PROŠLE GODINE

Prema procjenama, u 2019. godini oko milijardu i po eura u Crnoj Gori bilo je van zvaničnih tokova plaćanja, ili 35 odsto bruto domaćeg proizvoda. To ukazuje da je problem sive ekonomije izražen, iako Vlada konstantno vodi borbu protiv tog fenomena.

Formirala je i Komisiju za borbu protiv sive ekonomije, odnosno  šverca cigareta, alkohola i drugih akciznih roba. Problem je evidentan i na tržištu rada, pa podaci pokazuju da je između 25 i 30 hiljada radnika radi na crno. To  znači da su njihove zarade neevidentirane pa se ne plaćaju porezi i doprinosi na te prihode. Na ove činjenice nedavno su ukazali i predstavnici poslovne zajednice.

“Poslodavci koji legalno posluju na udaru su ove pojave, ali dugoročno gube svi. Moramo se jednako baviti i njenim uzrocima i posljedicama i raditi na jačanju svijesti svih subjekata u društvu o prepoznavanju sprege između sive ekonomije i kvaliteta života, kroz trajno izgubljeni dio društvenog proizvoda”, poručio je  predsjednik Privredne komore Vlastimir Golubović.

U turizmu se, procijenjeno je,  izgubi  oko 300 miliona eura, dok se utaja PDV-a , prema podacima Poreske uprave,  kreće od 120 do 150 miliona godišnje. Predsjednik Odbora udruženja turizma Privredne komore Ranko Jovović, ocjenjuje da nije problem samo u obračunu zarada, već i drugim segmentima turističke privrede.

 “Siva ekonomija ugrožava direktno konkurentnost privrednih subjekata koji legalno posluju, jer se teret javne potrošnje raspoređuje na manji broj poreskih obveznika. Sve to uvećava troškove onima koji rade po znaku, što ih čini nekonkurentnim,”, naglasio je Jovović.

 U Vladi ocjenjuju da su u ovoj godini izgubili, kako kaže ministar finansija Darko Radunović, dobar alat za dodatno suzbijanje sive ekonomije, a to je zakon o elektronskoj fiskalizaciji.

 “Nijesmo uspjeli da realizujemo tender u saradnji sa Svjetskom bankom da završimo i morali smo da odložimo primjenu zakona za cijelu godinu. Žao mi je što smo u ovoj godini izgubili značajan alat za borbu protiv sive ekonomije koja svima nama stvara problem. Privredi su oni koji rade u sivoj zoni nelojalna su konkurencija onima koji legalno posluju. S druge strane država gubi značajan prihod”, naglasio je Radunović.

Inače, suština zakona o elektronskoj fiskalizaciji je da privredni subjekti budu umreženi sa Poreskom upravom i da ta institucija u realnom vremenu dobija podatke o prometu. To znači da će Poreska uprava imati uvid u dnevne pazare, promet i  sve  će biti oporezovano. Do sada  je bilo, ocijenjeno je više puta,  mogućnosti da dio  ostane “sakriven”. 

IZOSTALI POZITIVNI REZULTATI

Mađarska OTP grupa odlučila je da ovog proljeća napusti slovački bankarski sektor.

U posljednjih pet godina OTP banka u svom poslovanju u Slovačkoj nije bilježila pozitivne rezultate.

OTP banka je na slovačkom tržištu prisutna od 2002. godine, a sada želi svoj fokus da prebaci na bankarsko tržište u Sloveniji, prenosi portal Bankar.rs.

Mađarska banka je prošlog decembra preuzela slovenačku filijalu francuske Societe generale, SKB banke. SKB banka bila je četvrta najveća bankarska institucija u Sloveniji u 2018. godini.

OTP ima za cilj da poveća udio slovenačke banke na lokalnom tržištu na bar 25 odsto.

Danas mađarska banka posluje u 12 zemalja širom Evrope.

POZAMAŠNI HONORARI

Muzičkim zvijezdama koje su tokom novogodišnjih praznika nastupile u Crnoj Gori isplaćeni su honorari od preko milion eura, saopštila je portparolka Poreske uprave Milica Vuletić.

Po tom osnovu obračunate su, kaže ona, i poreske obaveze prema državi Crnoj Gori.

“Poreski inspektori utvrdili su da su muzičkim zvijezdama isplaćeni honorari od preko milion eura, a da su po tom osnovu obračunate poreske obaveze u iznosu od oko 75.000 eura, kada je u pitanju porez na dohodatk fizičkih lica, ali i oko 40.000 eura kada je u pitanju porez na dodatu vrijednost”, rekla je Vuletić u Jutarnjem programu Radio-televizije Crne Gore (RTCG).

Pojašnjava i da postoje indirektni efekti organizacije takvih manifestaicja, koji se tiču porasta prometa u ugostiteljskim objektima, kada je u pitanju djelatnost prodaje pića i ostalih proizvoda.

“I u tom smislu, svi efekti koji su osjetljivi kad je u pitanju turistička sezona biće vidljivi u februaru, kada dospijeva obaveza prijavljivanja i plaćanja obaveza vezano za prihode iz januara. Očekujemo da će poreski obveznici regularno prijaviti svoje obaveze”, rekla je Vuletić.

Ona je rekla da su zadovoljni i ponosni na realizovanu poresku naplatu u 2019. godini od milijardu i 180 miliona eura, što je za čak 100 miliona iznad 2018. godine, a 80 miliona iznad plana za prošlu godinu. 

KAFU UVOZIMO IZ 35 ZEMALJA

U Crnu Goru se godišnje uveze 3,22 miliona kilograma pržene i nepržene kafe, što znači da svaki od oko 622 hiljade stanovnika popije u prosjeku 740 šoljica ovog napitka. Ova računica je izvedena na “domaćinskoj” mjeri od sedam grama za svaku šoljicu kafe.

Crna Gora za uvoz ove kafe, kako pokazuju posljednji podaci Monstata, potroši 9,4 miliona eura, piše Pobjeda.

Kafu, po podacima statistike, uvozimo iz 35 zemalja. Najviše kafe se godišnje uveze iz Brazila, preko dva miliona kilograma za šta se potroši 4,17 miliona eura.

Na drugom mjestu je Indija iz koje godišnje stigne 412.500 kilograma za koje se plati 2,9 miliona eura. Treću poziciju zauzima Italija sa 412 hiljada kilograma, potom Sjeverna Makedonija 137.500 kilograma, Vijetnam 84.500 kilograma, Austrija i Srbija po 27 hiljada kilograma… Kafu uvozimo iz dalekih zemalja, ali i iz evropskih i našeg regiona.

Crna Gora nije samo uvoznik nego i izvoznik kafe, ali u malim količinama. Godišnje, po posljednjim podacima Monstata, izvezemo svega 1.436 kilograma kafe za oko hiljadu eura.

Iz Uprave carina Pobjedi su kazali da carinski nadzor pokazuje da ima nepravilnosti tokom uvoza kafe.

“Prilikom vršenja carinskog nadzora registrovane su nepravilnosti, koje se odnose na neblagovremeno podnošenje prijava, podnošenje prijava sa nepravilnim obračunom poreza na kafu i uzimanjem robe ispod carinskog nadzora”, objasnili su iz Uprave carina.

Upravo zbog toga Ministarstvo finansija i Uprava carina su planirali da promijene stvari.

“Ministarstvo finansija, u saradnji sa Upravom carina, tokom 2020. godine razmotriće i eventualno predložiti Vladi izmjene Zakona o porezu na kafu. U postupku izrade akta razmotriće se sve primjedbe i sugestije privrednih subjekata koji se bave proizvodnjom i uvozom kafe i predložiti najoptimalnije rješenje zasnovano na najboljoj praksi i uporednim rješenjima u ovoj oblasti”, kazali su Pobjedi iz Uprave carina, ali nijesu navodili detalje jer je sve u formi analize.

Od poreza na kafu, po posljednjim podacima, za osam mjeseci prošle godine naplaćeno je 1,68 miliona eura, a uskoro će biti poznat podatak za cijelu prošlu godinu. Podsjetimo da se na kilogram nepržene kafe plaća porez od jednog eura, a na prženu 80 centi. Na kilogram ljuspica i opni od kafe plaća se jedan euro poreza, a na ekstrakte, esencije i koncentrate od kafe 1,30 eura. Porez od 2,5 eura plaća se na kilogram neto mase kafe sadržane u gotovom proizvodu.

VUJOVIĆ SAOPŠTIO

Na prvoj dionici autoputa Bar-Boljare završeno je 86 odsto radova, tuneli su u završnoj fazi, dok se radovi na spajanju tri mosta očekuju nakon što to dozvole vremenske prilike, saopštio je direktor PJ Autoput Bar-Boljare Goran Vujović.

Vujović je u Jutarnjem programu Radio-televizije Crne Gore (RTCG) saopštio da na današnji dan imaju spojene 34 rasponske konstrukcije mostova.

“Tuneli su u završenoj fazi, od grubih betonskih građevinskih radova preostala je lijeva cijev tunela Mateševo, gdje je ostalo nekih 100 metara betonske obloge. U toku su radovi na postavljanju ivičnjaka na drenažama. Ti radovi su preko 95 posto završeni. Počela je priprema za izradu posteljice i tampon slojeva koja prethodi asfaltnoj podlozi. Na mostovima danas imamo 17 mostova spojenih duplih, dakle 34 rasponske konstrukcije su spojene i betonirane. Ostala su nam mostovi Tara 2, Uvač 4 i Lutovo koji nijesu spojeni. Lutovo se očekuje narednih 15-ak dana. Sve spremno je za betoniranje, čekaju se vremenski uslovi. Tara 2 i Uvač 4 su zavisni od temperaturnih promjena, očekujem radove u martu, prije toga teško”, rekao je Vujović.

Do danas, kako je rekao, na autoputu imamo šest kilometara asfaltiranog prvog sloja BNS-a. Počelo se, kaže Vujović, sa elektro-mašinskim instalacijama.

“To su ljepši radovi, radovi na opremanju i instalacijama. Na dosta tunela je već postavljena ventilacija, postavljeni su držači kablova, razvučeni su optički kablovi, to je tzv. šminkanje, i do sada je završeno 20 posto radova”, rekao je Vujović.

Govoreći o mostu Moračica, on kaže da je bilo zadovoljstvo raditi na takvom projekti koji je, kako je istakao, “ključni objekat na trasi od kog je sve zavisilo”.

“Kad je most spojen svima nam je laknulo, jer nam je otvoren bio front radova”, rekao je Vujović, uz napomenu da je brzina na autoputu ograničena na 100 km/h.

Vremenski uslovi im, kako kaže, prave velike probleme na drugoj polovini trase, gdje su temperaturne razlike velike.

“Tamo je već -15 stepeni, što otežava radove spolja, posebno betonske radove”, istakao je Vujović.

Vožnja autoputem ima određene specifičnosti. Prvo i osnovno pravilo – učesnik u saobraćaju mora pažljivo pratiti horizotnalnu i vertikalnu signalizaciju, bilo da se radi o uključenju ili isključenju s autoputa, kao i preporučene i dozvoljene brzine.

O svemu tome je za TVCG govorio sudski, saobraćajni i mašinski vještak Igor Radojević.

ŽELJEZNIČKI PREVOZ

Sistem za prodaju voznih karata u Željezničkom prevozu juče je pao, a svi zaposleni u Službi informatike pošli su na bolovanje, potvrđeno je juče za Dan iz tog preduzeća.

Zbog pada sistema, službenici su putnicima pisali karte i za lokalni i za međunarodni saobraćaj.

Prema nezvaničnim informacijama Dana, svi zaposleni iz Službe informatike pošli su na bolovanje, jer ih je menadžment navodno “zlostavljao”, što su iz ŽPCG demantovali.

“Pretpostavljamo da je postojao razlog zbog kojeg ih je doktor uputio na bolovanje. Menadžment nije ‘zlostavljao’ nijednog zaposlenog u preduzeću, dok je na posljednjoj sjednici odbora direktora rukovodilac Službe za informatiku i razvoj dobio odgovore od članova odbora direktora na sva postavljena pitanja”, kazali su iz tog državnog preduzeća.

Juče su saopštili da su otežani uslovi za prodaju karata, ali da se ona obavlja.

“Trenutno pišemo vozne karte, a problem informacionog sistema ćemo riješiti angažovanjem stručnog lica izvan preduzeća. Karte se pišu i za međunarodni saobraćaj”, naveli su iz ŽPCG.

Predsjednik Odbora direktora ŽPCG je Eldin Mučević, dok su članovi Valjon Mehmedović, Nevenka Garović, Marko Zečević i Draženka Simović.

ŽPCG je treći kvartal završila sa minusom od 62 hiljade eura, što je 13 puta manje nego za devet mjeseci 2018. godine.

INTERENET SAOBRAĆAJ

Crnogorski Telekom je, prema zvaničnim podacima, u prošloj godini zabilježio najviše internet saobraćaja, odnosno najveći protok gigabajta kroz mrežu, u Crnoj Gori.

Kako je saopšteno iz te kompanije, kroz Telekomovu mrežu u prošloj godini prošlo je više od 15 miliona gigabajta – oko 14 i po hiljada terabajta – podataka.

„Telekomovi korisnici su tako surfujući premašili rekord iz 2018. godine za čak 33 odsto, dok je protok zabilježen u ovoj godini dvostruko veći od onog iz 2017. godine“, navodi se u saopštenju.

Iz Telekoma podsjećaju i da imaju najveći broj korisnika mobilnog interneta u zemlji, koji je u odnosu na prethodnu godinu porastao za deset odsto.

Prema njihovim riječima, trend rasta Telekom je zabilježio tokom cijele prošle godine, pa je u posljednjem kvartalu zabilježeno 39 odsto više protoka nego u prvom kvartalu iste godine.

„Znatno veći protok gigabajta u mreži Telekom je zabilježio i tokom ljetnje sezone, i to za više od 20 odsto“, navodi se u saopštenju.

Iz Telekoma naglašavaju da povećan saobraćaj nije uticao na brzinu surfovanja, i podsjećaju da je Telekomova 4G mreža, prema EKIP-ovim mjerenjima iz prošle godine, zvanično najbrža u zemlji.

EPCG

Prosječan decembarski račun za električnu energiju za domaćinstva na nivou Crne Gore (ukoliko se izuzmu neočitana mjerna mjesta u objektima koji nijesu stalno nastanjeni) iznosi 38,60 eura, saopšteno je iz Elektroprivrede Crne Gore (EPCG).

Domaćinstva su u decembru 2019. godine potrošila 122.750.381 kWh (kilovatsati) električne energije, što je sedam odsto manje u odnosu na potrošnju tokom decembra 2018. godine, navode iz kompanije. 

Domaćinstva u Žabljaku bilježe najnižu prosječnu potrošnju od 20,21 eura, dok je najveća prosječna potrošnja prethodnog mjeseca očitana u Podgorici gdje su domaćinstva u prosjeku potrošila električne energije u vrijednosti od 49,29 eura.

“Čak 57,64 odsto domaćinstava dobiće račun u vrijednosti do 30 eura, a od 30 do 50 eura 16,45 odsto potrošača, od 50 do 100 eura 19,15 odsto kupaca, dok je potrošnja preko 100 eura očitana kod 6,77 odsto kupaca”, navodi se u saopštenju EPCG.

Decembarske račune umanjene za iznos popusta za redovne platiše dobiće čak 57,2 odsto domaćinstava u Crnoj Gori, odnosno 204.822 kupaca.

CBCG

Banke su do kraja oktobra odobrile kredite od ukupno 2,99 milijardi eura, što je pad od 1,6 odsto na mjesečnom nivou.

Prema podacima Centralne banke (CBCG), do oktobra je u odnosu na isti period 2018. godine odobreno 0,2 odsto više kredita.

“Kada se zbog uporedivosti iz podataka za oktobar 2018. godine isključe Atlas i Invest banka Montenegro (IBM), koje nijesu dio statistike za oktobar prošle godine, odobreni krediti su na godišnjem nivou porasli 7,3 odsto“, navodi se u Biltenu.

Iz CBCG su podsjetili da je IBM iz monetarne statistike isključen od januara prošle godine, a Atlas banka od aprila.

Odnos između kredita i depozita na kraju oktobra nije promijenjen u odnosu na isti period 2018. godine i iznosio je 0,86.

Banke su po osnovu kredita najviše potraživale od nefinansijskog sektora i stanovništva, 79,7 odsto.

Ukupni depoziti su u oktobru u odnosu na septembar pali 0,7 odsto i iznosili su 3,49 milijardi eura.

Oročeni depoziti činili su 28,6 odsto ukupnih, a oni po viđenju 71,3 odsto. Preostalih 0,1 odsto odnosilo se na sredstva na escrow računu.

U strukturi oročenih depozita najveće učešće imali su oni ročnosti od jedne do tri godine, 47,3 odsto. Depoziti ročnosti od tri mjeseca do jedne godine činili su 37,1 odsto.

Ukupni depoziti stanovništva na kraju oktobra iznosili su 1,31 milijardu eura, što je 0,4 odsto više nego u septembru.

U ročnoj strukturi depozita stanovništva, oročeni su činili 39,7 odsto, a oni po viđenju 60,3 odsto.

MUGOŠA SAOPŠTIO

Od 590 prošlogodišnjih prijedloga Poreske uprave za uvođenje stečaja Privredni sud je prihvatio 450, kazao je u intervjuu Pobjedi direktor Poreske uprave Miomir M. Mugoša.

“Tokom 2019. prijedlog za pokretanje stečajnog postupka pripremljen je za 590 poreskih obveznika s ukupnim dospjelim dugom od 56,3 miliona eura”, istakao je direktor.

Mugoša kaže da je PU prošle godine uspjela da obezbijedi da sve opštine, uključujući i najveće dužnike među kojima su Pljevlja i Ulcinj, počnu redovno da servisiraju reprogramirane i tekuće obaveze.

“Najveći izazov su komunalna preduzeća koja su dug reprogramirala, gdje smo bili prinuđeni da preduzimamo mjere prinudne naplate i razmotrimo mogućnost pokretanja stečajnog postupka. Kako su se ova preduzeća obavezala da sprovedu planove reorganizacije i smanje broj zaposlenih u cilju servisiranja obaveza, očekujem da će uspostaviti dugoročnu dinamiku redovnog plaćanja poreza”, naveo je Mugoša.

Opštine sa lokalnim preduzećima i javnim ustanovama predstavljaju kategoriju poreskih obveznika kojima se, kako kaže Mugoša, posebno bave.

“Svjesni smo da se radi o preduzećima koja su od vitalnog značaja za funkcionisanje lokalne saomuprave i da su u direktnoj funkciji građana, ali i u ovoj kategoriji obveznika moramo uspostaviti veći stepen poreske discipline”, naveo je Mugoša.

Najveći stepen poreske discipline imaju Glavni grad, te opštine Tivat, Herceg Novi, Kotor, Plužine, Gusinje i Petnjica koje nijesu ni ušle u reprorgam 2015, kao i opštine Nikšić, Budva i Bar koje su u reprogramu od 2015. i redovno servisiraju sve dospjele repogramirane i tekuće obaveze.