Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1694, dvije godine nakon smrti vladike Visariona II Borilovića Bajice, Crnogorski zbor kod ruševina Cetinjskog manastira izabrao je za mitropolita Savatija Kaluđerovića iz Očinića, odbivši prijedlog patrijarha Arsenija Čarnojevića da za mitropolita postavi beogradskog mitropolita Hadži-Simeona Ljubibratića, kao i namjeru pećkog patrijarha Grka Kalinika koji je nudio svog čovjeka.  Mitrpolita Savatija Kaluđerovića, koji je umro 1696. naslijedio je Danilo Šćepčev Petrović, osnivač četvrte crnogorske dinastije.

1768 – Šćepan Mali izdao je ukaz kojim je želio da zaštiti crkvena dobra i manastirske posjede ugrožene namjerama seljaka da dio njih prisvoje, tvrdeći da su ih kao svoje baštine u vrijeme velike gladi po niskoj cijeni prodali vladici Savi. Spor oko imanja riješen je isplatom novčane nadoknade za djelove imanja, po novoj procjeni njihove stvarne vrijednosti.

1862 – U Dobroti je osnovana Slavjanska čitaonica po ugledu na čitaonicu u Prčanju, otvorenu godinu dana ranije. Bila je to jedna od 26 slavjanskih čitaonica osnovanih u primorskim mjestima koje su imale poseban značaj za tadašnji narodni preporod u Primorju.

1885 – Umro je srpski knez Aleksandar Karađorđević, sin vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa. Za njegove vladavine od 1842. počele su reforme u Srbiji i njena modernizacija. Na Svetoandrejskoj skupštini 1858. zbačen je s vlasti, a na prijesto se vratio knez Miloš Obrenović.

1896 – Knjaževina Crna Gora, u skladu s opštom modernizacijom države, pravnih i drugih reformi, potpisala je Bernsku konvenciju o autorskom pravu iz 1886, kojom je tu oblast regulisala prema tadašnjim evropskim mjerilima.

1979 – Vođa konzervativaca Margaret Tačer, poslije pobjede nad laburistima na parlamentarnim izborima, postala je prva žena premijer u istoriji Velike Britanije.

1980 – Umro je predsjednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito, veliki strateg, političar i državnik, lider Komunističke partije Jugoslavije, vođa jugoslovenskih partizana u Drugom svjetskom ratu, koji je narodnooslobodilački rat i revoluciju doveo do pobjede, maršal Jugoslavije, predsjednik Republike bez ograničenja trajanja mandata, predsjednik SKJ, predsjednik Predsjedništva SFRJ, vrhovni komandant oružanih snaga SFRJ i predsjednik Savjeta narodne odbrane. U međunarodnoj politici bio je jedan od najistaknutijih pobornika mira i aktivne koegzistencije, prava samoopredjeljenja i ravnopravnosti među narodima. Izveo je zemlju iz sovjetskog bloka i bio vođa Pokreta nesvrstanih. Bio je počasni član svih akademija u Jugoslaviji i mnogih u inostranstvu. Odlikovan je Ordenom narodnog heroja (tri puta), Ordenom junaka socijalističkog rada, Ordenom Lenjina (SSSR) i mnogim drugim domaćim i stranim odlikovanjima. Nehruovu nagradu (Indija) dobio je 1973. za međunarodno razumijevanje.Titovi govori, članci i ostali politički i teorijski radovi objavljeni su u više izdanja u SFRJ i u inostranstvu. Sahrani Josipa Broza Tita, u Beogradu 8. maja, prisustvovali su predstavnici više od 120 zemalja, kao i predstavnici više od 200 partija u svijetu. Televizijski prenos sahrane preuzele su televizijske stanice u više od 40 zemalja.

1990 – Na prvim višestranačkim izborima (poslije Drugog svjetskog rata) u Hrvatskoj, ubjedljivo je pobijedila Hrvatska demokratska zajednica Franje Tuđmana.

2011 – Vijeće Haškog tribunala (većinom glasova) u potpunosti je odbacilo zahtjev Vojislava Šešelja za oslobađanje poslije polovine suđenja, ocijenivši da su tužioci u okončanom postupku izveli dovoljno dokaza za svih devet tačaka optužnice.

2013 – U Budimpešti je, uoči sastanka Svjetskog jevrejskog kongresa 5.maja, protestovalo nekoliko stotina mađarskih nacionalista. Lideri ultradesničarske mađarske stranke Jobik optužili su Izraelce za kovanje zavjere da, kako su kazali, „ hoće da kupe njihovu zemlju“.U holokaustu, u Mađarskoj je stradalo više od pola miliona Jevreja, dok ih danas u toj zemlji živi između osamdeset i sto hiljada.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1493 –  Papa Aleksandar VI Španac izdao je edikt o podjeli Novog svijeta između Španije i Portugalije, prema kojem sve novootkrivene zemlje zapadno od Azora treba da pripadnu Španiji.

1903 – U borbi s Turcima poginuo je vođa makedonskog nacionalno-revolucionarnog pokreta Goce Delčev.

1938 – Daglas Hajd postao je prvi predsjednik Irske na osnovu novog Ustava kojim je proklamovana njena nezavisnost.

2007 – Škotska nacionalna partija, koja se zalaže za nezavisnost te zemlje od Britanije, postala je dominantna stranka u parlamentu Škotske.

2010 – U Beogradu i Kumrovcu, u prisustvu nekoliko hiljada ljudi, obilježena je 30-godišnjica smrti Josipa Broza Tita.

TEATAR ZA DJECU

U okviru porvog regionalnog festivala teatra za djecu – PIR, publika širom regiona ali i svijeta, od 8. do 16. aprila imala je priliku da na YouTube kanalu Gradskog pozorišta Podgorica, pogleda predstave devet teatara iz Crne Gore, Srbije, BiH i Hrvatske. Interesovaje i značaj Pir festivala, u vremenu pandemije virusa korona, ogleda se u broju gledalaca koji u trenutku završetka posledenje predstave iznosi preko 40.000, saopštili su organizatori.

Prvi regionalni internet festival teatra za djecu – PIR festival u organizaciji Gradskog pozorišta Podgorica završen je predstavom ,,Njegoš za djecu: Kako rastu veliki ljudi” Kotorskog festivala pozorišta za djecu. Sve predstave su imale jednak period trajanja na YouTube kanalu, pa su gledaoci tokom 14 dana mogli da pogledaju i glasaju za komad koji im se najviše dopao.

Predstava ,,Lepotica i zver” u režiji Miloša Jagodića, Pozorišta mladih Novi Sad pobjednik je Prvog internet regionalnog festivala za djecu sa 684 lajkova publike i 8.753 pregleda.

Drugo mjesto: Predstava ,,Čarobnjak iz Oza” u režiji Jagoša Markovića, Gradskog pozorišta Podgorica 9.477 pregleda i 271 lajk.

Treće mjesto: Predstava ,,Mala sirena” u režiji Milana Karadžića , pozorišta Boško Buha iz Beograda 7339 pregleda i 238 lajkova.

Učesnici Prvog internet regionalnog festivala za djecu – PIR FESTIVALA bili su i Gradsko kazalište lutaka Rijeka sa predstavom ,,Avanture maloga Juju” u režiji Renate Carola Gatica, Pozorište mladih Sarajevo sa predstavom ,,Kekec” u režiji Safeta Hadžimehanovića, Dječje pozorište Subotica sa predstavom ,,Par cipela” u režiji Todora Valova , Malo pozorište Duško Radović iz Beograda sa predstavom ,,Strašne priče braće Grim” u režiji Mik Gordona, Pozorišta lutaka Pinokio iz Beograda sa predstavom ,,Knjiga o džungli” u režiji Marka Jovičića i Kotorski festival pozorišta za djecu sa predstavom ,,Njegoš za djecu: Kako rastu veliki ljudi” u režiji Petra Pejakovića.

ZA NAREDNU GODINU

Projekat umjetnika Krista umotavanja istorijskog spomenika Trijumfalne kapije u Parizu, predviđeno u septembru, odgođeno je za narednu godinu zbog neizvjesnosti zbog koronavirusa, saopštio je francuski Centar za nacionalne spomenike.

Odluku su zajedno donijeli umjetnik bugarskog porekla koji živi u Njujorku, francuski centar i Centar Pompidu. Umotavanje slavnog pariskog spomenika biće od 18. septembra do 3. oktobra 2021. godine.

“S obzirom na pandemiju korona virusa, Kristo, Centar za nacionalne spomenike i Centar Pompidu su se složili da za godinu odlože umjetničku instalaciju umotavanja Trijumfalne kapije”, navodi se u saopštenju.

Izložba u Centru Pompidu “Kristo i Žan-Klod-Pariz!” predviđena polovinom marta odložena je zbog epidemije, a biće otvorena za posjetioce čim kulturno zdanje bude ponovo otvoreno u skladu sa mjerama uvedenim u borbi protiv koronavirusa.

Ta izložba je posvećena djelu Krista i njegove supruge Žan-Klod u Parizu. Oni su između ostalog, zajedno umotali 1985. godine most Pon-Nef u glavnom gradu Francuske.

Kristo, čije je pravo ime Hristo Vladimirov Javašev (1935) je dekorativni skupltor i likovni umjetnik.

Među njegovim djelima ističe se umotavanje Rajhstaga aluminijumskim materijalom u Berlinu 1995. godine, kao i impresivna instalacija “Kapije” 2005. godine u šetalištu Central parka u Njujorku.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1469. rođen je italijanski političar, književnik i istoričar Nikolo Makijaveli, službenik firentinske vlade, odnosno firentinski sekretar, autor djela «Vladalac» u kojem je iznio shvatanje da vladar ne treba da bira sredstva da bi postigao cilj, iz čega je kasnije izveden pojam «makijavelizam». Makijaveli, jedan od najznačajnijih nosilaca renesansne političke misli, iznoseći, zapravo, svoja diplomatska iskustva, tvrdio je da vladar treba da upravlja u interesu jačanja države, bez obzira da li će cilj postići zakonom ili silom, jer ako činjenice optužuju vladara, izvinjava ga rezultat, a mjerila individualnog morala nepodobna su za procjenjivanje postupaka koji se čine u ime države. Tako je, oslobađajući politička razmatranja od religijskih (teoloških), moralnih i metafizičkih koncepata, postao jedan od utemeljitelja političke nauke, začetnik ideje nacionalne države i prvi koji je uveo koncept države u savremnom smislu. Pored „Vladaoca“, Makijaveli je autor i sljedećih djela: „Razmatranja o prvih deset knjiga Tita Livija“, „O ratnoj vještini“ i komedije „Mandragola“. Katolička crkva je 1559. njegova djela stavila u „Indeks zabranjenih knjiga“, u kome su ostala sve do XIX vijeka.

1788 – Crnogorski vladika Petar I sazvao je skup glavara na Cetinju da bi onemogućio djelovanje austrijske misije koja je namjeravala da za svoje političke ciljeve iz Crne Gore pokrene opšti ustanak balkanskih naroda protiv Turske. Vladika je zbor pretvorio u antiaustrijske demonstracije, otvoreno optužujući austrijske oficire kao obične podstrekače, a učesnicima poručio da ostanu mirni i ništa ne preduzimaju, već da u Beč otputuje posebna delegacija koja bi caru objasnila težak položaj Crne Gore.

1902 – Rođen je francuski fizičar Alfred Kastler, član Francuske akademije, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1966. Kastlerov naučni rad doprinio je razvoju lasera.

1913 – Na drugoj sjednici Krunskog savjeta, kojoj su pored kralja Nikole i njegovih sinova prisustvovali svi ministri, brigadiri – generali crnogorske vojske, veći broj političara i građana, donesena je odluka o predaji Skadra velikim silama. Ogorčen takvim ishodom kralj Nikola je izjavio: «Ovakvih muka nijesam imao za svih 50 godina moje vladavine. Velika je odgovornost na meni. Riješio sam da do kraja ispijem čašu gorčila. Moram popuštiti, i Skadar, san moje mladosti, napuštiti, Skadar  ovjenčan hiljadama grobova mojih najboljih vojnika. Skadar, zakonitu baštinu Crne Gore, uslov njenog boljeg života».

1946 – U Tokiju je počeo da zasjeda Međunarodni vojni sud za Daleki istok koji je sudio japanskim ratnim zločincima iz Drugog svjetskog rata. U procesu koji je trajao do novembra 1948, od 28 okrivljenih, sedam je osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a ostali na vremenske kazne.

1968 – Žestokim sukobima s policijom u Parizu su počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklijevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo su zahvatili i druge evropske zemlje i prerasli u revolt protiv građanskog društva.

2005 – Povodom Svjetskog dana slobode medija organizacija Reporteri bez granica (RSF)  sa sjedištem u Parizu, saopštila je da su u 2004. život izgubila 53 novinara u svijetu. Od 1995. to je najveći broj stradalih novinara, koji su poginuli dok su obavljali svoj posao. U saopštenju RSF-a navodi se takođe da u svijetu ni izbliza nije obezbijeđena sloboda medija.

2006 – U Podgorici je otvoren Fakultet političkih nauka, koji je prethodne tri godine funkcionisao kao odsjek Pravnog fakulteta. Fakultet političkih nauka ima četiri smjera: diplomatski, novinarski, politikološko-administrativni i sociološki.

2007 – Povodom 3. maja – Svjetskog dana slobode medija, američka organizacija za širenje sloboda i demokratije „Fridom haus“ objavila je rezultate istraživanja  prema kojima je  od 195 obuhvaćenih zemalja, Crna Gora po stepenu slobode medija bila na 80. mjestu.

2009 – Ozvaničen je projekat za izradu prve žičare između Cetinja i Kotora. Ugovor o izradi projektno-tehničke dokumentacije za izgradnju žičare od Kotora do Lovćena i od Lovćena do Cetinja potpisali su u ime Vlade Crne Gore ministar turizma Predrag Nenenzić, direktor  kompanije FCP iz Beča Kristijan Eckerstorfer, i u ime kotorske Opštine direktorica Direkcije za uređenje i izgradnju Kotora Jagoda Berberović.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1500 – Portugalski moreplovac Pedro Alvares Kabral na putu ka Indiji otkrio je Brazil i proglasio ga posjedom Portugalije.

1791 – Poljski kralj Stanjislav II Avgust Ponjatovski potpisao je liberalni ustav kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija. Bio je to, poslije američkog, drugi pisani ustav u svijetu.

1898 – U Kijevu je rođena izraelska državnica Golda Mabovič Mejrson, poznata kao Golda Meir, prva žena premijer Izraela od 1969. do 1974.

1928 – U Podgorici je izašao prvi broj nedjeljnog političkog lista «Glas Zete». Urednik je bio Mirko Dragović, a list je izlazio, uglavnom, zbog oglasnog dijela.

1996 – Delegati 55 zemalja saglasili su se na konferenciji Ujedinjenih nacija u Ženevi o novim pravilima korišćenja nagaznih mina, ali nijesu prihvatili njihovu potpunu zabranu.

2008 – Pobijedivši Roberta Koka iz Milana, crnogorski bokser Nikola Sjekloća osvojio je šampionski pojas prvaka Mediterana u super srednjoj kategoriji VBC verzije.

2008 – Kancelarija javne administracije u Londonu saopštila je da je britanska policija otkrila falsifikovane dokumente u nacionalnom arhivu, s podacima da je visoki nacistički zvaničnik Hajnrih Himler ubijen po nalogu Vinstona Čerčila. Istraga je pokazala da je u pitanju 29 falsifikovanih dokumenata koji su ubačeni u arhiv nakon 2000. godine i za koje se saznalo kada je jedan istoričar citirao ta dokumenta.

2008 – U naletu ciklona Nargis u Mjanmaru poginulo je 78.000 ljudi, 133.655 je nestalo, dok je oluja sravnila sa zemljom najmanje dva grada.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1247. u Bar su upućeni predstavnici Dubrovačke nadbiskupije radi rješavanja spora oko nadležnosti s Barskom nadbiskupijom. Posjeta zvaničnika iz Dubrovnika ostala je bez rezultata, jer Barska nadbiskupija nije priznavala jurisdikciju Dubrovačke.

1519 – Umro je Leonardo da Vinči, italijanski vajar, naučnik i slikar, „uomo universale, univerzalni čovjek italijanske renesanse, kojeg istoričari umjetnosti svrstavaju u najveće genije ljudskog roda. Njegova djela „Mona Liza“ i „Tajna večera“ spadaju među najčuvenije slike na svijetu. Naučno djelo “Traktat o slikarstvu”, koje sadrži Da Vinčijeva zapažanja, zaključke i pouke o slikanju, perspektivi, svjetlosti i boji – značajan je doprinos nauci o umjetnosti. „Mona Liza“, prvi psihološki portret u istoriji slikarstva, izložena je u pariskom Luvru, a crteži i rukopisi čuvaju se u milanskoj biblioteci „Ambrosiana“, Britanskom muzeju u Londonu i Vindzoru.

1567 – Umro je u Veneciji dubrovački renesansni pjesnik i dramski pisac Marin Držić, sinovac pjesnika Džora Držića, autor «Dunda Maroja « i «Novele od Stanca». Iako sveštenik po zanimanju, tipičan je predstavnik slobodnog renesansnog života. Književni rad počeo je ljubavnim pjesmama, ali se najviše istakao u pastoralnim igrama i komedijama. U djelimično oštećenom rukopisu ostale su njegove komedije u prozi „Dundo Maroje“, „Skup“, „Mande“, „Arkulin“ i alegorična pastoralno-mitološka komedija „Plakir“. Izgubljene su ili sačuvane samo u fragmentima komedije „Pomet“, „Pijerin“ i „Đuho Krpeta“.

1729 – Rođena je ruska carica njemačkog porijekla Katarina II Aleksejevna. Caricom ju je 1762. proglasila dvorska garda nakon što je u zavjeri ubijen njen muž Petar III. Pod uticajem francuskih prosvjetitelja Voltera i Didroa sprovela je značajne reforme ruskog društva u duhu prosvijećenog apsolutizma.

1862 – Nakon opsežnih priprema i prvih sporadičnih okršaja, počeo je drugi, silovit udar Omer-paše Latasa na podlovćensku Crnu Goru, poznat kao Druga Omer-pašina vojna, deset godina poslije prvog napada izvedenog u vrijeme vladavine knjaza Danila. Okrivljujući Crnu Goru za ustanak u Hercegovini pod vođstvom Luke Vukalovića, i bijesna zbog poraza na Grahovcu 1858 , Turska je organizovala temeljan kombinovani napad, upućujući vojsku preko Nikšića, Vasojevića i od Skadra preko Podgorice – s ciljem da razori Cetinje i slomi Crnu Goru. Na istim pravcima u kontra smjeru knjaz Nikola je organizovao odbranu. U prvom naletu Turaka ka Cetinju pala je Rijeka Crnojevića i tada je izgledalo da je, kako je zabilježeno, »sve izgubljeno osim časti». Sjećajući se ranijih pohara i paljenja Cetinjskog manastira, Crnogorci su u toku napada pripremali i prenošenje ćivota Svetog Petra ka lovćenskim utočištima. Odbrani Crne Gore priključili su se vrlo brzo  Crnogorci – pečalbari u Turskoj, njih oko 600, zatim 1.500 Vasojevića, te Moračani, Uskoci, Pivljani i hercegovački ustanici. U tim dramatičnim trenucima pred naletom Omer-pašine vojske nije se zaboravilo ni na sklanjanje brojnih, posebno umjetničkih dragocjenosti sa Cetinja – što je na jednoj od svojih slika ovjekovječio Jaroslav Čermak. Napad je prekinut prihvatanjem uslova nametnutih od Turske, ali je knjaz Nikola velikim silama odmah uputio zahtjev za poništavanje onih odredbi mirovnog ugovora koje su zadirale u nezavisnost Crne Gore.

1945– Sovjetske trupe osvojile su Berlin u Drugom svjetskom ratu.

1951 – Savjet Evrope prihvatio je Njemačku kao punopravnog člana.

1960 – Umro je u Beogradu crnogorski publicista, prevodilac i književnik Gligorije Pejanović. Rođen je 27. januara 1888. u Podgorici. Objavljivanjem niza značajnih radova o uzgoju i preradi duvana dao je veliki doprinos razvoju duvanske industrije u Crnoj Gori. Od 1904. bio je član uprave Crnogorskog monopola duvana, a 1920. pokrenuo je monopolski “Glasnik”. Gligorije Pejanović objavio je i dvije knjige o gajenju duvana.

1967 – U Stokholmu je počeo da radi Međunarodni sud za ratne zločine Bertranda Rasela, koji je kasnije presudio da su SAD krive za agresiju na Vijetnam.

1990 – Afrički nacionalni kongres Nelsona Mendele i vlada Južne Afrike otpočeli su razgovore u Kejptaunu o okončanju vlasti bijele manjine u toj zemlji. Istog dana 1994. Mendela i njegov afrički nacionalni kongres pobijedili su na izborima u Južnoj Africi.

1995 – Šest osoba je poginulo, a 176 ranjeno kada su projektili krajiških Srba pogodili centar  Zagreba.

1999 -Avijacija NATO-a u napadima na SR Jugoslaviju upotrijebila je grafitne bombe koje su izazvale raspad elektroenergetskog sistema u Srbiji. Oko 70 odsto teritorije Srbije ostalo je u mraku.

2004 – Milorad Luković Legija, prvooptuženi za ubistvo srpskog premijera Zorana Đinđića, predao se policiji uz obrazloženje da želi da dokaže nevinost i predoči svoju verziju događaja za koje ga optužnica tereti. Srpski premijer Zoran Đinđić ubijen je 12. marta 2003. na ulazu u zgradu srpske Vlade.

2012 – Komandant Ratne škole Kopnenih snaga Sjedinjenih Američkih Država, general-major Greg Martin uručio je potpukovniku crnogorske Vojske Rajku Pešiću medalju „The legion of merit“, a ukaz o odlikovanju Pešića donio je američki predsjednik Barak Obama za izuzetne zasluge u uspostavljanju vojno-diplomatskih odnosa Crne Gore i SAD-a.

2013 – Bivši pravni savjetnik u Bijeloj kući Džon Belindžer, koji je sastavio nacrt politike o smrtonosnim napadima bespilotnim letjelicama, optužio je administraciju predsjednika Obame da ih pretjerano koristi, jer ne želi da se suoči s posljedicama zatvaranja osumnjičenih pripadnika Al Kaide u kampu Gvantanamo na Kubi, te da je to u stvari alternativa Gvantanamu. Belindžer, koji je napravio pravni okvir za ciljana ubistva bespilotnim letjelicama, dok je radio za Džordža Buša nakon 11. septembra 2001, vjeruje da se upotreba dronova povećava. Procjenjuje se 4.700 ljudi ubijeno u oko 300 napada američkim dronovima u četiri države, dok je pitanje statusa tog programa u okviru međunarodnog i domaćeg prava i dalje veoma protivurječno, prenio je Gardian. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1860 – U Budimpešti je rođen Teodor Hercl, vođa i osnivač cionističkog pokreta, autor djela “Jevrejska država”, objavljenog 1896.

1892 – Umro je njemački hemičar August Filhelm fon Hofman, osnivač moderne industrije anilinskih boja iz katrana kamenog uglja.

1903 – Rođen je američki pedijatar Bendžamin Meklejn Spok, autor bestselera «Savjeti zdravog razuma o odgajanju beba i djece», objavljenog 1946.

1965 – Stavljen je u upotrebu prvi komunikacioni satelit za prenos televizijske slike.

2007 – Pobijedivši mladu fudbalsku reprezentaciju Albanije na utakmici u Skadru 2:1, mlada reprezentacija Crne Gore zabilježila je prvu pobjedu na međunarodnoj sceni.

NA JUTJUBU

Kompanija “Warner Bros” je na Jutjub kanalu objavila dokumentarac o snimanju filma “Džoker”.

Video traje samo 22 minuta, ali se iz njega može steći bolji uvid u ovo, prema riječima mnogih filmskih kritičara, “remek-djelo kinematografije”.

Obožavaoci mogu da čuju i vide kako se stvarao, a prvenstveno o pripremi i jedinstvenoj izvedbi Hoakina Finiksa, koji je za ovo ostvarenje dobio Oskara za glavnu mušku ulogu.

Pored njega, o “Džokeru” govore i režiser Tod Filips, producent Bredli Kuper, glumica Zazi Bits i drugi.

Film “Džoker” je zaradio do sada više od milijardu dolara.

O DRAGANU RADULOVIĆU

Na današnji dan 1951. godine rođen je Dragan Radulović, jedan od najznačajnijih jugoslovenskih pjesnika za djecu. Njegove pjesme s kojima je ušao u lektiru još za života ostaće da svjedoče o izuzetnom daru, znanju i ogromnoj ljubavi. Ipak, Radulović će prije svega ostati upamćen kao televizijski stvaralac čije se emisije, za koje je osvojio mnogobrojne domaće i međunarodne nagrade, gotovo dvije decenije nakon njegovog odlaska gledaju sa istom pažnjom i emocijom. O Draganu govore njegovi prijatelji, saradnici, porodica…

Prilog: Vanja Kovačević

POBJEDNIK PIR FESTIVALA

Prvi regionalni internet festival teatra za djecu – Pir festival, u organizaciji Gradskog pozorišta Podgorica, završen je predstavom “Njegoš za djecu: Kako rastu veliki ljudi” Kotorskog festivala pozorišta za djecu. Publika širom regiona ali i svijeta, od 8. do 16. aprila imala je priliku da na YouTube kanalu Gradskog pozorišta Podgorica, pogleda predstave devet teatara iz Crne Gore, Srbije, Bih i Hrvatske. Sve predstave su imale jednak YouTube život, pa su gledaoci tokom 14 dana mogli da pogledaju i glasaju za komad koji im se najviše dopao.

“Interesovaje i značaj Pir festivala, u vremenu pandemije virusa, ogleda se u broju gledalaca koji u trenutku završetka posljedenje predstave iznosi malo više od 40 hiljada”, saopštilo je Gradsko pozorište.

Predstava “Lepotica i zver”, u režiji Miloša Jagodića, Pozorišta mladih Novi Sad, pobjednik je Prvog internet regionalnog festivala za djecu sa 684 lajkova publike i 8753 pregleda.

Drugo mjesto osvojila je predstava “Čarobnjak iz Oza” u režiji Jagoša Markovića, Gradskog pozorišta Podgorica sa 9477 pregleda i 271 lajka.

Treće mjesto pripalo je predstavi “Mala sirena” u režiji Milana Karadžića , pozorišta Boško Buha iz Beograda, koja je imala 7339 pregleda i 238 lajkova.

Učesnici Prvog internet regionalnog festivala za djecu – PIR festivala bili su i Gradsko kazalište lutaka Rijeka sa predstavom “Avanture maloga Juju” u režiji Renate Carola Gatica, Pozorište mladih Sarajevo sa predstavom “Kekec” u režiji Safeta Hadžimehanovića, Dječje pozorište Subotica sa predstavom “Par cipela” u režiji Todora Valova, Malo pozorište Duško Radović iz Beograda sa predstavom “Strašne priče braće Grim” u režiji Mik Gordona, Pozorišta lutaka Pinokio iz Beograda sa predstavom “Knjiga o džungli” u režiji Marka Jovičića I Kotorski festival pozorišta za djecu sa predstavom “Njegoš za djecu: Kako rastu veliki ljudi” u režiji Petra Pejakovića.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Ovaj dan slavi se u svijetu kao Međunarodni praznik rada, simbolizujući internacionalnu  solidarnost radničke klase. Na Prvom kongresu Druge internacionale u Parizu 1889. odlučeno je da se u znak sjećanja na događaje u Čikagu 1886. kada je 40.000 radnika stupilo u štrajk, zahtijevajući bolje uslove rada i osmočasovno radno vrijeme, Prvi maj slavi kao međunarodni praznik rada.

Na današnji dan 1218. rođen je njemački car Rudolf I Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca, jedne od najstarijih dinastija u Evropi. Vladao je od 1273. do smrti 1291. godine.

1872 – Stigla je iz Beča potvrda knjazu Nikoli da je Crnoj Gori dozvoljeno da samostalno izlaže na Bečkoj međunarodnoj izložbi. Zahvaljujući upornosti samog knjaza, Crna Gora je mogla  izlagati svoje proizvode kao samostalna država, a ne kao turska pokrajina. Time je osujećena namjera Turske da Crnu Goru predstavi kao zavisnu državu.

1874 – U Crnoj Gori puštene su u promet prve poštanske marke i upotrijebljen dnevni poštanski žig. Autor poštanske marke bio je vojvoda Simo Popović,  koji je za motiv uzeo lik kralja Nikole Petrovića za čije je vladavine izrazito napredovao razvoj poštanske službe u Crnoj Gori.

1884 – Na inicijativu Jovana Pavlovića, istaknutog kulturnog i javnog radnika, počela je na Cetinju gradnja “Zetskog doma”– hrama tadašnjeg prosvjetnog i kulturnog preporoda u Crnoj Gori. Podizanje tog zdanja, prema projektu inžinjera  Josipa Slade, finansirano je dobrovoljnim prilozima iz Crne Gore i drugih krajeva. Prilikom polaganja kamena temeljca Jovan Pavlović je kazao da je: “Zetski dom kušaonica umne snage i umnih sposobnosti sinova Crne Gore, škola u kojoj će Crnogorci polagati ispit zrelosti i dobijati svjedočanstva da su dostojni da stupe u kolo obrazovanijeg naroda”.

1904 – Umro je češki kompozitor Antonjin Dvoržak, sljedbenik Bramsovog romantičarskog novoklasicizma i jedan od tvoraca češke nacionalne škole. Koristio se i folklorom drugih slovenskih naroda i naroda Sjeverne Amerike. Iz njegovog bogatog opusa izdvaja se devet simfonija među kojima je najpoznatija «Simfonija iz Novog Svijeta».

1945 – Devet dana prije zvaničnog okončanja Drugog svjetskog rata na stadionu cetinjskog «Lovćena» odigrana je prva međunarodna fudbalska utakmica u tek oslobođenoj zemlji, između reprezentacija Crne Gore i Albanije. Odigrana pred 5.000 gledalaca, utakmica je završena pobjedom Crne Gore 2:1. Strijelci za reprezentaciju Crne Gore bili su Vojo Mugoša i Petar Čelebić, a za gostujuću ekipu Loro Boriči.

1945 – Njemački nacistički lider Jozef Gebels, ministar prosvjete i propagande po dolasku nacista na vlast 1933, izvršio je samoubistvo u bunkeru u Berlinu. Iz straha pred odgovornošću  za nacističke zločine, Gebels se ubio zajedno s cijelom porodicom u posljednjim časovima pred pad Berlina u Drugom svjetskom ratu.

 1949 –  Poslije preseljenja dijela opreme i kadra sa Cetinja, i priprema za početak rada nove radio stanice u Crnoj Gori, ministar prosvjete u vladi Narodne Republike Crne Gore Radomir Komatina zvanično je otvorio Radio Titograd – današnji Radio Crne Gore.

1995 – Artiljerijskim napadom na  Pakrac počela je ofanziva hrvatskih snaga na zapadnu Slavoniju pod nazivom «Bljesak». Nekoliko dana kasnije Hrvatska je zauzela cijelo područje, a desetine hiljada Srba izbjeglo je u Bosnu i Srbiju.

2004 – Deset novih članica pridružilo se Evropskoj uniji. Punopravne članice EU postale su Slovenija, Mađarska, Poljska, Češka, Slovačka, Kipar, Malta, Estonija, Litvanija i Letonija. Najnovijim proširenjem broj zemalja, Članica EU popeo se na 25, a broj stanovnika na 450 miliona.

2007 –  Predsjednik Crne Gore Filip Vujanović i američka državna sekretarka Kondoliza Rajs potpisali su u Vašingtonu Sporazum o statusu snaga (SOFA), koji podrazumijeva saradnju dvije vojske, uključujući i raspoređivanje američkih vojnika i njihovo djelovanje u Crnoj Gori u međusobno dogovorenim aktivnostima.

2009 – U Njemačkoj, Turskoj i Grčkoj prvomajski marševi pretvorili su se u sukobe s policijom, dok su hiljade ljudi na ulicama Francuske i Španije protestovale protiv socijalne politike u tim zemljama u uslovima globalne ekonomske krize.

2011 – Američki zvaničnici javili su da je u operaciji američkih snaga u Pakistanu ubijen vođa Al Kaide Osama bin Laden, optužen za napade na Svjetski trgovinski centar u Njujorku 11. septembra 2001. Bin Laden je nakon tih napada postao simbol globalnog terorizma i najtraženiji čovjek na planeti. Nakon njegovog ubistva američki predsjednik Barak Obama izjavio je: „Pravda je zadovoljena.“ Mnogi svjetski analitičari, međutim, ocijenili su Bin Ladenovu smrt simboličnom,  smatrajući da on nije izdavao operativne naredbe mnogim autonomnim ograncima Al Kaide širom svijeta.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1707 – Stupio je na snagu Zakon o Uniji kojom su se kraljevina Škotska i Engleska ujedinile u Veliku Britaniju.

1901 – Izbačen je iz opticaja u Crnoj Gori  austrijski novac talijer, odnosno fiorin, a uvedena kruna. Vrijednost krune iznosila je pola fiorina.

1931 – Zvanično je otvoren «Empajer stejt bilding», 102 sprata visok njujorški oblakoder, tada najviša zgrada u svijetu.

1948 – U Kotoru je osnovano brodarsko preduzeće «Lovćen» koje je u početku imalo šest, a tri godine kasnije 32 plovna objekta.

1978 – Japanski istraživač Naomi Eumura postao je prvi čovjek koji je sam stigao na Sjeverni pol, prešavši 950 km na sankama s psećom zapregom.

1994 – U trci za «Gran pri San Marina» poginuo je brazilski automobilski as Ajrton Sena, jedan od najboljih vozača «formule 1».

1997 – Laburistička partija Tonija Blera pobijedila je na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji, nakon 18 godina vladavine konzervativaca.

2009 – Počela je u Crnoj Gori  primjena mjera Ministarstva zdravlja za borbu protiv širenja takozvanog svinjskog gripa, odnosno gripa AH1N1. Određeno je 37 sanitarnih inspektora za kontrolu 28 graničnih, 19 drumskih, pet lučkih, dva aerodromska i dva željeznička prelaza.