CENTRALNA BANKA CG

Vrijednost realizovanog platnog prometa za 23 radna dana u oktobru iznosila je 1,33 milijarde eura, sto je 15,8 odsto manje nego u septembru, pokazuju podaci Centralne banke (CBCG).

Od toga je 94,05 odsto realizovano u Real Time Gross Settlement (RTGS) sistemu, a ostatak u Deferred Net Settlement (DNS) sistemu.

U RTGS sistemu se obavljaju pojedinacne platne transakcije izmedu ucesnika po bruto principu u realnom vremenu, a u DNS sistemu medubankarske platne transakcije po neto principu u odlozenom vremenu.

“U oktobru je za 23 radna dana realizovano oko 1,02 miliona naloga, od cega 39,51 odsto u RTGS sistemu, a ostatak u DNS sistemu”, navodi se u izvjestaju CBCG.

Prosjecni dnevni obim realizovanog platnog prometa u RTGS i DNS sistemu, izrazen preko broja naloga, iznosio je 44,5 hiljada, dok je prosjecna dnevna vrijednost platnog prometa iznosila 57,88 miliona eura.

U oktobru za 11,79 hiljade minuta produkcije nije bilo zastoja u radu sistema, pa je njegova raspolozivost bila 100 odsto.

RAZGOVORI I SA EK

Ministarstvo saobracaja sa Montenegro erlajnsom radi na izradi elaborata o konsolidaciji nacionalne avio kompanije, o cemu ce razgovarati sa predstavnicima Evropske komisije, saopsteno je TVCG iz Ministarstva saobracaja.

Kako porucuju iz tog resora, to ce biti put za spas MA, koji je od izuzetnog znacaja za crnogorsku ekonomiju.

Podsjetimo ministar finansija Darko Radunovic saopstio je da je budzetom za 2020. za izmirivanje obaveza MA opredijeljen 21 milion eura.

ISTRAZIVANJE PODMORJA

Na proljece bi trebalo i definitivno da se zna da li ima nafte u crnogorskom podmorju.

Tada je planirana prva istrazna busotina, a kompanije koje su uradile seizmicka i geodetska istrazivanja obraduju prikupljene obimne podatke.

Ukoliko se potvrdi da je crnogorsko podmorje bogato naftom, drzava bi godisnje dobijala 65 odsto profita od eksploatacije nafte i gasa.

“Nadamo se da ce nafte biti, a to ne mozemo znati prije sredine sljedece godine, kada ce se zavrsiti to prvo istrazno busenje”, kaze direktor Uprave za ugljovodonike Vladan Dubljevic.

Dubljevic pojasnjava i sta bi pronalazak nafte znacio za prihode Crne Gore.

“Od ukupnog profita koji se zaradi od te nafte, 62 do 68 odsto pripada Crnoj Gori. Ako je profit milijardu, 620 do 680 miliona ce pripasti Crnoj Gori”, kaze Dubljevic.

Grcka naftna kompanija Energrean, koja je u prvu fazu istraznih busenja krenula sama na dva bloka povrsine 338 kvadratnih kilometara kao i italijanski Eni i ruski Novatek, koji istrazuju blokove povrsine 1228 kvadtarnih kilometara, prikupili su geoloske i seizmoloske podatke.

“Kompanije Eni i Novatek, treba da obrade oko 60 terabajta podataka”, navodi Dubljevic.

Prvo svrdlo, prvu istraznu busotinu mozemo ocekivati pred pocetak ljetnje sezone, pojasnjava Dubljevic.

“Tada bi trebalo da pocne istrazno busenje. I ono bi trebalo da traje tri ili cetiri mjeseca”, kazao je Dubljevic.

Prva istrazna busotina bice van teritorijalnih voda Crne Gore, na oko 22 kilometra od obale. Prva istrazivanja pocela su prije godinu, sve na osnovu koncesionog Ugovora koje je Vlada Crne Gore potpisala sa kompanijama Eni i Novatek i Energrean.

Uporedo sa istrazivanjima traje i veliki otpor ekoloskih udruzenja koja se protive ovom projektu.

CBCG

Skoro 25.000 gradana Crne Gore optereceni su kao ziranti za kredite fizickih lica u ukupnoj vrijednosti od 428,8 miliona eura, pise Dan.

To su podaci Centralne banke CBCG, koji su preuzeti iz kreditnog registra.

Dan je pitao CBCG koliko ima ziranata u Crnoj Gori, koliko njih otplacuje tudi kredit, a koliko njih ne placa obaveze osobe koja je pozajmila novac. Stigao je odgovor da ne vode registar ziranata, tako da podatke koji se odnose na druga dva pitanja nemaju.

“Kreditni registar Centralne banke Crne Gore vodi registar kreditnih zaduzenja lica kod obveznika. Na osnovu posljednjih azuriranih podataka koje su Kreditnom registru dostavile banke sa stanjem na 30. septembar 2019. godine, evidentirane su 22.832 kreditne partije fizickih lica koje su obezbijedene kolateralom trecih lica (zirant/garant/ suduznik). Po ovim kreditima garantovalo je 24.938 lica, a stanje duga po istim iznosi 428.841.802 eura, sto je 33,9 odsto duga po ukupnim kreditima fizickih lica kod banaka prijavljenih Kreditnom registru”, saopsteno je iz Direkcije za komunikacije CBCG.

U najnovijem izvjestaju Duing biznisa za 2020. godinu, odnosno istrazivanju Svjetske banke koje se odnosi na procjenu kvaliteta biznis okruzenja 190 zemalja, Crna Gora je u pod-indikatoru “dobijanje kredita”, koji ukljucuje i procjenu kvaliteta kreditnog registra Centralne banke Crne Gore, na 15. mjestu.

BASTIOLI ZA TVCG

Podmorski kabl vazan je ne samo za Crnu Goru i Italiju, vec i za Balkan i cijelu Evropu, kazala je u intervjuu za TVCG, predsjednica Upravnog odbora Terne Katja Bastioli. Energetski most izmedu Crne Gore i Italije, kako ocjenjuje, doprinijece i buducim investicijama u nasu zemlju, kao i razvoju obnovljivih izvora energije.

Podmorski kabl koji povezuje Crne Goru i Italiju veliki je korak naprijed za buduce energetske projekte. Iz italijanske Terne, vodeceg realizatora projekta vrijednog oko milijardu eura, porucuju, da su benefiti novog energetskog mosta brojni.

“Elektricna energija moze na razlicite nacine doprinijeti ekonomskom razvoju zemlje. Energetski most izmedu Italije i Crne Gore doprinijece i proizvodnji energije iz obnovljivih izvora, a nas projekat doprinosi jacanju vise grana ekonomije. Inteligentne energetske mreze su buducnost ne samo za Italiju i Crnu Goru vec i za cijelu Evropu”, rekla je Bastioli.

A upravo je Evropski komisija energetsku vezu Italije i Crne Gore jos ranije proglasila projektom javnog interesa. Takav projekat, pojasnjava Bastioli, po svom znacaju prevazilazi granice dvije zemlje.

“Ne moze postojati prava jedinstvena Evropa ukoliko nije energertski ujedinjena i samostalno i koja ne pruza mogucnost povezivanja vise zemalja u energetskoj mrezi. Ovaj projekat je upravo zato vazan, ne samo za nase dvije zemlje vec i za Balkan i cijelu Evropu”, dodala je Bastioli.

Osim sto ce donijeti znacajne prihode, ojacati stabilnost i smanjiti gubitke u mrezi, projekat podmorskog kabla vazan je i za buduce investicije.

“Klimatske promjene s jedne strane donose probleme, ali s druge brojne mogucnosti za industrijski razvoj koji mora biti raznovrsniji i energetski odrziv. Preduzeca koja razmisljaju na taj nacin mogu biti savrsena za Crnu Goru, a cinjenica da imate energetski most sa Italijom koji stabilizuje vas energetski sistem vazna je za bilo koju buducu inicijativu ili investiciju”, zakljucila je Bastioli.

Komercijalna upotreba podmorskog kabla, koji je svecano pusten u rad juce, pocece do kraja godine.

IDUCE GODINE

Skupstina Crne Gore naredne godine iz drzavne kase dobice skoro 9,6 miliona eura, sto je za preko pola miliona eura vise u odnosu na ovu godinu.

Budzet za narednu godinu projektovan je na 2,58 milijardi eura, a za Skupstinu je predvideno 9.581.510.

Za Program unapredenja zakonodavne strukture, naredne godine, bice izdvojeno 4,5 miliona, dok ce za skupstinsku administraciju biti opredijeljeno 4,94 miliona.

Na bruto zarade i doprinose za poslanike bice izdvojeno 3,26 miliona eura, sto je vise u odnosu na ovu godinu u kojoj je bilo opredijeljeno 3,06 miliona.

Novim budzetom predvideno je da poslanicima u narednoj godini bude isplaceno 1,9 miliona eura za neto zarade.

Za sluzbena putovanja poslanika za sljedecu godinu opredijeljeno je 450.000 eura, isto koliko je namijenjeno i ove godine.

Za konsultantske usluge, projekte i studije predvideno je izdvajanje od 420 hiljada eura, za naknade za stanovanje i odvojeni zivot 20 hiljada, a za gorivo 38 hiljada eura.

Za funkcionisanje skupstinske administracije bice izdvojeno 4.940.324 eura, od cega ce na bruto plate i doprinose sluzbenika otici 3,1 milion, a na sluzbena putovanja 60 hiljada eura.

Od skupstinskog budzeta, 100 hiljada eura bice izdvojeno za objavljivanje nedjeljnika na albanskom jeziku Koha Javore, a za rad Cetinjskog parlamentarnog foruma 34,5 hiljada eura.

ODSTETA OD 130.000 EURA

Racun opstine Herceg Novi je vec nekoliko dana blokiran na iznos od preko 130 hiljada eura po osnovu konacne presude Vrhovnog suda, kojom je obestecena porodica iz naselja Podi, cija je kuca prije deset godina stradala u klizistu .

Deceniju je trajao sudski postupak i dokazivanje da je razlog neadekvatna rekonstrukcija puta prema Trebinju, koji je davno pokrenula Opstina, koja sada mora da sa koncesionarom plati nadoknadu za stetu koju su pretrpjeli mjestani.

FABRIS

Najbolji indikator ocuvanog povjerenja u bankarski sistem predstavlja rast ukupnih depozita, koji su tokom prvih devet mjeseci ostvarili rast od 9,23 odsto, kazao je viceguverner Centralne banke Crne Gore Nikola Fabris u intevjuu za Vikend novine.

“Ukupan profit poslovnih banaka iznosi 48,6 miliona eura, sto nam govori da je sistem stabilan i vrlo otporan na sokove”, navodi Fabris.

Ukazuje da je od 13 banaka na kraju septembra 11 imalo profit.

“Uprkos uvodenju stecaja u dvije banke u 2019. godini, kljucne bankarske bilansne pozicije na kraju treceg kvartala tekuce godine biljeze istorijske maksimume i to: iznos novcanih sredstava kod banaka, aktiva banaka, ukupni krediti, ukupni depoziti i ukupan kapital. S druge strane, prosjecna ponderisana efektivna aktivna kamatna stopa, zatim ucesce nekvalitetnih kredita, te kredita koji kasne vise od 30 dana i vise od 90 dana u ukupnim kreditima, i ucesce nekvalitetne aktive u ukupnoj, sada su na istorijskom minimumu”, naveo je Fabris.

Kontinuirano se, kako kaze Fabris, nadzire bankarski sistem koji je likvidan, solventan i sa nekvalitetnim kreditima na rekordno niskom nivou od samo 4,67 odsto ukupnih pozamijca.

“Stabilnost bankarskog sektora podrzana je adekvatnom kapitalizacijom, pa agregatni koeficijent solventnosti od 17,71 odsto znacajno prevazilazi zakonski minimum od 10 odsto. Agregatni povracaj na prosjecnu aktivu (ROA) iznosi 1,49 odsto, dok povracaj na prosjecni kapital (ROE) banaka iznosi 11,83 odsto. Najbolji indikator ocuvanog povjerenja u bankarski sistem kao najznacajnijeg dijela crnogorskog finansijskog sistema, predstavlja rast ukupnih depozita. Oni su tokom prvih devet mjeseci ove godine ostvarili rast od skoro 300 miliona eura, odnosno 9,23 odsto. Istovremeno, ukupan profit poslovnih banaka iznosi 48,6 miliona eura. Dvije banke iskazuju negativan finansijski rezultat u ukupnom iznosu od 1,2 miliona eura. Sve ovo nam govori da se bankarski sistem pokazao kao stabilan i vrlo otporan na sokove”, ocijenio je Fabris.

On u intevjuu za Vikend novine kaze da dvije decenije nakon zvanicnog uvodenja njemacke marke kao sredstva placanja, Crna Gora danas koristi euro, za koji smatra da je stvorio stabilan i predvidiv sistem.

“Brojni faktori su doprinijeli brzem ekonomskom razvoju i smatram da nijesmo imali euro, nas rast bio znatno sporiji”, istakao je Fabris.

MONSTAT

Ukupna kolicina otkupljenog kravljeg mlijeka u septembru iznosila je 2,46 miliona litara, sto je 2,4 odsto vise u odnosu na isti period prosle godine, pokazuju podaci Monstata.

Statisticari su kazali da je u septembru otkupljeno 6,2 odsto manje mlijeka nego u avgustu.

“Sadrzaj mlijecne masti u septembru je u odnosu na isti mjesec prosle godine manji 5,4 odsto, a proteina 5,7 odsto”, navodi se u saopstenju.

U poredenju sa avgustom sadrzaj mlijecne masti veci je 2,8 odsto, dok je proteina 1,4 odsto.

“U septembru je u odnosu na isti period prosle godine, zabiljezeno povecanje proizvodnje konzumnog mlijeka 5,3 odsto, pavlake 12,6 odsto, fermentisanih mlijecnih proizvoda dva odsto, kajmaka 68,2 odsto i sira 17,9 odsto”, dodali su iz Monstata.

U septembru je u odnosu na prethodni mjesec zabiljezeno povecanje kajmaka dva odsto, dok je doslo do smanjenja proizvodnje konzumnog mlijeka sest odsto, proizvodnje pavlake 23,7 odsto, fermentisanih mlijecnih proizvoda 18,8 odsto i sira 22,6 odsto.

U periodu od januara do septembra ukupno otkupljena kolicina kravljeg mlijeka iznosi 21,18 miliona litara i biljezi se pad od dva odsto u odnosu na isti proslogodisnji period.

UPRAVA CARINA

Uprava carina je u prvih deset mjeseci naplatila 687,74 miliona EUR, sto je 6,3 odsto vise u odnosu na isti period prosle godine.

“Realizovan je povracaj sredstava u iznosu od 9,58 miliona eura, cime je ostvarena neto naplata od 678,16 miliona eura. To je tri odsto vise u odnosu na plan prihoda”, navodi se u saopstenju.

Prema strukturi naplacenih prihoda, naplata poreza na dodatu vrijednost (PDV) pri uvozu iznosi 454 miliona eura, sto je 5,65 odsto vise.

“Po osnovu akcize naplaceno je 207,67 miliona eura, cime je ostvaren rast prihoda od 7,8 odsto vise nego u prosloj godini”, rekli su iz Uprave.

Posmatrano po strukturi po akciznim proizvodima sve kategorije su zabiljezile rast. Najvece pozitivno odstupanje zabiljezeno je kod naplate akciza na duvan i duvanske proizvode i to 6,4 miliona eura ili 19,42 odsto.

“To je rezultat redefinisane akcizne politike i posljedicno tome oporavka trzista duvana. U odnosu na plan prihoda, ukupna naplata akciza je veca 3,8 miliona eura ili dva odsto”, dodaje se u saopstenju.

Ostvarena naplata po osnovu carine iznosila je 24,12 miliona eura, sto je 6,23 osto vise, dok je naplata poreza na kafu iznosila 1,88 miliona eura, a ostali prihodi 72,4 hiljade eura.

“Ukupno ostvarena naplata prihoda u oktobru iznosila je 73,84 miliona eura cime je ostvaren rast prihoda od cetiri odsto. Posmatrano prema strukturi naplacenih prihoda sve kategorije su zabiljezile rast prihoda”, zakljucuje se u saopstenju.