UNDERHILLFEST

U okviru 11. Underhill festa sjutra 21. juna, na Terenu KK Budućnost u Njegoševom parku u 20.45 sati biće prikazan film iz regionalne selekcije “Govori da bih te vidio” u režiji Marije Stojnić. Nakon toga film iz međunarodne selekcije “Buđenje na Marsu”, u režiji Dee Gjinovci.

Film, kako ističu organizatori, istražuje zvučne krajolike Radio Beograda, jedne od najstarijih radio stanica u Evropi, i višedecenijskog kulturnog svjetionika grada.

“Kroz sinesteziju riječi, šumova, muzike, tišine i svjetla, film nas uvodi u svijet radiofonskog zvuka koji čini da se sjećamo, osjećamo promišljamo i razumijemo svijet i sebe”, ističe se u saopštenju.

Nakon toga, u 22.15 h, takođe na Terenu KK Budućnost, biće prikazan film iz međunarodne selekcije “Buđenje na Marsu”, u režiji Dee Gjinovci.

U sinopsisu filma stoji – porodica pokušava da izgradi normalan život u Švedskoj, daleko od rodnog Kosova. Dok njihova cijela budućnost zavisi od neriješenog zahtjeva za azil, dječak Furkan pokušava da izgradi svemirski brod kako bi pobjegao od svega i otišao da živi na Marsu.

U okviru festivala dokumentarnog filma, sinoć je u Narodnoj biblioteci “Radosav Ljumović” prikazan film “Zemlja je plava kao pomorandža”, rediteljke Irine Tsilijk. Na Terenu KK Budućnost u Njegoševom parku prikazani su filmovi “Ognjilo” Vladimira Perovića, “Andrej Tarkovski. Film kao molitva” u režiji Andreja A. Tarkovskog, sina proslavljenog reditelja i film “Tunel” u režiji Nine Orjonikidže i Vana Arsenishvilija.

“Posjetioci UnderhillFesta treba da dođu ranije, prije zakazane projekcije filma, kako bi mogli da se smjeste i da se ispoštuju sve mjere koje je prepisalo Nacionalno koordinaciono tijelo za zarazne bolesti”, podsjećaju organizatori Underhilla.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1796. uoči bitke na Martinićima, na Opštecrnogorskom zboru na Cetinju, pored odluke o pružanju otpora Mahmud-paši Buštatliji i pomoći brđanima, u sukobu sa skadarskim namjesnikom prihvaćen je akt, poznat kao Stega (zakletva), kojom su se ratnici s područja Vladikata obavezali da će svaki pojedinačno i svi zajedno braniti svoje otečestvo. Stega, čiji je duhovni tvorac vladika Petar I, dokument je, koji je u šest tačaka sažeo suštinu crnogorske ratne etike, osmišljenost i cilj oslobodilačke borbe Crnogoraca.

1819 – Rođen je francuski kompozitor i dirigent njemačkog porijekla Žak Ofenbah, tvorac francuske  operete i autor opere “Hofmanove priče”. Kroz pristupačnu i vedru muziku zabavnog karaktera najčešće je izražavao satiru usmjerenu na odnose u francuskom društvu za vrijeme Drugog carstva. Pored opere, „Hofmanove priče“, koja ga je učinila besmrtnim, napisao je i oko stotinu opereta među kojima „Lijepa Jelena“, „Orfej u paklu“, „Plavobradi“ i druge.

1823 – Vladika Petar I uputio je poslanicu njeguškim glavarima zbog zlodjela nekih  Njeguša prema Kotoranima u kojoj je, ističući neophodnost dobrih susjedskih odnosa, između ostalog rekao: “Pitali su jednog mudrog i prosvijećenog čovjeka, koji je prijatelj najbolji i koja je zemlja najbolja. Ovaj je odgovorio da je dobar susjed najbolji prijatelj i da je najbolja zemlja ona koja se najbliže nahodi i ja mislim da je pogodio. A vi se, zaključio je Vladika, nahodite s Kotorom  i kotorskom okolinom u najbliže susjedstvo”.

1861 – Rođen je engleski biohemičar Frederik Gaulend Hopkins jedan od osnivača nauke o vitaminima. S holandskim ljekarom Kristijanom Ajkmanom, podijelio je 1929. Nobelovu nagradu za medicinu.

1867 – Na Cetinju je, u 46 godini, umro, navodno od kolere, veliki vojvoda Mirko Stankov Petrović. U državnim i političkim poslovima bio je desna ruka bratu Danilu i knjazu Nikoli. Komandovao je crnogorskom vojskom u borbama protiv Omer-pašine vojske u pohodima na Crnu Goru i odnio veličanstvenu pobjedu na Grahovcu 1858. Od 1857. do smrti bio je predsjednik crnogorskog Senata i jedan od rijetkih političkih zvaničnika koji je iskazivao sumnju u iskrenost onovremenih službenih saveznika Crne Gore.

1876 – Crna Gora i Srbija sporazumno su objavile rat Turskoj, čime je započeo takozvani Velji rat, koji je trajao do 1878. Ustanak u Bosni i Hercegovini iz 1875. zapalio je cijeli Balkan i otvorio nove političke aspiracije. Kralj Nikola podijelio je svoju vojsku na dva dijela – prvi dio od 13 hiljada vojnika krenuo je ka Hercegovini, dok je drugi, pod komandom vojvode Boža Petrovića, sa šest hiljada vojnika imao zadatak da od Donje Morače brani zemlju od napada iz Albanije.

1902 – Rođen je srpski pisac i diplomata Marko Ristić, istaknuti teoretičar beogradske nadrealističke grupe i jedan od predstavnika moderne i avangarde u srpskoj književnosti između dva rata. Od 1945. do 1951. bio je jugoslovenski ambasador u Parizu. Poznata Ristićeva djela : “Od sreće  i od sna “, “Bez mere”, “Nox microcosmica”.

1905 – Rođena je američka književnica Lilijan Helman. Proslavila se dramskim djelima  koja sadrže oštru kritiku američkog društva, prikazujući radničke štrajkove, stradanje nepravedno optuženih, gramzivost bogataša i borbu protiv hitlerovaca. U tri memoarske knjige „Nedovršena žena“, „Pentimenti“ i „Nitkovsko vrijeme“ opisala je svoja iskustva iz Španije i Sovjetskog Saveza, veze s vodećim američkim intelektualcima i makartističku hajku.  Poznata djela: “Dani koji će doći”, “Male lisice”.

1910 – U Zetskom domu na Cetinju izvedena je predstava „Revizor“, prema istoimenom Gogoljevom tekstu, u izvođenju upravo formiranog ansambla  Knjaževskog crnogorskog narodnog pozorišta, u pripremi Mihaila Markovića.

1933 – Umrla je njemačka revolucionarka Klara Cetkin, član međunarodnog radničkog pokreta. Organizovala je 1907. prvu međunarodnu konferenciju žena. Na njen prijedlog 8. mart je proglašen Međunarodnim danom žena.

2002 – U Nikšiću je umro Boško-Buba Golović, jedan od najuglednijih crnogorskih privrednika starije generacije. Dobitnik je Trinaestojulske nagrade, nagrade grada Podgorice “19. decembar” i Povelje privrede Jugoslavije za životno djelo.

2010 – U 77. godini umro je Dušan Martinović, vanredni član Crnogorske akademije nauka i umjetnosti. Martinović se bavio naučno-istraživačkim radom u oblasti geografije, istorije kulture, bibliotekarstva, istorije prosvjete i obrazovanja u Crnoj Gori, bibliografije i informatike. Autor je preko 60 monografskih publikacija i preko 850 rasprava, članaka i priloga u serijskim publikacijama na crnogorskom i stranim jezicima.

2011 – Iz Generalnog konzulata Crne Gore u Njujorku saopšteno je da je na inicijativu iseljenika formirana crnogorsko-američka fondacija sa sjedištem u Njujorku. Cilj fondacije je da zajedno s Vladom Crne Gore realizuje projekat „Crnogorska kuća“ koji predviđa da se pod jednim krovom nađu Generalni konzulat, Misija Crne Gore pri Ujedinjenim nacijama i Kulturni centar u Njujorku za organizovanje i okupljanje iseljeništva.

2013 – U Podgorici je, u 66. godini, umro poznati crnogorski pisac, publicista i novinar Miodrag Vuković. Rođen je na Cetinju 1947. Studirao je književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu, a od 1973. radio kao novinar-urednik i kolumnista u podgoričkom dnevnom listu „Pobjeda“. Važio je za jednog od najosobenijih pisaca, ne samo crnogorske, već i regionalne savremene književnosti. Objavio je knjige proze „Krug, soba“, „Prva ljubav Ane Frank“, „24“, „Mlaka voda“, i „Nakon šutnje“, kao i knjigu poezije „Crtač stripova“ i dvije knjige novinarskih tekstova „U prolazu“ i „Prijatelj i ja“. Vukovićeva ostvarenja uvrštena su u brojne antologijske izbore proze i poezije, a on nagrađen značajnim nagradama i priznanjima.

2013 – Povodom stogodišnjice Fudbalskog kluba „Lovćen“, na Cetinju je održana konferencija za novinare na kojoj je utvrđen program obilježavanja tog jubileja. Član Uprave „Lovćena“ Borislav Cimeša istakao je iz istorije kluba da je upravo 20. juna 1913. tadašnji Radnički šport klub – Lovćen odigrao prvi meč u istoriji, istovremeno i prvu fudbalsku utakmicu u Crnoj Gori. Budući da je bio jedini fudbalski kolektiv u Kraljevini Crnoj Gori, na toj utakmici, kazao je Cimeša, sastali su se njegov prvi i drugi tim koji je nastupio pod nazivom „Cetinje“. Već 1914. Klub nastupa i na prvom domaćem fudbalskom takmičenju – crnogorskoj Olimpijadi na kojoj je osvojio prvo mjesto. FK „Lovćen“ je najstariji ne samo fudbalski, već sportski kolektiv u Crnoj Gori. Prva interesovanja za fudbal na Cetinju će u ljeto 1913. pobuditi znameniti crnogorski slikar Milo Milunović i njegov brat Luka, prepričavajući utiske iz Italije, dok će, prema njihovom opisu prvu fudbalsku loptu napraviti obućar Mijat Bastać. Lovćen je i jedan od najstarijih klubova na prostoru bivše Jugoslavije, jedino mlađi od splitskog Hajduka dvije godine. Pored braće Milunović, osnivači kluba bili su: Aleksa Markuš, Kosto Ćufka, Momir Glomazić, Blažo Gvozdenović, Miat Bastać, Mihailo Dragović, Radoman Dožić, Lazar Zlatičanin, Jevto Jauković, Vojislav Pekić, Arso Pešukić, Marko Cvjetković, Đuro Spasić, Dušan Popović i Đuro Piletić. 

2013 – U Briselu je, u organizaciji Evropske komisije, održana konferencija o slobodi medija „Speak Up2“. Na konferenciji je zaključeno da „zemlje kandidati moraju pokazati da mogu da obezbijede medijske slobode ako žele postati članice EU“. U predstavljanju medijske slike na Balkanu konstatovano je da se ona pogoršava, te da dolazi do gušenja kritički nastrojenih medija i povećanja fizičkog nasilja nad novinarima.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1459 – Turci su zauzeli utvrđeni grad Smederevo, posljednje uporište srpske srednjovjekovne države, čime je ona i formalno izgubila samostalnost i potpala pod vlast Osmanlijskog carstva.

1579 – Umro je holandski polarni istraživač Viljem Barenc dok je pokušavao da pronađe sjeveroistočni pomorski prolaz iz Evrope u Ameriku. Po njemu je dobilo naziv Barencovo more u Arktiku. Djelove njegovog dnevnika pronašao je 1871. norveški kapetan Karlsen.

1836 – Umro je francuski revolucionar i svještenik Emanuel Žozef Siejes, jedan od vođa Francuske revolucije i osnivača Jakobinskog kluba. Odigrao je ključnu ulogu u državnom udaru 1799. kojim je na vlast došao Napoleon Bonaparta.

1921 – Ubijen je meksički revolucionar Fransisko Pančo Vilja, vođa seljačkog pokreta u revoluciji od 1910. do 1917. Proglašen je 1966. za meksičkog nacionalnog junaka.

1963 – Sovjetski Savez i SAD dogovorile su se da uspostave “vruću” telefonsku liniju.

1991 – Parlament Njemačke izglasao je tijesnom većinom premještanje prijestonice iz Bona, koji je bio glavni grad  Zapadne Njemačke, u Berlin. Istočna i Zapadna Njemačka ujedinile su se u oktobru 1990.

1992 – Lideri Češke i Slovačke Vaclav  Havel i Vladimir Mečijar postigli su dogovor o razdvajanju Čehoslovačke u dvije države.

1992 – Predsjedništvo Bosne i Hercegovine proglasilo je ratno stanje, objavilo opštu mobilizaciju i uvelo radnu obavezu.

2007 – Nadbiskup kelnski, kardinal Joakim Majsner osvještao je crkvu svetog Franja Asiškog u Sukuruću kod Tuzi.

2009 – Pobijedivši reprezentaciju SAD 6:10, crnogorka vaterplo reperezentacija plasirala se u finale završnog turnira Svjetske lige u vaterpolu u Podgorici.

KREATIVNA CG

Predstavljanjem mobilne aplikacije “Turistiko” u okviru kampanje “Živimo kulturu”, Ministarstvo kulture završava ciklus prezentacija autora čiji je rad podržan na drugom konkursu za kreativne industrije iz programa “Kreativna Crna Gora”.

Riječ je o projektu koji na inovativan način promoviše kulturnu baštinu, u konkretnom slučaju – grada Kotora. Imajući u vidu značaj i modularnost same platforme, podrška Ministarstva kulture usmjerena je na dalju afirmaciju ovog turističkog vodiča tj. na proširivanje projekta i na ostale djelove Crne Gore.

Natalija Ojdanić dio je ekipe koja je radila na razvoju aplikacije „Turistiko“. Kaže da je digitalizacija duge i izuzetno bogate istorije Kotora bila veliki izazov za cio tim.

„S obzirom na to da smo iz Kotora, gdje je kruzing turizam najrazvijeni u Crnoj Gori, bili smo u prilici da često gledamo turiste kako gube orijentaciju po ulasku u Stari grad. Kroz našu aplikaciju željeli smo da omogućimo posjetiocima Kotora da na pravi način dožive 20 vjekova istorije ovog grada“, pojašnjava Ojdanić i napominje da je riječ o prvoj aplikaciji ovog tipa na našem tržištu.

Dodaje i da „Turistiko“ može da funkcioniše bez internet konekcije, te da je dostupan na android i apple platformama.

„Aplikacija sadrži audio vodič kroz Stari grad. Uz to, putem ove aplikacije mogu se ostvariti razni popusti u radnjama i restoranima širom Kotora. Audio vodič snimljen je na engleskom, italijanskom, ruskom, francuskom i španskom jeziku, a „Turistiko“ (TouristiKo) možete pronaći na Google Play i App Store“, ističe Ojdanić.

Projekat će, kaže, razvijati u pravcu proširivanja i na ostale crnogorske gradove.

„Za početak, ciljna grupa su nam bili turisti koji posjećuju Kotor, a u budućnosti namjera nam je da „Turistiko“ obuhvati i ostale gradove naše države, kako bismo mogli da promovišemo kulturnu baštinu Crne Gore na još kvalitetniji način“, dodaje Ojdanić.

Takođe, kako naglašava, ideja im je da u daljem razvoju sadržaja aplikacije podrže accessibility turizam, tj. turizam za ljude sa otežanim kretanjem.

Podsjetimo, Ministarstvo kulture raspisalo je nedavno i treći Konkurs za sufinansiranje projekata i programa iz oblasti kreativnih industrija i naučnih istraživanja u skladu sa Akcionim planom programa „Kreativna Crna Gora: Identitet, imidž, promocija“ u 2020. godini. Imajući u vidu situaciju izazvanu pandemijom korona virusa, a u okviru mjera podrške oblasti kulture, Ministarstvo kulture ove godine, pored planiranih 100.000 eura, uvećalo je iznos fonda za ovaj konkurs za dodatnih 50.000. Na ovaj način obezbijeđena je veća podrška, a samim tim i održivost ove važne oblasti kulture u aktuelnim okolnostima.

DIGITALNA PLATFORMA

Moderno doba i savremene tehnologije mijenjaju sve pa i način čitanja knjiga. Nacionalna biblioteka “Đurđe Crnojević” dobila je i digitalni dio, a platforma je prilagođena svim tipovima mobilnih telefona i kompjutera.

Milanka Sredanović, TVCG

TREĆE NOĆI FESTIVALA

Treće noći Underhilfestivala prikazan je dokumentarni film “Kuća male zvijezde”, rediteljke Slađane Lučić. To je priča o ženi koja je dokazala da je moguće pobijediti vlastite strahove i predrasude, pa čak i okolinu koja te ne razumije i ne podržava.

Kuća male zvijezde prati život, Nudžejme Softić, lektorice na Al džaziri Balkans, žene koja je dokazala da je u životu moguće biti ko želiš, da je moguće postati bolji čovjek, pobijediti vlastite strahove i predrasude, pa čak i okolinu koja te ne podržava.

Početak snimanja filma i planirani scenario na kraju je, kako objašnjava producentkinja filma Tamara Babun, otišao u potpuno drugom prvcu.

U 56. GODINI

Španski pisac Karlos Ruis Safon preminuo je u 56. godini, saopšila je njegova izdavačka kuća Planeta.

“Karlos Ruis Safon, jedan od najboljih savremenih romanopisaca, umro je danas”, navela je Planeta na Tviteru.

U ostvarenja pisca rodom iz Barselone spadaju “Sjenka vjetra”, “Igra anđela” i “Marina”.

Objavljeni su prevodi više njegovih romana među kojima su “Sjenka vjetra”, “Igra anđela”, “Zatočenik Nebesa”, “Lavirint duhova 1 i 2” i “Marina”.

I JOŠ DVA FILMA

Film “Vrpca at Stivi” reditelja Danila Penda biće prikazan u subotu, 20.juna u 20.45 sati, na terenu KK Budućnost u Njegoševom parku.

“Bend “Vrpca” snima tri pjesme u studiju Stivi. Film prati proces rada i kroz prizmu aktera definiše kreativni proces, ideje i razmišljanja o muzici. Muzika benda se provlači kroz čitav film. Film je neprolazna storija o muzici, uzvišenosti datog i posvećenosti potrazi”, kazali su organizatori.

Film se prikazuje u vantakmičarskoj selekciji.

Nakon toga, u 21.30 takođe na Terenu KK Budućnost biće prikazan film iz regionalne selekcije “Tusta” u režiji Andreja Korovljeva koji je gost UnderhillFesta.

Film istaknute zagrebačke produkcijske kuće Factum i nagrađivanog reditelja Andreja Korovljeva, emotivan je i angažovan biografski film o slavnom frontmenu KUD Idijota i čovjeku čiji je uticaj prelazio granice muzičkog diskursa formirajući slobodarsku društvenu svijest.

U 23.15, na istom mjestu, biće prikazan film “To sam što jesam – Gipsy Mafia” u režiji nagrađivane rediteljke Andrijane Stojković.

“Ovo je film o hip-hop grupi Gipsy Mafia i bavi se prevashodno pitanjima granica – spoljašnjim i unutrašnjim, fizičkim i intelektualnim, pravim i izmišljenim. Ograničenje bilo koje vrste sa sobom povlači i pitanja o slobodi  – gdje ona počinje, gdje se završava, gdje postoji, kako je osvojiti i kako je sačuvati”, zaključili su organizatori.

Posjetioci UnderhillFesta treba da dođu ranije, prije zakazane projekcije filma,  kako bi mogli da se smjeste i da se ispoštuju sve mjere koje je prepisalo Nacionalno koordinaciono tijelo za zarazne bolesti.

Sinoć prikazani ”Umetnost sećanja” i “Kuća male zvijezde rediteljke”

U okviru programa U fokusu, koji UnderhillFest organizuje u saradnji sa NVO Centrom za ženska prava, sinoć je prikazan dokumentarni film”Umetnost sećanja” rediteljke Jelene Radenović. Film govori o monumentalnim spomenicima podignutim u periodu socijalizma na tlu bivše Jugoslavije.

Nakon projekcije organizovana je diskusija na temu antifašističkog nasljeđa u Crnoj Gori sa inženjerkom arhitekture i prodekanicom za međunarodnu saradnju Slavicom Stamatović-Vučković, koja je vanredna profesorica na Arhitektonskom fakultetu i ekspertkinjom za kulturni turizam regionalnog savjeta za saradnju, sa sjedištem u Sarajevu Milenom Filipović. Diskusiju je modelirala istoričarka umjetnosti i stručna saradnica na istorijskom institutu Univerziteta Crne Gore Tatjana Koprivica.

Iste noći na terenu KK Budućnost u Njegoševom parku održana projekcija filma “Kuća male zvijezde rediteljke” Slađane Lučić. 

Kuća male zvijezde je priča o ženi koja je dokazala da je moguće pobijediti vlastite strahove i predrasude, pa čak i okolinu koja te ne podržava.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1623. rođen je francuski matematičar, fizičar, književnik i filozof Blez Paskal. Konstruisao je jedan od prvih kalkulatora, od kojih je sačuvano osam primjeraka, i značajno doprinio razvoju matematičkih teorija, posebno teorije vjerovatnoće. Izumio je hidrauličnu presu i utvrdio da pritisak vazduha opada s visinom i da se pomoću barometra može utvrditi visina planina. Do 24. godine bavio se isključivo naučnim radom u matematici i fizici, a potom i književnošću i filozofijom. Povukavši se, kao jansenist, u manastir Por-Roajal, napisao je protiv jezuita, pod pseudonimom Luj de Montalt, čuvena „Pisma jednom provincijalcu“.

1785 – Krenuo je pohod skadarskog namjesnika Mahmud-paše Bušatlije ka Cetinju, koji je izveden sa oko 18 hiljada vojnika, dok je vladika Petar I boravio  u Rusiji. Trupe skadarskog paše, stacionirane u Podgorici, potisnule su Crnogorce ka Rijeci Crnojevića, a vojska Ahmet-paše, Mahmudovog brata, istoga dana zauzela je i zapalila Čevo.

1820 – Mješovita crnogorsko-austrijska komisija, odredila je demarkacionu liniju između Crne Gore i austrijskih posjeda u Dalmaciji. Linija je označena ucrtavanjem krsta na sedam stijena koje su se nalazile između obale Grahovske rijeke i brda Goražda, između sela Škaljari i Zubci.

1852 – Povodom odluke o proglašenju Crne Gore za knjaževinu,  a Danila Petrovića za knjaza, crnogorski Senat obratio se ruskom caru Nikolaju I, zatraživši od njega da takvu odluku podrži i prizna Crnu Goru.

1885 – Rođen je srpski kompozitor i dirigent Stevan Hristić, član Srpske akademije nauka i umjetnosti, jedan od osnivača Muzičke akademije u Beogradu, šef Beogradske filharmonije, direktor Opere i prvi predsjednik Saveza kompozitora Jugoslavije . Poznata Hristićeva djela: “Ohridska legenda”, “Vranjanska svita” , “Rapsodija”.

1947 – Rođen je indijski pisac Salman Ruždi, koga je iranski vjerski vođa Ajatolah Homeini osudio na srmt 1989. zbog uvrede islama u knjizi “Satanski stihovi”. Ruždi otada živi u Velikoj Britaniji  pod zaštitom Skotland Jarda.

1970 – Sovjetski vasionski brod „Sojuz-9“ postigao je novi rekord u dužini boravka u kosmosu od 17 dana, 16 sati i 59 minuta.

1993 – Umro je engleski pisac Vilijam  Golding, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1983. U romanima koji idu od najgrubljeg realizma, do simbolizma i alegorije, bavio se dramom čovjeka uhvaćenog u klopku zla i iskonskog grijeha. Iako njegovu simboliku nije uvijek lako razumjeti i protumačiti, privukao je mnoge čitaoce upravo atmosferom zlokobnog i jezivog u svojim djelima. Poznata djela: “Obredi plovidbe”, “Gospodar muva”, “Slobodan pad”.

1999 – U Prištini, na zgradi komande Prištinskog korpusa Vojske Jugoslavije, podignuta je zastava UN, nakon što se vojska Jugoslavije povukla, a mirovne snage UN (Kfor) preuzele  kontrolu nad srpskom pokrajinom Kosovo.

2008 – Na momišićkom groblju u Podgorici otkopani su temelji crkve stare 1.000 godina, za koju se samo pretpostavljalo da je postojala. Pored temelja otkriveni su ostaci crijepa, vjerovatno s krova drevnog hrama.

2008 – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija jednoglasno je usvojio rezoluciju kojom je zatražen prestanak prakse silovanja kao ratne taktike, koja je dostigla, kako je kazao generalni sekretar UN Ban Ki Mun, pandemijske užasne razmjere u ratnim sukobima u svijetu. Učesnici u raspravi naveli su kao primjere bivšu Jogoslaviju, Darfur, DR Kongo, Ruandu i Liberiju. Grupe koje se bore za ženska prava podržale su odluku Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija kao istorijsku.

2009 – “Kosovski Crnogorci punopravni su građani Kosova i priznavanje njihove zajednice ne predstavlja problem”, saopštio je predsjednik kosovskog parlamenta Jakup Krasnići u razgovoru s predsjednikom Udruženja saveza Crnogoraca s Kosova Slobodanom Vujičićem.

2009 – U Zagrebu je, u 81. godini, umro poznati hrvatski lingvista, akademik Dalibor Brozović. Bio je jedan od vodećih lingvista ne samo u Hrvatskoj i na jugoslovenskim prostorima već i u Evropi. Brozović je jedan od autora poznate Deklaracije o nazivu i položaju hrvatskog književnog jezika 1967, suprotne unitarističkim jezičkim koncepcijama koje su zagovarali i neki ondašnji crnogorski lingvisti. Ta deklaracija otvorila je put zahtjevima crnogorskih kulturnih radnika za priznanje zasebne crnogorske jezičke varijante u okviru ondašnjeg srpskohrvatskog jezika. U tim zahtjevima i pokušajima afirmacije crnogorskog  jezika kao državnog jezika Crne Gore, Brozovićeva pomoć bila je izuzetno značajna, posebno njegovo učešće u izradi enciklopedijske jedinice o jeziku Crnogoraca u Enciklopediji Jugoslavije 1984, gdje je svojim tekstom presudio u polemici koja je tada nastala zbog lingvističkih namjera pojedinih unitarističkih jezikoslovaca. Brozović je takođe pružio podršku crnogorskim jezičkim koncepcijama Vojislava Nikčevića, što je rezultiralo ustavnim priznanjem crnogorskog jezika. 

2010 – U Beču je, u 87. godini, umro jedan od najznačajnijih srpskih intelektualaca, arhitekta, pisac, esejista, nekadašnji gradonačelnik  Beograda Bogdan Bogdanović. Bogdanović je autor velikog broja spomenika na prostoru bivše SFRJ, posvećenih žrtvama Drugog svjetskog rata, od kojih najpoznatiji u Mostaru, Prilepu, Beloj Crkvi i Jasenovcu. Bio je član Srpske akademije nauka i umjetnosti, ali je ostavku na članstvo podnio 1981, a početkom devedesetih, zbog antimiloševićevskog angažmana, morao je da napusti Beograd, i od 1993. živio je u Beču.

2013 – Princ Albert II od Monaka stigao je u trodnevnu zvaničnu posjetu Crnoj Gori. Krenuvši iz luksuzne marine Porto Montenegro u Tivtu, princ od Monaka je prvog dana posjete obišao znamenitosti Boke Kotorske, i u Kotoru prisustvovao potpisivanju ugovora o partnerstvu između njegove fondacije i Fondacije „Petrović Njegoš“ o zajedničkom djelovanju i podržavanju projekata u zajedničkim oblastima i razmjenjivanju iskustava. Sporazum su potpisali potpredsjednica Fondacije „Petrović Njegoš“ Tanja Turken-Spičanović i potpredsjednik i generalni direktor Fondacije „Princ Albert II od Monaka“ Bernar Fortije. Prvi projekat tog partnerstva je zajedničko pokroviteljstvo „Info centra za edukaciju i promociju Skadarskog jezera“, projekta čiji je cilj zaštita ugrožene vrste dalmatinskog pelikana.Tokom posjete Crnoj Gori i obilaska njenog juga i sjevera, princ Albert II sastao se s predsjednikom Filipom Vujanovićem, predsjednikom parlamenta Rankom Krivokapićem i crnogorskim premijerom Milom Đukanovićem. U okviru posjete potpisano je nekoliko važnih ugovora – okvirni sporazum o saradnji dvije države i protokol o saradnji u oblasti održivog razvoja. Potpisan je i sporazum o saradnji privrednih komora Crne Gore i Monaka. Taj sporazum, istaknuto je, pomoći će u jačanju trgovinskih veza dvije države, posebno u oblasti luksuznog turizma, jahtinga i međunarodne trgovine.

2013 – Nakon završetka samita G8 u Sjevernoj Irskoj, američki predsjednik Barak Obama pojsetio je Njemačku i održao govor ispred čuvene Brandenburške kapije u Berlinu. U govoru je predložio smanjenje američkog i ruskog nuklearnog arsenala za trećinu, kako bi se, kako je kazao, stvorio svijet „mira i pravde“. Obama je istovremeno obećao da će udvostručiti napore za zatvaranje pritvoreničkog centra Gvantanamo i pažljivo kontrolisanje upotrebe bespilotnih letjelica, kako bi se postigla ravnoteža bezbjednosti i zaštite privatnosti. U susretu s Obamom, njemačka kancelarka Angela Merkel uputila je kritike na račun „Prizme“ – tajnog američkog programa praćenja telefonske i internet komunikacije. Prije Obaminog govora, ruski predsjednik Vladimir Putin kazao je da Moskva „ne može dopustiti da se poremeti ravnoteža sistema strateškog odvraćanja ili, kako je rekao, da bude smanjena efektivnost naših nuklearnih snaga“. Da bi plan smanjenja nuklearnog naoružanja uspio i druge zemlje koje posjeduju takvo naoružanje morale bi da smanje svoje zalihe, kazao je Putinov savjetnik za spoljnu politiku. Obamino obraćanje, u inače prvoj posjeti Berlinu u sojstvu američkog predsjednika, pred šest hiljada studenata i vladinih zvaničnika ispred Brandenburške kapije, koja je dijelila Zapadnu i Istočnu Njemačku, uslijedio je gotovo nakon 50 godina poslije čuvenog govora predsjednika Džona Kenedija „Ich bin ein Berliner“ 26. juna 1963. godine.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1862 – Američki Kongres zabranio je ropstvo na teritoriji SAD.

1897 – Umro je engleski kapetan Čarls Kaningem Bojkot, kojem su 1880. zakupci imanja kojim je upravljao odbili saradnju. Takav vid otpora kasnije je nazvan po njegovom imenu – bojkot.

1937 – Umro je škotski pisac Džejms Metju Beri, autor priča o Petru Panu.

1961 – Kuvajt, koji je bio pod protektoratom Velike Britanije od 1899. stekao je punu nezavisnost.

1961 – Otkrivanjem natpisa s imenom Pontija Pilata na iskopini rismkog hrama u Cezariji (Izrael) prvi put je pronađen dokaz da je Pilat postojao.

1975 – Generalni sekretar UN Kurt Valdhajm otvorio je u Meksiko Sitiju Prvu svjetsku konferenciju o položaju žena.

2008 – Vlada Crne Gore opozvala je po hitnom postupku ambasadora u Sloveniji Branka Perovića zbog, kako je kazano, neslaganja s ministrom inostranih poslova Milanom Roćenom, objavljeno je u crnogorskoj štampi. Perović je bio i prvi ministar inostranih poslova u nezavisnoj Crnoj Gori koji je podnio ostavku na to mjesto, a potom i prvi akreditovani i prvi opozvani ambasador.

2009 – Lideri Evropske unije odobrili su stvaranje prvog regionalnog sistema finansijskog nadzora kako bi pokušali da preduprijede eventualnu novu ekonomsku krizu. Na samitu u Briselu istovremeno je podržana kandidatura Žozea Manuela Barosa za drugi petogodišnji mandat na čelu Evropske komisije. 

VOJVODIĆ

Radio-televizija Crne Gore raspisala je javni konkurs za ulaganje u kooprodukciju i otkup nezavisne produkcije za tekuću godinu. Javni servis time nastavlja da doprinosi razvoju crnogorske kinematografije.

Javni servis petu godinu za redom, raspisuje javne konkurs za otkup nezavisne produkcije. U tom petogodišnjem kontinuitetu, ističemo trend rasta oprijedeljenih finasijskih sredstava, čime potvrđujemo brigu i podršku, za umjetnost i kreativno stvralaštvo, smatra Aleksandra Vojvodić.

Konkurs će trajati 60 dana. Predmet javnog konkursa za kooprodukciju je igrani serijski program sa crnogorskom tematikom, za koji je opredijeljeno 150.000 eura. Dok je za nezavisnu produkciju, igrani serijski program na temu vršnjačko nasilje iznos 50.000 eura.

Crnogorski glumac Mišo Obradović, učestvovao je na konkursu u sitkomu “Dojč kafe”, koji je naša kuća podržala. Svjedoci smo kaže ekspanzije serija u svijetu i regionu, pa bi smatra, trebalo tako biti i kod nas.

Ivan Đurović iz ugla nezavisnih producenata, koji apliciraju za razne fondove i konkurse za audio vizuelno stvralaštvo, imao je iskustva na našem prvom javnom konkursu, za film Andra Martinovića “Vrijeme između dana i noći”.

Komisija je sastavljena od urednika, reditelja i producenata RTCG. Više informacija o kriterijumima, uslovima i potrebnoj dokumentaciji, može se vidjeti u rubrici RTCG/Konkursi na našem portalu.

Prilog: Ana Ašanin, TVCG

FILM VELIBORA ČOVIĆA

“Imala sam 10 godina” film Velibora Čovića, inspirisan fotografijom snimljenom u Rožajama 90-tih godina pretočen je u lijepu priču koja prati sjećanja ljudi koji su prije 20 godina, zbog rata na Kosovu, bili primorani da napuste svoje domove. Crna Gora im je pružila utočište, a njeni građani ruku spasa. Dvije decenije kasnije, protagonisti pričaju o crnogorskom čojstvu, ali i besi datoj dana kada su se vratili na Kosovo.

Ovo je fotografija koja je reditelja Velibora Čovića inspirisala da priču o teškom periodu za 100.000 izjeglica koji su tražeći spas, sa Kosova prebjegli u Crnu Goru pretoči u film.

“Na fotografiji je majka koja doji bebu na ulici. Tragom te fotografije tu bebu sam pronašao u Peci, i zanimljiva je njena priča. Nju je majka obavezala da zna da kaže imena babice i doktora koji su porodili njenu majku”, kazao je Čović.

Film govori o teškom periodu za sve izbjeglice sa Kosova. Način na koji je autor teška sjećanja pretočio u priču ne ostavlja prostor za suze, već osmijeh. Slike današnje Prištine i života protagonista, smjenjuju se sa arhivskim snimcima iz 1999.

“Skupljao sam arhiv od 2013. uz pomoć Crnogorske kinoteke koji su imali razumijevanje za zahtjev da pribavimo video građu od snimatelja Banovića, koji je provodio dane u rožajskim šumama i dočekivao izbjeglice. I ostali zapisi. Sve to smješteno u jednu priču, a sve u cilju da film bude što vjerodostojniji i dokumentarističkiji”, dodao je Čović.

Uprkos svim izazovima, u vanrednim okolnostima, Crna Gora je uspjela da prihvati i zaštiti oko 100 hiljada izbjeglica sa Kosova, ne pitajući ih za ime, vjeru i nacionalnost. Dokumentarni film, “Imala sam deset godina”, ostaće kao svjedočanstvo budućim generacijama kako se ne bi zaboravila prijateljstva onih koji su bili u nevolji i onih koji su im pružili ruku spasa.

Aleksandra Jovančević, TVCG