SJEĆANJE NA 2005.

Pošta Crne Gore sjutra obilježava Dan te institucije, kada je 2005. godine ponovo izdala poštansku marku.

“Upravo je 15. decembra 2005. godine Crna Gora, prvi put nakon 1913. godine, ponovo samostalno izdala poštansku marku”, navodi se u saopštenju.

Dan Pošte ove godine obilježen je dodjelom jubilarnih nagrada za deset, 20 i 30 godina rada u Pošti, donacijom područjima koja su ugrožena nedavnim zemljotresima u Albaniji, kao i prigodnim svečanostima u svim centrima.

„Pošta, bez obzira na liberalizaciju poštanskog tržišta, održava lidersku poziciju i godinama ostvaruje pozitivan poslovni rezultat“, rekli su iz te institucije.

Pošta Crne Gore je danas, kako se dodaje, jedan od najznačajnijih privrednih subjekata u Crnoj Gori. Predstavlja važnu poslovnu mrežu čija je društvena misija organizacija poštanskog saobraćaja u svojstvu univerzalnog poštanskog operatora, s jedne, i razvoj modernih servisa u skladu sa zahtjevima savremenog tržišta, s druge strane.

“Dostizanju visokog kvaliteta u pružanju usluga posvećeno je preko 900 zaposlenih. Unapređenju kvaliteta i korisniku podređeni su i ostali kapaciteti Pošte Crne Gore – poštanska mreža od 157 poslovnica, od kojih su 49 franšize, vozni park, savremeni call-centar, centar za preradu pošiljaka u Podgorici, IT sistem sa podrškom šalterskog poslovanja, Track&Trace, web servisi i aplikacije za mobilne telefone i tablete”, navodi se u saopštenju.

Pošta, kako su kazali njeni predstavnici, posebne napore ulaže u cilju poboljšanja kvaliteta dostave pošiljaka. Elektronsko praćenje pošiljaka u realnom vremenu, ozbiljan pristup svim sugestijama i primjedbama korisnika, uvođenje sistema za praćenje rute poštara samo su neki od preduzetih koraka.

BANKARSKI OMBUDSMAN

Uslovi za poslovanje banaka u Crnoj Gori veoma su povoljni, zbog čega postoji interesovanje investitora da ulažu u tu oblast, ocijenio je bankarski ombudsman Halil Kalač.

„Zakonska i druga regulativa, kao i tržišni uslovi, veoma su povoljni za poslovanje banaka kod nas. Zbog toga postoji interesovanje investitora da ulažu u tu oblast“, rekao je Kalač agenciji Mina-business.

On je dodao da na privlačnost ulaganja utiču visina depozita u odnosu na plasirane kredite, kao i ostvarenog spreada.

Kalač je saopštio da poslovanje banaka, prema objavljenim izvještajima za devet mjeseci ove godine, karakteriše stabilnost, visoka likvidnost, solventnost i profitabilnost.

On je naveo da banke aktivnost obavljaju uglavnom na novčanom tržištu, kao i da su u njihovom poslovanju dominantno prisutni kreditni proizvodi i platni promet.

„Na novčanom tržištu u poslovanju banaka malo su prisutne kratkoročne hartije od vrijednosti i drugi slični finansijski proizvodi, kao i poslovanje na tržištu kapitala“, kazao je Kalač.

On je, komentarišući stanje u bankarskom sektoru i uvođenje stečaja u Atlas i Invest banku Montenegro, objasnio da su uvođenje stečaja i promjene vlasništva tržišne kategorije.

Kalač smatra da uvođenje stečaja u dvije banke sa većinskim domaćim kapitalom ukazuje na slab kvalitet korporativnog upravljanja u njima.

„Uvođenje stečaja u dvije banke dodatno su upozorili klijente na oprez i analizu svakog tržišnog subjekta prije ulaska u depozitni, kreditni i drugi poslovni aranžman, kome povjerti depozite, koje kreditne i druge proizvode i usluge i od koga koristiti“, saopštio je Kalač.

On je dodao i da je promjena vlasništa u Societe Generale banci, odnosno njeno spajanje sa Crnogorskom komercijalnom, normalna tržišna pojava.

„Ona nastavlja poslovanje kao samostalan tržišni subjekat poslije promjene većinskog vlasnika, pod nazivom Podgorička banka. Očekuje se nastavak uspješnog poslovanja te banke“, zaključio je Kalač.

MINISTARSTVO EKONOMIJE

Cijena eurosupera 95 u Crnoj Gori i dalje je viša od prosjeka u regionu, dok je eurodizel ispod prosječne regionalne vrijednosti, pokazuju podaci iz Biltena Ministarstva ekonomije.

Prema podacima najnovijeg Biltena o cijenama naftnih derivata, litar eurosupera 95 u Crnoj Gori košta 1,31 euro, u Hrvatskoj 1,36 eura, a u Albaniji 1,44 eura.

Litar eurosupera 95 jeftiniji je u Srbiji, Sjevernoj Makedoniji i Bosni i Hercegovini, gdje košta 1,28 eura, odnosno 1,11 i 1,21 euro.

Eurosuper 95 je u Evropi najjeftiniji u Sjevernoj Makedoniji i Bugarskoj gdje košta 1,11 eura, a najskuplji u Holandiji 1,66 eura.

Kada je u pitanju eurodizel, litar u Crnoj Gori košta 1,26 eura. Eurodizel u Albaniji košta 1,43, Srbiji 1,38, a Hrvatskoj 1,34 eura.

Litar eurodizela je jeftiniji u BiH i Sjevernoj Makedoniji gdje košta 1,21 eura, odnosno jedan euro.

Najjeftiniji eurodizel u Evropi plaćaju građani Sjeverne Makedonije, a najskuplji Velike Britanije 1,54 eura za litar.

Posljednje promjene cijena goriva bile su 15. oktobra kada su eurosuper 95 i 98 pojeftinili tri centa, dok je cijena eurodizela ostala nepromijenjena.

Ministarstvo, odnosno njegov Direktorat za energetiku, na sedmičnom nivou, objavljuje osnovne podatke u vezi sa maloprodajom naftnih derivata, odnosno uporedne cijene goriva u okruženju.

HERCEG NOVI

Predlogom rebalansa budžeta Opštine Herceg Novi za 2019. godinu određena je realizacija prihoda u visini 92 odsto u odnosu na planirano, što je, kako je saopšteno, najbolji indeks ostvarenja u posljednjih pet godina.

Predlog odluke o uravnoteženju ovogodišnjeg budžeta naći će se na dnevnom redu sjednice Skupštine opštine Herceg Novi koja je zakazana za 23. decembar. U Predlogu Odluke o izmjenama i dopunama Odluke o budžetu Opštine Herceg Novi za 2019. godinu, predviđeni su ukupni prihodi u iznosu 16.407.800,00 eura, saopšteno je iz Opštine Herceg Novi.

“Ovo je najbolje ostvarenje opštinskog budžeta u odnosu na ono što je planirano na početku budžetske godine, ako uporedimo podatke za period od 2015. godine na ovamo. Osim toga, indeks ostvarenja kapitalnog budžeta je 54 odsto, što je takođe najbolja realizacija u posljednjih pet godina”, kazao je predsjednik Opštine Stevan Katić.

 Ističe da su sredstva iz kapitalnog budžeta utrošena na projekte koji za cilj imaju unapređenje kvaliteta života građana Herceg Novog.

“Za rekonstrukciju i sanaciju lokalne putne mreže opredijeljeno je 400 hiljada eura, za ulaganja u kanalizacionu infrastrukturu 420 hiljada eura, oko milion za projekte javne rasvjete, za međunarodne projekte 440 hiljada eura, a za adaptaciju objekata od posebnog značaja za grad kapitalnim budžetom je određeno 110 hiljada eura”, kazao je Katić.

On napominje da je značajno umanjenje prihoda planirano po osnovu naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta koje sada iznosi 2,2 miliona eura, od prvobitno planiranih 3,1 miliona eura, predviđenih budžetom za 2019. godinu, što objašnjava izmjenom zakonske regulative u oblasti planiranja prostora i izgradnje objekata.

Suprotno tome, kako se navodi, indeks realizacije prihoda po osnovu opštinskih poreza iznosi 108 odsto, odnosno postoji uvećanje za 500 hiljada eura.

“Do manjeg smanjenja došlo je kod poreza na dohodak fizičkih lica i prihoda od međunarodnih fondova za projekte lokalne samouprave, jer refundacija tih sredstava ide veoma sporo. Većina ostalih planiranih prihoda ostala je na nivou planiranih”, navodi se u saopštenju.

U Predlogu Odluke o izmjenama i dopunama Odluke o budžetu Opštine Herceg Novi za 2019. godinu došlo je do izmjene u strukturi planiranih rashoda u odnosu na ranije planirane.

“Na povećanje rashoda značajno su uticale dvije stvari – povećan broj izvršilaca tokom turističke sezone i sudsko poravnanje kojim je Opština Herceg Novi morala da uplati u sudski depozit od milion eura kako bi se okončao sudski spor sa firmom ‘Novalume’ iz Danske”, zaključuje se u saopštenju.

UP, PK I MBA

Unija poslodavaca, Privredna komora i Montenegro biznis alijansa MBA pozdravljaju Vladinu odluku da do januara 2021. odgodi primjenu elektronske fiskalizacije jer smatraju da u ovom momentu ni država ni privreda nijesu spremni za to.

Period od godinu, navode, treba iskoristiti da se svi dobro pripreme, a traže i testni peri od tri do šest mjeseci.

Iz UPCG su podsjetili da su oni tražili odlaganje primjene zakona.

“Zbog velikog interesovanja privrednika i značajnog broja nedoumica, uz istovremeni nedostatak pojašnjenja i odgovora nadležnih organa, pojavila se opravdana bojazan da će pripreme za početak primjene biti blagovremeno izvršene. Zato je UPCG Savjetu za konkurentnost u septembru ove godine uputila zahtjev za odlaganje početka primjene. I dalje su brojne dileme, među kojima je i to što poreskim obveznicima u ovom trenutku nije poznato kako izgledaju elektronski naplatni uređaji, kolika je cijena, kada i gdje se mogu nabaviti”, rekli su Pobjedi iz UPCG i istakli da je pripisana i obaveza fiskalizacije u bezgotovinskom prometu, za koju nije obezbijeđen odgovor na izvjesne sporne situacije do kojih će doći u praksi.

U Uniji poslodavaca kažu da Zakon donosi mnogo novina i isto toliko važnih pitanja treba da bude uređeno podzakonskim aktima, koji su još u fazi izrade.

“Što znači da ne bi bilo vremena da se obveznici upoznaju sa procedurama i obavezama do početka primjene zakona”, kažu u UPCG i naglašavaju da testni period ne bi trebalo biti kraći od šest mjeseci.

Mogućnost subvencionisanja

I u Privrednoj komori odgađanje primjene zakona smatraju opravdanim, jer treba donijeti podzakonske propise koji će riješiti nedoumice na koje privrednici ukazuju.

“Privrednici smatraju da treba odrediti testni period za primjenu zakona, koji ne bi trebalo biti kraći od tri mjeseca. Imajući u vidu da su 99,8 odsto mala i srednja preduzeća, potrebno je da Vlada razmotri mogućnost subvencionisanja nabavke opreme za fiskalizaciju ovoj kategoriji preduzeća”, smatraju u PKCG.

Alternativno rješenje kroz GPRS modem

I u MBA kažu da je dobro što je primjena zakona odložena i podsjećaju da su predlagali alternativno rješenje kroz GPRS modem.

“Nijesu se stekli uslovi za primjenu zakona u ovom momentu, jer nijesu donešeni podzakonski akti, niti urađena prateća rješenja. Veoma je važno da privatni i javni sektor budu spremni za što kvalitetniju implementaciju ovog zakona”, kaže menadžer MBA Bojana Kalezić.

Rok od godine, kaže, možda jeste dovoljan, a možda nije, zavisi od pristupa ovom ozbiljnom poslu.

Radulović: Treba fazno raditi

Predsjednik Crnogorskog turističkog udruženja Žarko Radulović Pobjedi je kazao da je dobro što je Vlada odložila primjenu fiskalizacije jer se radi o složenom poslu u koji bi trebalo fazno da se ulazi.

“Čini mi se da u ovom momentu ni privreda ni institucije nijesu spremni za ovaj projekat. Bolje je da ostane ovako nego da uvedemo fiskalizaciju, a da nijesmo spremni tehnološki niti dovoljno edukovani. U toj situaciji bi to moglo da izazove dosta problema i poslodavcima i poreskim organima”, kaže Radulović i ističe “ako se za godinu ne pripremimo, bolje da nas nema“.

Goranović: Imamo vremena da se pripremimo

Vlasnik Mesne industrije „Goranovic“ Đorđije Goranović Pobjedi je kazao da je dobro što je Vlada odložila elektronsku fiskalizaciju.

“Godinu pred nama privreda i institucije treba da iskoriste da se pripremimo na kvalitetnu primjenu zakona od januara 2021. To se odnosi i na tehničke detalje – softvere”, kaže Goranović, dodajući da sada svi imaju dosta vremena.

PRIVREDNI SUD

Odlukom Privrednog suda treći put je poništeno rješenje sudskog vještaka, sačinjeno prije dva mjeseca, da se bivšim radnicima kompanije Vektra Boka mora isplatiti 340 hiljada eura.

Iz nevladine organizacije (NVO) Bivši radnici Vektra Boke tvrde da predsjednik Privrednog suda Blažo Jovanić sprovodi pravno nasilje nad povjeriocima te kompanije kroz tri funkcije, kao predsjednik suda, bivši stečajni i izvršni sudija, prenosi Dan.

Oni su podsjetili da je Jovanić donio plan reorganizacije Vektra Boke, koji je potvrdio Apelacioni sud, po kojem povjerioci koji svoje osporeno potraživanje potvrde u parnici stiču pravo na izvršenje 31. decembra te godine.

Oni su ukazali i na to da je Jovanić u pismu Opštini Herceg Novi naveo da je njegov sud ukinuo rješenje o izvršenju presuđenog potraživanja u visini od 1,5 miliona eura, jer nije pravedno da se u tom dijelu primjenjuje plan reorganizacije.

“To je apsurd da sudija ne poštuje svoju presudu, odnosno svog suda i da blokira njeno izvršenje ‘načelnim’ stavom. Riječ je o dvostrukoj zloupotrebi, jer nijedan sudija ili predsjednik suda nema pravo da donosi ‘načelne’ stavove”, navodi se u saopštenju.

To pravo, kako se dodaje, pripada samo odjeljenjima Vrhovnog suda.

“Posebna neprincipijelnost je što toleriše kriminal vlasnika kompanije Dragana Brkovića i piše pismo Savjetu za privatizaciju da Brkoviću dozvoli prodaju hotela, a ne reaguje kada Brković svoje kredite od 24 miliona eura prebacuje na Vektra Boku ili kada uzme pet miliona eura od prodate imovine”, zaključuje se u saopštenju.

POKRENUT POSTUPAK

Postupak javne nabavke za izbor konsultanta Centralne banke (CBCG), koji će biti zadužen za implementaciju provjere kvaliteta aktive (AQR) u skladu sa Priručnikom Evropske centralne banke (ECB) iz prošle godine, formalno je počeo danas.

Iz vrhovne monetarne institucije je saopšteno da je sa ciljem daljeg jačanja povjerenja u bankarski sistem, CBCG počela pripreme za implementaciju AQR-a, kao najefikasnijeg prudencionog instrumenta za procjenu kvaliteta aktive banaka.

„Sa ciljem da obezbijedimo najviši nivo transparentnosti i kredibilnosti procesa, definisani su strogi kriterijumi sa namjerom da se izabere i angažuje reputabilni međunarodni konsultant“, navodi se u saopštenju.

Za tu namjenu CBCG je obezbijedila sredstva u iznosu od 790 hiljada eura, što predstavlja cjelokupan iznos specijalnih rezervi CBCG, a što, kako se navodi, potvrđuje posvećenost institucije kredibilnoj i kvalitetnoj realizaciji tog značajnog projekta.

CBCG kontinuirano sprovodi nadzor bankarskog sistema koga karakterišu pozitivni trendovi ključnih bilansnih pozicija.

„Sistem je likvidan, solventan i sa nekvalitetnim kreditima na rekordno niskom nivou u procentu od 4,62 odsto ukupnih kredita“, rekli su iz CBCG.

Stabilnost bankarskog sektora podržana je, kako se zaključuje, adekvatnom kapitalizacijom, tako da agregatni koeficijent solventnosti od 17,71 odsto prevazilazi zakonski minimum od deset odsto.

KOVACS I ŽUGIĆ

Spajanje CKB i Podgoričke banke se odvija u skladu sa planiranom dinamikom, saopšteno je na sastaku guvernera Centralne banke Crne Gore Radoja Žugića i direktora Crnogorske komercijalne banke Pala Kovacsa.

Kovacs je upoznao guvernera s rezultatima poslovanja Crnogorske komercijalne banke tokom 2019. godine, kao i sa aktivnostima na planu spajanja ove banke sa Podgoričkom bankom.

“Konstatovano je da CKB funkcioniše stabilno, da je dobro kapitalizovana, profitabilna i visoko likvidna banka, te da se aktivnosti na planu spajanja banaka odvijaju planiranom dinamikom”, navodi se u saopštenju.

Guverner Žugić je saopštio da je stabilnost bankarskog sektora u Crnoj Gori značajno ojačana tokom 2019. Godine.

“Dodao je da će fokus daljih aktivnosti CBCG, osim na implementaciju AQR-a (procjena kvaliteta aktive), biti na daljem snaženju supervizorske funkcije, usaglašavanju regulative sa direktivama EU, kao i jačanju kontrole u dijelu sprečavanja pranja novca i finansiranja terorizma”, navodi se u saopštenju.

SAVJET CBCG

Stabilnost finansijskog sistema na kraju trećeg kvartala bila je na blago višem nivou u odnosu na isti prošlogodišnji period, ocijenjeno je na sjednici Savjeta za finansijsku stabilnost.

Savjet je danas razmatrao Informaciju o finansijskoj stabilnosti za treći kvartal, u kojoj je konstatovano da je industrijska proizvodnja u prvih devet mjeseci u odnosu na isti prologodišnji period pala od 8,1 odsto.

“Pozitivna kretanja zabilježena su u turizmu i građevinarstvu“, navodi se u saopštenju CBCG.

Prema preliminarnim podacima Ministarstva finansija, izvorni prihodi budžeta za devet mjeseci bili su viši od planiranih 2,7 odsto, dok su budžetski rashodi, u poređenju sa planiranim, bili manji 9,4 odsto.

“Kao rezultat ovih kretanja, budžetski deficit je, na kraju septembra, iznosio 38,4 miliona eura, odnosno 0,8 odsto procijenjenog godišnjeg bruto domaćeg proizvoda (BDP)“, dodaje se u saopštenju.

Savjet je razmatrao i emisiju domaćih euraoobveznica na međunarodnom tržištu i još jednom ocijenio da je riječ o veoma uspješnoj transakciji, zahvaljujući kojoj će se, u određenom iznosu, smanjiti obaveze države po osnovu kamata.

“Uz to, obezbjeđivanje kamatne stope od 2,55 odsto, što predstavlja najnižu kamatnu stopu otkad je Crna Gora ponudila svoje obveznice na međunarodnom tržištu, kao i ostali ugovoreni uslovi ukazuju na pozitivnu percepciju međunarodnih investitora kada su srednjeročni rizici rasta u Crnoj Gori u pitanju“, navodi se u saopštenju.

Što se bankarskog sektora tiče, ukupni kapital banaka je na kraju trećeg kvartala iznosio 594,2 miliona eura, što predstavlja rast od četiri odsto na kvartalnom nivou.

U Informaciji o finansijskoj stabilnosti je konstatovano da je koeficijent solventnosti kod svih banaka na zadovoljavajućem nivou, dok su depoziti u trećem kvartalu ostvarili rast od 7,8 odsto, odnosno 254,1 milion eura.

Učešće nekvalitetnih kredita i potraživanja u ukupnim kreditima i potraživanjima na kraju trećeg kvartala iznosilo je 4,7 odsto, što je manje u odnosu na prethodni kvartal za 0,1 procentni poen.

Kroz materijal Uprave za nekretnine, Savjet je obaviješten da su počele aktivnosti na uspostavljanju registra prometovanih nepokretnosti, što je bila ranija preporuka tog tijela.

EBRD OBEZBJEĐUJE

Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) obezbijediće 15 miliona eura za rekonstrukciju i nadogradnju dionice puta između Danilovgrada i Podgorice, kako bi poboljšala povezanost ta dva grada u Crnoj Gori.

Iz EBRD-a je saopšteno da su sredstva dio kredita vrijednog 40 miliona eura koji je obezbijeđen za Upravu za saobraćaj Crne Gore i ta će sredstva učestvovati u troškovima rekonstrukcije 216 kilometara magistralnih puteva u Crnoj Gori.

“Poboljšanje saobraćajne infrastrukture je od ključnog značaja za privlačenje investicija i za dalji ekonomski rast u zemlji. Ovo će takođe doprinijeti sektoru turizma, koji predstavlja ključni dio privrede”, navodi se u saopštenju.

EBRD projekat rehabilitacije će istovremeno uključiti mjere otpornosti na klimatske promjene da bi se izbjegao rizik od erozija, klizišta i poplava. Te mjere uključuju povećanje kapaciteta drenaže, ojačavanje puteva nasipima i posebne nacrte mostova.

Tehničku podršku za ovaj projekat je obezbijedila Italija preko Centralne evropske inicijative (CEI).

EBRD je vodeći institucionalni investitor u Crnoj Gori i do sada je podržao preko 63 projekta sa kumulativni obimom poslovanja od oko 578 miliona eura za investicije u vrijednosti od preko jedne milijarde.

Strategija EBRD za Crnu Goru fokusira na napore da se zemlji pomogne da poboljša konkurentnost privatnog sektora, regionalne integracije i zelenu ekonomiju.