Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1346. na državnom saboru u Skoplju, Skopska, Prizrenska, Zetska i Raška episkopija podignute su na stepen mitropolija, a Skadarska je proglašena prvostepenom episkopijom. Nakon manastira Prečiste Krajinske, na obali Skadarskog jezera, manastira Sv. Nikole na Vranjini, Koma i Oboda, sjedište Zetske mitropolije će od 1484. biti u Bogorodičinom manastiru na Cetinju. Manastir je podigao Ivan Crnojević, i u osnivačku povelju unio i odluku o osnivanju Zetske mitropolije na Cetinju. Time je, umjesto Zetske, postala Cetinjska mitropolija. Ivan Crnojević joj je dao brojne posjede i privilegije i učinio je najmoćnijom institucijom poslije gospodara. Jurisdikcija Cetinjske mitropolije prostirala se i van granica države Crnojevića – na Crnogorsko primorje i skadarsku oblast Skenderiju. Ivan Crnojević je od kraja XV vijeka imao apsolutnu vlast nad pravoslavnom crkvom u Crnoj Gori. Suvereno je odlučivao o ličnosti mitropolita i djelovanju Mitropolije. Cetinjski mitropolit je, dakle, bio potpuuno samostalan u odnosu na Ohridsku arhiepiskopiju, kojoj je nakon pada Srbije pod osmansku vlast, Srpska pravoslavna crkva, odnosno Pećka patrijaršija bila pripojena. Cetinjska mitropolija bila je autokefalna, s potpunom unutrašnjom autonomijom. Osmanlijsko nadiranje u narednom stoljeću učiniće promjenljivim status i nezavisne crnogorske države i autokefalne Cetinjske mitropolije.

1844 – Rođen je francuski književnik Anatol Frans, član Francuske akademije, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1921. godine. Poznata djela Anatola Fransa: «Epikurov vrt», «Zločini Silvestra Bonara» , «Pobuna anđela».

1867 – Rođen je američki pilot i konstruktor aviona Vilbur Rajt, koji je 1903. s bratom Orvilom izveo prvi let avionom. Let je trajao 59 sekundi, a avion je preletio 285 metara. Braća Rajt osnovala su 1909. kompaniju za proizvodnju aviona.

1868 – Umro je u Zadru Đorđije Savov Petrović. Iako ga je vladika Petar I bio odredio za nasljednika, Đorđije se tokom školovanja u Rusiji opredijelio za izučavanje vojničkih vještina i završio je vojnu školu u Petrogradu. Nakon povratka u Crnu Goru došao je u sukob s knjazom Danilom, zbog čega je ostatak života proveo izvan Crne Gore.

1889 – Rođen je engleski filmski glumac, scenarista, reditelj i producent Čarli Čaplin. Karijeru je napravio u Sjedinjenim Američkim Državama, a 1952. emigrirao je u Švajcarsku, gdje je umro 1977. Tokom 40 godina, snimio je 75 kratkih i dugometražnih filmova, a 1972. dobio je Oskara za životno djelo. Poznati Čaplinovi filmovi: «Svjetlosti velegrada», «Moderna vremena», «Veliki diktator», «Svjetlosti pozornice».

1922 – Njemačka i Sovjetski Savez potpisali su Rapalski ugovor, kojim je Njemačka priznala Sovjetski Savez i kojim su obnovljeni diplomatski i trgovinski odnosi.

1960 – U Službenom listu Crne Gore objavljen je Zakon o podjeli Crne Gore na opštine. Tim zakonom koji je Narodna skupština usvojila 15. aprila, Crna Gora je podijeljena  na 20 opština.

1965 – U Nikšiću je osnovan džudo klub «Akademik». Klub su osnovali pioniri crnogorskog džudo sporta Vuk Rašović i Milorad Vujović. Prvi trener bio je Petar Ilić, a nakon 1981. angažovan je profesionalni trener Milić Ilić. Džudo klub «Akademik» ubraja se u  najtrofejnije sportske ekipe u Crnoj Gori. Bio je prvak Jugoslavije u muškoj i ženskoj konkurenciji i osvajač više medalja na međunarodnoj sceni. U klubu su odnjegovani takmičari koji su  osvojili brojne medalje na evropskim, mediteranskim i balkanskim šampionatima, te pet puta proglašavani za najbolje sportiste Crne Gore.

2007 – Tužilaštvo Haškog tribunala odbacilo je „kao neistinite“ tvrdnje bivšeg tužioca Džefrija Najsa da je između Tribunala i vlasti u Beogradu postojala nagodba o uskraćivanju dokumenata Međunarodnom sudu pravde u Hagu.

2008 – U 90. godini umro je američki matematičar i meteorolog Edvard Lorenc, koji se smatra i ocem teorije haosa. Lorenc je šezdesetih godina otkrio da sićušne promjene u dinamičkom sistemu poput vremenskih prilika mogu imati ogromne posljedice. Taj je fenomen u svijetu postao poznat kao „efekat leptira“, a zasniva se na hipotezi da zamah krila leptira, na primjer u Brazilu, može uticati na vremenske prilike u nekom dijelu Evrope. Za meteorologiju to je značilo da ne postoji potpuno sigurna vremenska prognoza, a Lorencov zaključak uticao je i na druge nauke. Do teorije haosa došao je slučajno, vršeći proračune prema formulama za vremensku prognozu.

2012 – Na otvaranju sudskog procesa za bombaški napad i masakr 77 osoba u Norveškoj, desničarski fanatik Anders Aehring Brejvik priznao je da je izveo napade, ali je negirao da je kriv, navodeći da je djelovao u samoodbrani. Prezrivo je negirao autoritet suda i u prepunoj sudnici podigao je pesnicu u znak pozdrava. Priče o žrtvama nijesu ga pogodile, ali dok je gledao sopstveni propagandni antiislamski video snimak koji je prije ubistva objavio na Internetu, rasplako se. Kazao je da su napadi bili neophodni da bi se Norveška, kao je rekao, „zaštitila da je ne preuzmu muslimani“. Dodao je da je za mete izabrao vladino sjedište u Oslu i Omladinski kamp kako bi upozorio ljevičarske političke snage, koje je optužio zbog omogućavanja imigracija u Norvešku.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1850 – Umrla je francuska vajarka Mari Tiso, koja je 1802. osnovala čuveni londonski Muzej voštanih figura.

1856 – Usvojena je Pariska deklaracija o pomorskom pravu za vrijeme rata.

1984 – U Parizu je osnovana Organizacija  za ekonomsku saradnju i razvoj (OEEC).

2007 – Nakon pobjede Budvanske rivijere 3:1, odbojkaši Budućnosti Podgoričke banke osvojili su prvu titulu prvaka Crne Gore.

2009 – Rusija je ukinula stroga bezbjednosna ograničenja koja su deset godina bila na snazi u Čečeniji.

ROK DO 10. MAJA

Ministarstvo kulture objavilo je konkurs za odabir pisaca iz Italije, Albanije i Crne Gore, koji će učestvovati u pripremi zbirke kratkih priča, u okviru IPA projekta Hamlet “Promocija rukotvorina, kulture i eko turizma”. Poziv je, kako su naveli, namijenjen piscima oba pola, sa sjedištem u Crnoj Gori, koji na dan objavljivanja poziva imaju 18 godina.

Svaki kandidat, piše u pozivu, može podnijeti samo jednu prijavu, sa apstraktom priče koji se odnosi na područja Petnjice, Vranjine, Virpazara, sela Godinje, Karuča.

“U okviru poziva biće odabrano ukupno 30 pisaca, od čega 10 iz Crne Gore. Odabrane priče biće prevedene na engleski jezik i objavljene u zajedničkoj publikaciji autora iz Italije, Albanije i Crne Gore, koja ima za cilj promociju materijalne i nematerijalne baštine područja koja su uključena u realizaciju projekta Hamlet”, navode iz Ministarstva kulture.

Odabrani pisci će dobiti naknadu za pripremu kratke priče u iznosu od 1.500 eura.

Rok za podnošenje prijava je 10. maj 2020. godine u 13h.

Opširnije o konkursu pročitajte OVDJE

POČINJE 25 HAPS

Umjesto na pozorišnim daskama, zbog opasnosti od globalne pandemije korona, Hercegnovske aprilske pozorišne svečanosti počinju danas u formi Fesivala radio drame. Od 15. do 30. aprila, slušaoci će imati mogućnost da “migriranjem na radio talase” ostanu doma i čuju 15. radiofonskih ostvarenja iz Crne Gore i regiona.

Po zamisli producentkinje festivala Miline Kovačević, jubilarni HAPS je trebalo da bude u znaku pozorišta i muzike  što će na svoj način dočarati i odabarane radio drame u selekciji programskog producenta Vuka Vukovića.

“Pozorište je živa umjetnost, radio najživlji medij! Udruženi su snažna promjena – u kojoj nalazimo novu ljepotu”, poručili su organizatori iz Hercegnovskog pozorišta i JUK Herceg fest. Punu podršku dobili su iz Radija Crne Gore, Studentskog Radija KRŠ i Radija Herceg Novi.

Urednik kulturno umjetničkog programa RCG, Mirsad Rastoder  kaže da je ovo neželjena, ali izazovna prilika da se prisjetimo mnogih mogućnosti i vrijednosti koje olako prenabregavamo.

“Radio Crne Gore je svesrdno podržao ideju organizatora HAPS-a jer vjerujemo da svojim programom, posebno ovakvim sadržajima možemo da ublažimo tjeskobe izazvane prijetnjom nevidljivog neprijatelja – korona, te da slušaoce prizovemo na migriraju u svijet kulturne, imaginacija i drugačijeg zvuka”, kazao je on.

 Rastoder je podsjetio da je Radio medij kreativne intime, otvoren da inspiriše i razigrava maštu kojom se stiže do željenog cilja,  pa i pozorišne – životne igre u kojoj će glumci igrati samo za vas, u vašoj sobi.

“Stoga HAPS ka Radio festival ima višeznačnu poruku. Počev od toga što ćemo se družiti sa radio stvaraocima  iz okruženja, da zajedno sačuvamo jednu vrijednu pozorišnu svetkovinu, obnavljanjamo navike slušanja nenametljivog prijatelja i nadasve, da uživamo u različitostima  radiofonskih ostvarenja. Od muzičkih i studentskih drama, preko klasičnih radio-dramskih formi, do eksperimentalnih istraživanja zvuka i zvučnih  naracija. Sve to jeste izazov za slušaoce, a posebno za one koji imaju potencijal da stvaralački razmišljaju i krejiraju nova radiofonska ostvarenja”, naveo je Rastoder.

“Istovremeno, nadamo se da ovo može biti i nagovještaj jednog novog početka, a to znači realizacije  ideje o ustanovljenju Festivala radio drame koji bi se svake godine održavao u Crnoj Gori”, dodao je on.

Podsjetiomo, u programu ovogodišnjeg HAPSa, biće predstavljena produkcija savremene radio-drame kroz radiofonska djela nacionalnih javnih emitera, kao i umjetničkih akademija iz regiona; Hrvatski radio, Radio Bosne i Hercegovine, Radio Beograd, Radio Crne Gore, Akademija dramske umjetnosti Sveučilišta u Zagrebu, Akademija scenskih umjetnosti Univerziteta u Sarajevu, Fakultet dramskih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu, Fakultet za medije i komunikacije Univerziteta Singidunum i Fakultet dramskih umjetnosti Univerziteta Crne Gore.

Sve radio drame RCG će emitovati u 16 sati, poslije Novosti dana i u večernjem terminu u 23 sata.

Danas na programu “Bizantska soap opera”

Danas je na programu, “Bizantska soap opera”, po tekstu i u režiji Jasne Mesarić, u produkciji Hrvatskog Radija.

Sjutra, 16. aprila na programu HAPSA je ”Rani odlazak” po tekstu i u režiji Ljubete Labovića i produkciji Radija Crne Gore.

U petak, “Iscjeljenje”, za koju je tekst napisala  Divna Vuksanović, režirao Vlatko Ilić, u produkciji Radio Beograda.

Ostanite  doma – uz radio – počinje HAPS!

GRADSKO POZORIŠTE

Predstava “Knjiga o džungli” (4+) Pozorišta lutaka Pinokio iz Beograda, biće izvedena na YouTube kanalu Gradskog pozorišta Podgorica danas u 17 sati.

Osmog dana Prvog internet regionalnog festivala teatra za djecu – PIR biće izvedena predstava koja je rađena po motivima knjige Rađarda Kiplinga u režiji Marka Jovičića.

U predstavi igraju Jovan Popović, Đorđe Kreća, Zorana Milošaković-Tasić, Ljubomir Ristić, Goran Popović, Ivana Todorović.

Za koreografiju je zadužen takođe Jovičić , za dramatizaciju Nina Ćosić, total dizajn Irina Somborac. Kompozicija i obrada zvuka je djelo Vojislava Savića.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1912. na prvom putovanju iz Velike Britanije u Sjedinjene Američke Države potonuo je  Titanik, u to vrijeme najveći i najluksuzniji prekookeanski brod. Od 2. 224 putnika život su izgubila 1. 523. Ostaci broda pronađeni su 1985.

1941 – Jugoslovenska vlada i kralj Petar avionom su sa aerodroma Kapino Polje u Nikšiću napustili zemlju nakon kapitulacije Kraljevine Jugoslavije.

1945 – Crnogorska antifašistička skupština narodnog oslobođenja konstituisana je na Cetinju u Crnogorsku narodnu skupštinu. Izabrano je predsjedništvo i donesen Zakon o narodnoj vlasti Crne Gore, na osnovu kojeg je 17. aprila organizovana prva narodna vlada na čelu s Blažom Jovanovićem. Odlukom Skupštine, srezovi bjelopoljski i pljevaljski ušli su u sastav Crne Gore.Konstituisanjem narodne vlade i daljom izgradnjom sistema narodne vlasti, okončan je proces uspostavljanja nove crnogorske državnosti. Ustavom FNRJ iz 1946, Crna Gora je ustanovljena kao suverena država – republika u okviru jugoslovenske federacije.

1970 – U Titogradu je odlukom Savjeta Tehničkog fakulteta osnovan mašinski odsjek, na koji je iste godine upisana prva generacija studenata mašinstva. Od 1992. Mašinski fakultet radi kao samostalna jedinica u okviru Univerziteta Crne Gore.

1979 – U 7 sati, 19 minuta i 50 sekundi, Crnu Goru je pogodio katastrofalan zemljotres, jačine 7,2 stepena Rihterove skale u epicentru. U zemljotresu je poginulo više od 100 ljudi, oko 600 je povrijeđeno, a više od 80.000 ostalo je bez kuća. Najviše je stradalo Crnogorsko primorje. Stihija je razorila veliki broj kulturno-istorijskih spomenika i hotelsko-turističkih objekata, oštećene su saobraćajnice, stambene zgrade, barska Luka i brojni privredni objekti.

1980 – U Parizu je umro francuski filozof i književnik Žan Pol Sartr, jedan od najznačajnijih predstavnika egzistencijalizma. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1946, i odbio da je primi. Sartrova poznata djela: «Mučnina», «Zid», «Biće i ništavilo».

1990 – U Njujorku je, u 85. godini, umrla filmska glumica švedskog porijekla Greta Garbo, božanstvena Greta, kako su je nazivali obožavaoci. Smatra se jednom od najboljih filmskih glumica 20. vijeka.

1994 – Na Cetinju je umro doktor Dragoje Živković, poznati crnogorski istoričar. Rođen je u Cucama 21. juna 1927. godine. Osnovnu školu završio je u Bati Cuckoj, gimnaziju je pohađao na Cetinju, u Herceg Novom i Kotoru, a istoriju je diplomirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu 1953. Bio je direktor Arhiva Crne Gore, Centralne narodne biblioteke “Đurđe Crnojević”, i profesor opšte istorije na Kulturološkom fakultetu na Cetinju. Objavio je preko 130 radova iz istorije i arhivistike Crne Gore i kapitalno trotomno djelo «Istorija crnogorskog naroda», koje obuhvata period od najstarijih vremena do sredine XIX vijeka. Dragoje Živković je dao značajan doprinos razvoju arhivističke službe u Crnoj Gori. Bio je član Matice crnogorske, crnogorskog PEN-centra i predsjednik Odbora za obnovu Crnogorske pravoslavne autokefalne crkve.

2003 – Nepun mjesec nakon invazije američkih snaga na Irak, zapaljena je Nacionalna biblioteka u Bagdadu u kojoj su se nalazili originali izuzetno vrijednih dokumenata. Četiri dana ranije zapaljen je i Nacionalni muzej u kome je čuvana najvažnija kolekcija iračke istorijske baštine, kao i povijesne zbirke o civilizacijama u Mesopotamiji prije više od sedam hiljada godina. Prethodno je iz Nacionalnog muzeja opljačkano 170. 000 raznih predmeta te zbirke. Razbijeni su kipovi, keramičke posude, kamena ploča iz sumerskog perioda. Vidjevši prizor koji su ostavile pljačkaške horde, upravnik muzeja Nabal Amin je rekao: «Gotovo je s našom baštinom».

2008 – Članovi Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope izabrali su za crnogorskog sudiju Evropskog suda u Strazburu profesora međunarodnog prava podgoričkog Pravnog fakulteta doktora Nebojšu Vučinića. Vučinićev mandat u Strazburu trajaće do aprila 2014. godine. Evropski sud osnovan  je 1959. i čuvar je Konvencije kojom se garantuju osnovna ljudska prava i slobode, i najviša je instanca za sudove u državama potpisnicama u oblasi ljudskih prava. Sud ima 47 sudija, po jednog iz svake države članice Savjeta Evrope, a njihova mjesečna plata je oko 18.000 eura.

2009 – Spuštanjem zastava na pola koplja na crnogorskim ratnim brodovima kao i na američkoj fregati “Klakring” u barskoj Luci, na primorju je obilježeno 30 godina od katastrofalnog zemljotresa koji je 15. aprila 1979. u 7 sati i 19 minuta pogodio Crnu Goru.

2010 – Ministri odbrane Crne Gore i Slovenije Boro Vučinić i Ljubica Jelušić potpisali su u Podgorici ugovor o razmjeni imovine, kojim je crnogorska Vlada ustupila Sloveniji podmornicu „Tisa“ tipa (P911), koja će u Sloveniji biti izložena kao muzejski eksponat.

2010 – U Zagrebu je, u 76. godini, umro poznati hrvatski književni kritičar, esejist, prevodilac, publicist i izdavač Branimir Donat, pravo ime Tvrtko Zane. Kao urednik  Nakladnog zavoda Matice hrvatske  priredio je za štampu djela desetak hrvatskih književnika u ediciji „Pet stoljeća hrvatske književnosti“. Autor je knjige sudskih dokumenata o političkim zabranama djela hrvatske književnosti u razdoblju komunizma „Crni dosije“, knjige „Politika hrvatske književnosti i književnost hrvatske politike“, kao i Antologije hrvatske fantastične proze.

2011 – Haški tribunal osudio je bivše hrvatske generale Anta Gotovinu na dvadeset četiri, i Mladena Markača na 18 godina zatvora za zločine počinjene u, tokom i nakon operacije „Oluja“ 1995. u Hrvatskoj, kada je iz Kninske krajine protjerano oko 200.000 Srba. Ivan Čermak, takođe bivši hrvatski general, oslobođen je optužbe. Gotovina i Markač proglašeni su krivim zbog progona, deportacije, pljačke, bezobzirnog razaranja, ubistava i okrutnog postupanja, dok je najozbiljnija tačka optužnice bila tvrdnja Tužilaštva da je iza operacije „Oluja“ stajao udruženi zločinački poduhvat u kojem su učestvovali ne samo hrvatski generali već i državni vrh na čelu s Franjom Tuđmanom i Gojkom Šuškom. Odluka Tribunala dočekana je u Hrvatskoj s nevjericom, bijesom i razočarenjem.

2013 – Na Međuvladinoj konferenciji između Crne Gore i Evropske unije, održanoj u Briselu, privremeno je otvoreno i zatvoreno poglavlje 26 o obrazovanju i kulturi. Poglavlje obuhvata  programe koji omogućavaju crnogorskim studentima bolje uslove za studije na evropskim univerzitetima, unapređivanje kulturoloških različitosti i interkulturalnog dijaloga.Crna  Gora će takođe moći lakše nego ranije da sklapa partnerstva i pronalazi mogućnosti za smanjenje nezapošljenosti mladih. U EU je ocijenjeno da s obzirom na pripremljenost Crne Gore u oblasti obrazovanja i kulture, kao i  na ograničen opseg i poseban karakter obaveza koje prističu iz pravne tekovine u tom poglavlju, nijesu potrebna posebna mjerila za  njegovo privremeno zatvaranje i u toj fazi ne zahtijeva dalje pregovore.

2013 – Dolaskom u Podgoricu,visoka predstavnica Evropske unije za spoljnje poslove i bezbjednost Ketrin Ešton počela je posjetu regionu jugozapadnog Balkana. Eštonova je u izjavi za medije kazala da to nije slučajnost i istakla da je Crna Gora primjer državama u okruženju.Tokom posjete Crnoj Gori, sastala se sa šefom diplomatije Igorom Lukšićem i premijerom Milom Đukanovićem.Osvrnuvši se na predsjedničke izbore,održane 7. aprila, pozvala je sve partije u Crnoj Gori da budu konstruktivne u potvrđivanju rezultata, te da sva pitanja u tom smislu treba rješavati kroz institucije sistema.Grupa građana, predvođena predstavnicima Mreže mladih Pokreta za promjene, organizovala je tokom njenog boravka u Podgorici performans u blizini vile “Gorica”, kojim je poručeno da su predsjedničke izbore obilježile brojne neregularnosti.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1755 – Doktor Samjuel Džonson, engleski pjesnik, novinar i leksikograf, objavio je «Rječnik engleskog jezika». Bio je to prvi moderni engleski rječnik.

1923 – Insulin, koji je otkrio kanadski naučnik, nobelovac Frederik Banting 1921. počeo je da se koristi u liječenju dijabetesa.

1952 – Frenklin banka u Njujorku izdala je prvu kreditnu karticu u svijetu.

1981 – Iz štampe  je izašao prvi broj «Barskih novina», lokalnog lista u barskoj opštini. Prvi glavni i odgovorni urednik “Barskih novina” bio je Maksim Lutovac.

1993 – Registrovan je bridž klub «Nikšić», prvi bridž klub u Crnoj Gori. Prije nekoliko godina zajedno sa šahom, bridž je primljen u porodicu olimpijskih sportova. Bridž savez Crne Gore danas ima pet klubova: tri u Nikšiću i po jedan u Podgorici i na Cetinju.

2008 – Predsjednik Rusije Vladimir Putin prihvatio je da predvodi jedinstvenu Rusiju, najveću političku stranku u toj zemlji koja kontroliše donji dom parlamenta. Jedinstvena Rusija uspostavila je mjesto predsjednika partije isključivo zbog Putina, kako bi se pojačao njegov uticaj i nakon napuštanja funkcije predsjednika.

2008 – Papa Benedikt XVI doputovao je u posjetu Sjedinjenim Američkim Državama i tom prilikom izjavio da je, kako je rekao, „duboko posramljen“ zbog seksualnog zlostavljanja djece od strane sveštenstva u Sjedinjenim Američkim Državama, te obećao da će pedofile držati dalje od sveštenstva. Papina izjava uslijedila je nakon niza skandala o seksualnom zlostavljanju, koji su počeli 2002. i primorali rimokatoličku diocezu da plati više od dvije milijarde dolara u sudskim nagodbama.

2010 – U Evropi je došlo do najvećeg prekida avio-saobraćaja u istoriji zbog gustog oblaka pepela izbačenog iz vulkana na jugu Islanda. Islandski vulkan ispod glečera Ejafjatlajektl proradio je 22. marta nakon skoro dvjesta godina.

2013 – Na predsjedničkim izborima u Venecueli tijesnu pobjedu ostvario je Nikolas Maduro, koga je prethodni predsjednik Ugo Čaves izabrao za nasljednika. Madurov protivkandidat bio je opozicionar Enrike Kapriles, koji je odbio da prizna rezultate izbora i zatražio ponovno brojanje glasova.

OD 15. DO 30. APRILA

Hercegnovske aprilske pozorišne svečanosti održaće se i ove godine od 15. do 30. aprila, ali kao festival radio drame. Pozorište se pomjera, migrira, iz vizuelnog na talase Radija Crne Gore i još nekih emitera, na kojima će se emitovati 15 radio drama iz zemalja regiona. Ključna riječ i tema u ovogodišnjoj selekciji su migracije, kao aktuelni višeznačni fenomen…

YOUTUBE

Sedmog dana Prvog internet regionalnog festivala teatra za djecu – PIR, na YouTube kanalu Gradskog pozorišta Podgorica, danas u 17 sati, biće izvedena predstava “Strašne priče braće Grim”(5+), Malo pozorište Duško Radović, Beograd.

Predstavu je režirao Mik Gordon, a preveo Đorđe Tomić.

Igraju: Miša Samolov, Jovo Maksić, Dušica Sinobad, Jelica Vučinić, Marijana Vićentijević, Alek Rodić, Dušan Murić.

Scenografija: Igor Vasiljev

Kostimografija: Maja Mirković

Kompozitor: Igor Gostuški

Asistent reditelja: Ivan Baletić

Asistenti scenografa: Jovana Obradović i Marija Jocić

Repriza sjutra u 13:15 sati.

“ZA MILION GODINA”

Članovi i članice KIC pop hora, njih oko 30, sa dirigenticom Petrom Ivanović, u svojim domovima napravili su snimke, te publici poklonili interpretaciju pjesme “Za milion godina” veoma popularne melodije u nekadašnjoj Jugoslaviji koja je bila dio muzičkog projekta “YU rock misija”.

Na ovaj način popularni podgorički hor pružio je podršku svima u borbi protiv nenadane pošasti 21.vijeka.

“Želja KIC pop hora je da ljudi širom planete budu dobrog zdravlja, da se vole, bodre jedni druge i nipošto ne odustanu od muzike, pozitivnih misli i vedrog duha”, poručuju iz KIC-a Budo Tomović.

Za montažu bio je zadužen Nemanja Dragović.

Iako u trenutnoj situaciji ne mogu održavati ni probe, niti nastupati pred publikom, ni u salama ni trgovima kako su navikli, to ih nije spriječilo da se pjesmom i jakom emocijom obrate vjernoj publici i u doba karantina pošalju poruke ljubavi, mira i solidarnosti.

Ovu numeru KIC pop hor je izveo na njihovom posljednjem koncertu u Podgorici, na velikoj sceni KIC-a Budo Tomović 1. marta povodom 3. trećeg rođendana hora.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1395. Đurađ II Stracimirović Balšić, gospodar Zete , pogodbom je predao Skadar Mletačkoj Republici. Skadar, koji je uz Drivast i  Sveti Srđ oteo Turcima Đurađ II Balšić, Mlečani su, kako je u ugovoru navedeno, prihvatili radi očuvanja svoje svete vjere i spasa tolikih hrišćanskih vjernika, ali se i obavezali da će Đurađu II isplaćivati za ustupljene posjede po hiljadu dukata godišnje.

1865 – Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država Abraham Linkoln smrtno je ranjen u atentatu, nekoliko dana nakon završetka građanskog rata. Na Linkolna je u loži vašingtonskog pozorišta pucao Džon But. Linkoln je preminuo sljedećeg dana, a novi predsjednik postao je Endrju Džonson.

1884 – Na Cetinju je umro mitropolit crnogorski Visarion Ljubiša. Mitropolit Visarion bio je i prvi crnogorski ministar prosvjete i crkvenih poslova.

1897 – Kraljevina Srbija otvorila je diplomatsko predstavništvo na Cetinju, koje je u vrijeme osnivanja bilo u rangu zastupništva. Time su Srbija i Crna Gora, kao dvije međunarodno priznate države, uspostavile diplomatske odnose. Srpsko zastupništvo podignuto je na nivo poslanstva 1909. i nalazilo se naspram kraljevskog dvora.

1930 – Ruski pjesnik Vladimir Vladimirovič Majakovski, jedan od utemeljivača ruskog futurizma, autor lirskih poema «Oblak u pantalonama» i “Flauta kičma”, izvršio je samoubistvo u Moskvi.

1986 – Umrla je francuska književnica Simon de Bovoar, životna saputnica Žan Pol Sartra. Pisala je romane, pozorišne komade i filozofske eseje. Njena knjiga «Drugi pol» inspirisala je feministički pokret.

1995 – Svjetska zdravstvena organizacija saopštila je da u bivšoj Jugoslaviji ima oko milion ljudi kojima je potrebna medicinska pomoć zbog psiholoških trauma izazvanih ratom.

2007 – Mitropolitski savjet Crnogorske pravoslavne  crkve zaključio je na sjednici u Podgorici da Crnogorska crkva mora biti zaštićena novim ustavom Crne Gore, da samo kler može odlučivati o unutrašnjim i spoljnim pitanjima, te da će ta crkva obnoviti redovan bogoslužbeni život u crnogorskim pravoslavnim crkvama kao jedini legitimni i legalni nasljednik trona svetog Petra Cetinjskog.

2008 – U hotelu Splendid u Bečićima otvoren je Međunarodni ekonomski forum na kome su učestvovali predstavnici institucija, kompanija, banaka i fondova zemalja Evropske unije i regiona. Glavne teme Foruma bile su investiciona politika i mogućnost ulaganja u Crnu Goru i region.

2009 – Američku fregatu “Klakring”, koja je doplovila u Bar u prijateljsku misiju, posjetili su predsjednik Crne Gore Filip Vujanović, premijer Milo Đukanović i predsjednik Skupštine Ranko Krivokapić. Crnogorske zvaničnike uz vojne počasti dočekao je komandant združenih snaga NATO-a u Napulju i komandat američkih pomorskih snaga u Evropi i Africi, admiral Mark Ficdžerald. Američki ambasador u Crnoj Gori Roderik Mur kazao je na svečanosti u luci Bar tom prilikom da “kolektivna bezbjednost uvijek donosi više bezbjednosti”, te da je dolazak fregate u Crnu Goru “jasan i očigledan simbol dubokog i bliskog partnerstva dvije zemlje”, ali i “podsjećanje na čvrste obaveze koje saveznici preduzimaju da bi zaštitili jedni druge u slučaju potrebe”.

2009 – Predstavnici Vlade Crne Gore i Crnogorske akademije nauka i umjetnosti Igor Lukšić i Momir Đurović potpisali su u Podgorici Memorandum o izradi dokumenta “Crna Gora u 21 stoljeću – u eri kompetitivnosti”. Cilj dokumenta je definisanje mogućih ključnih pravaca razvoja Crne Gore kao društva zasnovanog na znanju u oblastima životne sredine, održivog ekonomskog razvoja, evroatlantskih integracija, energije, obrazovanja, nauke i tehnologije.

2010 – Ministri odbrane Crne Gore i Srbije Boro Vučinić i Dragan Šutanovac potpisali su u Beogradu Ugovor o razmjeni imovine i dokumentacije, kojim je između ostalog precizirano da crnogorska vojska ustupi srpskoj šest aviona tipa Super Galeb (G-4), a zauzvrat dobije uređaj za noćno slijetanje za potrebe Vojske Crne Gore i vojnu i katastarsku dokumentaciju, zaostalu nakon razdvajanja dvije države. Ustupljena dokumentacija iz Beograda sadrži i oko 6.000 personalnih dosijea, interesantnih za pripadnike crnogorske vojske kao i pripadnike nekadašnje JNA.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1629 – Rođen je holandski matematičar i astronom Kristijan Hajgens. Otkrio je prsten oko Saturna i konsturisao časovnik s klatnom.

1849 – Na inicijativu revolucionarnog lidera Lajoša Košuta, Mađarska je proglasila nezavisnost od Austrije.

1900 – Predsjednik Francuske Emil Lube otvorio je u Parizu međunarodnu izložbu koja se prostirala na 547 jutara zemlje, najveću te vrste u istoriji Evrope.

1914 – Umro je američki filozof i logičar Čarls Sanders Pirs, začetnik pragmatizma, pravca koji je kasnije razvio Vilijam Džejms.

1917 – Umro je poljski ljekar Ludovik Lazar Zamenhof, izumitelj vještačkog jezika esperanto. Pod pseudonimom DR Esperanto izdao je 1887. udžbenik novostvorenog jezika «Lingvo internacia».

2007 – Ruska policija uhapsila je više od 170 osoba, među kojima i šahovskog šampiona Garija Kasparova, dok je nedaleko od Kremlja gušila pokušaj protesta protivnika ruskog predsjednika Vladimira Putina.

2007 – Stotine hiljada ljudi marširalo je glavnim gradom Turske, Ankarom, pokušavajući da spriječe vladajuću Partiju AK da na predstojećim izborima kandiduje premijera Redžepa Tajipa Erdogana, zbog njegovih islamističkih korijena.

2007 – Na večeri borilačkih sportova u Sportskom centru „Morača“ u Podgorici, šampionski pojas u srednjoj kategoriji u WBC disciplini do 23 godine, ponovo je osvojio Predrag Radošević koji je savlado izazivača s Tajlanda Manusa Bunjapaka, dok je proslavljeni šampion u kik-boksu Ivan Strugar nokautirao Ukrajinca Vladimira Mitjakina.

2008 – Vlada Crne Gore poklonila je u okviru pomoći međunarodne zajednice Srebrenici 100.000 eura za izgradnju škole i ambulante u srebreničkom selu Luka.

2009 – Nakon najavljenog američkog ublažavanja sankcija prema Kubi, dugogodišnji kubanski lider Fidel Kastro, uz opasku “ne treba nam milostinja”, pozvao je američkog predsjednika Baraka Obamu da u potpunosti ukine blokadu Kube.

2010 – Hrvatski predsjednik Ivo Josipović izvinio se u parlamentu Bosne i Hercegovine u Sarajevu za ulogu Hrvatske u Bosanskom ratu.

2013 – Na Bjelasici je, prvi put u Crnoj Gori, organizovana manifestacija “Pondskimming”.

KRIZA POČINJE

Ova godina je u svijetu muzike trebalo da bude posvećena 250. godišnjici rođenja Ludviga Van Betovena, ali je zbog korona virusa Beč – hram muzike – kako ga nazivaju, potpuno je utihnuo.

Nijedna nota ne odzvanja jednom od svjetskih prijestonica muzike a cijeli taj sektor ekonomije je zabrinut za svoju budućnost, konstatuje AFP.

“Bečka nacionalna Opera u normalnim vremenima liči na mravinjak u kome je 1.000 ljudi aktivno. Kuća je tiha ovih dana i to je emocionalno veoma iscrpljujuće” kaže direktor Opere Dominik Mejer (Meyer), i sam vidno uzbuđen.

U normalnim vremenima u Beču se svira, pjeva i sluša muzika kao što se udiše vazduh. Festivali se ređaju jedan za drugim u gradu koji uvijek pruža mogućnosti da se uživa u umjetničkoj muzici.

Ali za velike muzičke kuće Beča sezona je brutalno prekinuta prije mjesec dana kada su sve sale zatvorene u okviru borbe protiv kovid-19.

“Kulturna ponuda Beča je u normalnim uslovima, uporediva sa onom koju predlažu svjetske metropole od pet milona stanovnika iako grad ima 1,8 miliona. To  privlači tri četvrtine od osam miliona posjetilaca godišnje”, ističe direktor gradske turističke organizacije Norbert Ketner (Kettner).

Tri opere, dvije koncertne sale… ovi hramovi muzike svako veče privuku 10.000 slušalaca. Da bi se dobio godišnji abonman za koncerte Bečke Filharmonije potrebno je čekati 14 godina.

Za grad bezbrižnih valcera muzičke dinastije Štraus zaustavljanje ove “mašine kulture” sluti finansijsku katastrofu bez presedana još od 1945.

“Bečka Opera redovno prihoduje dnevno 131.000 eura. Ona je i vitalni dio ekonomskih pluća grada jer puni šest-sedam hotela kao i restorane u blizini”, ukazuje direktor Opere.

Prve žrtve zamiranja muzičkog života su umetnici, kojih je grad prepun.

“Trebalo je da pjevam Arabela u maju, da gostujem u Torontu, Istanbulu , Parizu”, kaže za AFP tenor Mišel Šade dok se bariton Florijan Beš (Boesch) žali da mu je otkazano 30 koncerata sa djelima Šuberta.

“Organizatori se pozivaju na ugovornu klauzulu o višoj sili. Ne dobijamo nikakvu odštetu”, kaže umjetnik.

Agent-menadžer operskih pjevača i dirigenata Loran Delaž kaže da ugovori u najvećem broju slučajeva ne predviđaju obeštećenja. Odlaganje izvođenja opere je, praktično, nemoguće Opere su programirane godinama unaprijed. Dekor i kostimi sada ničemu ne koriste.

“Kada projekat padne u vodu, čitav jedan mikrosistem se urušava”,  kaže operski režiser Bendžamin Prens. “Tehničari, majstori svjetla, pjevači… su uložili šest mjeseci svog života u probe i sada su “zakucani” u svojim kućama bez dinara budući da su, prema pravilima, plaćeni tek na veče premijere”, kaže on.

Pošto za ovu vrstu aktivnosti nema sistema naknade za nezaposlene austrijska vlada je  odlučila da svaki umjetnik dobije 1.000 ili 2.000 eura mjesečno u narednih 16 nedjelja.

Iako je Austrija predvidjela progresivno ublažavanje mjera karantina, ne može se predvidjeti kada će kulturne manifestacije ponovo otpočeti jer svako veće okupljanje može ponovo da pokrene epidemiju.

“Počinjem da vjerujem da predstava neće biti prije septembra. Kultura je u  DNK svakog čoveka ne možemo se nje lišiti”, kaže Ketner a pjevač Florijan Beš dodaje da “i bez predstava nastavljamo da pjevamo. Nikad nije bilo više muzike na mrežama. Ništa nas ne može ućutkati”.