“HRANA ZA ZDRAVLJE”

Hrana za zdravlje (Food4Health) naziv je prekograničnog projekta sa Italijom i Albanijom, u kojem je kotorski Institut za biologiju mora sa Ministarstvom poljoprivrede dobio preko 800.000 eura da bi pomogli uzgajivačima hrane iz mora.
Namjera je da se u novoj laboratoriji u Institutu uskoro počne proizvoditi mlađ kamenica ili ostriga za ciju je uzgoj u prirodnoj sredini potrebno nekoliko godina.

Nevenka Macan

ODBOR ZA BEZBJEDNOST

Državne institucije dosljedno i kontinuirano preduzimaju aktivnosti na prevenciji i zaštiti od potencijalnih hibridnih prijetnji koje predstavljaju koordinisane i sinhronizovane akcije različitim sredstvima protiv demokratskih država i njihovih institucija.

To se navodi u zaključcima Odbora za bezbjednost i odbranu dostavljenim parlamenru, poslije kontrolnog saslušanja predstavnika Vlade i bezbjedosnosnih službi o hibridnom ratu protiv Crne Gore, održanog 30. decembra.

Odbor je ukazao na značaj izrade strateških i zakonskih dokumenata u oblasti prepoznavanja i djelovanja protiv hibridnih prijetnji.

„Odbor ukazuje na značaj pravovremene razmjene podataka, praksi, znanja i iskustava, kao i zajedničkog rada organa i institucija u sektoru odbrane i bezbjednosti sa drugim segmentima društva i medunarodnim akterima na planu daljeg snaženja otpornosti i civilne spremnosti na nacionalnom nivou“, kaže se u zaključcima.

Članovi Odbora su naglasili važnost nastavka aktivnosti na jačanju odbrambenih mehanizama u sektoru odbrane i bezbjednosti.

„Fokus je na materijalne i kadrovske kapacitete, u skladu sa standardima koji se primjenjuju u okviru kolektivnog sistema bezbjednosti“, kaže se u zaključcima.

U raspravi je ukazano da globalno bezbjednosno okruženje karakterišu stalne i dinamične promjene, nepredvidljivost i interakcija različitih bezbjednosnih faktora i trendova, naročito imajući u vidu da su bezbjednosni izazovi, rizici i prijetnje konvendonalne i asimetrične prirode, hibridnog i globalnog karaktera.

Naglašeno je da su promjene na geostrateškom planu uticale na to da Zapadni Balkan ponovo postane zona jakog interesovanja određenih međunarodnih aktera.

“To uslovljava konkretne akcije, posebno hibridnog karaktera, koje predstavljaju bezbjednosni izazov za državu i region, a što je konstatovano i u Strategiji nacionalne bezbjednosti Crne Gore”, rečeno je na sjednici Odbora.

KOPRIVICA PORUČIO

Dijalog je jedini način da se u Crnoj Gori izbjegne produbljivanje krize i da se krene naprijed, ocijenjenili su iz Centra za demokratsku tranziciju (CDT), navodeći da su izrazito jaki interesi grupacija koje se protive izbornim i Zakonu o slobodi vjeroispovijesti.

Izvršni direktor CDT-a Dragan Koprivica, kazao je agenciji MINA, da oba zakonska poduhvata predstavljaju neophodne reformske procese za državu.

“Iako oni imaju za cilj konačno neutralisanje političkih i vjerskih monopola koji su stvoreni u prethodnih 30 godina, otpori koji se javljaju u toku ovih poduhvata, jasno nam pokazuju da imamo još dosta puta do istinske emancipacije i stvaranja prosvijećenog društva”, rekao je Koprivica.

Kako je rekao, prvi set zakona predstavlja temelj demokratije i donosi neophodnu demokratizaciju izbornih procesa. Oni treba da poboljšaju politički ambijent, i dovedu do povećanja povjerenja građana u izbore, ali i u institucije.

Prema njegovim riječima, ako je izvor mutan, mutna je i rijeka.

“Od tog problema kreću svi drugi, počev od dominacije pojedinih djelova vlasti, preko nedostatka njihove efektivne kontrole do evidentnog problema sa integritetom naših institucija”, kazao je Koprivica.

Zakon o slobodi vjeroispovijesti, smatra on, treba da bude važan novi korak ka osnaživanju ustavnih principa sekularne države i stvaranju istinskog građanskog društva.

“Zloupotreba resursa, klijentelizam, nelegalno finansiranje partija, nekvalitetan rad organa za sprovođenje izbora ili partijsko zapošljavanje su odlični mehanizmi sa uticanje na glasače”, poručio je Koprivica.

Tu su, kako je naveo i zloupotreba religije u političke svrhe, želja sa ekskluzivnim kreiranjem identiteta, monopol u utvrđivanju podobnosti vjernika i “nevjernika” i korišćenje tuđe imovine za stvaranje dodatne vrijednosti.

“Ako bi ovi mehanizmi bili neutralisani, građani bi se sigurno mnogo slobodnije opredjeljivali i o političkim, ali i o drugim društvenim pitanjima”, naveo je Koprivica.

Zato, poručio je on, ne treba da čude tako jaki otpori.

“Izrazito su jaki interesi grupacija koje se protive ovim zakonima. Njima se u pitanje dovodi njihov dosadašnji položaj, mnoge privilegije ili smanjuju mogućnosti za nezakonitosti na koje su navikli. Oni ne prezaju ni od zloupotrebe građana i građanki da bi zadržali te privilegije”, rekao je Koprivica.

Prema njegovim riječima, neuspjeh rada Odbora za pripremu izbornih zakona je tipičan primjer otpora reformama, ali i svjedočanstvo da političke elite, u ovom momentu, nijesu sposobne da rješavaju važna i komplikovana pitanja.

On je ocijenio da su protesti protiv Zakona o slobodi vjeroispovijesti izraz otpora reformi.

“Reformi koja treba da vjerske zajednice stavi u pravni, a time i u poreski sistem, da poveća transparentnost njihovog rada, da provjeri njihovo dosadašnje postupanje u pravnom prometu – najkraće da uvede red u tu oblast, pritom štiteći izuzetno važne religijske slobode”, kazao je Koprivica.

Skupština, dodao je on, trenutno nema političku snagu da ponovo pokrene proces izborne reforme, pa se moraju tražiti neki drugi modaliteti za početak rješavanja ovih pitanja.

“Iako to sada izgleda nemoguće i daleko, jedini način da izbjegnemo produbljivanje krize, jačanje tenzija i krenemo naprijed jeste dijalog. Ali taj dijalog, ovaj put, moraju inicirati stvarni donosioci odluka iz vlasti, a u njemu učestvovati i lideri opozicije”, poručio je Koprivica.

Kako je dodao, još ima prostora i da se odnosi Vlade i Srpske pravoslavne crkve relaksiraju kroz pripremu ugovora koji će na kvalitetan način i uz uzajamno uvažavanje regulisati odnose između države i crkve”, ukazao je Koprivica.

MIHAILO

Mitropolit Crnogorske pravoslavne crkve Mihailo rekao je da u Crnoj Gori lako može doći do građanskog rata, uz ocjenu “da su Srbi remetilački faktor na Balkanu i da bi trebalo malo da se spuste na zemlju, jer više nema velike Srbije”.

Gostujući na zagrebačkoj televiziji Z1, on je rekao da je novac Srpske pravoslavne crkve, izvučen iz Crne Gore, korišćen za finansiranje bijega srpskih ratnih zločinaca od Haškog suda. Prema njegovim riječima, neki od njih su se skrivali u manastirima pod upravom SPC u Crnoj Gori, pa čak i u Ostrogu.

Komentarišući Zakon o slobodi vjeroispovijesti, on je kazao da je crkvena imovina vlasništvo crnogorske države, kojoj se sada vraća.

“Da ne misle tu imovinu da daju na korišćenje Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi, ne bi je ni vraćali. Od 600 crkava i manastira mi nemamo nijednu, sve je okupirala srpska crkva, kojoj i nije stalo do crkava i manastira, već do rušenja vlasti u Crnoj Gori”, ocijenio je Mihailo.

Dodao je da bi u Crnoj Gori lako moglo doći do građanskog rata ako odredbe tog zakona ne bi bile primijenjene.

“Za Srpsku pravoslavnu crkvu Crna Gora nije država, već srpska pokrajina, a Crnogorci su Srbi, ali tu su se prevarili”, poručio je Mihailo.

On je osporio i nedavnu proslavu 800. godišnjice autokefalnosti Srpske pravoslavne crkve, rekavši da to nije istina.

“Srpska pravoslavna crkva postoji, postoje i vjerujući ljudi, ali bez tomosa, koga nema do Berlinskog kongresa. Kasnije je dobila drugi tomos i prisajedinila Crnu Goru i ostale pravoslavne crkve u jednu i za to je platila carigradskom patrijarhu milion i po zlatnih švajcarskih franaka”, rekao je Mihailo.

Hrvatskoj je na kraju poručio da i ona ima pravo da formira Hrvatsku pravoslavnu crkvu.

“To rješava država Hrvatska. Ona na to ima političko pravo”, rekao je Mihailo.

CEDIS

Za sada nepoznate osobe ukrale su transformatore iz dvije trafostanice na Cetinju, zbog čega je više sela ostalo bez struje, saopšteno je iz CEDIS-a.

Sinoć  je ukraden transformator snage 50 kVA kao iz trafostanice 10/0,4 kV Izvori.

Ekipa CEDIS-a je jutros, nakon prijave građana, konstatovala da je i iz trafostanice 10/0.4 kV Musta rupa ukraden transformator snage 50 kVA kao i veze transformatora i niskonaponskog bloka.

Zbog toga, kako kažu u CEDIS-u, više sela na Cetinju juče nije imalo električnu energiju.

“Ove pojave na Cetinju već poprimaju alarmantne razmjere ako se uzme u obzir da se isto dogodilo 6. i 9. januara ove godine kada su ukradeni transformatori iz trafostanica Lješev Stup 1 i Lješev Stup 2 kao i 31. decembra 2019. godine isti slučaj krađe iz trafostanice Ulići”, saopšteno je iz CEDIS-a.

Sve slučajevi uredno su prijavljeni Upravi policije.

Pored toga, kako navode u CEDIS-u 9. januara u Nikšiću, dežurna ekipa, prema prijavi građana, utvrdila da je jedan izlaz iz trafostanice Kočani II u prekidu.

“Ekipa je konstatovala da nedostaje oko 80 metara kabla usljed njegovog nasilnog prekida. To je izazvalo prekid u napajanju električnom energijom dijela područja Kočani, a slučaj je uredno prijavljen Upravi policije Centru bezbjednosti u Nikšiću”, navodi se u saopštenju.

Osim materijalne štete koju CEDIS konstantno trpi, trpe i građani, jer ostaju bez električne energije do sanacije oštećenja, što, kako poručuju iz CEDIS-a, nerijetko može da potraje i do 48 sati.

“Podsjećamo da je svako neovlašćeno pristupanje elektroenergetskim objektima izuzetno rizično.
Zbog neznatne materijalne koristi pojedinci rizikuju život, remete redovno napajanje električnom energijom i uzrokuju štetu na distributivnom sistemu koja višestruko prevazilazi njihovu eventualnu dobit”, zaključuje se u saopštenju CEDIS-a.

KOMPANIJA “NAŠE VOĆE”

Kompanija “Naše voće”, koja ima voćnjake jabuka u Nikšićkoj župi, planira uskoro da svoje proizvode plasira na domaće tržite. U planu je i sadnja trešanja, kao i prerada voća u vidu sokova i džemova i marmelada

Kako je istakao direktor kompanije “Veletex” Milan Golubović, istraživanja su pokazala da se u Crnu Goru uveze velika količina jabuke, i da kod nas nema organizovane poroizvodnje, zbog čega su se odlučili za ovu vrstu posla i u tu svrhu i osnovali posebnu kompaniju “Naše voće”.

“Nemamo bojazni da ćemo svu količinu koja bude u našem prinosu moći da realizujemo na domaćem tržištu. Planiramo da određeni procenat gotovog proizvoda prerađujemo, za početak će to sigurno biti sok, a kasnije će to biti neke određene varijacije marmelada i džemova,” kazao je Golubović.

Kompanija “Veletex” je početkom 2017. godine kupila imovinu zemljoradničke zadruge Župa u stečaju, na dvanaestoj sudskoj prodaji, i time postala vlasnik 44 hektara u Nikšićkoj župi. Iste godine počeli su uređenje zemljišta, a sa početkom 2018. godine zasađena su prva četiri hektara jabuke, u sortama Zlatni delišes i Greni smit.

Korištena je moderna, italijanska tehnologija guste gradnje sa protivgradnom zaštitom i savremenim sistemom za navodnjavanje. U ovu svrhu je osnovana kompanija “Naše voće “koja će dalje rukovoditi ovim projektom.

“Na proljeće 2018. godine aplicirali smo za podršku kod Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, i to za IPARD mjeru 1 Investicije za fizički kapital i poljoprivredna gazdinstava, i tu aplikaciju smo uspješno završili tokom 2019. godine”, kaže Golubović.

U Kompaniji “Naše voće” radi šest stalno zaposlenih radnika, taj broj se povećava tokom perioda sadnje i rezidbe, a kasnije i berbe. Golubovic ističe da se kompanija trudi da upošljava lokalno stanovništvo.

On pojašnjava da je sadnica koju sade, Knip sadnica, što znači da je ona već dvije i po godine stara u momentu sadnje, i svoj puni rod daje u trećoj godini nakon sadnje.

“Puni prinos koji se očekuje je nekih 60 do 70 tona po hektaru, što bi značilo da ćemo mi onoga dana kada bude cijeli voćnjak podignut moći da proizvedmo oko 2.000 tona jabuke. Prvi proizvod se očekuje već ove jeseni i to neće biti neke velike količine. Očekujemo oko 150 tona jabuke”, kazao je Golubović.

Ova tehnologija donosi od 90 do 95 odsto roda prve klase.

“Naš je plan da jabuka i trešnja koju budemo proizvodili, kao i proizvode iz prerade budu deklarisani kao domaći proizvod”, ističe Golubović.

Dalji planovi kompanije su proširenja samog voćnjaka jabuke, i sadnje oko pet hektara trešnje. Paralelno sa podizanjem voćnjaka, planira se izgradnja modernog pogona za preradu voća. Za ovaj projekat kompanija je već aplicirala kroz Mjeru 3, pa se njegova realizacija očekuje u narednoj godini.

Dugoročni plan kompanije, ističe Golubović, nije samo sopstvena proizvodnja već stvaranje otkupnog centra gdje bi sopstvenim primjerom animirali lokalno stanovništvo da se počnu baviti sopstvenom proizvodnjom.

On dodaje da je finansiranje ovog projekta podržao i IRF, te da su partnera, osim u Ministarstvu poljoprivrede, imali i u Crnogorskoj komercijalnoj banci.

KONKURS UCG

Zbog velikog interesovanja rok za podnošenje prijava na Konkurs za podsticanje učešća u programima Horizont 2020 i COST, produžen je do 28. februara 2020. godine. Programi daju priliku da se naši studenti i profesori uključe u evropske timove koji rade na važnim inovativnim naučnim projektima.

Na jučerašnjem Info danu u Rektoratu Univerziteta Crne Gore, zainteresovani su se mogli bolje upoznati sa uslovima i detaljima prijavljivanja.

Kako je navela Milena Milonjić, načelnica Direkcije za EU Okvirne programe za istraživanje i inovacije, za projekte u trajanju od dvije godine (2020. i 2021.), Ministarstvo nauke će nosiocu projekta odobriti iznos do 20.000 eura (za obje istraživačke godine), što može iznositi do 100 odsto predviđenih troškova. 

“Projektima koji budu podržani putem ovog Konkursa, omogućiće se realizacija istraživanja na teme iz tekućih Horizont 2020 ili COST projekata. Uslov za apliciranje za sredstva je da postoji identifikovan projekat u koji se tim želi uključiti i početno odobrenje koordinatora tog projekta za pridruživanje tima iz Crne Gore evropskom timu”, pojasnila je Milović.

Kako se navodi u saopštenju UCG, predstavljene su platforme na kojima se mogu pronaći svi potrebnoi podaci o tekućim projektima.
 
V.d. generalne direktorice Direktorata za inovacije i tehnološki razvoj Branka Žižić, kazala je da je glavni cilj konkursa povećanje učešća u programima Horizont 2020 i COST, ali i proširivanje i produbljivanje saradnje i u drugim međunarodnim programima u oblasti nauke i inovacija. U tom smislu, akcenat ovog Konkursa je proširivanje istraživačkih i inovativnih mreža i kontakata novim partnerstvima, kao i pokretanje istih ili sličnih istraživanja na nacionalnom nivou koje su aktuelne u EU. 

Kako se objašnjava, na Konkurs se mogu prijaviti i timovi koji su se već pridružili nekom od tekućih Horizont 2020 ili COST projekata koji traju do 2022. godine ili duže.
 
“Sami projekti treba da omoguće: brže usvajanje prioritetnih oblasti istraživanja koja su definisana na evropskom nivou, pokretanje sličnih istraživanja na nacionalnom nivou i brže povezivanje sa relevantnim akterima u Evropi, te uključivanje mladih istraživača u perspektivne oblasti istraživanja”, ističe se u saopštenju.
 
 
 
 

KONSULTATIVNO SASLUŠANJE

Odbor za politički sistem, pravosuđe i upravu obaviće 30. januara konsultativno saslušanje kandidatkinje za vrhovnog državnog tužioca (VDT) Lidije Vukčević.

Nju je za ovu funkciju predložio Tužilački savjet. Funkciju vršioca dužnosti vrhovnog državnog tužioca, od 8. oktobra prošle godine, obavlja Ivica Stanković.

Za izbor VDT-a u crnogorskom parlamentu potrebna je dvotrećinska, odnosno tropetinska podrška poslanika.

U obrazloženju Tužilačkog savjeta navodi se da je Vukčević karijerni tužilac, koja je u državnotužilačkoj organizaciji provela 26 godina, od čega više od 23 godine na funkciji zamjenika tužioca, odnosno državnog tužioca.

Obavljala je funkcije zamjenika Osnovnog državnog tužioca u Podgorici, zamjenika Višeg državnog tužioca u Podgorici, zamjenika specijalnog tužioca u Odjeljenju za suzbijanje organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina Vrhovnog drzavog tužilaštva Crne Gore.

Sada je na funkciji specijalne tužiteljke u Specijalnom državnom tužilaštvu (SDT) Crne Gore.

Od formiranja SDT-a u julu 2015.godine, osim funkcije specijalne tuziteljke, obavija i funkciju zamjenice Glavnog specijalnog tuzioca.

Tužilački savjet je, tokom intervjua, ocijenio da je Vukčević kandidatkinja dostojna funkcije Vrhovnog državnog tužioca Crne Gore.

„Dajući sadržajne odgovore na sva interesovanja članova, uvjerila je Tužilački savjet da posjeduje sposobnost i odučnost da doprinese daljem jačanju kapaciteta državnog tužilaštva i njegovog ugleda u društvu“, kaže se u obrazloženju.

Kako se navodi, Vukčević je nedvosmislena u stavu da se ti ciljevi mogu ostvariti podizanjem nivoa stručnosti, profesionainosti, integriteta državnih tužilaca i jačanjem službe za odnose sa javnošću čiji bi zadatak bio da na uvjerijiviji način predstavi stvarne rezultate rada državnog tuzilaštva.

„Naglasila je značaj poznavanja i primjene prakse Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu i saradnje sa nacionalnim i medunarodnim institucijama i nevladinim organizacijama, u cilju ispunjavanja svih domaćih i međunarodnih obaveza u nadležnosti državnog tužilaštva“, kaže se u obrazloženju.

Tuzilački savjet Crne Gore je, cijeneći stručnost, profesionalnost, odgovornost, visoku etičnost u radu, jednoglasno predložio Vukčević za VDT-a.

MATEMATIČAR RMUŠ

Matematičar iz Berana Veselin Rmuš kaže da je pronašao rješenje za kvadraturu kruga, udvajanje kocke i trisekciju ugla. One koji dovode u pitanje njegovu teoriju poziva da obore to otkriće i da dokažu suprotno.

Profesor matematike iz Berana Veselin Rmuš, tvrdi da je našao rješenje za tri antička matematička problema koji se stoljećima smatraju nerješivim. Za teoriju u kojoj kaže da je moguće konstruisati kvadraturu kruga stigla je potvrda sa Međunarodnoj kongresa, koji je nadavno održan u Tokiju.

Dokazao je da je moguće konstrusati kvadraturu kruga, jedan od tri čuvena problema koji su postavljeni u antičko doba (od 600. do 450. godine p.n.e.).

“Rasvijetljena je matematička misterija. Imao sam tu čast da se upoznam sa mnogim doktorima, koji su bili toliko iznenađeni da je to neko riješio, jer se smatralo do sada da je to nerješivo, to je moj doprinos matematici… Ja sam da Keopsovu piramidu kao primjer, da se može pretvoriti u kupu iste visine i dobijam istu zapreminu. To je jedno veliko otkriće”, kaže Rmuš za TVCG.

Pored kvadrature kruga, profesor Rmuš kaže, da je riješio i druga dva matematička problema koji datiraju još od p.n.e.

“Problemi datiraju od Talesa iz Mileta on je živio u IV vijeku prije nove ere, a njegov učenik je Pitagora, kasnije Euklid… To su problemi koje niko nije mogao da riješi. Teško je bilo doći do tih proporcija, gdje su veliki brojevi. Poslije ovog mog otkrića ja vjerujem da će se mladi više baviti naučno-istraživačkim radom”, navodi profesor Rmuš.

Za formule je dobio priznanja stručnjaka iz 21 države u Tokiju. Njegovo otkriće može da ima i praktičnu primjenu.

“Što se tiče kvadrature kruga ona može da ima primjenu u arhitekturi, u građevinarstvu. Pretvoriti kvadrat u krug, i obrnuto, ja sam formule za to dao, nazvane su Rmušove formule, to je velika stvar da možemo da koristimo prostor”, ističe Rmuš.

Uprkos reagovanjima, koja dovode u pitanje njegovo otkriće, Rmuš kaže da stoji čvrsto iza formula do kojih je došao.

“Ne može se naći nijedan kontraprimjer koji će oboriti moju metodu i teoriju. Moja teorija je ispravna potpuno, ako neko mislim da može da je obori neka dođe da se dokazujemo”, poručio je Rmuš, koji nikada nije odustajao od svojih teorija.

Nada se da će, kad tad, njegov dobrinos nauci biti prihvaćen i vrednovan na pravi način.

ŽIVE OD 200 EURA

Porodica Knežević koja živi u blizini KAP-a u trošnoj kući živi od 200 eura mjesečno. Majka i sedmoro djece snalaze se iz dana u dan, ali kako kažu važno je da su živi i zdravi.

Ekipa TVCG posjetila je tu porodicu i uručila im pomoć naše kuće. Pozivamo sve grđane i kompanije, koji su u mogućnosti, da pomognu Kovačevićima. 

Mira Knežević majka je sedmoro djece, njen muž preminuo je prije tri godine, pa se od tada sama bori da prehrani porodicu.

Djeca imaju od 11 do 24 godine, a žive od socijane pomoći i blagonaklonosti prijatelja i komšija. Starija djeca rade kada i koliko mogu.

“Teško je sa 200 eura, od toga struju moram da platim. Starija djeca malo rade, imam troje školaraca, teško je”, kaže Mira za TVCG.

Pomoć ovoj porodici možete uplatiti na račun – 550 0405000003000 19 Societe Generale Montenegro, na ime Mira Knežević.