Izbor i priprema: Č. Đurđić
Na današnji dan 1458. registrovan je prvi pomen Crne Gore u kotorskim arhivima. Samo ime Crna Gora prvi put se pominje u dubrovačkim dokumentima iz 1376. i odnosilo se na planinski masiv koji se od Risanskog zaliva iznad Kotora, Grblja i Budve pruža do iznad Paštrovića, s Lovćenom kao najvišim vrhom. Taj naziv je u doba uspona Crnojevića počeo da se širi i na okolne predjele i zamijenio je staro ime Zeta za to područje.
1856 – U Dablinu je rođen engleski dramski pisac, novinar i kritičar Džordž Bernard Šo. U London je došao 1876. Pisao je političke i ekonomske članke, držao javne govore i vodio dramsku i muzičku kritiku u dnevnoj štampi. Književnu karijeru počeo je pisanjem romana i pozorišnih kritika, a proslavio se mnogobrojnim pozorišnim djelima. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1925. Poznata djela: “Kandida”, “Zanat gospođe Voren”, “Major Barbara”, “Pigmalion”, a veoma su značajni i njegovi „Predgovori“ pojedinim dramskim komadima.
1875 – Rođen je švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung, jedan od najpoznatijih svjetskih naučnika. Nakon završenih studija medicine u Bazelu opredijelio se za specijalizaciju psihijatrije. U početku je bio Frojdov učenik, a nakon razlaza s njim osnovao je “analitičku ” ili “kompleksnu” psihologiju, u kojoj se razlikuju dva sloja podsvjesnog – individualno i kolektivno. S Frojdom se konačno razišao 1912. nakon što je objavio knjigu „Preobražaji i simboli libida“, u kojoj su do izražaja došla duboka neslaganja dvojice naučnika. Za Frojda libido je, recimo, zbirni pojam polnih težnji u čovjeku, dok Jung smatra da je to zapravo duševna energija. Kamen temeljac cjelokupnog Jungovog učenja i stvaranja jeste tipologija ličnosti – introvertovan i ekstrovertovan tip. Poznata djela: “Psihološki tipovi”, “Psihologija i religija”, “Simbolika duha”, “Studija o arhetipovima”.
1894 – Rođen je engleski pisac Oldos Haksli, jedan od najistaknutijih evropskih esejista 20. vijeka. Odrastao je u porodici u kojoj je bilo naučnika, prirodnjaka, pjesnika, romansijera, književnih kritičara i pedagoga, što je povoljno uticalo na razvoj njegovog talenta i sticanje širokog obrazovanja. Izvrsno je poznavao englesku i francusku književnost, muziku i istoriju umjetnosti, a posjedovao je i određeno znanje iz biologije, istorije, filozofije… Nakon studija u Oksfordu, određeno vrijeme bavio se novinarstvom i pisao književnu, pozorišnu, muzičku i likovnu kritiku. Prvu zbirku pjesama objavio je 1916, a od 1921. brojne pripovjetke, romane, putopise i književne oglede. Hakslijev talenat došao je u književnom ogledu možda do najvećeg izražaja, jer je u njemu mogao da iznese sopstvena razmišljanja i poglede na život, u prvom redu zato što nije bio pisac fantazije i emocija, već vrlo temeljit posmatrač ljudskih nedostataka i slabosti, koje je iskazivao finom ironijom, specifičnom duhovitošću i satirom, ali i intelektualnom oštrinom. Zbog izvrsnog poznavanja stvari i razmišljanja o izvjesnim podacima i istinama, njegove knjige ponekad podsjećaju na enciklopedije znanja. Hakslijevi “romani ideja” zasnovani su na esejističkim modelima rasprava i sukoba načela, o čemu svjedoče ostvarenja “Kontrapunkt života” , “Vrli novi svijet”, “Slijepi u Gazi”.
1928 – Rođen je američki filmski reditelj Stenli Kjubrik, jedan od najuticajnijih reditelja poslije Drugog svjetskog rata. Radio je i stvarao izvan uticaja modernog Holivuda, zadržavajući potpunu umjetničku kontrolu nad svojim projektima, koji uprkos malom budžetu posjeduju visok umjetnički nivo i uživaju status kultnih filmova. Prije filma, još kao srednjoškolac, bavio se fotografijom, a novac za svoja prva ostvarenja zaradio je igrajući šah. Prvi uspjeh postigao je 16-minutnim dokumentarcem o bokseru Volteru Kartijeru, i ohrabren tim uspjehom, 1956. režirao svoj prvi studijski projekat „The Killing“. Proslavio se filmovima različitog žanra kao što su: “2001 – Odiseja u svemiru”, “Paklena pomorandža” i “Lolita”.
2008 – U 83. godini umro je poznati crnogorski slikar Đorđije-Bato Pravilović. Završio je Akademiju likovnih umjetnosti u Beogradu, bio je profesor u Umjetničkoj školi u Herceg Novom i na Pedagoškoj akademiji u Nikšiću. Imao je veliki broj samostalnih i kolektivnih izložbi u Crnoj Gori i inostranstvu. Dobitnik je Trinaestojulske nagrade, nagrade Zimskog salona u Herceg Novom i mnogih drugih.
2010 – Na kraju diplomatske misije u Crnoj Gori, američki ambasador Roderik Mur odlikovan je Ordenom crnogorske zastave drugog stepena. Muru je orden uručio crnogorski predsjednik Filip Vujanović.
Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:
1847 – Liberija, država oslobođenih američkih robova koji su se doselili u Afriku, postala je prva nezavisna republika u Africi.
1961 – Završeno je snimanje filma “Nasilje na trgu”, u produkciji Lovćen filma, prema scenariju i u režiji Leonarda Berkovića. Uloge su tumačili: Valentina Korteze, Viktor Starčić, Hermina Pipinič i Anita Bjork.
1963 – U zemljotresu u Skoplju, jačine 6,9 stepeni Rihterove skale, koji se dogodio u 5 sati i 17 minuta, poginulo je više od hiljadu ljudi, dok je više od 3.000 povrijeđeno. U razrušenom gradu i okolini bez doma je ostalo između 120 i 200 hiljada ljudi.
2005 – Egzarh patrijarha srpskog u Makedoniji, arhiepiskop Jovan Vraniškovski počeo je u skopskom zatvoru “Idrizovo” izdržavanje zatvorske kazne od dvije i po godine, zbog raspirivanja mržnje na vjerskoj i nacionalnoj osnovi.
Serbian
Albanian
English
French
German
Russian
Turkish
