UZ PONEKE NOVINE

Realizacija nove faze projekta Hiljadu plus trebalo bi da počne do kraja godine, dok bi se dodjela vaučera mogla očekivati do kraja naredne, saopštio je generalni direktor Direktorata za razvoj stanovanja u Ministarstvu održivog razvoja i turizma, Marko Čanović.

 On je u Skupštini, odgovarajući na pitanja poslanika, kazao da su pregovori sa Bankom za razvoj Savjeta Evrope (CEB) u završnoj fazi.

„Uvodimo neke novine u projekat, posebno vezano za stanove u starogradnji koji su u vlasništvu pojedinaca, tako da nećemo imati klasičnu ponudu, već će sve ono što je na tržištu moći da uđe u realizaciju projekta Hiljadu plus uz zadovoljavajuće kriterijume“, objasnio je Čanović.

On je rekao da će sama dinamika dodjele vaučera i finalne faze zavisiti od mnogo faktora.

„Nadamo se da ćemo projekat realizovati u potpunosti do kraja naredne godine. Kad kažem realizovati, mislim dodijeliti vaučere krajnjim korisnicima“, precizirao je Čanović.

Vrijednost projekta je 20 miliona eura i radi se u saradnji sa bankama i građevinskim sektorom.

„Razmatramo i mogućnosti proširenja ciljnih grupa, ali u narednom periodu, kada razradimo sve te ideje i formalizujemo ih kroz podzakonski akt Zakona o socijalnom stanovanju, koji mora usvojiti Vlada, krenućemo u finalnu realizaciju, koja će biti najkasnije do kraja ove godine“, zaključio je Čanović.

EKONOMSKI FAKULTET

Dobro targetirane mjere i subvencije usmjerene na očuvanje zaposlenosti, posebno zadržavanje kvalifikovanog kadra u crnogorskim kompanijama, pomažu održivost ekonomije i stvaraju šanse za brži oporavak po okončanju pandemije koronavirusa, pokazalo je istraživanje na Ekonomskom fakultetu.

Tim sa Ekonomskog fakulteta Univerziteta Crne Gore, koji je predvodila profesorica Gordana Đurović, je na poziv urednika naučnog časopisa Financial Innovation sproveo krajem aprila istraživanje, odnosno ekonometrijsku analizu, uticaja pandemije KOvid-19 na ekonomiju Crne Gore.

Đurović je agenciji Mina-bizinis kazala da je studija pokazala da mjere Vlade, uključujući i subvencije, opravdavaju rast javnih rashoda, što neminovno povećava i javni dug, istovremeno pozitivno utičući i na obim domaće tražnje.

„Iako u prvim mjesecima dolazi do značajnog smanjenja bruto domaćeg proizvoda (BDP), pada zaposlenosti i smanjenja ulaganja, poboljšanje ekonomije kroz okončanje pandemije, mobilnost, trgovinu, turizam i obnovu ostalih ekonomskih aktivnosti ukazuju na brz oporavak već nakon šest mjeseci, što mora biti praćeno odgovarajućom kombinacijom fiskalnih, finansijskih i socijalnih instrumenata i politika“, objasnila je Đurović.

Ona je kazala da je izbijanje pandemije Kovid-19 suočilo svijet sa ekonomskim preokretom i eskalacijom duboke ekonomske krize, gdje je zdravstvena kriza djelovala i na ponudu i na tražnju savremenih ekonomija, kreirajući simetrični šok, smanjenje ekonomske aktivnosti, zaključavanje mnogih ekonomskih djelatnosti, prekid putovanja, pad međunarodne trgovine i prekid lanaca vrijednosti.

„U veoma kratkom vremenskom periodu, istraživači sa medicinskih, ali i drugih nauka, uključujući i ekonomiju, počeli su se baviti ocjenom efekata pandemije Kovid-19 na ekonomiju i društvom na globalnom, regionalnom i nacionalnom nivou“, navela je Đurović.

Prema njenim riječima, istraživački problem rada usredsređen je na ispitivanje, dijagnosticiranje i procjenu odgovarajućeg odgovora kreatora makroekonomske politike Crne Gore na evoluciju pandemijske bolesti.

Istražena su tri ekonomska scenarija, odnosno šokovi, kako pandemijska bolest može uticati na ekonomiju Crne Gore, koja je duboko u procesu pristupnih pregovora o članstvu u Evropskoj uniji (EU).

„Prognoziran model održivog rasta BDP-a analiziran je na bazi mjesečnih podataka u periodu od 2006. do 2017. godine. Primijenjen je determinističko-statički model simulacijskog rješenja – osnovni okvir, kome se dodaju scenariji osjetljivosti odnosno šokovi u narednom šestomjesečnom periodu, od pada aktivnosti od minus deset do minus 60 odsto“, kazala je Đurović.

Analizirana su takođe i kretanja BDP-a, kapitalni stok /stock/, ljudski kapital i zaposlenost.

Đurović je objasnila da ekonometrijski model mjeri makroekonomske troškove, koristeći Bayesian VAR pristup, u smislu promjene agregatne potražnje i ponude, koje su reducirane eskalacijom pandemije COVID-19, kretanjem u pojedinim sektorima sa zatvorenim djelatnostima, te projekcije BDP-a u različitim scenarijima pandemije.

„Ponuda je snažno pogođena kroz pad zaposlenosti i rizik odliva kvalifikovanog kapitala u srednjem roku, dok je potražnja značajno smanjena pod uticajem promjena kapitalnog stoka“, objasnila je Đurović.

U timu Ekonomskog fakulteta bila su i dva doktoranda, Martin M. Bojaj i Vasilije Đurović.

Financial innovation je naučni časopis sa otvorenim pristupom koje izdaje SPRINGER i koji se nalazi u SSCI bazi referentnih časopisa iz oblasti društvenih nauka.

Odmah nakon objavljivanja u preprint verziji, preko baze Research Square, rad je naišao na veliko interesovanje stručne javnosti početkom ovog mjeseca.

Svi radovi koje ovaj časopis objavljuje u narednom periodu na temu pandemije COVID-19 i njenog uticaja na ekonomiju, šalju se istovremeno i Svjetskoj zdravstvenoj organizaciji na upoznavanje.

Rad je dostupan na sajtu https://www.researchsquare.com/article/rs-33866/v1

ULCINJ

Nacrt izmjena i dopuna Prostorno-urbanističkog plana Opštine Ulcinj predviđa mogućnost gradnje aerodroma u Ulcinju u zaleđu Velike plaže. U dokumentu, koji se nalazi na javnoj raspravi do sredine juna, kao tehnička prepreka realizaciji ovog projekta navodi se blizina državne granice.

“Letilište Ulcinj ima travnatu stazu dužine 760 metara i koristi se za sportske aktivnosti i poljoprivrednu avijaciju. Ograničenje lokacije aerodroma je blizina državne granice”, navodi se u dokumentu.

Takođe, za potrebe turizma, za potrebe hitnih intervencija, kako preporučuju autori Nacrta, moguće je, osim aerodroma, razvijati i graditi heliodrome.

Podsjetimo, dugoročnom Strategijom razvoja Aerodroma Crne Gore planirano je da se aerodrom Podgorica razvija kao aerodrom Glavnog grada, a da se aerodrom Tivat razvija kao regionalni aerodrom, koji bi pružao adekvatan nivo usluga za turistički saobraćaj.

Osim dva postojeća aerodroma, još Prostornim planom Republike Crne Gore iz 2000. godine, je na teritoriji opštine Ulcinj, u Gornjem Štoju, ne baš detaljno, pominjana lokacij a za izgradnju sportsko-rekreacionog aerodroma.

Gradnja aerodroma Ulcinj je bio zaboravljeni projekat, sve dok najprije stidljivo Rojal grupa, pa onda vrlo konkretno TUI, nijesu izrazili interesovanje za ovaj projekat.

Čuveni turoperator TUI je, konkretno, prije dvije godine, od Vlade tražio da ozbiljno razmotri mogućnost gradnje aerodroma u Ulcinju, odnosno da saopšti da li ima planova za gradnju vazdušne luke.

Tada im je iz Opštine Ulcinj odgovoreno da će njihovim strateškim planovima, predvidjeti mogućnost gradnje aerodroma u zaleđu Velike plaže.

TUI Grupa, koja tada nije krila interesovanje da izgradi ulcinjski aerodrom, u svom portfoliju drži 1.600 turističkih agencija i vodećih portala, šest turističkih avio-kompanija sa oko 150 aviona, više od 300 hotela sa 214.000 kreveta, 16 brodova za krstarenje i veliki broj turističkih agencija. Integrisana ponuda opslužuje 20 miliona u 180 regija. No, Vlada je željela da razvija tivatski i podgorički aerodrom kojima su vidno bile potrebne investicije.

TUI je imao jak razlog da traži gradnju aerodroma Ulcinj, budući da se i mnogo ranije takva mogućnost pominjala.

Urbanistički planeri bivše SFRJ su još krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina prošlog vijeka razmatrali gradnju aerodroma u Ulcinju.

Regionalni plan “Južni Jadran” urađen je 1969. godine i zahvatio je Primorje i djelove centralne Crne Gore.

Dokumentom su planirane izgradnja aerodroma u Ulcinju, magistrale duž cijelog Primorja, auto-puta u zaleđu, sistema marina, opstanak rezervata prirode, ali i integrisanje poljoprivrede i industrije u službi turizma.

Iz Aerodroma Crne Gore je prije dvije godine podržana inicijativa o gradnji aerodroma Ulcinj. Strategija razvoja saobraćaja, doduše, veoma stidljivo pominje razvoj ulcinjskog aerodroma.

“U toku su aktivnosti vezane za aerodrom Kapino polje za koj i će se uraditi biznis plan razvoja aerodroma u Nikšiću sa elementima studije opravdanosti. Istovremeno, postoji i inicijativa za otvaranje aerodroma u Ulcinju”, navodi se u Strategiji.

Korona kriza ugrozila turizam i avio-industriju

Zbog korona krize avio-industrija, aerodromski biznis i turizam nalaze se u najvećoj krizi od Drugog svjetskog rata. Prema riječima vodećih analitičara, cijene novih aviona, ali i iznajmljivanje polovnih nikada nije bila jeftinija, a države se odlučuju da spašavaju domaću avio-industriju.

Zbog toga svaka priča o otvaranju novog aerodroma, u ovom trenutku, djeluje nerealno.

Međutim, utisak je da se stvari u vezi sa avio-saobraćajem mnogo brže vraćaju u normalu nego što je to iko očekivao.

Ulcinj, ukoliko preferira da postane vrhunska turistička destinacija mora imati aerodrom. Naročito što su i podgorički i tivatski aerodrom relativno daleko.

Zbog toga priča o otvaranju aerodroma Ulcinj može biti aktuelna naredne godine.

UPRKOS EPIDEMIJI

Crna Gora je, uprkos epidemiji korona virusa, napredovala u više oblasti, ocijenjeno je na 13. sastanku Pododbora za saobraćaj, životnu sredinu, energetiku i regionalni razvoj između Crne Gore i Evropske komisije.

Predstavnici Crne Gore i Evropske komisije su se na sastanku Pododbora, koji je prvi put organizovan putem video konferencije, osvrnuli na ključne rezultate postignute u periodu od prethodnog sastanka u oblastima obuhvaćenim poglavljima 14, 15, 21, 22 i 27 i razmotrili smjernice za nastavak razvoja u tim oblastima.

Zamjenik glavnog pregovarača Marko Mrdak kazao je da su pred Crnom Gorom u predstojećem periodu brojne obaveze, kojima je kompletna pregovaračka struktura posvećena. On je zahvalio EU na podršci u prethodnom periodu, uz koju se Crna Gora uspješno izborila protiv epidemije korona virusa.

„Otvaranje pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom usred pandemije korona virusa potvrdilo je posvećenost EU evropskoj perspektivi cijelog regiona. Politika proširenja ponovo se nalazi na listi prioriteta Evropske komisije i Evropskog parlamenta. Stoga vjerujem da nova metodologija koju je Vlada Crne Gore prihvatila može biti dodatni podsticaj za sve nas, ali i upozorenje da se intenziviraju aktivnosti u određenim oblastima“, poručio je Mrdak.

Kopredsjedavajuća Pododbora ispred Crne Gore Ivana Vojinović istakla je da je u Crnoj Gori, u oblastima pokrivenim Pododborom uložen veliki napor i usvojeni veoma važni zakoni.

„Većina aktivnosti na prenošenju pravne tekovine EU u nacionalni zakonodavni okvir je uspješno završena ili je u završnoj fazi. S druge strane, nastavljamo sa realizacijom obaveza koje se odnose na primjenu koja zahtijeva snažne administrativne kapacitete u svim oblastima koje pokriva ovaj Pododbor i ogromna finansijska sredstva prvenstveno potrebna za izgradnju infrastrukture“, rekla je ona.

Zamjenica šefa Jedinice za Crnu Goru u Generalnom direktoratu za proširenje, Barbara Hesus-Žimeno, kazala je da je, uprkos uznemirujućim događajima u poslednja tri mjeseca, primijećen napredak u više oblasti.

Što se tiče životne sredine i klimatskih promena, podsjetila je da Evropski zeleni sporazum, koji predstavlja novu strategiju rasta EK, ima za cilj da klimatske i ekološke izazove pretvori u prilike. „Borba protiv uticaja COVID-19 na ekonomiju ključni je izazov za EU ​​i njene partnerske zemlje. Ali to stvara uslove za zeleni ekonomski oporavak i za socio-ekonomski model koji će biti efikasniji u smislu resursa, otporniji na ekološke, zdravstvene i ekonomske prijetnje“, rekla je Hesus-Žimeno.

Istakla je da se Crna Gora u oblasti energetike ponovo našla na vrhu liste među ugovornim stranama Energetske zajednice, kad je u pitanju primjena pravne tekovine EU o energetici, dok je u oblasti transporta pandemijska kriza pretvorena u šansu, kao i da su usvajanje i nesmetana primjena akcionog plana koji se odnosi na zelene koridore pokazali da pojačana koordinacija u regionu može imati pozitivne efekte na graničnim prelazima.

DOGOVOREN POSAO

Elektroprivreda Crne Gore danas je potpisala Ugovor o realizaciji projekta ekološke rekonstrukcija Bloka I TE “Pljevlja” sa izabranim izvođačem radova, konzorcijumom “DEC INTERNATIONAL – BEMAX – BBSOLAR – PERMONTE”, a posao je vrijedan više od 54 miliona eura.

Kako ističu u EPCG, realizacijom ovog projekta, uz poštovanje najstrožijih graničnih vrijednosti emisija, Crna Gora će postati prva zemlja u regionu koja će izvršiti potpunu tehničko-ekološku sanaciju objekta starog blizu 40 godina, i produžiti mu vijek na još 30.

Izrada Glavnog projekta i ekološka rekonstrucija će biti izvedeni u skladu sa idejnim projektom i uz puno poštovanje elaborata o zaštiti životne sredine koje je izradila referentna kompanija “Steag Energy Services” iz Njemačke.

Ovaj projekat, vrijedan više od 54 miliona eura, kako naglašavaju u saopštenju, dominantno će finansirati EPCG iz sopstvenih sredstava, a planirano je da se ekološka rekonstrukcija odvija od 2020-2023. godine.

Izvršni dirketor EPCG Igor Noveljić, rekao je da je ključno da će nakon završetka projekta, uticaj termoelektrane na životnu sredinu biti sveden na minimum, u skladu sa najstrožim ekološkim EU standardima.

“Produženje radnog vijeka termoelektrane znači i siguran posao za 1.200 zaposlenih koliko ih trenutno radi u Termoelektrani i Rudniku, ali i siguran posao, u repro lancu, za veliki broj drugih kompanija i njihovih zaposlenih. Rad termoenergetskog bloka u Pljevljima od presudnog je značaja za ekonomski i društveni razvoj ne samo EPCG, nego i sjevernog regiona i države u cjelini”, naveo je Noveljić.

Ekološka rekonstrukcija podrazumijeva izgradnju sistema za odsumporavanje, izgradnju sistema za denitrifikaciju, izgradnju sistema za tretman otpadnih voda, rekonstrukciju unutrašnjeg sistema transporta pepela i šljake, rekonstrukciju pomoćne kotlarnice itd…

Ovim poslom obezbijediće se i izvor toplote za grad, a EPCG će donirati i dva miliona eura Pljevljima za primarni toplovod, čime bi se stavila tačka na rješavanje ekoloških problema Pljevalja.

Nosilac konozorcijuma, kineska kompanija “Dongfang elektrik”, isporučuje više od 30 hiljada MW opreme svake godine, a njihovi projekti pokrivaju više od 80 zemalja.

Direktor projekta ekološke rekonstrukcije termoelektrane Ji Hongchun, istakao je da će ponuditi najbolje rješenje, najbolji kvalitet i najbolju uslugu.

“Vjerujemo da će modernija i ekološki prihvatljiva elektrana biti u Pljevljima i da ćemo obezbijediti čistiji vazduh i čistiju vodu, donijeti više prilika za posao i da će ljudi ovdje ugodnije živjeti”, rekao je Hongchun. 
 
Ministarka ekonomije Dragica Sekulić je naglasila da su analize sprovedene tokom izrade idejnog projekta potvrdile dobro stanje postojeće opreme, koje ukazuje na punu opravdanost ovog ulaganja koje će omogućiti nastavak rada termoenergetskog kompleksa u ustaljenom kapacitetu, ali mnogo bolje zadovoljavajući ekološke parametre.

“Ovaj projekat je dodatni pokazatelj odlučnosti Vlade Crne Gore da ulaže u sjever, kao i da se za građane Pljevalja omogući dodatna sigurnost. Toplifikacija grada je jedan izuzetno važan segment koji će u velikom dijelu uticati na ekološku situaciju u Pljevljima. Elektroprivreda i na ovaj način pokazuje da je zdravo i održivo preduzeće koje ima budućnost”, poručila je ministarka.

EPCG, kako navode u saopštenju, kupovinom Rudnika uglja, ekološkom rekonstrukcijom Bloka I i rekultivacijom deponije Maljevac, sprovodi sve aktivnosti koje je planirala i obavezala se da će uraditi u Pljevljima.

U OVOJ GODINI

Kroz Agrobudžet za ovu godinu, 617 poljoprivrednih gazdinstava, od čega dvije trećine iz sjevernih opština, ostvarilo je bespovratnu podršku u iznosu do 50 odsto investicije za nabavku mehanizacije i opreme. Ukupno je investirano 1,7 miliona eura, a Ministarstvo je isplatilo bespovratnu podršku od 834 hiljade eura.

Potpredsjednik Vlade i ministar poljoprivrede i ruralnog razvoja Milutin Simović predstavio je danas, u selu Kneževići u bjelopoljskoj opštini na imanju Željka Bojovića, rezultate Javnog poziva za dodjelu bespovratne podrške za nabavku mehanizacije za 2020. godinu. 

“I pored velikih izazova sa kojima smo se suočili zbog pandemije koronavirusa u proteklih pet mjeseci, sve mjere i programi ovogodišnjeg Agrobudžeta nesmetano se realizuju. Pored toga, u cilju ublažavanja posljedica pandemije, vrijednim poljoprivrednicima i ribarima, Vlada je obezbijedila dodatne mjere podrške”, istako je potpredsjednik Simović.

U sklopu pomenutih mjera Simović je izdvojio: avansnu isplatu premija u stočarstvu i biljnoj proizvodnji, plačanje doprinosa osiguranicima po osnovu poljoprivrede, jednokratnu podršku korisnicima staračkih naknada, jednokratnu pomoć privrednim ribarima, intervencije na tržištu u cilju održavanja stabilnosti tržišta i dohotka proizvođača, povoljne kredite za nabavku obrtnih sredstava te plaćanje kamate korisnicima tih kredita u grejs periodu.

Predstavljajući rezultate Javnog poziva za nabavku mehanizacije i opreme, Simović je kazao da se 617 poljoprivrednih proizvođača je ostvarilo podršku za nabavku mehanizacije i opreme.

“Ukupno je investirano 1,7 miliona eura, a ministarstvo je isplatilo bespovratnu podršku od 834 hiljade eura. Dvije trećine podrške, odnosno 66%, opredijeljeno je za sjeverni region. Poljoprivredni proizvođači su kroz ovaj javni poziv nabavili 1 382 komda mehanizacije i opreme koji će im pomoći u obavljanju svakodnevnih aktivnosti na svojim imanjima.Između ostalog nabavljeno je 60 motokultivatora,175 motokosačica, 46 samohodnih freza, 77 traktorskih kosačica,182 sakupljača sijena, 90 traktorskih freza, 43 prikolice”, podsjetio je Simović.

Tokom protekle četiri godine kroz ovu mjeru,nabavljeno je preko 5.500 komada mehanizacije i opreme. Ukupne investicije iznosile su 6,4 miliona eura, kazao je potpredsjednik Vlade.

Predsjednik Opštine Bijelo Polje, Petar Smolović smatra da je uočljivo izdašan Agrobudžet itekako imao rezultate na terenu. On je podsjetio da su razvojne mjere resornog ministarstva pratila i kontinuirana opštinska izdvajanja za razvoj poljoprivrede.

Vukoman Kljajević, Radio Crne Gore

STEČAJNA UPRAVA ATLAS BANKE

Stečajna uprava Atlas banke objavila je javni poziv za učešće na nadmetanju za prodaju nepokretnosti u Budvi, čija je ukupna vrijednost 3,68 miliona eura.

Poziv se odnosi na zgradu u okviru koje se, između ostalog, prodaje 15 apartmana, 21 garažno mjesto, jedan poslovni prostor i krovna terasa. Na prodaju su ponuđeni i nestambeni prostori i tehnička prostorija.

Cijene ponuđenih apartmana, čija je površina 36 i 46 metara kvadratnih, kreću se od 81,87 hiljada eur do 128,98 hiljada, a garažnih mjesta od 15,26 hiljada do 26,99 hiljada eura, zavisno od površine.

Cijena najvećeg ponuđenog poslovnog prostora, od 348 metara kvadratnih, iznosi 1,22 miliona eura.

Na prodaju je ponuđena i krovna terasa površine 376 kvadratnih metara po cijeni od 527,14 hiljada.

Prodaja nepokretnosti obaviće se usmenim nadmetanjem u prostorijama Atlas banke, 9. jula. Pravo učešća imaju domaća i strana preduzeća i pojedinci koji do 8. jula uplate depozit za učešće u vrijednosti od deset odsto od početne cijene za predmetnu nepokretnost.

Građani zainteresovani za učešće u nadmetanju treba da navedu ime i prezime, adresu stanovanja, matični i broj lične karte. Zainteresovana preduzeća, osim naziva i sjedišta, treba da dostave registarski broj, originalni izvod iz registra ili ovjerenu fotokopiju ne stariju od 15 dana, ovjerenu prijavu, kao i ovlašćenje za zastupanje ukoliko se prijava podnosi preko punomoćnika.

Postupak nadmetanja će biti završen ukoliko niko od učesnika ni na treći poziv ne ponudi veću cijenu od do tad ponuđene najveće. U tom slučaju, kupcem se proglašava učesnik koji je prvi ponudio najveću postignutu cijenu.

Uslovi za održavanje javnog nadmetanja smatraće se ispunjenim ukoliko u naznačeno vrijeme pristupi makar jedan učesnik, koji ponudi iznos početne cijene za predmetne nepokretnosti. Učesnik koji ponudi najveću cijenu proglašava se kupcem.

Kupac je dužan da u roku od 15 dana sa stečajnim upravnikom Atlas banke zaključi ugovor o kupoprodaji predmetne nepokretnosti. Ukoliko kupac u navedenom roku ne zaključi ugovor o kupoprodaji ili ne isplati kupoprodajnu cijenu, gubi pravo na povraćaj depozita, a prodavac ima pravo da ugovor zaključi sa ponuđačem koji je ponudio drugu najveću cijenu.

Pravo na povraćaj depozita gubi potencijalni kupac koji podnese prijavu, a ne učestvuje u javnom nadmetanju. Uplaćeni depozit će se vratiti ostalim učesnicima najkasnije sedam dana od javnog nadmetanja.

Depozit izabranog ponuđača će se uračunati u kupoprodajnu cijenu.

NAREDNIH 15 DANA

Sve vrste goriva poskupile su od ponoći dva do četiri centa, saopšteno je iz Ministarstva ekonomije.

Eurosuper 95 i 98 će poskupiti tri centa i prodavaće se po cijeni od 1,08 eura, odnosno 1,12 eura.

Cijena euraodizela porašće dva centa na 96 centi, dok će lož ulje poskupiti četiri centa na 94 centa.

Posljednje promjene cijena goriva bile su 26. maja, kada su sve vrste goriva poskupile pet do šest centi.

Prema odredbama Uredbe o načinu obrazovanja maksimalnih maloprodajnih cijena naftnih derivata, naredni obračun će se obaviti 22. juna, a eventualno izmijenjene vrijednosti naftnih derivata važiće od 23. juna.

PROGNOZA SVJETSKE BANKE

Crnogorska ekonomija bi u ovoj godini, prema najnovijim prognozama Svjetske banke (SB), trebalo da oslabi 5,6 odsto.

SB je u januarskim prognozama za ovu godinu predviđala pad crnogorskog bruto domaćeg proizvoda (BDP) od 8,7 odsto.

U najnovijem izvještaju Globalni ekonomski izgledi navodi se da bi rast crnogorske ekonomije u narednoj godini trebalo da iznosi 4,8 odsto, dok je u januaru bilo prognozirano dva odsto.

SB je u izvještaju prognozirala da su iznenadni i veliki šok pandemije koronavirusa i mjere zatvaranja sa ciljem njenog suzbijanja doveli do ozbiljnog pada globalne ekonomije.

“Prema prognozama Svjetske banke, ove godine će doći do pada globalnog rasta za 5,2 odsto. To bi predstavljalo najdublju recesiju od Drugog svjetskog rata, pri čemu bi najveći broj ekonomija doživio najveći pad proizvodnje po stanovniku od 1870. godine”, saopštila je SB.

Očekuje se da, usljed ozbiljnog poremećaja domaće potražnje i ponude, trgovine i finansija, ekonomska aktivnost naprednih ekonomija doživi pad od sedam odsto u ovoj godini.

“Očekuje se da ove godine nova tržišta i ekonomije u razvoju (EMDE) dožive pad 2,5 odsto, što je prvo smanjenje na nivou ove grupe u posljednjih najmanje 60 godina. Očekuje se pad dohotka po stanovniku od 3,6 odsto, zbog čega će se milioni ljudi ove godine suočiti sa ekstremnim siromaštvom”, navodi se u saopštenju.

Najteže su pogođene one zemlje u kojima je pandemija bila najteža i koje se u velikoj mjeri oslanjaju na globalnu trgovinu, turizam, izvoz roba i vanjsko finansiranje.

“Mada će se jačina udara razlikovati od regiona do regiona, sva nova tržišta i ekonomije u razvoju imaju ranjivosti, koje su pojačane usljed vanjskih šokova. Pored toga, prekidi u pristupu školovanju i primarnoj zdravstvenoj zaštiti vjerovatno će imati dugotrajne efekte na razvoj ljudskog kapitala”, rekli su iz SB.

Potpredsjednica SB za ujednačen rast, finansije i institucije, Ceyla Pazarbasioglu, rekla je da je to veoma zabrinjavajuće, jer će kriza vjerovatno ostaviti dugotrajne posljedice i dovesti do krupnih globalnih izazova.

„Prva stavka na dnevnom redu je rješavanje hitnih globalnih zdravstvenih i ekonomskih pitanja. Uz to, globalna zajednica se mora ujediniti kako bi se pronašao način za snažniji oporavak, kako bi izbjegli da se još veći broj ljudi suoči sa siromaštvom i nezaposlenošću”, dodala je Pazarbasioglu.

Prema osnovnoj prognozi, pod pretpostavkom da se pandemija povuče dovoljno da se omogući ukidanje domaćih mjera za ublažavanje do sredine godine u naprednim ekonomijama i nešto kasnije u EMDE, prognozira se da će se globalni rast vratiti na 4,2 odsto u narednoj godini, odnosno na 3,9 odsto za napredne ekonomije i 4,6 odsto za EMDE.

Međutim, izgledi su veoma neizvjesni, a preovlađuju negativni rizici, uključujući mogućnost produženog trajanja pandemije, finansijskog preokreta i povlačenja iz globalnih trgovinskih veza.

“Negativni scenario bi mogao dovesti do pada globalne ekonomije za čak osam odsto ove godine, nakon čega bi uslijedio spori oporavak u narednoj godini, od tek malo iznad jedan odsto, sa smanjenjem proizvodnje u EMDE za skoro pet odsto ove godine”, prognoziraju u SB.

Direktor grupe za izglede u SB, Ayhan Kose, saopštio je da je recesija uzrokovana COVID-19 jedinstvena u više aspekata i vjerovatno će biti najdublja recesija u naprednim ekonomijama od Drugog svjetskog rata i prvi pad proizvodnje u novim i ekonomijama u razvoju u najmanje šest decenija.

„Aktuelna epizoda je već dovela do daleko najbržih i najvećih do sada zabilježenih padova globalnih prognoza rasta. Ako se možemo ravnati prema prošlosti, moguće je da dođe do daljeg pada rasta, što podrazumijeva da će kreatori politika možda morati da budu spremni da primjene dodatne mjere da podrže aktivnost”, poručio je Kose.

Pandemija naglašava hitnu potrebu za djelovanjem na planu zdravstvenih i ekonomskih politika, uključujući globalnu saradnju, kako bi se ublažile posljedice, zaštitile ranjive populacije i ojačali kapaciteti zemlje za sprečavanje i rješavanje sličnih događaja u budućnosti.

“Od ključnog je značaja za nova tržišta i ekonomije u razvoju, koji su posebno ranjivi, da ojačaju sisteme javnog zdravstva, rješavaju izazove neformalnosti i ograničenih zaštitinih mehanizama i sprovedu reforme u cilju generisanja snažnog i održivog rasta nakon što kriza prođe”, navodi se u izvještaju.

Ukoliko efekti pandemije potraju, nova tržišta i ekonomije u razvoju koje imaju fiskalni prostor i povoljne uslove finansiranja mogle bi razmotriti dodatne podsticaje.

To bi, kako je saopšteno, trebalo da prate mjere kojima se pomaže kredibilno vraćanje srednjoročne fiskalne održivosti, uključujući mjere kojima se jača fiskalni okvir, unapređuje prikupljanje domaćih prihoda i efikasnost potrošnje, te povećava fiskalna i transparentnost u pogledu duga.

“Transparentnost svih finansijskih obaveza države, instrumenata koji su slični dugu i investicija, predstavlja ključni korak u stvaranju privlačne investicione klime i mogla bi ostvariti značajan napredak ove godine”, zaključuje se u izvještaju.

MARKOVIĆ

Mikro preduzeća su, posmatrano sa aspekta broja zaposlenih, najizloženija negativnim uticajima Kovid-19, a više od pola njih je u potpunosti prekinulo sa radom, saopšteno je na sjednici Savjeta za konkurentnost.

Premijer Duško Marković kazao je da je Vlada uradila sve što je moguće da sa dva paketa mjera olakša privredi i zaposlenima posljedice pandemije.

“Ovo vrijeme traži saglasnost, solidarnost i zajedničku akciju socijalnih partnera. Ne može sve probleme rješavati Vlada sama”, kazao je Marković na sjednici Savjeta za konkurentnost.

Savjet za konkurentnost upoznao se na danas održanoj X sjednici u proširenom sastavu, kojom je predsjedavao premijer Duško Marković, Finalni nacrt Privremenog izvještaja o ekonomskoj procjeni uticaja COVID-19 na ekonomski sistem Crne Gore i perspektive rasta sa preporukama koji je izradila Stalna misija Programa Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) u Crnoj Gori u saradnji sa Privrednom komorom Crne Gore.

Dokument, koji su na sjednici prezentirali stalna predstavnica UNDP u Crnoj Gori Danijela Gašparikova i koordinator izrade direktor PricewaterhouseCoopers za Jugoistočnu Evropu Igor Lukšić sadrži ekonomsku procjenu uticaja koronavirusa na mikro, mala i srednja preduzeća i preduzetnike i na perspektivu privrednog rasta Crne Gore.

U dokumentu je navedeno, među ostalim, da je u krizu izazvanu pandemijom koronavirusa Crna Gora ušla sa realnim rastom BDP-a u 2018. od 5,1% i 3,6% u 2019. godini, rastom zaposlenosti na rekordni nivo i sa poboljšanom fiskalnom pozicijom koja uključuje smanjenje fiskalnog deficita sa 4,6% BDP-a u2018. na 3% u 2019. godini, nastavkom pozitivnih trendova u bankarskom sektoru, ublaženim eksternim neravnotežana, ali i povećanim javnim dugom.

U dokumentu su navedeni podaci o posljedicama krize izazvane pandemijom koronavirusa i o mjerama koje je Vlada preduzela kako bi ublažile posljedice krize po privredu i zaposlene. Na sjednici je rečeno da je sprovedena anketa pokazala da ogromna većina poslodavaca najvažnijom smatra Vladinu mjeru subvencije zarada zaposlenima.

Istraživanje sprovedeno u okviru izrade dokumenta pokazalo je da su posmatrano sa aspekta broja zaposlenih, najizloženija negativnim uticajima COVID-19 mikro preduzeća, od kojih je više od pola u potpunosti prekinulo sa radom. Velika preduzeća su pokazala značajno veću otpornost na efekte krize, ona su u najvećem procentu (38%) bila u potpunosti operativna, dok je 13% njih u potpunosti prekinulo sa radom.

„COVID-19 kriza je nanovo pokazala da očuvanje (srednjoročne) makroekonomske i finansijske stabilnosti predstavlja ključ za unapređenje otpornosti na ekonomske šokove, te da takva stabilnost predstavlja nužan uslov za održavanje visokih nivoa rasta na srednji rok“, navedeno je u dokumentu.

U dokumentu su ponuđene kratkoročne, srednjoročne i dugoročne preporuke koje naglašavaju potrebu razvoja novih, alternativnih scenarija, jer je neizvjesno kako će se epidemija COVID-19 razvijati, najmanje u narednih 12 mjeseci, kako u Crnoj Gori, tako i u Evropi i globalno.

Savjet se upoznao sa Inoviranim trećim predlogom mjera Upravnog odbora Unije poslodavaca Crne Gore za podršku privredi u kojem je navedeno, među ostalim, da je neophodno obezbijediti garancije države od najmanje 70% iznosa kredita privrednim subjektima kojima je bio zabranjen rad shodno privremenim mjerama ili im je značajno smanjen obim poslovanja; da garancije Vlade i Centralne banke (CBCG) za plasmane Investiciono-razvojnog fonda (IRF) i poslovnih banaka, treba određivati srazmjerno tržišnom učešću svake pojedine banke, uz istovremeno ograničenje da tako date garancije ne mogu iznositi više od 40% ukupnog plasmana banke; da Vlada i CBCG unaprijed definišu uslove aranžmana sa IRF – visinu fiksne kamatne stope, grejs perioda od najmanje 12 mjeseci i rok otplate od najmanje 36 mjeseci; da IRF smanji kamatne stope za postojeće zajmove u odnosu na stepen ugroženosti privrednog subjekta; da IRF i poslovne banke obezbijede produžetak moratorijuma na otplatu kreditnih obaveza za privredne subjekte, do normalizacije uslova poslovanja i dr. U dokumentu je predložen i niz mjera koje podrazumijevaju oslobađanje privrednih subjekata obaveza prema lokalnim samoupravama kao i donošenje posebnog zakona kojim bi bili uređeni radno-pravni odnosi u postojećim okolnostima.

Savjet se upoznao i sa Predlogom Montenegro biznis alijanse za prevazilaženje problema angažovanja neophodne radne snage iz drugih država. Ova poslovna asocijacija predložila je da poslodavcima bude omogućeno da se obrate Nacionalnom koordinacionom tijelu za zarazne bolesti (NKT) sa zahtjevima za angažman konkretnih osoba iz drugih država, i da NKT omogući dolazak tih lica uz posjedovanje odgovarajućeg dokaza o negativnom testu na koronavirus.