OPORAVAK NEIZVJESTAN

Evropska ekonomija je pred istorijskom recesijom, saopštila je Evropska komisija (EK) u svojim prvim ekonomskim prognozama od uvođenja mjera za suzbijanje novog koronavirusa i dodala da će recesija biti duboka i neujednačena, a oporavak neizvjestan.

EK je procijenila da će eurozona ove godine zabilježiti pad bruto domaćeg proizvoda (BDP) od 7,7 odsto, a naredne godine rast od 6,3 odsto, prenosi slovenačka agencija STA.

“Pandemija koronavirusa veliki je šok za globalnu i evropsku ekonomiju, s vrlo teškim socio-ekonomskim posljedicama. Ekonomija Evropske unije (EU) ove godine će doživjeti recesiju istorijskih razmjera”, saopštili su predstavnici EK.

Oni su kazali da Evropa proživljava najgori ekonomski šok od velike depresije.

EK je u februaru predviđala 1,2 odsto rasta BDP-a za eurozonu za ovu i narednu godinu, što je bilo isto kao u novembru, ali je nekoliko mjeseci kasnije prognoza lošija za oko devet odsto.

Prognozira se da će eurozona ove godine zabilježiti rekordni pad BDP-a od 7,7 osto i 7,4 odsto u cijeloj EU.

U narednoj godini očekuje se rast ekonomije eurozone 6,3 odsto, a EU 6,1 odsto.

Iako je pandemija pogodila sve članice, očekivana recesija i oporavak nijesu jednolični.

Najveći pad BDP-a ove godine prognozira se Grčkoj 9,7 odsto, Italiji 9,5 odsto i Španiji 9,4 odsto.

Najmanji pad zabilježiće Luksemburg 5,4 odsto, Austrija 5,5 odsto i Malta 5,8 odsto.

“Oporavak svake članice zavisiće ne samo od razvoja pandemije, već i od strukture ekonomije i sposobnosti reakcije na stabilizacione politike. S obzirom na međuzavisnost ekonomija EU, dinamika oporavka u pojedinim državama članicama uticaće na oporavak ostalih članica”, rekli su iz EK.

Potpredsjednik EK, Valdis Dombrovskis, zadužen za ekonomske teme, podsjetio je da u ovom trenutku veličina i ozbiljnost koronavirusnog šoka za ekonomiju mogu biti samo uslovni.

Neposredni uticaj na globalnu ekonomiju, kako je kazao, biće mnogo gori od uticaja finansijske krize, a dubina krize zavisiće od razvoja pandemije.

Pandemija će, kako se prognozira, povećati nezaposlenost. U eurozoni se očekuje rast sa 7,5 odsto prošle godine na 9,6 odsto ove godine, a zatim ponovno smanjenje u narednoj godini na 8,6 odsto.

Pandemijski šok će uticati i na javne finansije. Opšti državni deficit i javni dug ponovo će rasti.

Stopa inflacije snažno će pasti zbog pada potražnje i cijena nafte. Očekuje se da će eurozona zabilježiti 0,2 odsto inflacije ove godine i 1,1 odsto u narednoj godini.

OZON

Ekološki pokret Ozon pozvao je Vladu da dokaže posvećenost javnom interesu i pokrene odgovarajuće procedure u cilju naplate sredstva koja su potrebna za sanaciju učinjenih ekoloških šteta.

U Ozonu smatraju “skandaloznim” zahtjeve kompanije China Road and Bridge Corporation (CRBC), koja gradi prioritetnu dionicu autoputa Bar-Boljare, za produžetkom roka i dodatnim plaćanjima.

„Pozivamo Vladu da dokaže posvećenost javnom interesu i pokrene odgovarajuće procedure, kako bi se naplatila sredstva potrebna za sanaciju učinjenih ekoloških šteta, u mjeri u kojoj je moguće i penali za probijanje ugovorenih rokova“, kazali su iz Ozona.

Prema njihovim riječima, trajna devastacija Tare, ne može biti sanirana projektom regulacije, koji se “koristi za rješavanje problema iskopa i ostalog građevinskog otpada, pa je potrebno shodno realnoj procjeni naplatiti sredstva za štetu učinjenu životnoj sredini”.

“S obzirom na to da je i prije pandemijske krize i laicima bilo jasno da dogovoreni rokovi neće biti ispoštovani, zahtjevi izvođača radova su neutemeljeni, naročito jer su se svo vrijeme izvodili građevinski radovi, bez gužvi i drugih tehničkih smetnji, što bi trebalo da ubrza, a ne uspori rokove“, ocijenili su iz te NVO.

Oni smatraju neprihvatljivim izgovore izvođača radova da su tokom rada bili otežani uslovi, s obzirom na to da je prethodna zima bila veoma blaga, sa temperaturom iznad prosječnih.

“Kakvu su dinamiku realizacije odmora za svoje radnike isplanirali, ne bi trebalo da se odražava na realizaciju projekta, jer je to interna poslovna politika izvođača radova, a naročito je sa aspekta poštovanja rokova nebitna proslava državnih i drugih praznika, koje prepoznaje naše zakonodavstvo, jer se to od starta uzima u obzir, pa ne može biti razlog kašnjenja”, naveli su iz te nevladine organizacije.

Oni smatraju da je od suštinske važnosti bilo da oni kojima je data privilegija da obavljaju poslove od značaja za državu, prepoznaju rizike koji mogu uticati na dinamiku i kvalitet realizacije ,,projekta vijeka”.

“Kako je 2020. godina po kineskom kalendaru u znaku pacova, kada se po njihovom tumačenju očekuju nepredvidive situacije, kakva je nesporno pandemijska kriza izazvana virusom Covid 19, nadamo se da mi u Crnoj Gori nećemo snositi dodatne troškove zbog nečega za što nijesmo odgovorni, te da će Vlada Crne Gore, u za nas izbornoj godini, zaštiti interese svojih građana, čiji je ,,ekonomski” imunitet na minimumu”, poručili su iz Ozona.

SUBVENCIJE ZA ZARADE

Putem aplikacije za prijavu za subvencije na zarade, koja je objavljena na portalu Poreske uprave, od petka do danas podnijeto je 6,23 hiljade zahtjeva preduzeća i preduzetnika, od čega je odobreno 91 odsto, odnosno 5,66 hiljada.

Na Twitter nalogu Ministarstva ekonomije navodi se da su u pitanju zarade za 22,5 hiljada zaposlenih u Crnoj Gori.

Program za podnošenje zahtjeva za subvencije otvoren je od petka na portalu Poreske uprave (PU), na adresi https://eprijava.tax.gov.me, za sva preduzeća i preduzetnike sa digitalnim sertifikatom.

Prijava preduzetnika bez digitalnog sertifikata omogućena je na istom portalu od ponedjeljka 4.maja.

PODACI PORESKE UPRAVE

Ukupna obaveza po osnovu poreza na dobit prijavljena do 15. aprila iznosila je 75,6 miliona eura, a zaključno sa tim datumom naplaćeno je 38,1 milion eura, kazali su iz Poreske uprave (PU).

Iz PU su Danu saopštili da je jedan dio obveznika iskoristio zakonom propisano pravo na umanjenje poreske obaveze od šest odsto prilikom blagovremene uplate cjelokupne dospjele obaveze.

“Prijavu poreza na dobit pravnih lica za prošlu godinu, zaključno sa 15. aprilom, podnijelo je 24,34 hiljade poreskih obveznika, dok je zaključno sa 23. aprilom tu zakonsku obavezu ispunilo 25,44 hiljade preduzeća”, naveli su iz PU.

U skladu sa Zakonom o porezu na dobit pravnih lica, poreska obaveza dospijeva za uplatu pri podnošenju poreske prijave, pri čemu poreski obveznici imaju mogućnost i da je izmire u šest mjesečnih rata shodno Uredbi o odloženom plaćanju.

Kada je u pitanju pet najvećih prijavljenih iznosa poreza na dobit, oni iznose 3,5 miliona, zatim 1,65 miliona, 1,48 miliona, 1,43 miliona i 1,3 miliona eura.

“Kompanije koje su prijavile najveće iznose obaveze po osnovu poreza na dobit bave se proizvodnjom električne energije, monetarnim poslovanjem, izgradnjom stambenih i nestambenih zgrada i proizvodnjom svježeg betona”, precizirali su iz PU.

Poreski obveznici, za prošlu godinu prijavili su obavezu poreza na dobit u iznosu od 75,6 miliona, što je za 10,6 miliona, odnosno 16,3 odsto više u odnosu na 2018. godinu, koja je iznosila 65 miliona.

Iz PU su podsjetili na kontinuitet u rastu prijavljenih obaveza po osnovu poreza na dobit, imajući u vidu da je i zaduženje po prijavama za 2018. godinu bilo pet miliona eura iznad zaduženja za 2017. godinu.

“Ukupna bruto naplata poreza na dobit u prošloj godini iznosila je 75,13 miliona, što je šest miliona, odnosno devet odsto iznad ostvarenja iz 2018. godine”, dodali su iz PU.

Ukupni dospjeli poreski dug po osnovu poreza na dobit na kraju prošle godine smanjen je za pet miliona u odnosu na stanje utvrđeno na kraju 2018. godine, čime je nastavljen trend smanjenja poreskog duga po osnovu te vrste poreza.

CBCG

Moratorijum na otplatu kredita i smanjenje ukupne ekonomske aktivnosti imaće negativan uticaj na likvidnost banaka i odraziće se na pad njihove neto dobiti, saopštili su iz Centralne banke (CBCG).

Iz CBCG su objasnili da moratorijum podrazumijeva privremenu obustavu svih plaćanja obaveza po osnovu kredita – glavnice, kamata, zateznih kamata, naknada.

“U dijelu likvidnosti to znači da će banke u periodu od tri mjeseca, koliko traje moratorijum, biti uskraćene za sve novčane prilive po osnovu otplate kredita, odnosno pripadajućeg dijela glavnice i kamate. Dovoljno je reći da to predstavlja četvrtinu godišnjeg priliva banaka po navedenom osnovu, što predstavlja negativan uticaj na likvidnu poziciju banaka”, rekli su Danu iz CBCG.

Kako su dodali, jaka likvidna pozicija banaka u pretkriznom periodu, izražena kroz visok nivo likvidne aktive od skoro milijardu eura, odnosno preko 20 odsto ukupne aktive, omogućiće bankama da se na uspješan način izbore sa umanjenim prilivima likvidnih sredstava tokom trajanja moratorijuma.

“Posebno treba naglasiti da se od banaka, sa pravom, očekuje da tokom i nakon moratorijuma nastave sa kreditnom aktivnošću, uz ekstenzivna restrukturiranja, uključujući grejs periode, što će sve za posljedicu imati dodatni pritisak na njihovu likvidnu poziciju”, saopštili su iz CBCG.

U dijelu prihoda, kako su naveli, banke će tokom moratorijuma obračunavati kamatu, u skladu sa ugovorom definisanim uslovima, odnosno kamatnom stopom.

Kao što je, kako su naveli, poznato, prihodi se u bilansu uspjeha knjiže po principu njihovog obračuna, a ne naplate.

“Naime, bez obzira što prihodi od kamata predstavljaju dominantnu vrstu prihoda banke, da bi se došlo do neto dobiti, od ukupnih prihoda banke treba oduzeti i rashode koji se odnose u prvom redu na pasivne kamate, naknade, opšte troškove i troškove obezvređenja, odnosno rezervacija za očekivane gubitke u skladu sa međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI)”, dodali su iz CBCG.

Od svih navedenih troškova treba posebno izdvojiti troškove rezervacija za očekivane gubitke, koji su u direktnoj vezi sa kvalitetom aktive.

“Naime, veći nivo nekvalitetnih kredita korespondira sa većim nivoom ovih rezevacija, što za rezultat ima manju neto dobit banaka, a u ekstremnim slučajevima i poslovanje sa gubitkom”, objasnili su iz CBCG.

Iz CBCG su kazali da se u budućem periodu očekuje rast nivoa nekvalitetnih kredita, što će za posljedicu imati i veći nivo rezervacija, odnosno nižu neto dobit banaka.

Od 23. marta do 10. aprila za moratorijum se prijavilo 66,11 hiljada korisnika kredita, odnosno 52 odsto ukupnog broja korisnika kredita.

Moratorijumom je obustavljena otplata 1,3 milijarde eura kredita.

ZA AUTOPUT

Izvjesno je da će izgradnja prioritetne dionice autoputa Bar Boljare kasniti, a Kinezi su već uputili zahtjev za produženje roka i za dodatna plaćanja, kazao je direktor poslovne jedinice za upravljanje projektom izgradnje autoputa Goran Vujović.

Vujović je u Jutarnjem programu TVCG naveo da je pandemija korona virusa okolnost koje se definitivno nije mogle predvidjeti.

“Ugovor prepoznaje klauzulu “više sile”. Kineski izvođač se već obratio nama kao investitorima sa zahtjevom za produženje roka i dodatnim plaćanjima po njihovim razlozima, za koje oni smatraju da su cjelishodni”, naveo je Vujović.

Objašnjava da će u ugovorenoj proceduri nadležni organ procijeniti opravdanost tog zahtjeva.

“Postoji ugovorni osnov, a o samoj opravdanosti ima mnogo faktora, od kojih su neki značajani za našu stranu, a to je da nije bilo proglašanje vanrednog stanja, da viša sila nije nastala Crnoj Gori…”, navodi Vujović.

Kaže i da su radovi na samom autoputu usporeni.

“To je više izraženo na sekciji tri i četiri, odnosno na drugoj polovini autoputa gdje dominantno rade uposleni iz Kine. Na sekcijama jedan i dva, gdje rade domaći podizvođač, ti radovi su sve vrijeme bili prilično intenzivni. Dio uposlenih iz Kine se nije vratio što predstavlja problem”, kazao je Vujović i dodaje da su pored korone još neki faktori uticali na dinamiku izgradnje.

Navodi i da u decembru i januaru, zbog zimskih uslova, neki radovi nijesu mogli da se izvode.

“Definitivno da ćemo zbog ove situacije imati prolongiranje roka završetka radova”, naveo je Vujović.

Navodi i da je do sada ukupno odrađeno 88 odsto posla na autoputu. Tuneli su, što se tiče građevinskih radova, gotovo završeni. 

“Znači 99,7 samih građevinskih radova na tunelima je završeno”, navodi Vujović.

Ističe da je od 20 mostova na glavnoj trasi, 18 spojeno.

“Na izgradnji autoputa trenutno je angažovano 1.080 zaposlenih, od toga 460 su kineski radnici”, naveo je Vujović.

ZZZCG

U Crnoj Gori je na kraju aprila bilo 40,36 hiljada nezaposlenih, što je 13,6 odsto više nego u martu, pokazuju podaci Zavoda za zapošljavanje (ZZZ).

Stopa nezaposlenosti je, prema mjesečnom izvještaju ZZZ, porasla sa 15,31 odsto na 17,4 odsto.

Najveća stopa, 32,7 odsto, zabilježena je u julu 2000, dok je najniža bila u avgustu 2009. godine, 10,1 odsto.

Zavod je od početka godine evidentirao 2,49 hiljada novozaposlenih.

Od početka godine oglašeno je 6,7 hiljada slobodnih radnih mjesta.

URA POZIVA

Građanski pokret URA uputio je dopis Ministarstvu finansija i Poreskoj upravi u kome traže spisak svih javnih funkcionera kojima je izvršena isplata povraćaja više plaćenih doprinosa.

“Obratili smo se Ministarstvu finansija i Poreskoj upravi sa zahtjevom da nam dostave spisak svih javnih funkcionera kojima je izvršen povraćaj sredstava na ime više plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje. Naime, u skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku povraćaja više plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje određenim javnim funkcionerima čije godišnje zarade prelaze 50.000 eura izvršava se povrat novca koji se mjeri i po nekoliko hiljada eura pojedinačno. Dakle, ukoliko im godišnja plata prelazi naznačenu iznos dio koji je uplaćen na ime doprinosa preko tog iznosa vraća se kroz institu poreskog kredita”, navode iz pokreta URA.

Zbog toga su, kako su kazali, od nadležnih tražili spisak javnih funkcionera kojima su sredstva uplaćena po ovom osnovu.

“Zbog toga smo od pomenutih institucija tražili spisak svih javnih funkcionera za period od 01. januara 2016. zaključno sa 31. martom 2020. godine koji su pored visokih plata i svih drugih beneficija dodatno prihodovali i par hiljada eura na ima povraćaja doprinosa. Važno je da javnost vidi koji su sve funkcioneri prihodovali i koliko novca po ovom osnovu”, ističu iz pokreta URA.

Očekuju da Ministarstvo finansija i Poreska uprava reaguju efikasno i dostave traženu dokumentaciju.

POŠTUJU PORESKE PROPISE

Poreska uprava (PU) objavila je danas Bijelu listu, odnosno spisak od 438 poreskih obveznika sa najvećim stepenom fiskalne discipline.

PU sa tim poreskim obveznicima kontinuirano ostvaruje uspješnu saradnju u pogledu poštovanja poreskih propisa i izmirivanja poreskih obaveza.

Obveznici s Bijele liste, kako je saopšteno iz PU, prepoznati su kao kompanije koje uredno izmiruju obaveze prema povjeriocima, uključujući i državu, pa samim tim predstavljaju i afirmativne potencijalne poslovne partnere na tržištu.

Kriterijumi na osnovu kojih je napravljena selekcija obveznika za Bijelu listu obuhvatali su, između ostalog, urednost obračunavanja poreza i podnošenja poreskih prijava i redovnost izmirivanja poreskih obaveza.

U nastojanju da se praksom podstakne što više urednih poreskih obveznika, listom je obuhvaćen ne samo segment velikih kompanija, već i mala i srednja preduzeća sa visokom stopom poreske discipline.

Na listi su, između ostalih, Elektroprivreda, Pivara Trebjesa, Crnogorski elektrodistributivni sistem (CEDIS), Crnogorski Telekom, Azmont Investments, M:tel, Telenor, Podgorička, Erste i Hipotekarna banka.

Objavljivanje Bijele liste je, kako je objašnjeno, još jedan korak u podsticanju obveznika na poštovanje poreskih propisa i saradnju sa PU.

“Prioritet u radu poreskog organa i dalje će biti kontinuirano jačanje odnosa razumijevanja i povjerenja sa urednim poreskim obveznicima, koji izmirivanjem poreskih obaveza i poštovanjem zakona Crne Gore zajedno sa državnim institucijama učestvuju u izgradnji povoljnog poslovnog ambijenta i društva u cjelini”, rekli su iz PU.

Bijela lista poreskih obveznika prvi put je objavljena 7. juna 2013. godine.

3.588 ZAHTJEVA

Za subvencije Vlade do sada se prijavilo blizu četiri hiljade preduzetnika i privrednih društava, a isplaćeno je preko 3,5 hiljada zahtjeva, saopšteno je iz Ministarstva ekonomije.

“Do sada se za subvencije prijavilo 3.903 privredna društva i preduzetnika. Već su isplaćena, ili su u procesu isplate, 3.588 zahtjeva u bruto iznosu od 4 miliona eura.  U pitanju su zarade za 15.000 zaposlenih u Crnoj Gori”, navodi se u saopštenju Ministarstva ekonomije.