Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 43. godine p.n.e. umro je Marko Tulije Ciceron, rimski politicar, pisac i cuveni govornik. Bio je republikanac, protivnik Cezara i Antonija. Ostavio je veliki boj govora, djela i bogatu prepisku. Smatra se najvecim rimskim piscem u pogledu stila i jezika. Njegovi govori predstavljaju najznacajniji dio njegovog knjizevnog rada. Poznata djela: “Besjede”, “O besjedniku”, “O starosti”, “O prijateljstvu”, “O krajnostima dobra i zla”, “O prirodi bogova”, “O duznostima”.

1784 – Crnogorski vladika Petar I uputio je pismo ruskom Sinodu, izvijestivsi ga, kako je zapisano, da su ga nedavno casni duhovni kler i Opstecrnogorski zbor naroda Crne Gore i Primorja, poslije smrti mitropolita Save, izabrali za svog arhipastira i upravitelja crkvenih i narodnih poslova.

1914 – Skupstina Srbije usvojila je u Nisu, u Prvom svjetskom ratu, Deklaraciju o ujedinjenju Juznih Slovena u zajednicku drzavu. Srpska vlada prvi put je tada jugoslovensko ujedinjenje postavila kao prioritetan cilj srpske drzavne politike.

1941 – Japanski avioni napali su americku pomorsku bazu u Perl Harburu na Havajima i unistili veliki broj aviona i brodova, sto je ubrzalo odluku SAD da se ukljuce u Drugi svjetski rat.

1946 – Skupstina Federativne Narodne Republike Jugoslavije donijela je zakon o nacionalizaciji kojim su obuhvacena sva veca privatna preduzeca. Time je likvidiran i inostrani kapital, koji je u industriji i rudarstvu predratne Jugoslavije ucestvovao sa oko 50 odsto.

1961 – Osnovano je preduzece za puteve “Crnagoraput”, cija je osnovna djelatnost izgradnja, rekonstrukcija, modernizacija i odrzavanje magistralnih i regionalnih puteva i drugih objekata niskogradnje. Danas u Crnoj Gori ima 846 km magistralnih i 953 km regionalnih puteva cija je zastita i odrzavanje u nadleznosti “Crnagoraputa”. Preduzece “Crnagoraput” transformisano je u Akcionarsko drustvo 21. januara 1997.

1961 – U Titogradu je osnovan Zavod za zastitu prirode Narodne Republike Crne Gore, najstarija institucija te vrste u Crnoj Gori. Iste godine osnovana je Prirodnjacka zbirka koja je pripojena Zavodu. Zavod je bio pokretac i ucesnik u izradi brojnih ekoloskih programa, studija i projekata, a zasluzan je i za zastitu velikog broja prirodnih dobara, te 57 biljnih i 314 zivotinjskih vrsta. Kapitalan doprinos te institucije cine inicijative i priprema dokumantacije za osnivanje nacionalnih parkova Durmitor, Biogradska gora, Lovcen, Skadarsko jezero, kao i prijedlozi za upis u listu svjetske prirodne bastine i medunarodne zastite Kotorsko-risanskog zaliva, Durmitora i kanjona rijeke Tare.

1965 – Vaseljenski patrijarh Atenagora I i papa Pavle VI ukinuli su medusobnu ekskomunikaciju dvije crkve, kojom je 1054. poceo raskol dviju hriscanskih crkava.

1985 – Umro je engleski pisac Robert Grejvs, istrazivac grcke i jevrejske mitologije, koji je svjetski ugled stekao istorijskim romanom “Ja, Klaudije” i djelom “Grcki mitovi”. U djelu “Grcki mitovi” iznio je sopstveno tumacenje razlicitih verzija grckih mitova, a isti postupak primijenio je i na jevrejske mitove u djelu “Hebrejski mitovi”. Pisao je i pjesme i eseje.

1989 – U Sarajevu je (od posljedica saobracajne nesrece) umro poznati knjizevnik Camil Sijaric, clan Akademije nauka i umjetnosti BiH i Crnogorske akademije nauka i umjetnosti. Roden je u Sipovicama kod Bijelog Polja 18. decembra 1913, gimnaziju je pohadao u Skoplju i Vranju, a Pravni fakultet zavrsio je u Beogradu. Bio je dugogodisnji urednik Radio-Sarajeva. Pisao je pjesme, pripovijetke i romane iz rodnog Sandzaka. Poznata djela: zbirke pripovijedaka – “Ram Bulja”, “Zelen prsten na vodi”, “Nasa snaha i mi momci”, “Francuski pamuk”, romani – “Bihorci”, “Mojkovacka bitka”, “Kucu kucom cine lastavice”, “Konak”.

2006 – Komandanti Vojske Crne Gore i Nacinalne garde Sjedinjenih Americkih Drzava, general-potpukovnik Jovan Lakcevic i Stiven Blam objavili su pocetak dugotrajnog partnerstva izmedu Crne Gore i americke drzave Mejn u oblasti odbrane.

2007 – Zemlje clanice NATO-a pozvale su Beograd i Pristinu da se uzdrze od postupaka koji bi ugrozili bezbjednost na Kosovu i obecale da ce obezbijediti dovoljno trupa kako bi zaustavile moguce nasilje prilikom proglasenja nezavisnosti. Britanija, Francuska, Njemacka i Italija pismom su pozvale ostale clanice EU da prihvate cinjenicu da su pregovori o buducem statusu Kosova zavrseni i da konacno treba odrediti njegov status, ako je neophodno i bez podrske Ujedinjenih nacija.

2008 – Hiljade demonstranata u Atini i Solunu palile su radnje i vozila tokom drugog dana nereda izazvanih zbog sve veceg jaza izmedu bogatih i siromasnih, a posebno nakon sto je policija ubila petnaestogodisnjeg djecaka. Uprkos pozivima na mir od strane vlade, ljevicarski orijentisani demonstranti i anarhisti u vise su se navrata sukobili s policijom.

2009 – Nakon dvije godine rada i dvanaest godina od posljednjeg pokusaja pregovora o klimatskim promjenama, u Kopenhagenu su se okupili lideri 190 zemalja radi dogovora o izbjegavanju dramaticnih promjena klime. Okupivsi 15 hiljada zvanicnika, aktivista i novinara, konferencija u Kopenhagenu postala je najveci samit o klimi do tada odrzan. Vasington je napravio korak ka smanjenju ispustanja gasova koji stvaraju efekat staklene baste, pomazuci da 190 zemalja na samitu postigne sporazum o obuzdavanju globalnog zagrijavanja.

2010 – Na otvaranju Evropskog prvenstva za rukometasice u Danskoj, crnogorska reprezentacija savladala je trostrukog uzastopnog svjetskog prvaka – reprezentaciju Rusije 24:22, sto je najveca pobjeda u istoriji zenskog rukometnog sporta u Crnoj Gori.

2012 – U Podgorici je osnovan Politicki klub za borbu protiv nasilja u porodici, cija je uloga da bude podrska zrtvama nasilja i utice na njegovo suzbijanje. Osnivanju Kluba prethodila su istrazivanja koja su pokazala da vecina zrtava nije spremna da prijavi nasilje, jer ne vjeruje u institucije sistema i nema podrsku okoline. Predvideno je da Klub ima jednak broj muskaraca i zena iz svake partije, koji bi radili na unapredenju zakona o besplatnoj pravnoj pomoci, unapredenju rada policije i sudova i unapredenju saradnje s medijima u slucaju nasilja u porodici.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1966 – U izdanju niksicke Zeljezare, umjesto dotadasnjeg biltena, iz stampe je izasao prvi broj lista “Nasa rijec”. Prvi urednici “Nase rijeci”, svjedocanstva svih vaznijih dogadaja vezanih za Zeljezaru, bili su Vukasin Matovic, Zarko Perovic i Bogoljub Poleksic.

1971 – Sovjetska vasionska kapsula pocela je da salje radio i TV signale s Marsa.

2005 – Hrvatski general Ante Gotovina , uz Radovana Karadzica i Ratka Mladica najtrazeniji haski optuzenik za ratne zlocine na prostoru bivse Jugoslavije, uhapsen je na Kanarskim ostrvima u Spaniji.