 – Umro je engleski pisac Vilijam  Golding, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1983. U romanima koji idu od najgrubljeg realizma, do simbolizma i alegorije, bavio se dramom čovjeka uhvaćenog u klopku zla i iskonskog grijeha. Iako njegovu simboliku nije uvijek lako razumjeti i protumačiti, privukao je mnoge čitaoce upravo atmosferom zlokobnog i jezivog u svojim djelima. Poznata djela: “Obredi plovidbe”, “Gospodar muva”, “Slobodan pad”.

1999 – U Prištini, na zgradi komande Prištinskog korpusa Vojske Jugoslavije, podignuta je zastava UN, nakon što se vojska Jugoslavije povukla, a mirovne snage UN (Kfor) preuzele  kontrolu nad srpskom pokrajinom Kosovo.

2008 – Na momišićkom groblju u Podgorici otkopani su temelji crkve stare 1.000 godina, za koju se samo pretpostavljalo da je postojala. Pored temelja otkriveni su ostaci crijepa, vjerovatno s krova drevnog hrama.

2008 – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija jednoglasno je usvojio rezoluciju kojom je zatražen prestanak prakse silovanja kao ratne taktike, koja je dostigla, kako je kazao generalni sekretar UN Ban Ki Mun, pandemijske užasne razmjere u ratnim sukobima u svijetu. Učesnici u raspravi naveli su kao primjere bivšu Jogoslaviju, Darfur, DR Kongo, Ruandu i Liberiju. Grupe koje se bore za ženska prava podržale su odluku Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija kao istorijsku.

2009 – “Kosovski Crnogorci punopravni su građani Kosova i priznavanje njihove zajednice ne predstavlja problem”, saopštio je predsjednik kosovskog parlamenta Jakup Krasnići u razgovoru s predsjednikom Udruženja saveza Crnogoraca s Kosova Slobodanom Vujičićem.

2009 – U Zagrebu je, u 81. godini, umro poznati hrvatski lingvista, akademik Dalibor Brozović. Bio je jedan od vodećih lingvista ne samo u Hrvatskoj i na jugoslovenskim prostorima već i u Evropi. Brozović je jedan od autora poznate Deklaracije o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika 1967, suprotne unitarističkim jezičkim koncepcijama koje su zagovarali i neki ondašnji crnogorski lingvisti. Ta deklaracija otvorila je put zahtjevima crnogorskih kulturnih radnika za priznanje zasebne crnogorske jezičke varijante u okviru ondašnjeg srpskohrvatskog jezika. U tim zahtjevima i pokušajima afirmacije crnogorskog  jezika kao državnog jezika Crne Gore, Brozovićeva pomoć bila je izuzetno značajna, posebno njegovo učešće u izradi enciklopedijske jedinice o jeziku Crnogoraca u Enciklopediji Jugoslavije 1984, gdje je svojim tekstom presudio u polemici koja je tada nastala zbog lingvističkih namjera pojedinih unitarističkih jezikoslovaca. Brozović je takođe pružio podršku crnogorskim jezičkim koncepcijama Vojislava Nikčevića, što je rezultiralo ustavnim priznanjem crnogorskog jezika. 

2010 – U Beču je, u 87. godini, umro jedan od najznačajnijih srpskih intelektualaca, arhitekta, pisac, esejista, nekadašnji gradonačelnik  Beograda Bogdan Bogdanović. Bogdanović je autor velikog broja spomenika na prostoru bivše SFRJ, posvećenih žrtvama Drugog svjetskog rata, od kojih najpoznatiji u Mostaru, Prilepu, Beloj Crkvi i Jasenovcu. Bio je član Srpske akademije nauka i umjetnosti, ali je ostavku na članstvo podnio 1981, a početkom devedesetih, zbog antimiloševićevskog angažmana, morao je da napusti Beograd, i od 1993. živio je u Beču.

2013 – Princ Albert II od Monaka stigao je u trodnevnu zvaničnu posjetu Crnoj Gori. Krenuvši iz luksuzne marine Porto Montenegro u Tivtu, princ od Monaka je prvog dana posjete obišao znamenitosti Boke Kotorske, i u Kotoru prisustvovao potpisivanju ugovora o partnerstvu između njegove fondacije i Fondacije „Petrović Njegoš“ o zajedničkom djelovanju i podržavanju projekata u zajedničkim oblastima i razmjenjivanju iskustava. Sporazum su potpisali potpredsjednica Fondacije „Petrović Njegoš“ Tanja Turken-Spičanović i potpredsjednik i generalni direktor Fondacije „Princ Albert II od Monaka“ Bernar Fortije. Prvi projekat tog partnerstva je zajedničko pokroviteljstvo „Info centra za edukaciju i promociju Skadarskog jezera“, projekta čiji je cilj zaštita ugrožene vrste dalmatinskog pelikana.Tokom posjete Crnoj Gori i obilaska njenog juga i sjevera, princ Albert II sastao se s predsjednikom Filipom Vujanovićem, predsjednikom parlamenta Rankom Krivokapićem i crnogorskim premijerom Milom Đukanovićem. U okviru posjete potpisano je nekoliko važnih ugovora – okvirni sporazum o saradnji dvije države i protokol o saradnji u oblasti održivog razvoja. Potpisan je i sporazum o saradnji privrednih komora Crne Gore i Monaka. Taj sporazum, istaknuto je, pomoći će u jačanju trgovinskih veza dvije države, posebno u oblasti luksuznog turizma, jahtinga i međunarodne trgovine.

2013 – Nakon završetka samita G8 u Sjevernoj Irskoj, američki predsjednik Barak Obama pojsetio je Njemačku i održao govor ispred čuvene Brandenburške kapije u Berlinu. U govoru je predložio smanjenje američkog i ruskog nuklearnog arsenala za trećinu, kako bi se, kako je kazao, stvorio svijet „mira i pravde“. Obama je istovremeno obećao da će udvostručiti napore za zatvaranje pritvoreničkog centra Gvantanamo i pažljivo kontrolisanje upotrebe bespilotnih letjelica, kako bi se postigla ravnoteža bezbjednosti i zaštite privatnosti. U susretu s Obamom, njemačka kancelarka Angela Merkel uputila je kritike na račun „Prizme“ – tajnog američkog programa praćenja telefonske i internet komunikacije. Prije Obaminog govora, ruski predsjednik Vladimir Putin kazao je da Moskva „ne može dopustiti da se poremeti ravnoteža sistema strateškog odvraćanja ili, kako je rekao, da bude smanjena efektivnost naših nuklearnih snaga“. Da bi plan smanjenja nuklearnog naoružanja uspio i druge zemlje koje posjeduju takvo naoružanje morale bi da smanje svoje zalihe, kazao je Putinov savjetnik za spoljnu politiku. Obamino obraćanje, u inače prvoj posjeti Berlinu u sojstvu američkog predsjednika, pred šest hiljada studenata i vladinih zvaničnika ispred Brandenburške kapije, koja je dijelila Zapadnu i Istočnu Njemačku, uslijedio je gotovo nakon 50 godina poslije čuvenog govora predsjednika Džona Kenedija „Ich bin ein Berliner“ 26. juna 1963. godine.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1862 – Američki Kongres zabranio je ropstvo na teritoriji SAD.

1897 – Umro je engleski kapetan Čarls Kaningem Bojkot, kojem su 1880. zakupci imanja kojim je upravljao odbili saradnju. Takav vid otpora kasnije je nazvan po njegovom imenu – bojkot.

1937 – Umro je škotski pisac Džejms Metju Beri, autor priča o Petru Panu.

1961 – Kuvajt, koji je bio pod protektoratom Velike Britanije od 1899. stekao je punu nezavisnost.

1961 – Otkrivanjem natpisa s imenom Pontija Pilata na iskopini rismkog hrama u Cezariji (Izrael) prvi put je pronađen dokaz da je Pilat postojao.

1975 – Generalni sekretar UN Kurt Valdhajm otvorio je u Meksiko Sitiju Prvu svjetsku konferenciju o položaju žena.

2008 – Vlada Crne Gore opozvala je po hitnom postupku ambasadora u Sloveniji Branka Perovića zbog, kako je kazano, neslaganja s ministrom inostranih poslova Milanom Roćenom, objavljeno je u crnogorskoj štampi. Perović je bio i prvi ministar inostranih poslova u nezavisnoj Crnoj Gori koji je podnio ostavku na to mjesto, a potom i prvi akreditovani i prvi opozvani ambasador.

2009 – Lideri Evropske unije odobrili su stvaranje prvog regionalnog sistema finansijskog nadzora kako bi pokušali da preduprijede eventualnu novu ekonomsku krizu. Na samitu u Briselu istovremeno je podržana kandidatura Žozea Manuela Barosa za drugi petogodišnji mandat na čelu Evropske komisije.