ODLAZAK KONCEPTUALNOG UMJETNIKA

Konceptualni umjetnik Frank Uve Lajsipen, poznatiji kao Ulaj, preminuo je u 77. godini poslije duge i teške bolesti, prenijeli su svjetski mediji. Ulaj je najpoznatiji kao dugogodišnji životni saputnik i saradnik Marine Abramović, sa kojom je izveo niz zajedničkih projekata od 1976. do 1988. kada su se razišli.

U doba svoje najveće ljubavi govorili su o sebi kao o “dvoglavom tijelu”, isto se oblačili i ponašali se poput blizanaca (rođeni su na isti dan – 30. novembra). Iz tog razdoblja poznata je serija performansa i akcija pod nazivom “Relation Work”, među kojima je i “AAA-AAA”, u kojem viču jedno na drugo tokom nastupa na televiziji bez publike u Liježu.

U Bolonji su, pak, izveli “Relation in Time”, koji je evocirao treći entitet, nastao interakcijom ženske i muške energije. U tom performansu Abramović i Ulaj sjede leđima okrenuti jedno drugom, pri čemu ih povezuje njihova kosa.

“Breathing In/Breathing Out” snimljen je 1977. u Beogradu, a tokom njega Marina i Ulaj jedno od drugog su udisali vazduh tačno 17 minuta, poslije čega su se onesvijestili.

Legendarna je i “Imponderabilia”, performans iz 1977, napravljen u Bolonji, u kojem su dvoje umjetnika goli stajali na uskom ulazu u galeriju. Posjetioci su morali da odaberu kome će se prilikom prolaska okrenuti licem, ženi ili muškarcu.

U Amsterdamu su 1980. uradili “Rest Energy”, kao dio serije “That Self”, a u tom performansu svako je sa svoje strane držao zategnuti luk sa strijelom čiji je vrh bio uperen u srce Marine Abramović. Mikrofoni na njihovoj odjeći bilježili su neravnomjerno disanje i ubrzanje kucanja srca, a poslije četiri minuta oboje su pustili luk.

Ipak, jedan od najpoznatijih performansa umjetničkog para je onaj koji je značio i kraj njihove veze, “Ljubavnici: Hod po Velikom zidu” iz 1988, u kojem je svako krenuo sa svoje strane Kineskog zida. Abramović je počela kraj Žutog mora, Ulaj od pustinje Gobi, pješačili su danima i sreli se u sredini. Tu su se zagrlili i prekinuli svoj odnos, odlučivši da se više nikad neće vidjeti.

Ponovno su se, međutim, sreli 2010. na izložbi Marine Abramović u njujorškoj MoMA-i, “The Artist is Present”, tokom koje je ona u izložbenom prostoru sjedela sama osam sati dnevno tri mjeseca. Posjetioci su mogli da sjednu s njom za sto i posmatraju je. U jednom trenutku preko puta nje je sjeo Ulaj, a umjetnica se tada slomila i zaplakala. Uhvatili su se za ruke, a taj video njihovog ponovnog susreta ima desetine miliona pregleda na Jutjubu.

BRAJOVIĆ-PLUGČIEVA

Izložbu “Crna Gora i Bugarska na karti Evrope” (IV-XX vijek), otvorili su danas u holu Skupštine Crne Gore predsjednik Skupštine Ivan Brajović i ambasadorka Republike Bugarske u Crnoj Gori Meglena Plugčieva. U skupštinskom holu izloženo je odabranih 15 mapa iz državnih arhiva Crne Gore i Bugarske.

Brajović je istakao da je zadovoljan što se ukazala prilika da se izložbom na nesvakidašnji način prikaže istorija dvije države i Zapadnog Balkana, kao i da se potvrde dobri odnosi Crne Gore i Bugarske.

On je, između ostalog, rekao da grafički istorijski prikazi na kojima je Crna Gora pogotovo od 19. vijeka vizuelno sve uočljivija, svjedoče ne samo o njenom geografski važnom položaju, već i o jednoj istorijskoj konstanti: borbi za potvrđivanjem svoje samobitnosti i nezavisnosti.

“Crna Gora se nalazi na mapama rimskih puteva, preko perioda sa preovlađujućim uticajem Venecije i Turske, pa do prve domaće karte izrađene 1859. godine, u diplomatskoj misiji predstavljanja svojih granica nakon razgraničenja sa susjedima. Današnja Crna Gora se 2006. godine izborila da njene granice budu trajno ucrtane u sve buduće mape Evrope i svijeta. Izazova, pa i onih koji Crnu Goru i njene geografske, istorijske i duhovne međe dovode u pitanje, oduvijek je bilo i uvijek će ih biti. Na žalost, ima ih i danas, a odgovor na te namjere pruža većinska podrška građana i snaga institucija. Ipak, smatram da najbolji lijek u borbi protiv zabluda, a često i zle namjere, predstavlja poznavanje nespornih istorijskih činjenica i bogatstva kulture svoje države, kao i konteksta vremena i okruženja”, istakao je Brajović.

Kako se dodaje u saopštenju iz Kabineta, predsjednik Skupštine je rekao da Crna Gora i Bugarska imaju izvanredne prijateljske političke, ekonomske, kulturne i druge odnose, čemu saradnja parlamenata naših država značajno doprinosi.

Brajović je i ovom prilikom odao priznanje Bugarskoj što je tokom predsjedavanja Savjetom Evropske unije vratila u fokus važnost politike proširenja Unije, što je za Crnu Goru kao prvu sljedeću članicu zajednice evropskih naroda od ogromnog značaja.

Ambasadorka Bugarske je istakla da je cilj ove izložbe da prikaže dugotrajno interesovanje evropskog svijeta za Crnu Goru i Bugarsku, kao i da postepeno obogati saznanja i predstavu o njima preko kartografije, što je ilustrovano mapama iz raznih oblasti: putnim, pomorskim, vojnim, političko-administrativnim, istorijskim, trgovačkim i drugim.

Plugčieva je kazala da postoji veliko interesovanje kartografa za Crnu Goru kroz istoriju, od mapa rimskih puteva, preko brojnih iz perioda Venecije od 14. do 18. vijeka, a čak je i na mapama Otomanskog carstva Crna Gora prikazana odvojeno.

“Geografski položaj Bugarske kao dio ‘jedinstvenog suvozemnog prolaza’ između Evrope, Azije i Afrike, opredjeljuje trajno interesovanje evropske geografske nauke za njega. Na mapama je vidljivo da je Bugarska kao vječita raskrsnica između Evrope i Azije, hiljadama godina bila zaposjednuta narodima raznih civilizacija”, navela je Plugčijeva.

Odnosi Crne Gore i Bugarske, su primjer ne samo političkog partnerstva, već istinskog prijateljstva dvije države, navela je ambasadorka i predložila da dvije zemlje organizuju predstavljanje ove izložbe u Briselu, kako bi omogućili da naši partneri obogate i unaprijede znanje o Crnoj Gori i regionu.

U SRIJEDU

Pozorišna predstava “Matičar ” po tekstu Aleksandra Galina, u režiji Dejana Jankovića i Duška Premovića a u produkciji Artepunkt Beograd biće igrana u srijedu 04. marta u 20 sati u Velikoj sali CZK-a Tivat.

Igraju: Feđa Stojanović, Ljiljana Draguinović, Rade Miljanić.

Topla komična priča o dvoje ljudi kasnih srednjih godina, koji se sreću u zajedničkom, silom prilika neophodnom prostoru gdje, čekajući matičara, započinju teme koje ih zbližavaju i njihove male živote ponovo učine smislenim i vrijednim u tom, pomalo zaboravljenom seocetu u Zapadnoj Srbiji. Bisa – neudata i osiromašena brojnim životnim nedaćama i Milija, otpušteni pravnik i do skora Beograđanin, u svom rodnom selu rekapituliraju svoje životne prilike i šanse.

Uz međusobnu sklonost, ali i povremene sukobe, od dugog čekanja završe ispovjestima, iskrenošću, i istinom uz mogućnost da se zbliže i “postanu jedno”.

I Matičar se, nakon završenih privatnih poslova, vratio sa sveže ištampanim dokumentima, a da li su im i dalje potrebni i da li ih je zatekao – saznajte u predstavi.

“MEKE FORME”

Izložba umjetnika Darka Vučkovića pod nazivom “Meke forme”, biće otvorena sjutra, 3. februara u 20 sati u Galeriji Centar u Centru savremene umjetnosti Crne Gore.

Istoričarka umjetnosti Nataša Nikčević, je, između ostalog, o radu Darka Vučkovića zapisala da on prilagođava materijal ideji (i obrnuto), jer je ta linija interaktivna i višeznačna.

“Kroz dugu istoriju umjetnosti umjetnici različitih generacija i poetika razmišljali su o prirodi, njenim disonancama i harmonijama ‒ ona im je bila inspirativni punkt. Jedan od tih umjetnika je i crnogorski vajar Darko Vučković (slikar po obrazovanju). Bira glinu, najstariji među materijalima, i rješava različite formalno-plastičke probleme direktno, prstom, šakom u supstancu materije. Umjetnik temelji svoja iskustva u radu s materijalom na jednoj od najvažnijih premise moderne skulpture – na svijesti o govoru materijala; on prilagođava materijal ideji (i obrnuto), jer je ta linija interaktivna I višeznačna“, zapisala je Nikčević.

Darko Vučković je rođen u Podgorici. Diplomirao je na Fakultetu Likovnih umjetnosti na Cetinju 2001. godine u klasi profesora Dragana Karadžića, slikarski smjer, a 2012. godine na Fakultetu likovnih umjetnosti u Beogradu završio je specijalnističke studije u klasi Zorana Vukovića, slikarski smjer.

 Godine 1999-2000. boravio na L’ecole Superrieure d’Art du Grenoble, Francuska, gdje se počinje baviti kompjuterski generisanom slikom, fotografijom i eksperimentalnim zvukom.

Član je ULUCG od 2002. godine. Učestvovao je na više umjetničkih kolonija, samostalnih i grupnih izložbi u zemlji I inostranstvu. Dobitnik je prve nagrade za kratki film “Gaia (Gea)” na Festivalu kratke forme AVI fest (Pogorica, 2017) i treće nagrade za skulpturu na London Art Bienale (2019).

Izložbu će otvoriti teoretičarka i istoričarka umjetnosti Maša

Vulović.

Izložba se može pogledati do 31. marta.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1824. rođen je češki kompozitor, dirigent i pijanista Bedžih Smetana, čije djelo predstavlja uspješnu sintezu folklornog i umjetnički dotjeranog muzičkog izraza. Utemeljitelj je češkog nacionalnog izraza u muzici i osnivač češke opere. Poznata djela Bedžiha Smetane: opere “Prodana nevjesta”, “Dalibor”, “Libuša”, “Poljubac”, ciklus simfonijskih poema “Moja domovina”, gudački kvartet “Iz mog života”.

1837 – Srpski knez Miloš Obrenović uputio je ultimatum Njegošu, tražeći od crnogorskog vladike da postane turski vazal dobrovoljno, ili će u suprotnom na to biti prisiljen ratom. Srpski knez je istakao da je primio ferman od sultana kojim mu je bilo naređeno da u cilju pokoravanja Crne Gore može, pored svoje, upotrijebiti i Portinu vojsku. U odgovoru, Njegoš je upozorio kneza Miloša da se Crna Gora nalazi pod zaštitom Rusije, te da je takva odluka Porte prenagljena.

1917 – Tokom februarske revolucije u Rusiji, abdicirao je car Nikolaj II i formirana  je privremena vlada Georgija Ljvova. Car je potom zajedno s porodicom interniran, prvo u Carsko selo, a nakon što mu je Engleska uskratila azil, u Tobolsk. Kada je izbila Oktobarska revolucija carska porodica je premještena u Jekaterinburg, gdje je 1918. pogubljena.

1919 – U Moskvi je održan osnivački kongres Komunističke internacionale (Kominterna) kojem su prisustvovala 52 delegata iz 30 zemalja. Kominterna je odigrala značajnu ulogu u odbrani Sovjetskog Saveza, prve socijalističke zemlje, a mnogim partijama i pokretima pružila je ideološku, političku i materijalnu pomoć, da bi se u Staljinovo vrijeme pretvorila u centralističku organizaciju čije su članice bile obavezne da slijede Staljinovu liniju.

1920 –  Danilo II, dotadašnji crnogorski princ, sin kralja Nikole, kao «kralj i gospodar Crne Gore», dan nakon očeve smrti, čiju je titulu preuzeo, imenovao je svoju prvu vladu. To je u stvari bila stara vlada Jovana Plamenca, koja je zbog proceduralnih razloga momentom kraljeve smrti podnijela ostavku.

1931 – Rođen je ruski državnik Mihail Sergejevič Gorbačov, posljednji predsjednik Sovjetskog Saveza, koji je poslije preuzimanja vlasti 1985. otpočeo proces liberalnih reformi, poznatih kao «glasnost» i «perestrojka». Okončao je razdoblje «hladnog rata» sa Zapadom i doprinio slomu komunizma u zemljama istočne Evrope.

1951 – Na Cetinju je osnovano Udruženje dramskih umjetnika Crne Gore. U namjeri da afirmiše dramsko stvaralaštvo, udruženje je ustanovilo dvije godišnje nagrade, kao i Veliku povelju udruženja – priznanje za životno djelo.

2006 – U Skupštini Crne Gore, sa 68 poslaničkih glasova, usvojena je odluka o raspisivanju referenduma o državnom statusu Crne Gore. Usvajanjem odluke da referendum bude održan u nedjelju 21. maja, okončani su dvomjesečni pregovori suverenističkog i unionističkog bloka uz posredovanje međunarodne zajednice, a početne najave o bojkotu i nepomirljivi stavovi, pretočeni su u konsenzus o pravilima, pitanju i datumu.

2006 – U cilju okončanja  nuklearne izolacije Indije i podsticanja globalnih napora u ograničavanju atomskog naoružanja, Indija i Sjedinjene Američke Države postigle su istorijski sporazum o civilnoj nuklearnoj saradnji.

2008 – Iranski predsjednik Mahmud Ahmadinedžad posjetio je Irak. Ahmadinedžad je prvi iranski predsjednik koji je posjetio Irak od 1980, kada je Sadam Husein pokrenuo osmogodišnji rat protiv Irana u kojem je poginulo oko milion ljudi.

2010 – Španska policija uhapsila je u mjestu Altea na istoku zemlje Nikšićanina Veselina Batka Vlahovića – poznatog kao „monstrum s Grbavice“, za kojim je bila raspisana međunarodna potjernica za genocid nad civilnim stanovništvom tokom rata u Bosni i Hercegovini.

2014 – Vašington je zaprijetio da će ekonomski izolovati Rusiju nakon što je Putin objavio da ima pravo da angažuje vojne snage u cilju zaštite ruskih građana u Ukrajini. Njemačka kancelarka Angela Merkel takođe je optužila Putina za kršenje međunarodnog prava, dok joj je Putin odgovorio da su ruski građani i narod koji govori ruskim jezikom u Ukrajini suočeni s prijetnjom ultranacionalista i da su mjere koje je Moskva preduzela potpuno odgovarajuće, imajući u vidu, kako je kazao, „vanrednu“ situaciju. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1855 – Umro je ruski car Nikolaj I. Njegova autokratska i militaristička vladavina od 1825. završena je porazom u Krimskom ratu (1853-1856), nakon čega je Rusija izgubila pravo da drži flotu u Crnom moru i podiže tvrđave na njegovim obalama, dio Besarabije i protektorat nad dunavskim kneževinama.

1943 – Počela je bitka u Bizmarkovom moru u Drugom svjetskom ratu, u kojoj su saveznički avioni potopili 12 japanskih ratnih brodova, spriječivši ih da dopreme pojačanja na Novu Gvineju. Tokom bitke poginulo je oko 4.000 Japanaca.

2007 – Posljednja runda tehničkih pregovora između Beograda i Prištine u Beču o statusu Kosova završena je bezuspješno. Dvije strane nijesu postigle dogovor ni o jednoj tačci predloga Ujedinjenih nacija.

2008 – Na predsjedničkim izborima u Rusiji ubjedljivo je pobijedio Dmitrij Medvedev, kojeg je ruski predsjednik Vladimir Putin izabrao za svog nasljednika.

2009 – Na ginekološko-akušerskom odjeljenju bjelopoljske Opšte bolnice prvi put je obavljen bezbolni porođaj.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1921. u Kap Antibu, u Francuskoj, umro je crnogorski kralj Nikola I Petrović Njegoš. Nikola Mirkov rođen je 7. oktobra 1841. na Njegušima, a na crnogorski prijesto stupio je 1860, nakon smrti knjaza Danila, ubijenog u Kotoru. Za vrijeme 58-godišnje vladavine Nikole I Petrovića, Crna Gora je doživjela veliki uspon, ali i pad. Modernizacija države i društva ostvarivala se kroz donošenje Opšteg imovinskog zakonika, konstituisanje Narodne skupštine, vlade, Državnog savjeta, donošenje ustava, formiranje stajaće vojske, otvaranje škola, gradnju bolnica, puteva, željezničke pruge, pomorskog saobraćaja, kroz uspostavljanje telegrafskih i telefonskih komunikacija, razvoj turizma i kulture, kroz štampanje crnogorskog novca – perpera, jačanje međunarodne komunikacije Crne Gore s evropskim zemljama, otvaranje poslanstava (ambasada). Na bojnom polju, knjaz Nikola je zaustavio Drugi pohod Omer-paše Latasa na Crnu Goru, odnio pobjedu na Vučjem Dolu i Fundini, a u Prvom i Drugom balkanskom ratu vodio je nekoliko uspješnih bitaka, od kojih su one na Skadru i Bregalnici, pokazalo se, bile nepotrebne. Za vladavine knjaza Nikole, Crna Gora je međunarodno priznata kao suverena država na Berlinskom kongresu 1878. Na unutrašnjo-političkom planu, sproveo je niz reformi, no, stekao i protivnike, koji su, posebno nakon donošenja Ustava 1905. i početaka parlamentarnog života, nezadovoljni njegovom neograničenom vlašću, u dva navrata željeli da ga liše prijestola, čak i života. Na pedesetogodišnjicu vladavine (1910), uzdigao je crnogorsku knjaževinu na stepen kraljevine i formalno se, jer je već 1900. nosio titulu «Njegovo kraljevsko visočanstvo knjaz» , proglasio kraljem. Taj čin je pozdravljen i blagonaklono prihvaćen od evropskih država. Tokom Prvog svjetskog rata, crnogorsku vojsku prepustio je srpskoj komandi; 1916. nakon iscrpljujućih bitaka na Mojkovcu i na širokom Lovćenskom frontu, Crna Gora je prekinula otpor a kralj je, ne mogavši da prihvati poraz, kao ni uslove kapitulacije od strane Austrougarske, napustio zemlju. U izganstvu je formirao izbjegličku vladu, pokušavajući da posredstvom diplomatskih kontakata konsoliduje stanje u Crnoj Gori, u koju je već krajem rata, pod firmom oslobodilačke, umarširala srpska vojska. Na tzv. Velikoj podgoričkoj skupštini, organizovanoj protivno Ustavu Crne Gore, za koju su delegati birani javno i posredno, pod zaštitom puščanih cijevi, izglasana je odluka o prisajedinjenju Crne Gore Srbiji, detronizaciji dinastije Petrović-Njegoš i samog kralja Nikole. Bio je to akt likvidacije crnogorske države, čak i nacionalnog identiteta Crnogoraca. Kralj je samo tri godine nadživio svoju kraljevinu, i umro kao izgnanik. Sahranjen je u San Remu, a njegovi posmrtni ostaci preneseni su na Cetinje 1. oktobra 1989. godine.

Ostali datumi: 1578. počeo je redovni prenos poštanskih pošiljki kopnenim putem od Kotora, preko podlovćenske Crne Gore, do Carigrada. Pošiljke su upućivane iz Venecije, lađama do Kotora, dva puta nedjeljno, a odatle su ih poštonoše nosile preko Cetinja do Žabljaka, Podgorice, dolinom Cijevne u Peć, i dalje preko Filipolja i Andrinopolja do Carigrada. Poštanski saobraćaj funkcionisao je na osnovu ugovora koji je predviđao da se za poštu prenesenu od 1. marta do 31. avgusta daje naknada od 15, a tokom zimskih mjeseci 20 talira, te da se poštonoše u normalnim okolnostima na putu zadrže 17 dana u ljetnjem, odnosno 19 dana u zimskom periodu. Bezbjednost i sigurnost mletačke pošte garantovali su kneževi preko čijih je područja prenošena.

1806 – Rođen je u Bajicama Savo Matov Martinović, proslavljeni crnogorski junak i narodni pjesnik. Bio je savremenik četiri crnogorska vladara: Petra I, Petra II, knjaza Danila i knjaza Nikole. Svoj, devet decenija dug i buran život, i odnose s gospodarima, Martinović je opisao u svojim «Memoarima».

1815 – Napoleon Bonaparta vratio se u Francusku s ostrva Elba, gdje je bio prognan nakon abdikacije u aprilu 1814. Ušavši trijumfalno u Pariz, preuzeo je vlast u zemlji i počeo razdoblje «sto dana», koje je okončano vojnim porazom kod Vaterloa. Poslije druge abdikacije 22. juna predao se Englezima koji su ga internirali na ostrvo Sveta Jelena, gdje je umro 5. maja 1821.

1817 – U Sutomoru je rođen Ivo Jakobov Zanković, posljednji barjaktar Spiča. Kao jedan od vođa nacionalnog oslobođenja svoga kraja, postao je komandir spičansko-barskog bataljona, koji je bio u sastavu crnogorske vojske pod komandom Maša Vrbice. U operacijama za oslobođenje Crnogorskog primorja, Zanković je sa svojom četom uspio da u novembru 1878, pregovorima bez prolivanja krvi, preuzme od Turaka dvije spičanske tvrđave: Tabiju, kasnije nazvanu Haj, i utvrđenje Nehaj. Ivo Zanković je učestvovao i u dvomjesečnoj opsadi i oslobađanju Starog Bara. Umro je 18. avgusta 1902. Sahranjen je u Spiču ispred crkve Svetog Andrije.

1949 – Nakon preseljenja sa Cetinja u Titograd, prvi put se oglasila najavna špica Radio-Titograda – danas Radio Crne Gore, koju je u etar poslao Šćepan-Kaćo Kovačević. Prvog maja iste godine, Radio – Titograd je počeo redovno emitovanje programa. Program je počinjao u 18 sati i 30 minuta i izvođen je uživo. Dominirala je sopstvena muzička produkcija, koja nije zaostajala za produkcijom drugih jugoslovenskih radio stanica.

1951 – Osnovana je u Brezoviku kod Nikšića Bolnica za tuberkulozu pluća, čiji je prvi direktor bio poznati ljekar Zoran Kesler. Nakon ukidanja Sanatorijuma za tuberkulozu na Cetinju, osoblje Sanatorijuma prešlo je u bolnicu u Brezoviku, koja je 1961. promijenila ime u Zavod za tuberkulozu, a 1969. prerasla u Zavod za plućne bolesti i tuberkulozu. Od 1991. ta zdravstvena ustanova ima status specijalne bolnice za plućne bolesti.

1966 – Poslije tri i po mjeseca leta, na Veneru se spustila sovjetska automatska stanica «Venera III «, prvi vasionski brod koji je prispio na neku drugu planetu.

1992 – Nakon sedmodnevne javne rasprave održan je u Crnoj Gori referendum o državno-pravnom statusu republike. Pitanje je bilo: «Da li ste za to da Crna Gora kao suverena republika nastavi da živi u zajedničkoj državi Jugoslaviji , potpuno ravnopravno s drugim republikama koje to budu željele», a pravo da se izjasni imalo je 480.000 građana. Uz izjašnjavanje o državno-pravnom statusu republike, građani Titograda odlučivali su da li će glavni grad Crne Gore zadržati dotadašnje ime, ili će mu biti vraćeno staro – Podgorica.

2006 – U crnogorskom parlamentu usvojen je Zakon o referendumu o državnom statusu Crne Gore. Nakon devetosatne rasprave, za Zakon o referendumskim pravilima glasalo je 60 poslanika DPS-a Demokratke unije Albanaca, SNP-a, SNS-a, Narodne stranke i Demokratske srpske stranke. Zbog predloga Evropske unije da je za pobjedu na referendumu potrebno 55 odsto izašlih birača, Zakon su odbili da podrže poslanici SDP-a, Građanske partije, Liberalne partije i Demokratskog saveza u Crnoj Gori.

2009 – Na Cetinju je održan prvi naučni skup posvećen Božićnom ustanku u Crnoj Gori, organizovanom krajem 1918. i početkom 1919. godine protiv prisajedinjenja Crne Gore Srbiji. Iako je od Božićnog ustanka prošlo gotovo stotinu godina, „ta tema, kazao je otvarajući skup profesor doktor Šerbo Rastoder, još nije postala dio naučne strategije, iako nije teško dokazati da bez pobune 1919. ne bi bilo ni ustanka 1941, ni referenduma 2006, ni Crne Gore s istorijskim pravom na državu“, zaključio je Rastoder. Prije početka skupa, u bajičkoj crkvi Svetog Jovana Krstitelja crnogorski mitropolit Mihailo sa sveštenstvom služio je liturgiju za žrtve iz tog vremena.

2013 – Predsjednici Rusije i Sjedinjenih američkih država Vladimir Putin i Barak Obama, u telefonskom razgovoru, na inicijativu američkog predsjednika, dogovorili su blisku saradnju povodom “gorućih svjetskih tema” povezanih s oružanim sukobima u Siriji, s bliskoistočnom krizom, iranskim i sjevernokorejskim nuklearnim pitanjem i planovima u oblasti protivraketne odbrane. U razgovoru dvojice predsjednika istaknut je značaj saradnje Rusije i SAD radi osiguranja stabilnosti u svijetu.

2014 – Nakon što je ruski parlament, Duma, na zahtjev predsjednika države Vladimira Putina, odobrio zauzimanje Krima, na istoku Ukrajine, ukrajinske vojne snage stavljene su u stanje pune borbene gotovosti. Sa sastanka vršioca dužnosti predsjednika te zemlje Oleksandra Turčinova s vojnim i bezbjednosnim šefovima upućeno je upozorenje Rusiji da će bilo kakva intervencija u Ukrajini dovesti do rata. Putinovo otvoreno isticanje prava da rasporedi vojnike u Ukrajini ocijenjeno je najvećim direktnim sukobljavanjem Rusije i Zapada nakon hladnog rata.

2014 – U Parizu je, u 91. godini, umro francuski reditelj Alen Rene, smatran jednim od glavnih predstavnika tzv. „novog filma“ i ocem evropskog kinematografskog modernizma. Rene, koji je bio i scenarista i montažer, snimio je u toku šezdesetogodišnje karijere osamnaest dugometražnih filmova. Najpoznatiji među njima su: „Hirošima, ljubavi moja“ i „Prošle godine u Marijenbadu“.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1809 – Švedska je, kao prva zemlja u svijetu, uspostavila ombudsmana, lice koje vrši nadzor nad radom organa uprave i javnih službi, a postavlja ga parlament. Prvi ombudsman bio je Lars Manerhajm.

1872 – U planinarskom području Jelouston u Sjedinjenim Američkim Državama osnovan je prvi nacionalni park u svijetu.

1912 – U Bolnici «Danilo I» na Cetinju otvoreno je dječije i hirurško odjeljenje. Do tog vremena, služeći za zbrinjavanje ranjenika u crnogorsko-turskom ratu 1875/78, u Bolnici „Danilo I“ liječeno je preko 16.000 bolesnika i izvršeno 6.000 operacija.

1919 – U Beogradu se sastao prvi jugoslovenski parlament – Privremeno narodno predstavništvo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u kojem je bilo 296 poslanika, postavljenih ukazom vlade. Poslanici su, mahom, bili iz ranijih parlamenata jugoslovenskih zemalja, izabrani prije Prvog svjetskog rata.

2005 – Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država zabranio je izvršavanje smrtne kazne nad maloljetnicima. Izvršavanje smrtne kazne nad maloljetnicima zabranjeno je Konvencijom Ujedinjenih nacija koju su ratifikovale 192 države u svijetu.

2008 – Pakistanska policija podnijela je krivičnu prijavu protiv glavnog talibanskog vođe u toj zemlji Bajtula Mehsuda zbog ubistva bivše premijerke Benazir Buto 27. decembra 2007. Mehsud se smatra odgovornim za seriju samoubilačkih napada širom Pakistana.

2012 – Srbija je, na samitu u Briselu, dobila status kandidata za članstvo u Evropskoj uniji.

TREĆI ROĐENDAN

KIC pop hor proslaviće u nedjelju, 1. marta svoj treći rođendan, a tim povodom u Velikoj sali Kulturno – informativnog centra “Budo Tomović” prirediće koncert “Ljubav i note”, sa početkom u podne.

Hor koji od početka ove godine djeluje pod dirigentskom palicom prof. Petre Ivanović pripremio je mješoviti repertoar, a zaintersovana publika imaće priliku da čuje: Odiseju, i Devojko mala, Zemljo moja, City od stars, Zlatni dan, Za milion godina i druge, uz soliste tenore – Jovana Vukovića i Slavicu Dragović.

Kako su napomenuli u KIC-u, nova dirigentica KIC pop hora Petra Ivanović završila je Muzičku akademiju u Sarajevu kao studentkinja generacije, vodila je nekoliko horova u tom gradu, a sad u svom rodnom Cetinju vodi hor i bend učenika osnovne i srednje škole.

“KIC POP HOR nastao je kao idejni projekat Snežane Burzan, koja je uz podršku NVU KUTAK i Sanje Radusinović, a uz logističku podršku KIC-a ‘Budo Tomović’ za ovo kratko vrijeme postojanja, priredio više od 50 koncerata širom Crne Gore, kao i nekoliko regionalnih nastupa. Posebno značajni bili su koncerti u Sarajevu na festivalu ‘Baščaršijske noći’ i spektakularni koncert ‘Bez dileme – antifašizam’ u Beogradu u Kombank dvorani”, ističe se u saopštenju.

Burzan je najavila da je pred ovim jedinstvenim horom nekoliko nastupa u Podgorici ovog proljeća, a da će do kraja godine odgovoriti i na pozive koji su došli iz Ljubljane, Tuzle, Skoplja.

Ulaz na koncert je besplatan.

U DODESTU

Pjesničko veče mladih autora Milana Gajića i Lejle Kašić tokom koje će predstaviti svoje poetsko stvaralaštvo biće organizovano u ponedjeljak, 2. marta, u sali Dodest, od 19 sati.

Milan Gajić, rođen je 1992. Nekada je bio kadetski i omladinski reprezentativac Srbije u fudbalu i profesionalno se bavio modelingom.

Studira na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu, a dio akademskog znanja stekao je studirajući na Pravnom fakultetu u Belgorodu, u Rusiji. Autor je zbirke poezije “Idila se u snu snila”. Svoju poeziju do sada je predstavio pred publikom u: Beogradu, Kruševcu, Podgorici, Vladičinom Hanu, Bilefeldu, Najmegenu, Vrnjačkoj Banji…

Lejla Kašić, rođena je 1996. Crnogorska je pesnikinja koja je osnovne studije završila na Filološkom fakultetu u Nikšiću, studirala je i na Karls-Francez Univerzitetu u Gracu, u Austriji. Sada je na specijalističkim studijama na Univerzitetu Donja Gorica u Podgorici.

Potpisuje poetsku zbirku “Moja Crvena”. Neke pjesme su prevedene na mađarski jezik, a jedna od njih se našla u dvojezičnoj antologiji savremene poezije Južnih Slovena “Mostarske kiše” koju je priredio Iles Faher. Iza sebe broji promocije knjige i pjesničke večeri u: Podgorici, Budvi, Cetinju, Bijelom Polju, Sarajevu, Beogradu.

Oboje su objavljivali svoje radove na raznim portalima i onlajn časopisima, od kojih izdvajaju saradnju za onlajn art & literary magazin insp.

BERLINALE

Film “There is No Evil” iranskog reditelja Mohamada Rasulofa kojem je zabranjeno da napusti Iran i čije je ostvarenje zabranjeno u toj zemlji, osvojio je večeras Zlatnog medvjeda na 70. Međunarodnom filmskom festivalu u Berlinu – Berlinalu.

Filmska ekipa bez reditelja dobila je ovacije na ceremoniji dodjele. “There is No Evil” bavi se smrtnom kaznom koja je tabu tema u Iranu. Rasulof je koristio svjedočenja dželata i porodica osuđenika.

Za Zlatnog medvjeda takmičilo se 18 filmova, od kojih su šest režirale žene ili bile asistenti reditelja.

Počasni Zlatni medvjed ove godine je uručen glumici Helen Miren.

Srebnog medvjeda za najbolju režiju dobio je južnokorejski reditelj Hang Sang Su za ostvarenje “The woman who ran”.

Predsjednik žirija je ove godine bio glumac Džeremi Ajrons.

Festival su 20. februara otvorile glumice Sigurni Viver i Margaret Keli.

Tokom 11 dana festivala prikazano je 340 filmova. Filmska smotra zvanično se završava u nedjelju, dan nakon dodjela nagrada.

Međunarodni filmski festival u Berlinu je osnovan 1951. a od 1978. redovno se održava svake godine u februaru. Smatra se najposjećenijim filmskim festivalom na svijetu, sa 274.000 prodatih ulaznica godišnje.

Organizatori su ove godine povukli nagradu Alfred Bauer, nazvanu po bivšem direktoru festivala, nakon otkrivanja da je bio povezan sa nacizmom.

Na sajtu festivala već je saopšteno da će naredno 71. izdanje biti održano od 11. do 21. februara 2021.

Glavne nagrade

Na 70. Međunarodnom filmskom festivalu u Berlinu – Berlinale večeras su uručene glavne nagrade te filmske smotre.

– Zlatni medvjed za najbolji film: “There is no Evil” iranskog reditelja Mohamada Rasulofa

– Gran pri žirija, Srebrni medvjed: “Never Rarely Sometimes Always” američke reditelje Elize Hitman

– Srebrni medvjed za najbolju režiju: Hang Sang Su za film “The woman who run” (Južna Koreja)

– Srerbni medvjed za najbolju glumicu: Nemica Paula Ber za film “Undine”

– Srebrni medvjed za najboljeg glumca: Italijan Elio Đermano za film “Volevo nascondermi”

ROMAN LJUBOMIRA MUDREŠE

“Barba”, naslov je najnovijeg ostvarenja Ljubomira Mudreše, pjesnika, pisca i dugogodišnjeg novinara. U svom romanu Mudreša na gotovo dokumentaristički način pripovijeda priču o traganju za smislom, preispitivanju, oprostu i islupljenju. Roman Barba, izašao krajem prošle godine, objavljen je u izdanju Kniževne zadruge Vladimir Mijušković iz Nikšića povodom 50 godina postojanja te institucije.

Potresna ljudska priča u čijem središtu je protagonista koji preispituje svoje stavove, svije mjesto u svijetu, svoj protekli život pitajući se je li mogao boilje, i što je još važnije- je li mogao drugačije. Barba je priča o nanošenju boli drugima, ali istovremeno o praštanju i iskupljenju.

Drevni učitelj iz Stagire filosofiju je odredio kao vječito traganje uma za istinom. Dva i po milenijuma kasnije, savremeni italijanski mislilac Maurisio Feraris odredio ju je kao vječito traganje uma za razumijevanjem. Barba je priča o preispitivanju, duboko ukorijenjena u našu tradiciju, u odnos istine i laži, što predstavlja i jedan od važnih postulata cjelokupnog Mudrešinog opusa.

Ljubomir Mudreša autor je 14 zbirki poezije i nekoliko romana. Od 44 godine radnog staža, 38 je proveo u novinarstvu.