Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1610. prvi holandski doseljenici iskrcali su se na ostrvo Menhetn, sada centralni dio Njujorka. Holanđani su za nekoliko bala tkanine i jeftinu bižuteriju otkupili od Indijanaca ostrvo i na njegovom južnom dijelu podigli naselje Novi Amsterdam.

1789 – Zbog čestog iseljavanja iz nekih krajeva Crne Gore, u potrazi za boljim uslovima života i zbog stalnih ratnih  prijetnji, Petar I Petrović uputio je apel Crnogorcima, da bi ih odvratio od takvih namjera. “Vidim, upozorio je Vladika, da neki  ljudi idu, te mame i varaju narod, pa ih vode nekuda preko mora. Oni gledaju svoju korist, a ne kako će vama dobro učiniti. Nije vi tamo puta, nako da ginete za tuđu korist, da trgovinu od vas čine i ćese napunjaju”.

1814 – U Prčanju je sačinjen tekst kapitulacije grada Kotora i bokokotorske provincije kojim je u 18 tačaka potvrđena primopredaja vlasti od strane opunomoćenih crnogorskih predstavnika, guvernadura Vukolaja Radonjića i izaslanika Miroslava Zanovića opunomoćenim predstavnicima Austrije, majoru Fediniju i inžinjeru Voteru.

1819 – Rođen je francuski slikar Gistav Kurbe, osnivač realističke škole u vrijeme krutog akademizma, smatra se najrevolucionarnijim slikarom 19. vijeka. „Kad se čovjek zaželi da vidi komad zemlje, lice seljaka, tijelo žene ili život i smrt životinje, teško da će to naći na slikama ijednog drugog slikara do na Kurbeovim platnima“, pisali su ljubitelji umjetnosti i likovni kritičari, smatrajući ga za jednog od posljednjih autentičnih slikara Evrope. Jedan je od prvih umjetnika koji su radili u prirodi, opor i snažan, odbacio je romantične pejzaže i idealizovanje ljudi i scena. Izuzetno je uticao na cjelokupno evropsko slikarstvo sredinom 19. vijeka.  Bio je aktivni učesnik Pariske komune 1871. Poznate Kurbeove slike: “Atelje”, “Tucači kamena”, “Talas”, “Pogreb u Ornanu”.

1915 – Rođen je američki pisac Sol Belou, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1976. Junak njegovog djela je moderan gradski čovjek, izložen sumnjama i razočarenjima, ali uprkos svemu neuništiv. Poznata djela: “Henderson, kralj kiše”, “Čovjek na klackalici”, “Žrtva” , “Ne propusti dan”, “Pustolovine Ogija Marča”.

1990 – Na prvim višestranačkim parlamentarnim izborima u Čehoslovačkoj od 1946. pobijedio je Građanski forum, koji je osnovao književnik Vaclav Havel, a u Bugarskoj je istoga dana izbornu pobjedu odnijela Bugarska socijalistička partija (bivši komunisti).

1999 – NATO je prekinuo bombardovanje Savezne Republike Jugoslavije nakon što su se prve jedinice Vojske Jugoslavije, na osnovu Vojno-tehničkog sporazuma potpisanog prethodnog dana u Kumanovu, povukle s Kosova.

2006 – Ukazom prdsjednika Ruske federacije Vladimira Putina, Ruska federacija priznala je Republiku Crnu Goru kao samostalnu, suverenu i nezavisnu državu, i izrazila spremnost za uspostavljanje diplomatskih odnosa između dvije zemlje na nivou ambasadora.

2008 – Na Brdu kod Kranja završen je samit EU-SAD na kojem su lideri svjetskih velesila najviše pažnje posvetili klimatskim promjenama, obavezujući se da će u narednom periodu pokušati da postignu dogovor o unapređivanju Protokola iz Kjota. Skupu je prisustvovao i američki predsjednik Džordž Buš.

2009 – U crnogorskom parlamentu izabrana je 38. crnogorska Vlada, a njen mandatar Milo Đukanović počeo je šesti mandat. 

2010 – Na arheološkom lokalitetu Carine u Risnu pronađeno je 4.600 metalnih novčića kralja Balajosa, ilirskog vladara između II i III vijeka p.n.e. Tim otkrićem, ocijenili su arheolozi, definitivno je potvrđeno da je Balajos imao u Risnu kovačnicu novca, a moguće i prijesto. Pronalazak drevnog novca u Risnu, istovremeno je i najbrojniji numizmatički nalaz u Evropi, pronađen na jednom mjestu. 

2010 – Haški tribunal je za zločin u Srebrenici u ljeto 1995, na doživotnu zatvorsku kaznu osudio oficire Vojske Republike Srpske Vujadina Popovića i Ljubišu Bearu, što su bile najviše zatvorske kazne za taj zločin. Sudsko vijeće proglasilo je još petoricu pripadnika Vojske Republike Srpske odgovornim za masakr nad skoro 8.000 bosanskih Muslimana i potvrdilo da je u Srebrenici počinjen genocid.

2011 – Evropski komesar za proširenje Štefan File objavio je da je Hrvatska ispunila sve uslove kako bi postala 28. članica Evropske unije i da je preostalo samo da zemlje članice ratifikuju sporazum o njenom pristupanju. Hrvatska je pregovarala šest godina,  mnogo duže od bilo koje zemlje koja je ušla u Evropsku uniju, a datum njenog ulaska, koji je postavila Unija, jeste 1. jul 2013.

2013 – U prisustvu brojnih dizajnera, glumaca, sportista, i drugih javnih ličnosti, ispred zidina Starog grada u Budvi održana je modna revija jednog od najpoznatijih svjetskih kreatora Roberta Kavalija. Tokom boravka u Budvi, Kavali je u rezidencijalnom kompleksu „Dukljanski vrtovi“ na Zavali posadio stablo masline, i postao prva poznata ličnost koja je posadila maslinu na toj lokaciji. U Crnu Goru je doputovao privatnim avionom dan uoči revije, i u razgovoru s novinarima na tivatskom aerodromu izrazio oduševljenje crnogorskom obalom i fudbalerima. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1832 – Rođen je njemački inžinjer Nikolaus August Oto, izumitelj četvorotaktnog motora s unutrašnjim sagorijevanjem.

1836 – Umro je francuski fizičar i matematičar Andre Mari Amper, osnivač elektrodinamike.

1909 – Prvi put je upotrijebljen signal S.O.S kada je brod “Slavonija”, kompanije Kjunard, doživio brodolom na Azorskim ostrvima.

1940 – Italija je, kao saveznik Njemačke u Drugom svjetskom ratu, objavila rat Francuskoj i Velikoj Britaniji.

1967 –  Završen je šestodnevni izraelsko-arapski rat u kojem je Izrael zauzeo teritoriju Sirije, Jordana i Egipta, koje uključuju istočni Jerusalim, Zapadnu obalu, Gazu i Sinajsko poluostrvo. Sovjetski Savez je prekinuo diplomatske odnose s Izraelom.

1971 – Sjedinjene Američke Države ukinule su 20-godišnji embargo na trgovinu s Kinom.

2007 – Američki predsjednik Džordž Buš posjetio je, u okviru svoje osmodnevne evropske turneje, Republiku Albaniju. Bila je to prva posjeta jednog američkog predjednika Albaniji.

2011 – Ženska rukometna reprezentacija Crne Gore plasirala se na Svjetsko prvenstvo nakon što je, na utakmici u Pljevljima, pobijedila češke rukometašice 33:26.

POČETKOM SEPTEMBRA

Predstava “Ivanov” koju je u produkciji Crnogorskog narodnog pozorišta režirao ukrajinski reditelj Andrij Žoldak, otvoriće početkom septembra Internacionalni teatarski festival MESS najstariji festival u Jugoistočnoj Evropi. Umjetnički direktor Crnogorskog narodnog pozorišta Željko Sošic za TVCG kaže da je to privilegija i veliko priznanje ne samo Nacionalnom teatru, već i Crnogorskoj kulturi.

“To je predstava koja je stvarana da bi se uspostavili neki novi i produkcijski i umjetnički standardi. Za tu predstavu dobili smo i konstataciju jedne od najboljih pozorišnih kritičarki, da se radi o najboljoj predstavi u regionu,” naveo je on.

POKRENUTA INICIJATIVA

Pokrenuta je inicijativa za uvođenje časopisa “Komuna” u fakultativnu nastavu u osnovnim školama. Inicijativu su potpisali brojni intelektualci, univerzitetski profesori, umjetnici, novinari, istoričari.

U PARIZU

Crnogorski reditelj Milutin Daka Darić dobio je nagradu za najbolju režiju za dugometražni igrani film “Dohvati nebo(Reach The Sky)” na 10. jubilarnom Festivalu filmova Jugoistočne Evrope u Parizu – SEE A PARIS 2020.

Dariću je nagradu dodijelio petočlani žiri, na čelu sa francuskim sineastom Maksom Azuleom.

SEE Film Festival je internacionalni festival koji okuplja autore iz petnaest različitih zemalja sa područja jugoistočne Evrope.

Debitantski dugometražni igrani film “Dohvati nebo” crnogorskog reditelja Milutina Darića Dake premijerno je prikazan na Hercegnovskom filmskom festivalu u avgustu 2019, a nakon toga i na Podgorica film festivalu i na filmskoj reviji CINEBar2020 u Baru gdje je izazvao brojne pozitivne reakcije publike.

Trejler filma Dohvati nebo možete pronaći na linku:

Pored režije, Darić je i scenarista filma, a producenti su: Branimir Žugić, Milivoje Lakić, Jelena Milošević i Biljana Vušović.

Uloge tumače: Milan Kovačević, Maja Šarenac, Petar Kažić, Nada Vukčević, Emir Ćatović, Petar Božović, Ljubica Barać, Božidar Zuber, Nikola Vasiljević, Mladen Nelević, Branimir Popović, Aleksandar Saša Petrović, Vanja Jovićević, Omar Bajramspahić, Miloš Pejović, Miodrag Manerik, Slaviša Grubiša, Pavle Popović, Danilo Babović, Davor Klisić, Marko Todorović, Plamen Brnović, Milena Damjanović.

Glavni junak filma „Dohvati nebo“ Milutin (Milan Kovačević) , čovjek je srednjih godina kome se sva životna harmonija ruši kada njegova supruga Magdalena doživi saobraćajnu nesreću poslije koje ostaje nepokretna, potom on ostaje bez posla, bez stana, bez mogućnosti da sinu ispuni ijednu želju… Sudar sa problemima i nevoljama u jednom trenutku se ipak zaustavljaju i priča kreće drugim tokom, a pobjeđuje vjera u ljubav i porodicu, u dobro u ljudima.

Film “Dohvati nebo” snimljen je u produkciji Portun D, uz podršku Ministarstva kulture Crne Gore, Filmskog centra Crne Gore i Radio i Televizije Crne Gore.

Nagrađeni na festivalu SEE Pariz 2020 :

Najbolji glumac – Cem Bender (OMAR I SAD) – [Turska]

Najbolja glumica – Adriana Matoshi (HLADNI NOVEMBER) [Kosovo]

Najbolji scenarij – Mehmet Bahadir Er (OMAR I SAD) [Turska]

Najbolji režiser – Milutin Darić Daka (REACH THE SKY) [Crna Gora)

Najbolja animacija – “PRIRODNI IZBOR” Alete Rajić [Bosna I Hercegovina]

Najbolji dokumentarni film – Neven Hitrec (PUSH-PULL) [Hrvatska]

Najbolji kratki film – “THE WELLS” Radu Zaporojan [Moldavija]

Najbolji igrani film – „OMAR I SAD“ Maryne Er Gorbach, Mehmeta Bahadir Er [Turska]

KREATIVNA CRNA GORA

Među najboljih trinaest projekata u okviru projekta Ministarstva kulture “Kretivna Crne Gora” našao se i rad Katarine Zlajić, afirmisane dizajnerke i skulptorke iz Bijelog Polja.

Njen autorski rad, kako se ističe u saopštnju Ministarstva, zasniva se na inovativnim primijenjenim objektima, transponovanim na seriju proizvoda u oblasti nakita i savremenog odijevanja.

Svoju kolekciju Zlajić želi da nadogradi setom odjevnih komada, koje namjerava da predstavi širem svjetskom tržištu, prije svega u Velikoj Britaniji.

Ministarstvo kulture, kroz ovaj konkurs, mladoj dizajnerki pruža podršku u tim nastojanjima, ali i u obezbjeđivanju neophodnih proizvodnih uslova i dalje promocije.

Prve korake u izradi nakita Zlajić je napravila još tokom studija na Fakultetu likovnih umjetnosti. Kako je kazala, ideja za bavljenje nakitom došla je spontano, tokom studiranja na FLU.

“Nakit se desio kao možda najlogičniji produžetak mog dotadašnjeg rada u oblasti skulpture”, kazala je Zlajić.

Katarina prekretnicu u karijeri bilježi sjajnim uspjehom tj. svrstavanjem prvo među 100, a potom među 50 najboljih mladih dizajnera na londonskoj platformi “Not just a label”.

“Bili su oduševljeni mojim radovima, koje su zatim uvrstili na njihov veb-sajt, gdje su zastupljeni najbolji dizajneri, a u bazi ih sada imaju više od 30.000”, napominje Zlajić i dodaje da je svoj nakit predstavljala i na mnogim drugim mjestima u svijetu.

Ova talentovana Bjelopoljka, ističu u saopštenju Ministarstva, našla se i među 20 najboljih mladih dizajnera za asesoar prema ocjeni italijanskog izdanja modnog časopisa “Vogue”.

Nakon međunarodne afirmacije u oblasti izrade nakita, Katarinu je inspiracija odvela i do kreiranja odjevnih komada.

“Što se tiče garderobe, biće to zapravo avangardni modeli, ali u jednostavnoj varijanti. Sklapaću ih iz više elemenata, koji će se zasebno raditi, a onda spajati u jedan odjevni komad. Sve će biti isključivo ručni rad”, objasnila je Zlajić, a kako procjenjuje, za jedan odjevni komad biće joj potrebno oko mjesec dana rada.

Kako podsjećaju, Ministarstvo kulture raspisalo je nedavno i treći Konkurs za sufinansiranje projekata i programa iz oblasti kreativnih industrija i naučnih istraživanja u skladu sa Akcionim planom programa “Kreativna Crna Gora: Identitet, imidž, promocija” u 2020. godini.

“Imajući u vidu situaciju izazvanu pandemijom korona virusa, a u okviru mjera podrške oblasti kulture, Ministarstvo kulture ove godine, pored planiranih 100.000 eura, uvećalo je iznos fonda za ovaj konkurs za dodatnih 50.000. Na ovaj način obezbijeđena je veća podrška, a samim tim i održivost ove važne oblasti kulture u aktuelnim okolnostima”, navodi se u saopštenju Ministarstva kulture.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 1672. rođen je Petar I Aleksejevič Romanov –  Petar Veliki, ruski car od 1682. do 1725; reformator ruske države i društva. Osnovao je Akademiju nauka, pokrenuo prve novine (Vedomosti), pomagao razvoj privrede – otvarajući rudnike i manufakture, organizovao državnu upravu i Rusiju podijelio na gubernije. Na ušću Neve podigao je 1703. novu prijestonicu Rusije Sankt Peterburg.

1785 – Zbor Crnogoraca na Cetinju kojem je prisustvovalo oko hiljladu ljudi odbio je zahtjeve Mahmut-paše Bušatlije kojima je tražena isplata harača za 15 godina unazad i prihvatanje njegovih predstavnika da upravljaju Crnom Gorom. Odbijanje zahtjeva prethodilo je već planiranom udaru Mahmut-paše na Crnu Goru, koji je započeo sredinom juna iste godine

1815 – Završen je Bečki kongres, najmasovniji i po trajanju najduži skup državnika i diplomata toga vremena. Zasjedao je od septembra 1814. kada su ga sazvale velike sile da bi otklonile posljedice Francuske revolucije i Napoleonovih ratova u evropskim zemljama.  Na kongresu je došlo do prekrajanja karte evropskih država. Crna Gora nije ni pomenuta kao učesnik u ratu na strani velikih sila, a posredno je bilo odlučeno da bokeljska provincija bude ustupljena na upravljanje Austriji.

1870 – Umro je engleski pisac Čarls Džon Hafem Dikens, osnivač socijalnog romana, jedan od najznačajnijih i najčitanijih engleskih pisaca. Poznati Dikensovi romani: “Dejvid Koperfild”, “Oliver Tvist”, “Pikvikov klub”, “Stara prodavnica rijetkosti”.

1894 – Trgovačko društvo u Podgorici Anglo-Montenegrin otvorilo je trgovinu manufakturne robe koja je u drugi plan potisnula plovidbu crnogorskih parobroda i transport  robe na Skadarskom jezeru. To englesko trgovačko društvo, koje je imalo poslovne objekte u Podgorici, na Plavnici, na Njegušima i na Rijeci Crnojevića prestalo je da radi 1904.

1928 – Engleski mikrobiolog Aleksandar Fleming pronašao je penicilin. Njegovo otkriće iskorišćeno je tek l0 godina kasnije, kada su ga Hauard Flori i Ernst Čejn primijenili kao prvi atibiotik. Fleming, Flori i  Čejn podijelili su 1954. Nobelovu nagradu za medicinu.

1945– Predsjedništvo Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije donijelo je zakon o konfiskaciji imovine i izvršenju konfiskacije, na osnovu kojeg je država preuzela imovinu Trećeg rajha i jugoslovenskih državljana koji su sarađivali s okupatorom.

1999 – Predstavnici vojske Jugoslavije i NATO-a potpisali su u Kumanovu Vojno-tehnički sporazum o povlačenju jugoslovenske vojske i policije s Kosova. Time su okončani vazdušni udari NATO-a na SR Jugoslaviju, a na Kosovu su, na osnovu rezolucije Savjeta bezbjednosti UN 1244 raspoređene međunarodne snage, među kojima je najveći broj vojnika iz zemalja članica NATO-a. S povlačenjem vojske i policije, s Kosova su masovno  počeli da odlaze Srbi i Crnogorci.

2004 – U Podgorici je, u 54. godini, umro Miroslav Miro Vicković, gradonačelnik Cetinja i visoki funkcioner Liberalnog saveza Crne Gore. Vicković je rođen 27. maja 1951. na Cetinju, osnovnu i srednju školu završio je u rodnom gradu, a Pravni fakultet u Podgorici. Od marta 1987. do avgusta 1990. radio je u Sekretarijatu unutrašnjih poslova Socijalističke Republike Crne Gore. Bio je izvršni direktor Liberalnog saveza, odbornik te stranke u Skupštini opštine Podgorica i poslanik u Skupštini Crne Gore.  Gradonačelnik Cetinja bio  je od 2002.godine.

2008 – Društveno vijeće Senata Univerziteta Crne Gore usvojilo je Predlog plana i programa za novoosnovani Studijski program crnogorski jezik i južnoslovenske književnosti. Studenti prve godine novog studijskog programa, umjesto savremenog srpskog jezika, slušaće savremeni crnogorski jezik, a na drugoj godini umjesto istorije srpskog, učiće istoriju crnogorskog jezika.

2009 – U Podgorici je umro istaknuti crnogorski vajar Srdan Kovačević. Kovačević je rođen 1933. u Dolovima u Danilovgradu, završio je Umjetničku školu u Herceg Novom i Akademiju primijenjenih umjetnosti u Beogradu. Autor je preko 20 spomen obilježja, a izlagao je na više samostalnih i kolektivnih izložbi u Crnoj Gori i inostranstvu. Dobitnik je Trinaestojulske nagrade i brojnih drugih nagrada i priznanja.

2009 – U Crnogorskom narodnom pozorištu predstavljen je program i koncept “Kotor Arta”, međunarodnog festivala koji je objedinio zasebne manifestacije – “Don Brankove dane muzike”, “Kotorski festival pozorišta za djecu”, “Internacionalnu smotru mode”, ” Festival Teuta” i pozorišni program “Kotor art teatar”.

2011 – Počasni konzul Crne Gore u Portugalu Karlos Manuel Azevedo Pereira Pinto predao je direktoru Narodnog muzeja Crne Gore Pavlu Pejoviću kopiju portugalskog ordena Veliki krst kraljevskog vojničkog reda Isusa Hrista, koji je portugalska kraljica Monairiere dodijelila kralju Nikoli 1905. godine. Ceremonija predaje ordena održana je u dvoru kralja Nikole na Cetinju. Tokom burnih decenija crnogorske istorije orden je izgubljen, a pripadao je kolekciji vladarskih odlikovanja, koja je znatnim dijelom sačuvana i predstavlja jednu od najvrjednijih muzejskih kolekcija u Crnoj Gori. Počasni konzul Pereira Pinto, nakon što je 2008. primijetio da u zbirci odlikovanja kralja Nikole nedostaje vrijedan portugalski orden, u saradnji s direktoricom Muzeja kralja Nikole Anđom Kapičić, odlučio je da obezbijedi identičnu kopiju tog odlikovanja.

2013 – U Kotoru je osnovano Udruženje malih brodara i ribara „Mare nostrum“, čiji je osnovni zadatak da u saradnji s nadležnim državnim organima i lokalnim upravama u Boki pomogne vlasnicima ribarskih, turističkih i izletničkih brodova u obezbjeđivanju vezova za smještaj.

2013 – Pobijedivši u finalu Rolan Garosa Davida Ferera 2:1, Rafael Nadal postao je prvi teniser koji je osvojio najviše titula na jednom grend slem turniru. 

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

68 – Rimski car Neron izvršio je samoubistvo, nakon što ga je Senat proglasio neprijateljem naroda i osudio na smrt.

1781 – Rođen je engleski inženjer i pronalazač Džordž Stivenson, konstruktor lokomotiva. U Njukastlu 1823. osnovao je prvu fabriku lokomotiva, a njegova lokomotiva vukla  je 1825. na pruzi Stokton – Darlington prvi putnički voz na svijetu.

1945 – Jugoslavija je s Velikom Britanijom i SAD  postigla sporazum kojim je Julijska krajina podijeljena na dvije okupacione zone – “A” i “B”.  Prva je potpala pod savezničku, druga pod jugoslovensku vojnu upravu.

2006 – Svečanom ceremonijom na minhenskom stadionu „Alijanc arena“, otvoreno je u Njemačkoj 18. Svjetsko prvenstvo u fudbalu. Pehar, namijenjen pobjedniku, na stadion su unijeli najbolji fudbaler svih vremena, Brazilac Pele i njemačka manekenka Klaudija Šifer.

2008 – Američki predsjednik Džordž Buš doputovao je u Sloveniju, čime je počela njegova posljednja evropska turneja. 

2010 – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija usvojio je četvrti krug sankcija Iranu zbog njegovog nuklearnog programa.

2010 – Predstavnici vlasti Vladivostoka saopštili su da je nadomak tog ruskog  grada otkrivena masovna grobnica iz koje je izvađeno preko tri tone kostiju – žrtava Staljinovih progona tridesetih godina.

2011 – Na Konferenciji zapadnih i arapskih sila pobunjenicima u Libiji protiv vladavine Moamera Gadafija odobreno je preko milijardu dolara pomoći. 

SUSRET SA KULTURNIM NASLJEĐEM

Narodni muzej Crne Gore (NMCG) poziva maturante crnogorskih srednjih škola da besplatno posjete stalne postavke i aktuelne izložbe muzeja i galerije na Cetinju. Takođe, kako je saopšteno, ponovnim pokretanjem projekta “Čas istorije u Prijestonici: Cetinje – jedna priča”, u kojem je Narodni muzej partner, cetinjske muzeje će i ove godine, od danas do 3. jula, besplatno posjetiti i učenici sedmih razreda crnogorskih osnovnih škola.

“Vršeći svoju značajnu, edukativno-kulturološku misiju, Narodni muzej otvara vrata za besplatnu posjetu crnogorskim maturantima, u želji da svoje srednjoškolsko obrazovanje krunišu neposrednim susretom sa kulturnim nasljeđem Crne Gore, koje će im, gdje god se dalje školovali, ostati dragocjen zalog povratka kući”, saopštio je NMCG.

Kako se navodi, cilj tih aktivnosti Narodnog muzeja je da mlade ljude upoznaju ili podsjete na istoriju, kulturu i tradiciju Crne Gore, doprinoseći razvoju svijesti o nacionalnom, kulturnom, jezičkom, vjerskom identitetu i osjećaju pripadnosti svojoj državi i zajednici.

Iz NMCG su kazali da kroz program “Čas istorije u Prijestonici: Cetinje – jedna priča”, svake godine više od 7 hiljada učenika sedmih razreda, koji borave na Ivanovim koritima, posjeti sve značajne znamenitosti Cetinja, kao i nacionalne parkove Lovćen i Skadarsko jezero. Projekat, pored edukativnog, ima i ekološki, ali i zabavno-rekreativni karakter.

Takođe, saopšteno je da je Narodni muzej Crne Gore samo tokom 2019. godine organizovao 36 edukativnih programa za predškolce, učenike i studente. U tom periodu muzeje je besplatno posjetilo preko 8 hiljada djece sa teritorije cijele Crne Gore.

OD SJUTRA

U utorak 9. juna sa početkom u 19 časova u Centru savremene umjetnosti Crne Gore, u izložbenom prostoru Perjanički dom, biće otvorena izložba “Prožimanja” autorke Irene Vuković.

Irena Vuković rođena je u Titogradu. Osnovne studije završila je 2002. godine na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju (Odsjek za grafički dizajn), a magistarsku tezu na temu „Grafičko oblikovanje

edicije ili likovna autonomija knjige“ odbranila je na istom fakultetu 2020. godine.

Dobitnica je Godišnje nagrade FLU 2002. godine i nagrade “Dobar dizajn” na Novosadskom salonu knjige 2008. Učestvovala je na brojnim izložbama u zemlji.

Autorka je izložbe povodom 15 godina dnevnika “Vijesti“ u paviljonu ULUCG-a 2012. godine. Članica je Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore od 2005. godine. Radi kao likovni pedagog u Srednjoj likovnoj školi „Petar Lubarda“ na Cetinju.

“Umjetnički izraz Irene Vuković nameće se kao neuobičajen intelektualni izazov koji predstvalja spoj grafičkog dizajna i slikarstva. Umjetnica je potpuno izmirila dva vida vizuelnog izraza štampajući svoje crteže nastale digitalnom tehnikom na slikarskim platnima. Ubjedljivim i specifičnim načinom rada doprinosi besprijekornoj preciznosti izraza – kako u crtežu, tako i na štampanim platnima”, zapisala je o radu Irene Vuković, istoričarka i teoretičarka umjetnosti Maša Vlaović.

Izložbu će otvoriti istoričarka i teoretičarka umjetnosti Maša Vlaović.

Izložba se može pogledati do 30. juna 2020. godine

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 2006. Island je priznao suverenu i nezavisnu Crnu Goru. Bilo je to prvo priznanje crnogorske nezavisnosti od strane jedne države. Island je ostrvska zemlja, površine 100 hiljada kvadratnih kilometara sa oko 300 hiljada stanovnika, smještena  između Grenlandskog mora i Sjeverno-atlantskog okeana. Tu najzapadniju evropsku državu naselili su norveški i keltski emigranti krajem IX i početkom X vijeka, a 930. godine osnovali su parlament koji i danas funkcioniše i najstariji je u svijetu. Bruto društveni proizvod po glavi stanovnika u toj zemlji iznosio je 35.600 dolara do 2008, a godišnji budžet sedam milijardi dolara. Nevolje „nordijskog tigra“, čijim su stanovnicima svi zavidjeli na standardu, počele su kolapsom finansijskog sektora, temelja islandske ekonomije. Islanđani koji su 2008. zasuli kamenjem zgradu parlamenta zahtijevajući odgovornost političkih vođa i bankara za neviđeni ekonomski i finansijski slom zemlje, danas su na dobitku. Podaci, dakle, govore da su ispravno postupili  kada su se pobunili 2008, ali i na referendumu 2010, kada su rekli „ne“ planu Vlade da s 85 milijardi dolara sanira tri propale privatne banke.  Island je članica NATO-a, ali ne i Evropske unije. Pregovori o ulasku u Uniju zamrznuti su sve dok ne bude u toj zemlji održan referendum na kome će građani i o tome dati posljednju riječ.

Ostali datumi: 632. u Medini je umro Abul Kasim Muhamed, osnivač islama, monoteističke religije zasnovane na “Kuranu”. Muhamed je sproveo političko i vjersko ujedinjenje Arapa i time stvorio osnovu za njihovu vojno-političku i kulturnu ekspanziju prema Istoku i prema  Zapadu.

1810 – Rođen je njemački kompozitor  Robert Šuman, jedan od najznačajnijih i najuticajnijih predstavnika muzičkog romantizma. Istakao se kao liričar i autor klavirskih minijatura. S nekolicinom prijatelja, istomišljenika, osnovao je 1834. „Novi časopis za muziku“ i borio se protiv negativnih pojava i konzervativizma u muzici svoga vremena. Komponovao je koncert u a-molu za klavir i orkestar, koncerte za klavir, koncerte za violončelo, cikluse solo pjesama.

1814 – Poslije predaje Dubrovnika od strane Francuza, austrijske  trupe s generalom Milutinovićem zaposjele su Herceg Novi. Nakon prelaska granice na Debelom brijegu, Milutinović je uputio proglas Bokeljima i obavijestio ih da je ta oblast, saglasnošću saveznika, ponovo ustupljena bečkoj carevini na upravljanje.

1869 – Rođen je američki arhitekta Frenk Lojd Rajt, jedan od tvoraca moderne arhitekture funkcionalnog tipa.  Prvi je u Sjedinjenim Američkim Državama upotrijebio armirani beton i industrijski građevinski materijal. Konstruisao je niz građevina, uključujući Gugenhajmov muzej u Njujorku i hotel “Imperijal” u Tokiju.

1876 – Umrla je francuska književnica iz doba romantizma Žorž Sand, prijateljica Elfreda de Misea i Šopena, preteča fenimizma. Pisala je sentimentalne, socijalne i seoske romane i priče. Poznata djela: “Indijana”, “Lelija” , “Đavolja bara”, “Majstori trubači”, “Povijest mog života”.  Žorž Sand je ostavila i obimnu prepisku i memoare.

1946 – Umro je njemački pisac Gerhart Hauptman, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1912 . U poznata Hauptmanova djela ubrajaju se romani: “Tkači”, “Pred zoru”, “Luda u Hristu”, “Emanuel Kvint”, “Dabrovo krzno”, “Infigenija u Delfima”.

1986 – Uprkos optužbama da je kao nacistički oficir u Drugom svjetskom ratu odgovoran za zločine u Jugoslaviji  i Grčkoj, bivši generalni sekretar Ujedinjenih nacija Kurt Valdhajm izabran je za predsjednika Austrije. Bojkotovao ga je gotovo cijeli svijet.

1991 – Otvoren je Cetinjski bijenale, međunarodna likovna manifestacija na kojoj  je učestvovalo 19 jugoslovenskih i šest inostranih autora. Kao idejno rješenje za zaštitni znak Bijenala poslužila je poznata Čermakova slika “Spašavanje dragocjenosti iz cetinjskog Dvora”. U okviru Cetinjskog bijenala otvoren je i atelje – muzej Miodraga-Dada Đurića. Osnivač i predsjednik te izuzetno značajne manifestacije na Cetinju, u Crnoj Gori i regionu bio je crnogorski princ Nikola Petrović.

2006 – Uredbom Vlade Srbije, u skladu s prethodnom odlukom Skupštine Srbije, ukinuto je Ministarstvo za ljudska i manjinska prava Srbije i Crne Gore, Skupština, institucija predsjednika, Savjet ministara, Vrhovni savjet odbrane, Sud i još neki organi i organizacije državne zajednice. Istoga dana pred sjedištem Ujedinjenih nacija u Njujorku, u prisustvu predsjednika Srbije Borisa Tadića, zastava državne zajednice Srbije i Crne Gore zamijenjena je zastavom Republike Srbije.

2008 – Na podgorički aerodrom sletio je novi avion kompanije Montenegro Erlajnz „Embraer 195“, moderna, veoma udobna letjelica sa 116 sjedišta, idealna za letove do 2.000 nautičkih milja. Bio je to sedmi avion crnogorske avio kompanije i drugi tog tipa u floti.

2009 – Mandatar Milo Đukanović predstavio je u Skupštini Crne Gore sastav i program Vlade sa šest novih članova i četiri nova ministarstva – za ekonomske integracije, urbanizam, rad i socijalno staranje, i ministarstvo bez portfelja.

2012 – Predstavnici Crnogorske pravoslavne crkve pozvali su državu da poništi odluku nelegalne Podgoričke skupštine, vrati crkvenu imovinu i stane na put brisanju crnogorske etničke prepoznatljivosti. Na konferenciji za novinare, prof. dr Novak Kilibarda je kazao da Crna Gora nakon istorijskog iskoraka obnove državnosti, još nije riješila važno pitanje obezbjeđivanja ravnosprvanosti dviju pravoslavnih crkava. Kilibarda je ocijenio da u Crnoj Gori postoje dvije ustanove koje potkopavaju svaku njenu kulturnoistorijsku prepoznatljivost: „To su Srpska pravoslavna crkva, na čelu s mitropolitom Amfilohijem, i Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, na čelu s Momirom Đurovićem“. Svaki Amfilohijev potez, smatra Kilibarda, sračunat je na brisanje crnogorske etničke prepoznatljivosti. Svaka crkva koja je podignuta u njegovo vrijeme nema arhitektonski stil tipične crnogorske crkve, već ima moravski stil. Ni u jednom crnogorskom manastiru nije bilo ikone Svetoga Save, a Amfilohije je sada osvetosavio sve manastire Crne Gore. „Država, kazao je Kilibarda, treba da riješi pitanja koja su zatvorena na Podgoričkoj skupštini 1918, kada je ukinuta crnogorska država, i u dekretu kralja Aleksandra 1920. crnogorska crkva“. Istoričar Novak Adžić istakao je da je imovina Crnogorske pravoslavne crkve „okupirana“ i da se „mora stati na put hajdučiji koju, iz ideološko-političkih razloga preduzima SPC, koja je tu da uruši temelje crnogorske države, slobode i nacionalnog identiteta“. Adžić je podsjetio da je prije nekoliko godina, kada su u javnost procureli dokumenti, bilo jasno da je SPC na volšeban način prepravila katastarske knjige i prenijela imovinu na svoje organizacione jedinice. U odnosu i djelovanju Srpske pravoslavne crkve protiv države Crne Gore ima i elemenata kriminala, čime bi trebalo da se pozabavi i državni tužilac, upozorio je advokat Željko Tomović.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1994 – Elmag radio, prva privatna radio-stanica u Crnoj Gori, počeo je da emituje program, dominantno muzičko-zabavnog i komercijalnog sadržaja.

2004 – U Savjetu bezbjednosti Ujedinjenih nacija jednoglasno je usvojen američko-britanski prijedlog rezolucije o prenosu vlasti s okupacionih snaga na privremenu iračku vladu.

2007 – Na podgoričkom Arhitektonskom fakultetu diplomirao je Vukašin Marković, prvi arhitekta školovan u Crnoj Gori.

2007 – U 75. godini umro je jedan od posljednjih velikih američkih i svjetskih filozofa Ričard Porti.

2008 – U Nišu je, u 72. godini, umro Šaban Bajramović, legenda romske muzike; pjevač i kompozitor koji je nastupao širom svijeta, nerijetko i na džez i rok festivalima.

Izbor i priprema: Č. Đurđić

Na današnji dan 2017. crnogorska zastava, uz intoniranje crnogorske himne, svečano je podignuta nešto poslije 15 sati u sjedištu NATO-a u Briselu. Nepuna dva dana nakon što je Crna Gora u Vašingtonu i zvanično postala punopravna 29. članica Alijanse.Istovremeno kad i u Briselu, crnogorska zastava zavijorila se i ispred Vrhovnog štaba savezničkih snaga u Evropi u belgijskom gradu Monsu i Vrhovnog štaba komande za transformaciju NATO-a u američkom Norfolku. “Pozdravljam vašu posvećenost. Zaslužili ste mjesto za našim stolom.Od danas će se vaša zastava vijoriti zajedno s našima i od danas ćete imati 28. zemalja koje će vam priskočiti u pomoć kad god vam bude trebalo”, poručio je generalni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg sa svečanosti povodom podizanja crnogorske zastave u Briselu. Predsjednik Crne Gore Filip Vujanović ocijenio je ovaj dan dugo čekanim, zasluženim i istorijskim. Početkom nove Crne Gore. Zastava u Briselu, rekao je, vijoriće se kao simbol sigurne i prosperitetne Crne Gore koja sada, kako je istakao, zvanično pripada evroatlantskoj porodici. Vujanović je poručio da će Crna Gora nastaviti da slijedi svoje opredjeljenje ka Evropskoj uniji za bolju državu i dobro svih građana. Prije svečanog podizanja zastave, Vujanović je generalnom sekretaru NATO-a Jensu Stoltenbergu, uz zahvalnost na nesebičnoj i izuzetnoj podršci, uručio Orden Crne Gore na lenti.Ceremoniji u Briselu prisustvovali su i ministri vanjskih poslova i odbrane Srđan Darmanović i Predrag Bošković, njihovi prethodnici Igor Lukšić i Milan Roćen, Milica Pejanović Đurišić i Boro Vučinić, bivši premijer Milo Đukanović, te ambasador Crne  Gore u Sjedinjenim Američkim Državama  Nebojša Kaluđerović i njegov prethodnik Miodrag Vlahović.

Istoga dana predsjednik crnogorskog parlamenta Ivan Brajović priredio je prijem u Vili “Gorica”, gdje su uz intoniranje crnogorske himne podignute zastave Crne Gore i NATO-a. Brajović je kazao da to što se crnogorska zastava zavijorila u Briselu među zastavama najmoćnijih zemalja svijeta, za njegovu generaciju političara ne ostavlja ukus pobjede, već odgovornosti i zadovoljstva što se Crna Gora – poslije decenija izazova i nedoumica – vratila kući.”Ovo je domet, a ne pobjeda većinske Crne Gore…Prevazići podjele mogućnostima i pravim izborima. A NATO je pravi izbor”, istakao je Brajović. Prijemu u Vili “Gorica” prisustvovali su predjednik Crne Gore Filip Vujanović i premijer Duško Marković, bivši premijer Milo Đukanović, predstavnici ministarstava, predstavnici diplomatskog kora, ličnosti iz naučnog, kulturnog i javnog života.

Ostali datumi: 1502. rođen je Ugo Buonkompanjo, papa Grgur XIII. Reformisao je Julijanski kalendar 1582. koji je kasnije po njemu nazvan Gregorijanski. Nakon njegovog uvođenja odmah su ga prihvatile Italija, Poljska, Portugal i Španija, a ubrzo i ostale katoličke zemlje. Protestantske zemlje prešle su na Gregorijanski kalendar mnogo kasnije, a pravoslavne tek u 20. vijeku. Julijanski kalendar zadržale su do danas ruska, srpska i još neke pravoslavne crkve.

1798 – Tridesetak godina prije Njegoševe štamparije, štampar Frančesko Andreala koji je u Veneciji imao štampariju, prenio je svoju tipografiju u Kotor. Tako je grad štampara Šimuna Kotoranina, Andrije Paltašića-Kotoranina i Jerolima Zagurovića-Kotoranina, konačno dobio svoju štampariju. U toj štampariji, koja je radila do 1802, štampane su knjige, državne naredbe, plakati i ostalo, i to na ćiriličnom i latiničnom pismu. Intenzivnija štamparska djelatnost u Kotoru, počinje, međutim, nakon više od jednog vijeka, odnosno 1908. osnivanjem Akcionarskog društva Bokeljska štamparija.

1848 – Rođen je francuski postimpresionistički slikar Pol Gogen, čije je djelo imalo značajan uticaj na razvoj ekspresionizma i na formiranje  fovizma. Njegov slikarski postupak karakterišu pojednostavljeni oblici i jaki kontrasti boja. Slikajući ljude, nastojao je istaći njihovu originalnu konstituciju i držanje. Najčešće je slikao žene; u odmoru njegovih „Tahićanki“ ima nešto od mirnoće i robusnosti „praistorijskih crteža ležećih jelena“. Tako nastala sintetička forma, natopljena je poezijom čiste čulnosti tema vezanih za egzotični svijet domorodaca s ostrva Tahiti, među kojima je dugo boravio. Vatrom svojih boja, Gogen je upalio senzibilitet cijele jedne generacije mladih slikara. Bavio se i skulpturom. Pred kraj života objavio je i knjigu poetičnih autobiografskih zapisa „Noa-Noa“ i svoje umjetničke bilješke (Prije i poslije). Poznata djela: „Materinstvo“, „Bijeli konj“, „Plemkinja“, “Dvije djevojke s Tahitija”.

1904 – Izaslanik srpskog kralja  Petra I, dr Jaša Nenadović uručio je Orden Karađorđeve zvijezde crnogorskom knjazu Nikoli Petroviću, pozdravivši ga kao dičnog i slavom uveličanog gospodara Crne Gore i prvog nosioca tog ordena.

1909  – Postavljen je kamen temeljac za izgradnju Vladinog doma na Cetinju. To zdanje završeno je naredne godine i svečano otvoreno 15. avgusta prilikom proglašenja Crne Gore za kraljevinu. Projektovao ga je italijanski arhitekta Koradini, dok je rukovodilac nadzora izgradnje bio Marko Đukanović, predsjednik državnog Savjeta. Zgrada je namjenski građena za potrebe crnogorskog parlamenta, vlade i ostalih državnih nadleštava. Sastoji se od visokog prizemlja i sprata. Na kraju prve decenije 20. vijeka bila je to najveća građevina u Crnoj Gori i prvo zdanje od armiranog betona. Rađena je u neobaroknom stilu: na vrhu pročelja dominira raskošna atika sa skulpturama, reljefnim ukrasima i satom, dok se u enterijeru ističe svečana sala bogato ukrašena dekorativnim elementima u štukaturi i dinastičkim grbovima. U Vladinom domu danas se nalaze dvije izuzetno značajne državne institucije – Istorijski i Umjetnički muzej Crne Gore.

1921 – U velikoj nemaštini, u gradu Kazanju na Volgi, umrla je Sofija Petrovna Mertvago, Ruskinja koja je 25  godina bila upraviteljica “Đevojačkog instituta Carice Marije” na Cetinju. Njen rad tijesno je povezan s uspjesima tog najstarijeg ženskog srednjoškolskog zavoda u Crnoj Gori, najpoznatijeg na južnoslovenskim prostorima.  Nakon ukidanja Đevojačkog instituta 1913. vratila se u rodni Kazanj.

1935 – Umro je ruski biolog Ivan Vladimirovič Mičurin, koji je metodom aklimatizacije uzgajao nove otporne vrste južnih biljaka (trešnja, kajsija, vinova loza) i na taj način proširio njihov areal prema sjeveru.

1940 – U Podgorici je rođen crnogorski scenograf i slikar Velibor- Bucko Radonjić. Završio je Umjetničku školu u Herceg Novom i Akademiju primijenjenih umjetnosti u Beogradu. Autor je scenografija za preko 150 predstava u CNP-u i na scenama drugih pozorišta. Objavio je brojne grafičke mape, među kojima i mapu o šahu – posebno rađenu za velemajstora Fišera. Godine 1996. štampana je u Milanu obimna monografija  “Scenografije Velibora-Bucka Radonjića”. Imao je veliki broj samostalnih i kolektivnih izložbi i dobitnik je niza značajnih nagrada i priznanja. Velibor-Bucko Radonjić umro je 26. januara 1998.

1941 – Princ Mihailo Petrović, sin princa Mirka i unuk kralja Nikole, otac crnogorskog princa Nikole, odbio je vladarsku krunu, koja mu je u toku okupacije Crne Gore bila ponuđena od Italijana. Tokom rata bio je u internaciji u Njemačkoj do 1942, zatim u Francuskoj (u Parizu i Bretanji) do juna 1944, a potom ponovo u Njemačkoj (u Kelnu) i naposljetku u Češkoj (Sudeti). Nakon internacije vratio se u maju 1945. u Pariz. Poslije rata živio je u Francuskoj. Umro je 1986. Napisao je memoare, koji su u Kanadi objavljeni 1961, a u Crnoj Gori 2001.

2007 – Lideri Grupe osam (G8) na godišnjem samitu u njemačkom ljetovalištu Hajligendamu dogovorili su (ne precizirajući procenat) „značajno“ smanjenje emisije štetnih gasova koji izazivaju efekat staklene bašte. Na samitu su se sastali ruski predsjednik Vladimir Putin i predsjednik SAD Džordž Buš. Putin je američkom predsjedniku predložio  da umjesto raketnog štita koji bi prema planovima SAD bio postavljen u centralnoj Evropi, Rusija i Amerika zajedno koriste radar u Azerbejdžanu za razvijanje raketnog štita koji bi pokrio cijelu Evropu.

2008 – Na godišnjoj listi top deset svjetskih destinacija turističkog portala CONCIERGE Crna Gora se našla na trećem mjestu zbog privlačne i očuvane prirode, novih hotela i dovoljno sadržaja da putovanje učine vrijednim truda.

2008 – U 91. godini umro je italijanski reditelj Dino Risi, jedan od najpoznatijih predstavnika tzv. italijanske komedije. Poznati filmovi: „Miris žene“ (1974), nominovan za dva Oskara, zatim „Lagodan život“ i  „Siroti, ali lijepi“.

2011 – Američki predsjednik Barak Obama uručio je njemačkoj kancelarki Angeli Merkel u Bijeloj kući najviše američko civilno priznanje – Predsjedničku medalju slobode. Prije Merkelove, tu je nagradu dobio i Helmut Kol, njemački kancelar od 1982. do 1998.

Na današnji dan dogodilo se i sljedeće:

1862 – SAD i Velika Britanija potpisale su sporazum o suzbijanju trgovine robljem.

1905 – Norveški parlament donio je odluku o raskidu unije sa Švedskom i svrgnuo s prijestola kralja Oskara  koji se protivio toj odluci. Za novog kralja izabran je danski princ Karl, pod nazivom Hakon VII.

1930 – Izašao je na Cetinju prvi broj nedjeljnog informativnog lista “Epoha” . U listu je dominirala privredna problematika, a vlasnik i predsjednik Redakcionog odbora bio je Svetozar Kovačević.

1973 – Kancelar  Zapadne Njemačke Vili Brant doputovao je u Izrael, u prvu posjetu jednog zapadno-njemačkog lidera toj zemlji.

1974 – U Ivanjici je puštena u rad prva zemaljska satelitska stanica u Jugoslaviji za međukontinentalne telefonske linije i TV programe.

2006 – U bombaškom napadu tokom američko-iračke operacije ubijen je lider Al Kaide u Iraku Abu Musab al-Zarkavi, koji je vodio krvavi rat protiv američkih snaga u Iraku i čija je glava bila ucijenjena na 25 miliona dolara.

2008 – Ruski predsjednik Dmitrij Medvedev okrivio je, kako je rekao, „agresivnu“ politiku SAD za globalnu finansijsku krizu.

2008 – Pobijedivši u finalu Dinaru Satinu 2:0, srpska teniserka Ana Ivanović osvojila je prvu grend slem titulu na Rolan Garosu.

2009 – Rože Federer osvojio je prvi Rolan Garos u karijeri, kompletirao grend slem i ušao u istoriju teniskog sporta.

2010 – Pobijedivši ekipu Primorca iz Kotora 14:13 u finalu, hercegnovski vaterpolo klub Jadran osvojio je pehar prvaka Crne Gore.