PREDSJEDNICA EK ZABRINUTA

Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lejen rekla je da je zabrinuta zbog predvidenih drasticnih smanjenja u buducem visegodisnjem budzetu Unije.

Smanjenja su predvidena za period od 2021. do 2027. godine, koji ce, izmedu ostalog, pogoditi odbranu.

“Zabrinuta sam zbog drasticnih rezova koji su predlozeni”, rekla je ona danas na konferenciji za novinare u Briselu navodeci kao sektore koji mogu biti pogodeni – Fronteks, odbranu, digitalnu agendu i napore za uvodenje zelene ekonomije.

Predlog budzeta napravilo je aktuelno finsko predsjednistvo EU i rezultat je kompromisa koji odrazava razlike izmedu zemalja clanica Unije. Ta tema ce biti u centru razgovora na samitu EU 12. i 13. decembra.

Ursula fon der Lajen je rekla da finski predlog pokazuje koliko su teski pregovori o visegodisnjem finansijskom okviru. Pregovore treba da dovrsi novi predsjednik Evropske komisije Sarl Misel sa cijem da se postigne sporazum pocetkom iduce godine, rekla je Ursula fon der Lajen.

Govoreci o odbrani ona je rekla da predlozena finansijska sredstva u finskom predlogu nijesu dovoljna i dodala da Evropa treba da investira. Finska kao predsjedavajuca Evropskog savjeta, predlozila je da se doprinosi zemalja clanica fiksiraju na 1,07 odsto bruto nacionalnog dohotka za buduci visegodisnji budzet.

U FRANCUSKOJ

Francuska se priprema za masovni strajk kojem ce se prikljuciti milioni radnika u znak protesta protiv planova za penzije i njihovo smanjenje, pise BBC.

U opstem strajku ucestvovace radnici u skolstvu i saobracaju, advokati, medicinsko osoblje, zaposlenici na aerodromima i drugi, a kako navodi BBC, to ce biti najmasovniji strajk proteklih godina u Francuskoj.

Ocekuje se da ce strajk poceti danas, a neki celnici sindikata upozoravaju da ce strajkovati dok predsjednik Emanuel Makron ne odustane od svojih najava promjene penzijskog sistema.

Prema jednoj anketi, javna podrska strajku iznosi 69 odsto, a ona je najjaca medu mladim ljudima u dobi 18-34 godine.

Makronova administracija nada se da ce izbjeci ponavljanje opseg strajka zbog panzijske reforme iz 1995. koji je tri sedmice narusio vazdusni saobracaj i dobio masovnu javnu podrsku, prisilivsi vladu na promjene.

Ministar unutrasnjih poslova Kristofer Kastaner rekao je uoci pocetka strajka kako ocekuje gotovo 250 protestnih skupova sirom zemlje, za koje kaze da bi mogli postati nasilni.

“Trazio sam da, bude li nereda ili nasilja, hapsenja budu odmah na licu mjesta”, rekao je on.

Veci broj pripadnika Zutih prsluka rekao je da planira da se prikljuci protestima.

Samo deset odsto medugradskih vozova i vozova velikih brzina vozice, a neke regionalne linije nece voziti uopste. U Parizu, operater podzemne zeljeznice RATP upozorio je putnike da ocekuje ozbiljne poremecaje saobracaja tokom dana. Od 16 linija metroa u gradu vozice ih samo pet.

Kontrolori leta takode idu u strajk, te ce 30 odsto domacih letova Air Francea biti otkazano, dok je EasyJet otkazao vise od 200 letova.

U strajku ce ucestvovati i bolnicko osoblje, advokati i policajci, postari i radnici cistoce.

Ministar zdravstva rekao je da se zasad ne zna koliko tesko ce biti pogodene bolnice, ali u toku su pripreme za rad u uslovima strajka.

U strajku ce biti i osnovne i srednje skole, ocekuje se da 60 odsto nastavnika bude u strajku, ali skole bi trebale ostati otvorene.

Francuska trenutno ima sistem od desetak razlicitih penzionih sema koje Makron zeli ujediniti.

Prema novom planu bi se radnici nagradivali za svaki radni dan, cime bi zaradili bodove koji bi se kasnije pretvarali u penzione benefite.

Sluzbeno doba za odlazak u penziju u Francuskoj podignuta je tokom posljednjih deset godina sa 60 na 62 godine, ali i dalje je jedna od najnizih u zemljama OECD-a.

U NOVEMBRU

Ekonomija eurozone skoro je stagnirala u novembru usljed slabe potraznje, posebno iz inostranstvu, pokazao je mjesecni izvjestaj londonske kompanije Markit.

Indeks menadzera nabavke (PMI) bio je u novembru nepromijenjen u odnosu na oktobarskih 50,6 bodova, sto znaci da je Markit podigao njegovu pocetnu procjenu 0,3 boda, prenosi Hrpotfolio.

Vrijednosti vise od 50 bodova signaliziraju rast aktivnosti, a one nize njihov pad.

Glavni izvor rasta ponovo je bio usluzni sektor uprkos blagom slabljenju aktivnosti u odnosu na oktobarl. Industrija je zabiljezila pad deseti mjesec zaredom, iako blazi nego u prethodnim mjesecima.

Potraznja je stagnirala u novembru, nakon dvomjesecnog perioda pada, tvrde u Markitu, upozoravajuci na sada vec 14-mjesecni pad novih narudzbi iz inostranstva.

“Priliv novih narudzbi nije ojacao od avgusta, naglasavajuci slabost potraznje u proteklom periodu. Pritom je nagli pad narudzbi industrijskih proizvoda pratio i osjetno slabiji priliv narudzbi u usluznom sektoru”, naveo je glavni ekonomist Markita, Chris Williamson.

Medu vodecim ekonomijama eurozone najsnazniji rast ponovo je zabiljezila Francuska, a u stopu je slijedi Spanija.

Njemacka ekonomija u novembru je pala treci mjesec zaredom, iako nesto blaze nego u prethodna dva mjeseca. Italija je zabiljezila pad ekonomije nakon sest mjeseci pozitivnih rezultata.

Poslovni zvanicnici nijesu pretjerano optimisticni u pogledu predstojecih mjeseci, pokazuje Markitovo istrazivanje.

“Nivo ocekivanja je medu najnizim od kraja duznicke krize 2013. godine, buduci da kompanije zabrinjavaju trgovinski ratovi, Brexit i usporavanje ekonomskog rasta, kako u maticnim zemljama, tako i u inostranstvu”, rekao je Williamson.

NAGRADA SVEDSKOJ AKTIVISTKINJI

Na svecanoj ceremoniji u Stokholmu dodijeljene su nagrade Rajt Lajvlihud, koja se smatra alternativom Nobelovoj nagradi, a medu dobitnicima je i svedska klimatska aktivistkinja Greta Tunberg.

Greta je nagradena za “inspirisanje i osnazivanje politickih zahtjeva za hitno djelovanje po pitanju klimatskih promjena”.

Tunberg nije prisustvovala dodjeli, ali je u video poruci porucila da se “borba nastavlja” i da nikada nece stati.

OBALA MAURITANIJE

Najmanje 57 migranata se utopilo nakon sto je brod, koji je prevozio oko 150 migranata iz Gambije, potonuo nedaleko od obale Mauritanije.

Vlasti Mauritanije saopstile su da je stradalo 57 migranata, a prezivjeli su rekli da je brod krenuo iz Gambije prije sedam dana, prosle srijede, prenosi Rojters.

Prezivjeli navode i da je na brodu bilo zena i djece, kao i da su 83 osobe uspjele da doplivaju do obale.

Smatra se da je ovaj incident jedan od tragicnijih od kada je Spanija uspostavila pomorsku kontrolu sredinom 2000-ih.

BAZA PERL HARBOR

Americki marinac ubio je dvoje ljudi iz vatrenog oruzja i ranio trecu osobu prije nego sto je sebi oduzeo zivot u vojnoj bazi Perl Harbor na Havajima, rekao je zvanicnik americke mornarice.

Dvoje ubijenih su civilni sluzbenici americkog Ministarstva odbrane, kao i ranjena osoba koja je prebacena u bolnicu i koja je u stabilnom stanju, rekao je kontraadmiral Robert Cedvik.

Pucnjava se dogodila oko 14.30 u srijedu po lokalnom vremenu (2.30 po centralnoevropskom vremenu u cetvrtak) na brodogradilistu na istorijskoj americkoj vojnoj bazi.

Brodogradiliste se nalazi preko sa druge strane luke preko puta Nacionalnog memorijalnog centra Perl Harbor.

Napadac je preliminarno identifikovan kao marinac koji je bio na bazi na nuklearnoj podmornici USS Kolumbija, rekao je Cedvik i dodao da se on izgleda ubio.

Jedan svjedok je rekao da je video marinca kako sebi puca u glavu, prenijeli su lokalni mediji.

Prema tim medijima, incident se dogodio blizu podmornice USS Kolumbija koja je podignuta na suvo zbog popravki.

Portparol Bijele kuce rekao je da je predsjednik Donald Tramp informisan o incidentu.

Pucnjava se desila tri dana prije obiljezavanja napada na Perl Harbor 7. decembra 1941, kada je Japan iznenada napao tu vojnu bazu unistivsi dio americke flote u Pacifiku cime su SAD natjerane da se ukljuce u Drugi svjetski rat.

U toj bazi se danas nalaze trupe ratne mornarice i vazduhoplovstva.

OSTRO PROTIVLJENJE

Dva mjeseca posto je otvoren prvi krematorijum u Grckoj, mocna Grcka pravoslavna crkva ponovila je svoje protivljenje kremiranju mrtvih i svoje odbijanje vjerske sahrane u slucaju kremacije.

“Mrtva tijela nijesu otpad (…) Crkva se protivi spaljivanju (…) tragicno je spaljivanje ili usitnjavanje necega sto ima stvarnu vrijednost”, pise u dokumentu Crkve na cetiri stranice upucenom “narodu” koji ce biti dijeljen vjernicima u svim crkvama.

Posto “Crkva postuje slobodu onih koji odluce da se prepuste vatri.., i oni moraju Crkvi priznati slobodu da nije duzna da slavi njegovo… odbacivanje pogrebne tradicije”, pise u tekstu.

Kao jedna od posljednjih zemalja u Evropskoj uniji koja je omogucila spaljivanje mrtvih, Grcka je otvorila svoj prvi krematorijum pocetkom oktobra, izgraden privatnim sredstvima u Riconi, 80 kilometara od Atine.

U zemlji u kojoj vise od 90 odsto stanovnika kaze da su pravoslavci, krematorijum je blokirala Grcka pravoslavna crkva koja se drzi pravoslavnog rituala sahrane.

U nedostatku krematorijuma, stotine grckih porodica bile su primorane da prenose posmrtne ostatke svojih rodaka u susjednu Bugarsku.

Od izbijanja finansijske krize, broj kremacija je rastao jer je su klasicne sahrane skuplje.

Zakonom je prvi put 2006. godine odobreno “kremiranje tijela” sto su zahtijevale i pristalice sekularizma i mnoge opstine u kojima je nestalo mjesta na grobljima.

BIVSI PREDSJEDNIK SAD

Bivsi predsjednik SAD Dzimi Karter (95) pusten je danas iz bolnice u americkoj drzavi Dzordzija poslije uspjesnog tretmana, saopstili su iz Centra “Karter”.

Karter je primljen u bolnicu tokom vikenda zbog infekcije urinarnog trakta, prenosi Rojters.

On je protekle sedmice takode bio u bolnici, zbog pritiska na mozak koje je uzrokovano krvarenjem nastalim poslije nedavnih padova.

Dzimi Karter, najstariji zivi bivsi predsjednik, bio je na celu SAD od 1977. do 1981.

ISTORIJSKA POSJETA

Njemacka kancelarka Angela Merkel posjetice u petak nekadasnji nacisticki koncentracioni logor Ausvic-Birkenau koji se nalazi u Poljskoj, sto je njena prva, istorijska posjeta od kako je na funkciji kancelarke i treca zvanicna posjeta sefa njemacke vlade, saopstilo je poljsko ministarstvo spoljnih poslova.

Njemacku kancelarku pratice poljski premijer Mateus Moravjecki. Poseta ce obiljeziti desetogodisnjicu Fondacije Ausvic-Birkenau, osnovane 2009. kako bi brinula o mjestu sjecanja, na kom se nalaze ostaci nekadasnjeg njemackog nacistickog koncentracionog logora i logora istrebljenja o kom se stara Drzavni muzej Ausvic-Birkenau u Osvjencimu.

Logor Ausvic, otvoren 1940, bio je namijenjen prvenstveno poljskim politickim zatvorenicima, a vremenom je, zajedno sa kasnije sagradenim logorom Ausvic II-Birkenau postao jedno od glavnih stratista evropskih Jevreja i simbol Holokausta, navodi se u saopstenju.

U koncentracionom logoru i logoru smrti Ausvic-Birkenau ubijeno je oko milion Jevreja, a pored njih, medu najvecim grupama stradalih bili su Poljaci, Romi i sovjetski ratni zarobljenici.

Na zahtjev Poljske, tokom 31. zasjedanja Odbora za svjetsku bastinu Uneska, 27. juna 2007. usvojena je promjena zvanicnog medunarodnog imena za ostatke logora u “Ausvic-Birkenau”- Njemacki nacisticki koncentracioni logor i logor istrebljenja (1940-1945).

“Poljska je taj zahtjev podnijela podstaknuta iskrivljenjem cinjenica koje su strani mediji plasirali indirektno ili direktno nazivajuci bivse njemacke nacisticke logore ‘poljskim logorima smrti’, a odluci Uneska prethodile su opsezne konsultacije i aktivna diplomatska kampanja Poljske”, dodaje se u saopstenju.

U oktobru 2013. Medunarodni savez za sjecanje na Holokaust usvojio je radnu definiciju “iskrivljenja i poricanja Holokausta” prema kojoj je izraz “poljski logori” oznacen kao “jedan od oblika iskrivljenja”.

Medunarodni savez sjecanja na zrtve Holokausta (IHRA) 29. juna 2017. apelovao je da se ne koriste netacne formulacije poput “poljski logori” ili “poljski logori smrti” u publikacijama i javnom diskursu o istrebljenju jevrejskog naroda od nemackih nacista na okupiranim poljskim teritorijama tokom Drugog svjetskog rata.

Stav koji je zauzela IHRA ima za cilj sprjecavanje iskrivljenja Holokausta i zamagljivanje odgovornosti nacisticke Njemacke za zlocine protiv covjecnosti.

Poljska pridaje veliki znacaj sveobuhvatnoj komemoraciji mjesta sjecanja i muzeja u okviru bivsih njemackih nacistickih koncentracionih logora i logora istrebljenja. Iz godine u godinu Poljska u ove svrhe ulaze blizu 70 miliona zlota u razlicitim oblicima.

Djelujuci kroz institucije kao sto je Fondacija Ausvic-Birkenau, Poljska je jedan od cuvara sjecanja na milione Jevreja, ubijenih tokom Drugog svjetskog rata, navodi se u saopstenju iz ambasade Poljske.

NAJAVLJEN ZA SJUTRA

Francuska se sprema za sjutrasnje masovne strajkove sirom zemlje i proteste protiv planova predsjednika Emanuela Makrona da revidira penzioni sistem, turisti otkazuju planove putovanja, a u Parizu se rasporeduje na hiljade policajaca.

Strajkom ce najteze biti pogoden sektor saobracaja, otkazuju se letovi, vozovi i autobusi i najveci dio pariske metro mreze nece raditi.

Zaposleni u nacionalnoj zeljeznici SNCF planiraju da prekinu rad veceras u 19 sati, dok ce druge usluge biti zaustavljene od sjutra ujutro na neodredeno vrijeme.

U Parizu, gdje radnicki sindikati za sjutra planiraju veliki mars, policija upozorava na moguce nasilje i stete i naredila je svim firmama, kafeima i restoranima duz rute da ostanu zatvoreni. Vlasti su takode izdale zabranu protesta na aveniji Sanzelize, oko predsjednicke palate, parlamenta i katedrale Notr Dam.

Sef pariske policije Didije Lalman rekao je da ce 6.000 policajaca biti rasporedeno oko grada, strahujuci da bi grupe demonstranata iz pokreta Zuti prsluci i ekstremisticki izgrednici mogli da se pridruze protestima.

Uprava Ajfelovog tornja upozorava turiste da odgode posjetu tom spomeniku jer bi strajk mogao sjutra da poremeti pristup. Muzej Luvr saopstio je da bi mogao da kasni sa otvaranjem i da bi neke prostorije mogle da budu zatvorene.

Hoteli u Parizu javljaju da su dobili brojna otkazivanja uoci strajka.

Zeljeznica SNCF ocekuje da ce devet od deset brzih vozova biti otkazano. Medunarodni vozovi ce takode biti pogodeni. Nema karata za vozove Eurostar preko Lamansa do utorka.

Kompanija Er Frans saopstila je da ce oko 30 odsto domacih letova biti otkazano.

Vlada je saopstila da ce 55 odsto nastavnika biti u strajku, a bice pogodene i bolnice.

Radnici su bijesni zbog Makronovog plana da pojednostavi 42 penziona sistema u zemlji, strahujuci da ce to znaciti da ce morati da rade duze i da zarade manje kada odu u penziju.