U MILANSKOJ SKALI

Operska zvijezda Plasido Domingo (78) dočekan je ovacijama na gala koncertu povodom 50 godišnjice rada sinoć u milanskoj Skali, a on je uzvratio rijetkom serenadom publici.

Domingo je stajao sam na bini sa tri žute ruže i bez muzičke pratnje otpjevao omiljenu špansku melodiju “Non Puede Ser”.

Do tada su izvođači koji su sa njim nastupali, hor i orkestar, već izveli dva bisa poslije više od pola sata aplauza i ovacija publike koja je ustala na noge, što je rijetko u Skali. On je za treći bis na binu izašao sam.

Sedamdesetosmogodišnji Domingo je bio vidno dirnut tim prijemom i u jednom trenutku je poljubio binu gdje je prvi put nastupio 7. decembra 1969. u glavnoj ulozi u operi “Ernani” Djuzepea Verdija.

On je ukupno pejvao 135 puta na bini u Skali, u 22 opere.

Ovaj jubilej u Skali obilježen je u godini kada su američke operske kuće otkazale Domingove zakazane koncerte poslije izvještaja AP-a da ga je više od 20 žena optužilo za seksualno uznemiravanje ili neprikladno ponašanje.

Domingo je negirao te navode i poslije perioda ćutanja tek je nedavno počeo da daje intervjue izabranim publikacijama pred nastupe u Evropi.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1775. rođena je engleska književnica Džejn Ostin, čije je djelo početkom 20. vijeka svrstano među pisce  “velike tradicije”. Smatra se najčitanijim romanopiscem među autorima koji su stvarali prije viktorijanskog perioda. Poznata djela: “Razbor i osjećanje”,”Gordost i predrasuda”, “Mensfildski park”, “Ema”, “Nagovaranje”.

1859 – Umro je njemački filolog Vilhelm Grim, koji je s bratom Jakobom sakupio i objavio čuvene priče i bajke za djecu. S bratom je radio i na istraživanju njemačkog jezika, folklora i kulture, a sam se bavio izučavanjem spomenika starog njemačkog jezika.

1888 – U Lihtembergu, u Njemačkoj, rođen je Gerhard Gezeman, njemački slavista koji je odigrao značajnu posredničku ulogu između naše i njemačke književnosti i kulture. Prevodio je naše narodne pjesme, kao i djela Stjepana Mitrova Ljubiše, Marka Miljanova, Stojana Cerovića i Sima Šobajića na njemački, te pisao o našoj književnosti u našim i njemačkim publikacijama. Napisao je značajno djelo “Životne forme Crnogoraca”,  prevedeno u izdanju cetinjskog “Oboda” 1968. pod nazivom “Čojstvo i junaštvo starih Crnogoraca”.

1916 – Ubijen je ruski monah i pustolov Grigorij Raspućin, koji je, kao tobožnji vidovnjak i čudotvorac, uspio da se nametne za osobu od povjerenja posljednjem ruskom caru Nikolaju II i njegovoj ženi, carici Aleksandri. Ubila ga je grupa oficira da bi spasili ugled monarhije.

1917 – Rođen je engleski pisac Artur Čarls Klark, popularizator astronautike i autor čuvenih naučno-fantastičnih romana, među kojima su najpoznatiji  “2001: Odiseja u svemiru”, “3001: konačna Odiseja”, “Kraj djetinjstva”.

1921 – Umro je francuski kompozitor Kamij Sen Sans, klavirski virtuoz i dirigent, jedan od osnivača Društva za njegovanje i unapređivanje francuske muzike. Njegov ogromni opus obuhvata muzička djela svih vrsta među kojima su najpoznatije opera “Samson i Dalila” i kompozicija za kamerni sastav “Karneval životinja”.

1995 – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija dao je NATO snagama ovlašćenje da preuzmu nadležnost nad mirovnim operacijama u Bosni. Time je okončana misija UNPROFOR-a i stvoreni pravni uslovi da NATO počne misiju nadgledanja sprovođenja mira u Bosni.

2005  – Na Bulevaru svetog Petra Cetinjskog, preko puta crnogorske Skupštine, postavljen je spomenik posljednjem crnogorskom suverenu, kralju Nikoli I Petroviću. Spomenik kralja Nikole na konju, rad akademskog vajara Rista Radmilovića, otkrio je tri dana kasnije, 19. decembra, predsjednik crnogorske Vlade Milo Đukanović.

2005 – Američki predsjednik Džordž Buš prihvatio je, poslije više sedmica neizvjesnosti, amandman senatora Džona Mekejna o zabrani okrutnog, nečovječnog i ponižavajućeg ophođenja prema strancima osumnjičenim za terorizam.

2008 – Ministri  prosvjete Crne Gore i Albanije Sreten Škuletić i Fatos Beja potpisali su sporazum o naučnoj i tehnološkoj saradnji između dvije zemlje. Sporazumom je, između ostalog, predviđena razmjena studenata i profesora, ali i zajedničko pojavljivanje i učešće u projektima iz oblasti obrazovanja, energetike, poljoprivrede i turizma.

2008 – U  Danilovgradu je otvoren savremeni Forenzički centar, opremljen za sve vrste vještačenja potrebnih u radu policije u otkrivanju krivičnih djela. Centar su otvorili direktor uprave policije Veselin Veljović, premijer Milo Đukanović i šef delegacije Evropske komisije u Podgorici Leopold Maurer.

2008 – U Zagrebu je, u 42. godini, umro hrvatski prozni pisac i pjesnik mlađe generacije Simo Mraović. Objavio je šest zbirki pjesama, roman “Konstantin bogobojazni“ i zbirku kratkih eseja “Bajke za plažu”.

2009 – U Moskvi je, u 53. godini, umro Jegor Gajdar, takozvani arhitetka ruskih tržišnih rerformi. Tokom samo nekoliko mjeseci ranih 90-ih sproveo je drastične promjene u ruskoj ekonomiji, ukidajući državnu kontrolu cijena i prodajući državnu imovinu, čime je na ruševinama komunističke planske privrede utemeljio tržišnu ekonomiju.

2010 – Vlada Crne Gore usvojila je strategiju o saradnji s dijasporom, kojom se obavezala da štiti prava crnogorskih državljana u inostranstvu i unapređuje njihovu komunikaciju s matičnom državom.

2010 – Na sceni Crnogorskog narodnog pozorišta premijerno je izveden „Gorski vijenac“ Petra II Petrovića Njegoša, u režiji slovenačkog reditelja Diega de Brea. Bila je to četvrta postavka poznatog Njegoševog djela u Crnogorskom narodnom pozorištu i prva u režiji reditelja izvan Crne Gore.

2011 – Posljednji američki vojnici napustili su Irak nakon završetka osmogodišnje vojne misije poslije invazije kojom je Sadam Husein uklonjen s vlasti.

2012 – Na Evropskom prvenstvu za rukometašice, održanom u Beogradu od 4. do 16. decembra, zlatnu medalju osvojile su crnogorske reprezentativke – zlatne lavice, pobijedivši u finalnoj utakmici reprezentaciju Norveške, olimpijskog i svjetskog prvaka, 34:31

2012 – Većina Crnogoraca na posljednjem popisu u Srbiji izjasnila se kao Srbi, što je iz Ministarstva vanjskih poslova Crne Gore objašnjeno kao posljedica asimilacije, ali i podjela crnogorskih nacionalnih organizacija u Srbiji. Na drugoj strani, ambasador Srbije u Crnoj Gori Zoran Lutovac protumačio je to u intervjuu TV Atlas promjenom sadržaja crnogorstva u odnosu na ranija vremena kada su zajednički bili jezik, kultura i ostalo. U Srbiji, prema najnovijem popisu stanovništva, živi 38.052 Crnogorca, što je 44,2 odsto manje nego 2002.

2012 – Na parlamentarnim izborima u Japanu ubjedljivu pobjedu osvojila je opoziciona Liberalna demokratska partija Šinza Abea. Premijer te zemlje Jošihiko Noda podnio je ostavku na mjesto predsjednika Demokratske partije preuzevši odgovornost za poraz stranke na izborima.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1920 – U jednom od najtežih zemljotresa u svijetu, u kineskoj provinciji Gansu poginulo je oko 180 hiljada ljudi.

1953 – U Gradskom narodnom pozorištu u Titogradu premijerno je izvedena komedija u pet činova pod nazivom “Šuma”, tekst Aleksandra Nikolajeviča Ostrovskog u režiji Vasilija Šćućkina. Uloge su tumačili: Julka Cvejanov, Marica Stilinović, Marija Jovanović, Miloš Mošorinac, Dušan Baltić i drugi.

1992 – U Nikšiću je, u okviru privatnog preduzeća “Aniz”, izašao prvi broj nezavisnog lista “Onogošt standard”. List je u početku izlazio petnaestodnevno, potom mjesečno, a kasnije kao nedjeljnik. Uz gradske teme, “Onogošt standard” je objavljivao i aktuelnosti iz političkog života. Glavni i odgovorni urednik lista bio je Rajko Zorić.

1993 – Šest  zemalja članica Evropske unije: Velika Britanija, Njemačka, Francuska, Italija, Holandija i Danska, uprkos protivljenju Grčke, priznalo je Bivšu jugoslovensku republiku Makedoniju.

2011 – Nakon osamnaest godina pregovaranja, Rusija je primljena u Svjetsku trgovinsku organizaciju.

2011 – Desetine hiljada djece bile su žrtve seksualnog zlostavljanja u institucijama rimokatoličke crkve u Holandiji od 1945, saopštila je jedna nezavisna komisija u toj zemlji, kritikujući zataškavanje i praksu ćutanja crkve. Crkveni lideri izjavili su da zbog rezultata istrage osjećaju sramotu i žalost i ponudili, kako je saopšteno, „iskreno izvinjenje“, te da nijesu krivi samo počinitelji nego i crkvene vlasti.

MINISTARSTVO RASPISALO

Ministarstvo kulture raspisalo je konkurs za sufinansiranje programa i projekata kojima se obezbjeđuje zajedničko crnogorsko učešće na međunarodnim manifestacijama i festivalima u idućoj godini.

Pravo učešća na konkursu imaju pravna lica koja su u Crnoj Gori registrovana za obavljenje djelatnosti kulture.

Na konkursu ne mogu učestvovati fizička lica, nevladine organizacije, javne ustanove i drugi subjekti čiji se rad finansira iz budžeta Crne Gore, sredstvima planiranim za kulturu.

Projekti prijavljeni na konkurs vrednuju se prema umjetničkom kvalitetu i značaju za razvoj crnogorske kulture, referenci realizatora, doprinosu afirmaciji multinacionalnih i multikulturalnih vrijednosti, podsticanju internacionalnog dijaloga i stimulisanju razvoja partnerstva.

„Doprinosu očuvanju tradicije i crnogorske kulturne baštine, zaštiti i promociji raznolikosti kulturnih izraza, afirmaciji perspektivnih talenata, afirmaciji stvaralaštva lica sa invaliditetom, realnosti budžeta projekta i obezbijeđenost uslova za njegovu realizaciju“, navodi se u konkursu.

Projekti i programi će se sufinansirati najviše do 50 odsto iznosa ukupnih sredstava potrebnih za njihovu realizaciju.

Projekti i programi koji su dobili finansijsku podršku iz drugog izvora u Budžetu Crne Gore, u iznosu od 50 odsto ukupnih sredstava potrebnih za realizaciju, neće biti sufinansirani na ovom konkursu, prema pravilima o državnoj pomoći.

Prijave se podnose do 15. januara.

FILM “MAGIČNI KLJUČ”

Završen je film “Magični ključ” u produkciji Radio i televizije Crne Gore (RTCG). Televizijska bajka je nastala po tekstu Dragane Kršenković – Brković, u režiji Draška Đurovića. Riječ je o iskoraku u žanru dječijih filmova u Crnoj Gori, smatra Đurović i projektu na koji će Javni servis biti ponosan.

“Magični ključ” je priča koja propituje šta smo spremni da učinimo da bismo ostvarili vječni san o besmrtnosti. Bajka u kojoj ćemo vidjeti odnos likova prema ljubavi, poštovanju, odanosti. Likova, ali i nas samih.

“Istovremeno je je i poziv na jednu veliku avanturu, onamami da se zakorači u jedan svet koji je drugačiji, koji izmešta iz ovog našeg, svakidašnjeg okruženja, ona traži od vas kao gledaoca da prosto nađete odgovor koji nudi sama priča, ali koji takođe su skriveni u samom tkivu”, kaže Dragana Kršenković – Brković.

Reditelj Draško Đurović kaže da je “Magični ključ” najambiciozniji crnogorski dječiji film svih vremena.

“Ima dosta veliku ekipu glumaca, specijalne efekte, odličnu scenografiju, dobar kostim i nekoliko fantastičnih predjela na kojima se to snimalo jer u Crnoj Gori uglavnom imamo divne predjele, ali ne ubacujemo priče, mitove, legende u te predjele i onda to ostaje samo kao opskurni plakat”, naveo je Đurović.

Film je sniman na Skadarskom jezeru, Lipskoj pećini, vinogradu “Plantaža”, Biogradskoj gori. Đurović ističe da filmove za djecu nije lako snimiti, jer moraju biti ispunjena tri elementa.

“Prvi je taj neki akcioni, avanturistički koji morate da biste zadovoljili njihovu pažnju, njihovu radoznalost, drugi je taj emotivni dio da se oni vezuju za tu priču i biće vezani sigurno jer je to uvijek ona čuvena podjela na dobre i loše momke i treći dio je ovaj koji se tiče vizuelizacije i edukacije, vaspitavanja, šta zapravo, zašto mi to gledamo, zašto mi to treba”, kaže Đurović.

Film “Magični ključ” bi trebalo da bude prikazan na TVCG tokom novogodišnjih praznika, a onda i u bioskopima u Crnoj Gori i regionu.

Petra Božović, TVCG

CGO ORGANIZOVAO

Centar za građansko obrazovanje CGO je u okviru upravo okončanog X Crnogorskog festivala filma o ljudskim pravima UBRZAJ organizovao i tematski dan posvećen afirmaciji LGBTI prava i crnogorskoj publici predstavljajući tri sjajna filmska ostvarenja uz prateću panel diskusiju o ulozi filma u prevazilaženju jaza između stereotipnosti i života LGBTI osoba.

Nakon projekcije filmova Miler i sin , u režiji Asher Jelinsky, Gender Derby, francuske režiserke Camille Ducellier, kao i filma koji je oduševio publiku na ovogodišnjem Kanskom filmskom festivalu I onda smo plesali, režisera Levana Akina, a koji na različite načine osvijetljavaju živote transrodnih osoba, ograničenja rodne binarnosti za pripadnike LGBTI zajednice i dirljive emotivne odnose, uslijedila je diskusija uz osvrt na te filmove ali i širi kontekst uticaja filma na unaprjeđenje prava LGBTI osoba.

Govoreći o otvaranju LGBTI tematike u odnosu na tradicionalne kulturne elemente, Nikola Ljuca, reditelj iz Beograda, naglasio je da postoji način balansiranja tradicije i poštovanja modernog koncepta ljudskih prava.

„Tradiciju su ljudi nasilno kodifikovali u konzervativne okvire, dok terenska istraživanja pokazuju da su neka jaka tradicionalna društva vrlo otvorena na LGBT teme i da pojedinci nisu ni najmanje sankcionisani unutar takvih zajednica. Tek kad bi se crkva ili država umiješale, dolazilo bi do odbacivanja određenih pojedinaca,“ naveo je on. Ljuca je ocijenio ohrabrujućom regionalnu produkciju kratkometražnih filmova koji u fokus stavljaju LGBTI tematiku. „Mladi reditelji prilaze LGBT temama na ličan i emotivan način. Sloboda koju nudi kratka forma tek treba da se osjeti u dugim filmovima, u kojima su mahom LGBT likovi i dalje u domenu komedije i vica, a samim tim pod teretom stereotipa i djeluju vrlo kalkulantsko iskorišćeni. Bez istinske motivacije da se govori o tim temama, nema napretka za zajednicu i odnos prema njoj“, zaključio je Ljuca.

Marija Jovanović, koordinatorka za odnose sa javnošću u Asocijaciji SPEKTRA, ukazala je složenost svakodnevne borbe za prava LGBTI osoba u Crnoj Gori.

„Kroz film možemo imati sveobuhvatnu sliku života LGBTIQ zajednice, možemo vidjeti da zajednicu ne definiše samo različitost već i mnogi drugi faktori“, rekla je ona. „Ali, filmovi koji se ovim temama bave na eksploatatorski, senzacionalistički, površan način, te filmovi koji u sami proces kreiranja ni na koji način ne uključuju zajednicu, neće pozitivno uticati na živote LGBTIQ osoba. Na drugoj strani, oni filmovi koji kroz intersekcionalan pristup ulaze u srž problema sa kojima se zajednica suočava, u specifičnom kontekstu, će sami po sebi postati mjesto aktivizma, odnosno doprinijeće stvaranju prostora u kojem nastaju promjene. Zato je takav film važan a posebno u današnje vrijeme kada su filmovi lako dostupni širokoj publici i kada privlače pažnju koju aktivisti/kinje često nemaju“, pojasnila je Jovanović.

Dan LGBTI filma u okviru X Festivala UBRZAJ, CGO je organizovao uz podršku Ministarstva za ljudska i manjinska prava kroz projekat „LGBTI prava i izvan 4 zida – JEDNAKOST za sve“, a sa ciljem unaprijeđenja razumijevanja ljudskih prava LGBTI osoba, jačanja svijesti o štetnosti stereotipnog uokviravanja LGBTI osoba ali značaja prihvatanja LGBTI osoba kao jednakih i ravnopravnih osoba sa uživanjem istih prava bez straha od nasilja i diskriminacije.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 37. godine rođen je rimski car Neron, koji je 54. naslijedio cara Klaudija i u početku vladao umjereno da bi se kasnije njegova vladavina pretvorila u nečuveni teror, koji je kulminirao požarom Rima (64). Rimljani su za podmetanje požara optužili Nerona, a on hrišćane,  naredivši njihove krvave progone. Pripisuje mu se i niz zločina – ubistvo majke Agripine, žene Oktavije, najbližih saradnika i uglednih Rimljana. Izvršio je samoubistvo 68. nakon što ga je Senat proglasio neprijateljem rimskog naroda i osudio na smrt.

1420 – Gospodar Zete Balša III pokrenuo je vojni napad u pravcu Kotora, da bi zaštitio područja nastanjena njegovim podanicima, koja su osvajali Kotorani nakon priklanjanja Veneciji. Na ustanak su se digli i Grbljani, raskinuvši odnose s kotorskom vlastelom, a oružanom otporu potom se pridružilo i stanovništvo Svetomiholjske metohije.

1675 – Umro je holanski slikar Jan Vermer, jedan od najvećih holandskih majstora 17. vijeka. Nepriznat i neshvaćen za života, dva vijeka kasnije svrstan je među najveće umjetnike u istoriji slikarstva, a njegove slike dostigle su astronomske cijene. Poznata djela: “Pogled na Delft”, “Žena s pismom”, “Djevojka s đerdanom”.

1882 – Na mjesto glavnog školskog nadzornika, na Cetinje je došao Simo Matavulj, pisac i vaspitač sinova knjaza Nikole. U svom prosvjetnom radu nije bio pristalica krutih nastavnih šablona i primjene raznih disciplinskih postupaka. Smatrao je da se nastavnik nepotrebno troši u, kako je isticao, “tako uokvirenom jalovom radu”. Žalio je, što nije više mogao učiniti za unapređivanje prosvjete u Crnoj Gori, i to  pravdao “stanjem duha” koje je u njoj vladalo.

1914 – Oslobađanjem Beograda u Prvom svjetskom ratu završena je Kolubarska bitka. Pobjeda za koju izuzetne zasluge pripadaju komandantu Prve armije generalu Živojinu Mišiću, podigla je ugled Srbije među saveznicima i učvrstila samopouzdanje srpske vojske i naroda.

1941 – U Gostilju je izašao prvi broj “Omladinskog pokreta”, lista  crnogorske omladine. List, koji je bio organ Pokrajinskog Komiteta SKOJ-a, isticao je ulogu i jedinstvo narodne omladine u oslobodilačkoj borbi. Pored političkih članaka, “Omladinski pokret” donosio je i literarne tekstove, a kasnije je imao i rubriku za pionire. Urednik lista bio je Budo Tomović.

1961 – Bivši nacistički funkcioner Adolf Ajhman, organizator i izvršilac genocida nad Jevrejima u Drugom svjetskom ratu, osuđen je na smrt u Jerusalimu, a potom obješen. Poslije rata živio je pod lažnim imenom u Argentini do 1960, kada su ga otkrili i uhapsili pripadnici izraelske tajne službe.

1966 – Osnovana je u Herceg Novom  umjetnička galerija “Josip Bepo Benković”. Tokom višedecenijskog djelovanja, galerija je organizovala nekoliko stotina kolektivnih i samostalnih izložbi eminentnih likovnih stvaralaca: Petra Lubarde, Mila Milunovića, Dada Đurića, Rista Stijovića, Miće Popovića, Voja Stanića, Fila Filipovića. Galerija  ima i stalnu postavku značajnih umjetničkih djela stvaralaca s prostora bivše SFR Jugoslavije. Od 1967. djeluje u okviru Zavičajnog muzeja Herceg Novi, a od 1968. organizuje “Zimski likovni salon”, smotru savremenih likovnih ostvarenja.

1966 – Umro je američki režiser Volt Dizni, autor stripova, filmski animator i producent, tvorac modernog crtanog filma, dobitnik 29 Oskara. Put ka slavi otvorio mu je krajem dvadesetih godina 20. vijeka lik Mikija Mausa. Iz Diznijevog studija kasnije su izašli crtani filmovi poznati širom svijeta: “Snežana i sedam patuljaka”, “Pepeljuga”, “Petar Pan”, “Bambi”, “Pinokio”, “Alisa u zemlji čuda”.

1970 – U Beogradu je umro srpski slikar Leonid Šejka. Bio je član grupe “Mediala”, bavio se i likovnom esejistikom.

1999 – Šef UNMIK-a Bernar Kušner potpisao je u Prištini sporazum s predstavnicima kosovskih Albanaca o formiranju Prelaznog administrativnog vijeća Kosova (prelazna vlada). Srbi s Kosova odbili su da potpišu sporazum, ali su kasnije delegirali svog predstavnika u to tijelo.

2000 – Zatvorena je nuklearna centrala u Černobilju u Ukrajini u kojoj je krajem aprila 1986. eksplodirao jedan blok centrale i izazvao najtežu nuklearnu katastrofu otkako je počela upotreba nuklearnih centrala.

2004 – Međunarodni sud pravde u Hagu oglasio se nenadležnim za tužbu koju je rukovodstvo SR Jugoslavije podnijelo protiv osam zemalja NATO-a zbog genocida i nelegalne upotrebe sile tokom bombardovanja 1999. Tom odlukom, postupak po tužbi SRJ automatski je skinut sa spiska predmeta koji se vode pred Sudom pravde u Hagu.

2005  – Pošta Crne Gore izdala je prvi put poslije 1913. svoju poštansku markicu. Na markici od 25 centi nalazi se mapa Crne Gore, na markici od 40 centi  “Zetski dom”, na markici od 50 centi grb Crne Gore, a na markici od 60 centi crnogorska zastava.

2006 – Vlada Crne Gore potpisala je osnovne sporazume o saradnji s agencijama Ujedinjenih nacija – Visokim komesarijatom za izbjeglice (UNHCR), Fondom za djecu (UNICEF) i Programom za razvoj (UNDP).

2008 – Premijer Crne Gore Milo Đukanović predao je francuskom predsjedniku i predsjedavajućem Evropskoj uniji Nikoli Sarkoziju u Parizu zahtjev Crne Gore za sticanje statusa kandidata za članstvo u Evropskoj uniji. U delegaciji koju je Đukanović predvodio bili su potpredsjednica Vlade Gordana Đurović i ministar vanjskih poslova Milan Roćen. “Ovo je veliki dan za Crnu Goru, staru evropsku državu i najmlađu članicu UN i Savjeta Evrope, za Balkan i sve kandidate i potencijalne kandidate za članstvo u EU”, rekao je Đukanović novinarima ispred Jelisejske palate. “Crna Gora može računati na punu podršku Francuske u procesu pristupanja Evropskoj uniji”, kazao je Sarkozi, i dodao da “nema utvrđenog redosljeda, i ukoliko Crna Gora bude među prvim državama koje ispune uslove za članstvo, onda će  među prvima i pristupiti Evropskoj uniji”. Komesar za proširenje Oli Ren, koji je prisustvovao predaji zahtjeva u Jelisejskoj palati, takođe je podržao kandidaturu Crne Gore i istakao da ona označava njeno jasno evropsko opredjeljenje. U toku razgovora Đukanovića i Sarkozija policija je na ulazu u Jelisejsku palatu uhapsila dvadesetpetogodišnjeg muškarca koji je noseći ručno električno oružje, zvano šoker,  pokušao da uđe na glavni ulaz.

2010 – Put Risan – Žabljak, čija je izgradnja trajala deceniju i po i u koju je uloženo 90 miliona eura, pušten je u saobraćaj i predstavlja značajnu tačku povezivanja juga s centralnim i sjevernim dijelom Crne Gore. Put je otvorio crnogorski premijer Milo Đukanović.

2011 – Bivši predsjednik Francuske Žak Širak proglašen je krivim za zloupotrebu javnih fondova, čime je postao prvi osuđeni šef francuske države poslije nacističkog saradnika, maršala Filipa Petena 1945.

2011 – U Hjustonu je, u 63. godini, umro američki novinar i pisac britanskog porijekla Kristofer Hičens, poznati ateist, strastveni polemičar i provokativni kritičar društva. U knjizi “Bog nije veliki” (2007), Hičens je kazao da je religija izvor sve tiranije i da su mnoga zla u svijetu počinjena u njeno ime. Pisao je i o ratu u Bosni i kritikovao Klintonovu vladu što nije više pomogla ljudima u toj zemlji, a podjednaku odbojnost gajio prema Franju Tuđmanu i Slobodanu Miloševiću, čiji je režim nazivao fašističkim. Podržao je američku invaziju na Irak.

2012 – U 93. godini umro je poznati francuski alpinista Moris Hercog, prvi čovjek koji se popeo na 8.000 metara osvojivši himalajski vrh Anapurnu 1950. Tokom tog osvajanja izgubio je od promrzlina sve prste na rukama i nogama. Anapurnu je osvojio tri godine prije nego što su Edmund Hilari i Tencing Norgaj osvojili Mont Everest.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1840 – Kovčeg s posmrtnim ostacima francuskog cara Napoleona I položen je u “Dom invalida” u Parizu, 19 godina poslije njegove smrti u izgnanstvu na ostrvu Sveta Jelena.

1970 – Sovjetski vasionski brod “Venera 7” spustio se na planetu Veneru i počeo da šalje signale.

2007 – Uprkos protivljenju Srbije, Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija dozvolio je  da predstavnik kosovskih Albanaca Fatmir Sejdiju učestvuje na sjednici posvećenoj budućnosti Kosova.

2007 – Vlasti Sjedinjenih Američkih Država zatražile su da se ne istražuju snimci saslušanja osoba osumnjičenih za terorizam, koje je CIA snimila 2002, a uništila 2005.

FESTIVAL NAJBOLJI PJESNICI SVIJETA

Poezija, kao globalna kohenzija, zbližava ljude iz cijelog svijeta, i može da ponovo sagradi nešto što je neko uporno rušio, poručeno je večeras na Međunarodnom festivalu Najbolji pjesnici svijeta.

Festival, kojem su prisustvovali pjesnici iz velikog broja država, je organizovala Svjetska književna akademija, a na događaju je održana promocija Antologije Najbolji svjetski pjesnici, kao i zbirke pjesama pjesnikinja Nermine Adžović Mustagrudić i Selvere Lile Šabanović.

Adžović Mustagrudić, koja je potpredsjednica Svjetske književne akademije, kazala je da je Festival održan u njenu čast u Podgorici, jer je 28. septembra u Bukureštu preuzela prestižnu nagradu – pehar, zlatnu medalju i sertifikat šampiona svijeta uz poeziji.

„Večeras su na festivalu bili pristutni pjesnici iz Crne Gore, Srbije, Hrvatske, Albanije, Švedske, Austrije, Italije, Rumunije, Bosne i Hercegovine, Makedonije… Značaj ovakvih događaja je veliki. Takođe, festival u velikoj mjeri doprinosi kulturi i umjetnosti. Danas se više pridaje značaj nečemu što ne oplemenjuje niti mladost, niti neka druga srca, niti naše fioke, niti naše komode, niti naše duše“, rekla je Adžović Mustagrudić.

Prema njenim riječima, festival mnogo znači za stvaralaštvo i poeziju.

„Znači puno meni, znači svakom stvaraocu, znači Podgorici, Crnoj Gori i stvaranju poezije u svijetu. Poezija je slovo koje dušom živi i poezija spaja cijeli svijet. Zato je poezija najvažnije nešto i ono što je neko uporno rušio, tio poezija može ponovo da sagradi i niko ga slomiti neće“, istakla je Adžović Mustagrudić.

Ona je kazala da je poezija „ljubav, mir, blagostanje, razum“.

„Poezija je živjelje, a življenje je život“, rekla je Adžović Mustagrudić.

Na festivalu je održana i zbirka njene knjige „Zagrljeni sretni“.

Predsjednik Svjetske književne akademije, Trandafir Simpetru, kazao je da se u Antologiji nalaze djela pjesnika iz raznih krajeva svijeta.

„Radujemo se što smo okupili pjesnike širom svijeta, i što širimo mir, kao i što nam srce zajednički kuca“, rekao je Simpetru.

Pjesnikinja Selvera Lila Šabanović kazala je da joj je čast što se njena djela nalaze u Antologiji Najbolji svjetski pjesnici, kao i što ujedno na Festivalu održana i promocija njene zbirke „Snovi moje duše“.

Medijator Festivala Goran Duks Popović, kazao je da poezija na svim jezicima svijeta zvuči lijepo.

„Ona je razbuđena muzika u ljudima, za koju tražimo odgovarajuće riječi, izraze, a izgradnji svog pjesničkog govora poklanjamo izuzetnu pažnju. Poezija, kao globalna kohenzija, zbližava ljude. Danas je zbližila pjesnike, ljude dobre volje na svim meridijanima“, istakao je Popović.

MINISTARSTVO KULTURE

Ministarstvo kulture Crne Gore objavilo je konkurs za sufinansiranje projekata i programa od značaja za ostvarivanje javnog interesa u oblasti kulturno-umjetničkog stvaralaštva u narednoj godini.

Ministarstvo će sufinansirati nove projekte i programe iz oblasti likovne umjetnosti, muzičke i muzičko-scenske djelatnosti, književnosti, književnog prevođenja, časopisa za kulturu i umjetnost, pzorišne produkcije, kulturno-umjetničkih manifestacija i festivala.

Pravo učešća na konkursu imaju fizička i pravna lica koja imaju prebivalište u Crnoj Gori, odnosno koja su u Crnoj Gori registrovana za obavljanje djelatnosti kulture.

Fizička lica mogu konkurisati sa projektima koje samostalno realizuju kao svoje autorsko djelo.

Pravo učešća nemaju nevladine organizacije, – javne ustanove i drugi subjekti čiji se rad finansira iz budžeta Crne Gore, sredstvima planiranim za kulturu.

Prijave se podnose do 15. januara.

NA CETINJU

Izložba Narodnog muzeja Crne Gore pod nazivom “Pečati iz fondova Dvorskog arhiva”, otvorena je sinoć u Crnogorskoj galeriji umjetnosti “Miodrag Dado Đurić” na Cetinju.

Projekat predstavlja ekspoziciju otisaka pečata koji se nalaze u bogatim fondovima nekadašnjeg Dvorskog arhiva – danas Arhivsko-bibliotečkog odjeljenja Narodnog muzeja Crne Gore – u vidu multimedijalne izložbe sa pratećim katalogom. Na izložbi je prezentovano preko 200 otisaka pečata, od pečata Ivana Crnojevića, sve do pečata iz druge polovine XIX vijeka.

Izložbu je otvorila ambasadorka Republike Turske u Crnoj Gori, Songul Ozan koja je naglasila da su najveći svjedoci intenzivnih odnosa dvije zemlje hiljade dokumenata koji se čuvaju u arhivima i muzejima Turske i Crne Gore.

– Pečate možemo vidjeti kao konačnu potvrdu vrlo važnih fermana i sporazuma potpisanih između naših zemalja. Ove i slične izložbe pomoći će nama i budućim generacijama da naučimo ono najbolje iz svoje prošlosti – kazala je ambasadorka Ozan i dodala da nas izložbe poput ove nadahnjuju i ohrabruju za razvoj daljih odnosa dvije zemlje u svakoj oblasti.

Akademik dr Šerbo Rastoder govorio je o značaju i ulozi pečata kroz istoriju. On je naglasio da je ovo veoma značajna izložba, ne samo za Narodni muzej Crne Gore, već za sfragistiku uopšte kao pomoćnu istorijsku nauku.

– Od ovih mladih autora, u perspektivi, možemo očekivati naučno utemeljenu monografiju, koja bi se ticala svih pečata koji se nalaze, osim u Muzeju, u Nacionalnoj biblioteci, Državnom arhivu i ostalim kulturnim institucijama u Crnoj Gori – kazao je Rastoder.

Jedan od autora izložbe, istoričar Petar Glendža istakao je da se projekat realizuje nepune tri godine tokom kojih je pregledano preko 25 hiljada dokumenata i da je najveći dio ove izložbe prvi put prikazan crnogorskoj javnosti.

– Pečati su prezentovani kao tri cjeline, nastale po njihovoj provinijenciji: hrišćanski, osmanski mohuri i profani – kazao je Glendža i dodao da najveći domet izložbe predstavljaju osmanski mohuri, zbog njihove specifičnosti, jer svaki sadrži ime i titulu vlasnika, godinu iz koje je i najčešće po jedan stih iz Kurana. Uz to su bogato ukrašeni ornmentikom, pa su i vizuelno vrlo atraktivni.

Izložbu prati katalog koji, prema riječima autora, predstavlja skroman doprinos crnogorskoj sfragistici i uvod u naučnu studiju koja bi podrobnije tretirala ovu problematiku, jer je publikacija sa najvećim brojem otisaka pečata koja se pojavila u Crnoj Gori.

Autori izložbe koju je organizovao Narodni muzej Crne Gore su istoričari Petar Glendža i Miloš Perišić, a projekat je finansijski pomoglo Ministarstvo kulture Crne Gore, kroz Program zaštite za 2019. godinu.

NAJBOLJI ZA KRAJ

Jubilarno, desto izdanje Crnogorskog festivala filma o ljudskim pravima “Ubrzaj” završava se danas projekcijama u Podgorici i Kotoru. Uvod u posljednji dan Festivala u Crnogorskom narodnom pozorištu je dodatna projekcija filma “Dnevnik Diane Budisavljević” u 15 sati, a zbog ogromnog interesovanja publike, saopšteno je iz CGO-a.

Od 17 sati slijedi film “Alis i gradonačelnik”, francuskog reditelja NiKolasa Parisera. Ovaj suptilno satirični film nagrađen je najprestižnijim priznanjem u sekciji 15 dana autora u Kanu – Europa Cinemas Label.

“Gradonačelnik Liona Pol Terano, pati od egzistencijalne krize. Nakon 30 godina u politici, osjeća se potpuno prazno i lišen ideja. Kako bi to prevazišao, Pol angažuje mladu i pametnu filozofkinju Alis Ajman, za neobičan posao predlaganja ideja gradskoj skupštini. Kroz njihov odnos reditelj na duhovit i dirljiv način preispituje savremeni život, kroz filter dvije generacije. Dijalog dvije dijametralno suprotne ličnosti koje preispituju sve ono u šta su do tada vjerovale”, navodi se u saoppštenju.

Festival zatvara maestralno ostvaranje višestruko nagrađivanog Patricia Guzmana “Kordiljeri snova” u 20 sati, koji je proglašen za najbolji dokumentarni film ovogodišnjeg Kanskog festivala.

Patricio Guzman napustio je Čile prije više od 40 godina, ali nikad nije prestao razmišljati o toj zemlji i kulturi.

“U Čileu, tamo gdje Sunce izlazi, ono je moralo da dosegne brda, zidove i vrhove prije nego što je obasjalo posljednju stijenu Kordiljera. U mojoj zemlji, Kordiljeri su svuda. Međutim, za Čileance, to je nepoznata teritorija. Nakon što sam bio na sjeveru zbog ‘Nostalgije za svjetlošću’ i jugu zbog ‘Dugmeta od sedefa’, osjećam se spremnim da snimim ovu beskrajnu kičmu Čilea ne bih li istražio njene tajne, moćne istine iz davne i savremene istorije Čilea” zapisao je on.

Paralelno, završava se i šesto izdanje Festivala Ubrzaj u Kotoru gdje će publika danas biti u prilici da, u kino Boka, vidi filmove “Upoznati Gorbačova” u 18 sati, “Noćna sesija” u 19:40 i “Koja je ovo država!” od 20 sati.

Ulaz na sve projekcije je besplatan.