UPRAVA CARINA

Uprava carina je u januaru naplatila 49,33 miliona eura prihoda, što je 12 odsto više u odnosu na isti prošlogodišnji period.

Iz Uprave carina su saopštili da je izvršen povraćaj sredstava u iznosu od 562,05 hiljada eura, čime je ostvarena neto naplata od 48,77 miliona eura, što je deset odsto više u odnosu na plan.

“Prema strukturi naplaćenih prihoda, ostvarena naplata poreza na dodatu vrijednost (PDV) pri uvozu iznosila je 28,96 miliona eura, što je 8,13 odsto više, dok je po osnovu carine naplaćeno 1,54 miliona ili 7,83 odsto više u odnosu na prošlu godinu”, navodi se u saopštenju objavljenom na sajtu Uprave carina.

Ostvarena naplata poreza na kafu iznosila je 194,6 hiljada eura, dok su ostali prihodi naplaćeni u iznosu od 5,88 hiljada eura.

Prihodi od akciza u januaru iznosili su 18,63 miliona eura i veći su 19 odsto u odnosu na isti prošlogodišnji period, usljed značajnog rasta naplate akciza na duvan.

U odnosu na plan, ukupna naplata akciza je veća16 odsto.

Posmatrano prema strukturi, naplaćena akciza na mineralna ulja i goriva iznosila je 12,34 miliona eura, što je 8,53 odsto više, dok je naplata akciza na duvanske proizvode iznosila 4,48 miliona eura ili 75,92 odsto više u odnosu na prošlu godinu.

Prihodi od akciza na alkohol i alkoholna pića iznosili su 1,09 miliona eura, a na gaziranu vodu 484,03 hiljade eura.

Po osnovu akcize na ugalj naplaćeno je 220,36 hiljada eura, a po osnovu razlike akcize u trgovačkoj djelatnosti 22,93 hiljade eura.

PU

Poreska uprava (PU) je u januaru ostvarila rekordnu naplatu prihoda u bruto iznosu od 68,08 miliona eura, što je sedam odsto više u odnosu na isti prošlogodišnji period.

Naplata prihoda u januaru bila je 1,5 odsto veća u odnosu na plan.

“Rast naplate zabilježen je kod svih vrsta poreza, kako u odnosu na plan, tako i u odnosu na ostvarenje iz prošle godine“, rekli su iz PU.

Iz PU su naveli da je naplata poreza na dodatu vrijednost (PDV) iznosila 31,48 miliona eura, što je šest odsto više nego prošle godine, a na nivou plana.

“Naplata poreza na dohodak fizičkih lica iznosio je 8,21 milion eura, 11 odsto više u odnosu na januar prošle godine i plan naplate“, precizirali su iz PU.

Iz PU su saopštili da su ostvareni rezultati indikator efikasnosti mjera za povećanje stepena poštovanja poreskih propisa tokom perioda novogodišnjih praznika i trajanja zimske turističke sezone, posebnio u dijelu evidentiranja prometa preko poreskih registar kasa i prijavljivanja obaveza po osnovu zaposlenih.

“Treba naglasiti da će efekti povećane turističke ponude u ovom periodu biti vidljivi i u naplati prihoda tokom februara, imajući u vidu dospijeće obaveza po osnovu prometa ostvarenog u januaru“, objasnili su iz PU.

Po osnovu doprinosa za obavezno osiguranje naplaćeno je 22,41 milion eura, poreza na dobit preduzeća 1,02 miliona, a koncesionih naknada i poreza na promet nepokretnosti po 1,92 miliona eura.

“Imajući u vidu činjenicu da najveći dio poreskih obveznika dobrovoljno prijavljuje i izmiruje poreske obaveze, očekuje se da će poreska disciplina nastaviti s uspostavljenim trendom rasta, što se odražava na naplatu budžetskih prihoda i na uspostavljanje privrednog balansa i ravnopravne tržišne utakmice“, zaključuje se u saopštenju.

PROIZVODNJA HRANE

Za uvođenje standarda kvaliteta i bezbjednosti hrane, bez kojih se ne može zamisliti ozbiljan nastup na tržištu, crnogorski proizvođači mogu dobiti bespovratnu podršku u iznosu do 50 odsto ulaganja, saopšteno je iz Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja. Objavljen javni poziv.

Kako navode iz tog vladinog resora, podršku ove vrste mogu ostvariti prijavljivanjem na Javni poziv za uvođenje, sertifikaciju i resertifikaciju sistema kvaliteta i bezbjednosti hrane u 2020. godini, koji je Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja objavilo danas i koji je jedan u nizu javnih poziva za bespovratnu podršku poljoprivrednim proizvođačima i prerađivačima kroz Agrobudžet za 2020. godinu.

“Namjena podrške je nadoknada dijela troškova za uvođenje, sertifikaciju i resertifikaciju sistema kvaliteta i bezbjednosti hrane: ISO 22000, GLOBALGAP, BRC, IFS, FSSC 22000, GOST-R, HALAL, KOSHER”, navodi se u saopštenju.

Pravo na ovu podršku, kako dodaju, imaju pravna lica i preduzetnici, kojima je pretežna djelatnost proizvodnja i promet poljoprivredno prehrambenih proizvoda i hrane za životinje, koji su upisani u registre Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, zavisno od sektora proizvodnje i vrste proizvoda i/ili registre Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove.

“Maksimalna podrška iz Agrobudžeta je do 50% ukupnih troškova uvođenja, sertifikacije, resertifikacije, a najviše do 4.000 eura”, navodi se u saopštenju.

Prihvatljive su investicije realizovane od 1. januara 2020. godine do datuma podnošenja prijave. Krajnji rok za podnošenje prijave je 15. novembar ove godine.

“Uvođenje standarda kvaliteta i bezbjednosti hrane u proizvodnji poljoprivredno – prehrambenih proizvoda je preduslov za podizanje kvaliteta i dalji rast konkurentnosti domaćih proizvođača, a sve u cilju poboljšanja plasmana na domaćem tržištu i izvoznih mogućnosti”, zaključuju iz Ministarstva.

URA

Državni dug Crne Gore, sa ustaljenom ekonomskom politikom Vlade i tendencijom dodatnih zaduživanja, vrlo lako i brzo može probiti granicu od 80 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP), upozorio je član Glavnog odbora Građanskog pokreta URA, Eldin Dobardžić.

On je, kako se navodi u saopštenju, reagovao na zvanične podatke i statistiku koji govore da je državni dug Crne Gore, na kraju prošle godine, iznosio 3,71 milijardu eura, odnosno 77,2 odsto BDP-a, od čega spoljni dug oko 3,14 milijardi eura, a unutrašnji oko 568,9 miliona eura.

Dobardžić je ocjenio da se takva negativna statistika u crnogorskoj ekonomiji stvorila zahvaljujući lošoj ekonomskoj politici vlada kontinuiteta Demokratske partije socijalista (DPS).

“Neugovaranje valutnih terminskih ugovora koji imaju za cilj neutralizaciju valutnih oscilacija, takozvano hedžovanje, po osnovu ugovorenog kredita za auto-put već sada poreske obaveznike po važećem kursu košta dodatnih 119 miliona eura“, rekao je Dobardžić.

Ako se tome, kako je saopštio, dodaju neplanirane radove u vrijednosti od oko 90 miliona eura, dolazi se do cifre od skoro 950 miliona eura, što je 200 miliona veći iznos u odnosu na tada ugovorenih 743 miliona eura kredita plus kamata.

“Uz 15 odsto troškova koje finansira država, a koji se opet najvećim dijelom finansiraju iz nekih drugih kredita, sve ukupno dionica auto-puta po sadašnjem kursu eurao/dolar premašuje iznos od milijardu eura“, dodao je Dobardžić.

On je ocijenio da trenutna dešavanja na globalnom tržištu svjetskih valuta Crnoj Gori nikako ne idu u prilog jer, kako je objasnio, američki dolar konstanto jača u odnosu na ostale svjetske valute i eurao.

“S obzirom da je Vlada ispustila priliku da još 2014. godine, pod tada znatno povoljnijim uslovima, ugovori valutnu zaštitu i da se sa novcem poreskih obveznika ne kocka, sada kada se period vraćanja kredita veoma približio, samo ugovoranje takvog posla je značajno skuplje u odnosu na 2014. godinu“, kazao je Dobardžić.

On je upozorio da grejs period ističe naredne godine što znači da se od jula naredne godine počinje sa otplatom glavnice kredita prema Exim banci uvećanog za iznos kamate.

Dobardžić je podsjetio i da je Međunarodni monetarni fond (MMF) u izvještaju početkom septembra prošle godine upozorio na rast troškova za auto-put, zbog kursnih razlika i nepreuzimanja mjera Vlade da to spriječi, u vidu osiguranja od valutnog rizika.

On je saopštio i da je u ovogodišnjem Zakonu o budžetu, koji je vrijedan 2,64 milijarde eura, skoro petina tog iznosa predviđena za otplatu duga.

“Pored toga Vlada je u Zakonom o budžetu predvidjela i nove kreditne aranžmane do iznosa od 257 miliona eura. Nedostajuća sredstva za finansiranje ovogodišnjeg budžeta iznose skoro 600 miliona eura“, zaključio je Dobardžić.

EMISIJA POGLEDI

Peta je godina od početka radova na prvoj, prioritetnoj dionici auto-puta Bar- Boljare od Smokovca do Mateševa, najvećem infrastrukturnom projektu u crnogorskoj istoriji. Impresivni objekat, graditeljsko čudo neviđeno, već oduzima dah. I mada teški građevinski radovi ulaze u finale, najsavremenija mehanizacija i hiljade radnika i dalje savladavaju ogromne izazove na trasi dugoj 41 kilometar.

Autoput kreće od Smokovca dolinom rijeke Morače i obroncima Vežešnika, a zatim u zoni ušća Male rijeke i Morače izdiže se preko Bratonožićkih njiva i Pelevog brijega u rejon Vjeternika i Duške.

Nastavlja preko Dedinca, Mrkog krša, Zagrađa pa kroz masiv Kosmana izlazi u dolinu Uvča. Od Uvača, trasa se pruža padinom uz potok Čestogaz i dalje brdovitim predjelima zapadno od doline Tare, završava u zoni Mateševa, iza istoimene petlje.

O kakvom se građevinskom izazovu radi govori i podatak da je trasu, na relativno kratkoj dionici, trebalo razviti na više od kilometar visinske razlike. Jer, prva dionica počinje na nadmorskoj visini od 69 metara kod Smokovca i dolazi na 1.170 metara u Mateševu.

Crnogorski, za građevince, negostoljubivi krš iz kojeg niče i u koji se stapa autoput, bio je izazov, ali i ogromna inspiracija uglednoj kineskoj kompaniji CRBC, koja je uradila glavni projekat po kojem gradi naš projekat vijeka.

Planirano je i novim ugovorom definisano da se građevinski radovi okončaju do kraja septembra. Hoće li i može li izvođač to i nama da garantuje.

“Vjerujem da možemo, zbog toga smo tu. To je moj cilj i biće velika sreća. CRBC i svi drugi učesnici projekta uradiće sve što je u našoj moći kako bi crnogorski narod što prije uživao u pogodnostima i bezbjednoj vožnji autoputem”, kaže za emisiju Pogledi Hei Shiqiang, direktor CRBC u Crnoj Gori.

Da je Crna Gora preambiciozno i preoptimistično zacrtala rok od četiri godine za izgradnju jedne od najzahtjevnijih trasa u Evropi pokazalo je vrijeme. Početak radova ozvaničen je 11. maja 2015.

Prva godina potrošena je za opsežne pripremne i isto tako obimne istražne radove, izgradnju kampova i projektovanje svih glavnih projekata.

“Inženjerski gledano, mislim da smo optimistički bili ušli u ovu priču. Ja ću da vam naglasim da je tunel Sozina rađen četiri godine. Znači, imamo ovdje deset puta veći obim radova, samo na tunelima, plus trasu, plus četiri petlje, plus ove instalacije, tako, ušlo se optimistički. Mislim da je realniji možda rok bio ovo što će i vrijeme pokazati i ovo što se događa na terenu, uz svu našu želju da to bude završeno u što kraćem roku”, kazao je Goran Vujović, upravljač Projektom.

Emisiju Pogledi, autorke Vesne Terić, emitujemo na RTCG1, večeras od 20:45h, a moći ćete da je pronađete i na portalu NA OVOM LINKU.

EMISIJA POGLEDI

Peta je godina od početka radova na prvoj, prioritetnoj dionici auto-puta Bar- Boljare od Smokovca do Mateševa, najvećem infrastrukturnom projektu u crnogorskoj istoriji. Impresivni objekat, graditeljsko čudo neviđeno, već oduzima dah. I mada teški građevinski radovi ulaze u finale, najsavremenija mehanizacija i hiljade radnika i dalje savladavaju ogromne izazove na trasi dugoj 41 kilometar.

Autoput kreće od Smokovca dolinom rijeke Morače i obroncima Vežešnika, a zatim u zoni ušća Male rijeke i Morače izdiže se preko Bratonožićkih njiva i Pelevog brijega u rejon Vjeternika i Duške.

Nastavlja preko Dedinca, Mrkog krša, Zagrađa pa kroz masiv Kosmana izlazi u dolinu Uvča. Od Uvača, trasa se pruža padinom uz potok Čestogaz i dalje brdovitim predjelima zapadno od doline Tare, završava u zoni Mateševa, iza istoimene petlje.

O kakvom se građevinskom izazovu radi govori i podatak da je trasu, na relativno kratkoj dionici, trebalo razviti na više od kilometar visinske razlike. Jer, prva dionica počinje na nadmorskoj visini od 69 metara kod Smokovca i dolazi na 1.170 metara u Mateševu.

Crnogorski, za građevince, negostoljubivi krš iz kojeg niče i u koji se stapa autoput, bio je izazov, ali i ogromna inspiracija uglednoj kineskoj kompaniji CRBC, koja je uradila glavni projekat po kojem gradi naš projekat vijeka.

Planirano je i novim ugovorom definisano da se građevinski radovi okončaju do kraja septembra. Hoće li i može li izvođač to i nama da garantuje.

“Vjerujem da možemo, zbog toga smo tu. To je moj cilj i biće velika sreća. CRBC i svi drugi učesnici projekta uradiće sve što je u našoj moći kako bi crnogorski narod što prije uživao u pogodnostima i bezbjednoj vožnji autoputem”, kaže za emisiju Pogledi Hei Shiqiang, direktor CRBC u Crnoj Gori.

Da je Crna Gora preambiciozno i preoptimistično zacrtala rok od četiri godine za izgradnju jedne od najzahtjevnijih trasa u Evropi pokazalo je vrijeme. Početak radova ozvaničen je 11. maja 2015.

Prva godina potrošena je za opsežne pripremne i isto tako obimne istražne radove, izgradnju kampova i projektovanje svih glavnih projekata.

“Inženjerski gledano, mislim da smo optimistički bili ušli u ovu priču. Ja ću da vam naglasim da je tunel Sozina rađen četiri godine. Znači, imamo ovdje deset puta veći obim radova, samo na tunelima, plus trasu, plus četiri petlje, plus ove instalacije, tako, ušlo se optimistički. Mislim da je realniji možda rok bio ovo što će i vrijeme pokazati i ovo što se događa na terenu, uz svu našu želju da to bude završeno u što kraćem roku”, kazao je Goran Vujović, upravljač Projektom.

Emisiju Pogledi, autorke Vesne Terić, emitujemo na RTCG1, večeras od 20:45h, a moći ćete da je pronađete i na portalu NA OVOM LINKU.

PODRŠKA PROIZVOĐAČIMA

Poljoprivredni proizvođači, prerađivači i potencijalni korisnici iz Nikšića i Danilovgrada, tokom prezentacije Agrobudžeta za ovu godinu, pokazali su zainteresovanost za sve mjere podrške.

Iz Minstarstava poljporivrede i ruralnog razvoja su kazali da je ovogodišnji Agrobudžet koji je veći za 8,3 miliona EUR, prepoznat kao dobra prilika za dalji razvoj brojnih gazdinstava.

„Tokom prezentovanja mjera podrške za biljnu i stočarsku proizvodnju, kroz konstruktivni dijalog napravljen je detaljan osvrt na kriterijume prihvatljivosti i procedure prijave“, navodi se u saopštenju.

Predstavnici Ministarstva su predstavili novine, u odnosu na prošlu godinu, čiji je cilj da dodatno stimulišu razvoj crnogorske poljoprivrede, u dijelu subvencija i premija kreiranim na bazi predloga poljoprivrednika i iskustava iz ranijih godina.

Iz tog Vladinog resora su naglasili da je upis u Registar poljoprivrednih gazdinstava osnovni uslov za korišćenje bilo koje od agrobudžetskih mjera i pozvali sve koji se do sada nijesu upisali, da to učine.

„S obzirom da se najveći broj mjera odnosi na ruralni razvoj za koje je ove godine opredijeljeno 7,3 miliona EUR više, bilo je riječi o podršci investiranju u primarnu proizvodnju, nabavku mehanizacije, izgradnju bunara i bistjerni, kao i razvoj klastera“, dodaje se u saopštenju.

Za te investicije, kako su naveli, daje se bespovratna podrška kroz javne pozive, u iznosu od 50, 60 ili 70 odsto od vrijednosti investicije, u zavisnosti od programa, a ovogodišnja novina je i dodatnih pet odsto za podnosioce zahtjeva koji su upisani u Registar poljoprivrednih osiguranika.

Minimalna površina za subvencije u biljnoj proizvodnji povećana u odnosu na prošlogodišnju iznosi 0,3 hektara, i osnovna premija je 200 EUR po hektru, dok mladi poljoprivrednici dobijaju dodatih 10 EUR po hektru.

„U stočarskoj proizvodnji novina je da gazdinstva koja ostvaruju pravo na premiju po grlu od ove godine dobijaju premiju za svako grlo, a ne samo za grla preko predviđenog minimuma. Za krave i junice iznosi 70 EUR po grlu, dok za ovce i koze iznosi osam EUR po grlu“, dodaje se u saopštenju.

Prisutni proizvođači su pokazali interesovanje i za realizaciju mjera koje se odnose na nabavku junica, solarnih panela, nabavku mehanizacije, kao i da li isti korisnik može konkurisati na više mjera, ali i mogućnosti za početnike u poljoprivredi,

„Ove godine će biti nastavljen Program za mlade farmere kroz koji mladi mogu dobiti bespovratnih deset hiljada EUR za pokretanje agrobiznisa, sa starosnom granicom od 35 godina“, navodi se u saopštenju.

Prema njihovim riječima, obezbjeđene su premije za mlijeko, kao i premije za preradu mlijeka na gazdinstvu, gdje su sredstva podrške uvećana sa sa jednog na 1,5 milion eura.

„Za svaku od pojedinačnih mjera navedeno je koje su to investicije koje su prihvatljive za podršku, kriterijumi prihvatljivosti, i potrebna dokumentacija koja se dostavlja Ministarstvu, i u kojim rokovima, a proizvođači su pozvani da nastave kontinuiran dijalog“, zaključuje se u saopštenju.

SINDIKAT KUTURE

Osnovni cilj Samostalnog sindikata kulture koji je formiran u okviru SSCG, biće kvalitetno i transparetno zastupanje zaposlenih u djelatnosti kulture i poboljšanje ekonomskog i socijalnog položaja, saopštio je predsjednik Nebojša Radović.

Radović i generalni sekretar Saveza sindikata Crne Gore Duška Zarubice sastali su se sa ministrom kulture Aleksandrom Bogdanovićem sa kojim su dogovorili dalju saradnju i rješavanje problematike zaposlenih u oblasti kulture.

Na sastanku koji je održan u kabinetu ministra kulture, Bogdanović je upoznat da je formiran i registrovan Samostalni sindikat kulture koji djeluje u okviru SSCG.

“Takođe, je upoznat sa činjenicom da se svakodnevno radi na omasovljavanju sindikata, da svakodnevno članstvo raste i da će u narednom periodu zatražiti dokazivanje reprezentativnosti”, navodi se u saopštenju.

Predsjednik Samostalnog sindikata kulture Radović upoznao je Bogdanovića sa zaključcima sa glavnog odbora.

“On je istakao da će njihov osnovni cilj biti kvalitetno  i transparetno zastupanje zaposlenih u djelatnosti kulture i poboljšanje ekonomskog i socijalnog položaja”, saopšteno je iz SSCG.

Posebno interesovanje je pokazano za rješavanje stambene problematike u ovoj djelatnosti i koja očekivanja zaposlenih treba da imaju.

“Ministar Bogdanović je kazao da je za rješavanje stambene problematike za 2017. i 2018. godinu izdvojeno 600.000 eura. Takođe su zajednički konstatovali da su ta sredstva izdvojena za rješavanje stambenog pitanja za sve zaposlene u kulturi, a ne kako se to pokušava plasirati za članove samo jednog ili drugog sindikata”, navodi se u saopštenju.

Na kraju, izražena je spremnost za međusobnu saradnju na rješavanju pitanja iz oblasti materijalnog položaja, oblasti rada i stambene politike zaposlenih.

U PODGORICI

Stečajna uprava Atlas banke objavila je poziv za učešće na nadmetanju za prodaju nepokretnosti u Podgorici, čija je ukupna vrijednost 6,43 miliona eura.

Predmet prodaje su poslovni prostori u vanprivredi i 50 garažnih mjesta.

Prodaju se poslovni prostori u vanprivredi površine 196 metara kvadratnih za 705,6 hiljada eura, 918 kvadrata za 1,93 miliona, 941 kvadrat za 1,98 miliona i 866 metara kvadratnih za 1,82 miliona eura.

Poslovni prostori se nalaze u prizemlju, na prvom, drugom i trećem spratu.

Prodaje se devet garažnih mjesta površine 11 metara kvadratnih po cijeni od 16,5 hiljada eura po garažnom mjestu, kao i 41 mjesto površine 12 kvadrata po cijeni od 18 hiljada eura.

Prodaja nepokretnosti obaviće se javnim usmenim nadmetanjem u prostorijama Atlas banke, 11. marta. Pravo učešća imaju domaća i strana preduzeća i pojedinci koji do 10. marta uplate depozit za učešće u vrijednosti od deset odsto od početne cijene za predmetnu nepokretnost.

Građani zainteresovani za učešće u nadmetanju treba da navedu ime i prezime, adresu stanovanja, matični i broj lične karte. Zainteresovana preduzeća, osim naziva i sjedišta, treba da dostave registarski broj, originalni izvod iz registra ili ovjerenu fotokopiju ne stariju od 15 dana, ovjerenu prijavu, kao i ovlašćenje za zastupanje ukoliko se prijava podnosi preko punomoćnika.

Postupak nadmetanja završava se, kako je objašnjeno, ukoliko niko od učesnika ni na treći poziv ne ponudi veću cijenu od do tad ponuđene najveće. U tom slučaju, kupcem se proglašava učesnik koji je prvi ponudio najveću postignutu cijenu.

Uslovi za održavanje javnog nadmetanja smatraće se ispunjenim ukoliko u naznačeno vrijeme pristupi makar jedan učesnik, koji ponudi iznos početne cijene za predmetne nepokretnosti. Učesnik koji ponudi najveću cijenu proglašava se kupcem.

Kupac je dužan da u roku od 15 dana zaključi sa stečajnim upravnikom Atlas banke ugovor o kupoprodaji predmetne nepokretnosti.

Ukoliko kupac u navedenom roku ne zaključi ugovor o kupoprodaji ili ne isplati kupoprodajnu cijenu, gubi pravo na povraćaj depozita, a prodavac ima pravo da ugovor zaključi sa ponuđačem koji je ponudio drugu najveću cijenu.

Pravo na povraćaj depozita gubi potencijalni kupac koji podnese prijavu, a ne učestvuje u javnom nadmetanju. Uplaćeni depozit će se vratiti ostalim učesnicima najkasnije sedam dana od javnog nadmetanja.

U TOKU REALIZACIJA

Crnogorski elektrodistributivni sistem (CESID) sprovodi aktivnosti na implementaciji dva velika projekta koja će doprinijeti da distributivni sistem bolje odgovori potrebama korisnika. Riječ je o implementaciji SCADA sistema za daljinsko upravljanje 35 kV i 10 kV mrežom i softvera za analizu i praćenje prekida u distributivnom sistemu (ISSCEDIS).

Realizacijom tih projekata omogućiće se kvalitetniji pristup podacima, na osnovu kojih će biti unaprijeđen i rad distributivnog sistema.

Takođe, znatno će se smanjiti vrijeme trajanja prekida u napajanju korisnika.

„Ogroman trud zaposlenih u Sektoru za upravljanje uložen je već u projekat ISSCEDIS, koji predstavlja interfejs između budućeg SCADA sistema i CEDIS-a kao korisnika (što mu i sami naziv govori iSs Informacioni SCADA Sistem). Složen je bio taj posao, naročito u prvoj fazi, kada je trebalo sistematizovati i ažurirati postojeće podatke o svim mrežama u Crnoj Gori i uraditi pripadajuće jednopolne šeme postrojenja i srednjenaponskih mreža. Priprema toga projekta počela je još 2016. godine, kada se krenulo sa crtanjem jednopolnih šema srednjeg napona i prikupljanjem tehničkih podataka o trafostanicama i vodovima. Osim jednopolnih šema sada postoje i tehničke baze podataka za preko 5.000 trafostanica 10(6)/0.4 kV i o skoro 10.000 dionica u mreži”, kazao je Stanko Duričić, šef Službe za operativnu energetiku, planiranje i analizu rada mreže.

SCADA sistem podrazumijeva daljinski nadzor i upravljanje elementima sistema. To znači da će se na jednom mjestu u realnom vremenu objedinjavati sve informacije iz sistema, uz mogućnost daljinskog uključivanja, odnosno isključivanja bilo kojeg njegovog elementa na području Crne Gore.

Na taj način omogućilo bi se da, u slučaju poremećaja u mreži, dispečer može brzo da reaguje i odradi intervenciju, čime se postiže da korisnik u što kraćem roku dobije napajanje električnom energijom.

Implementacijom softvera za analizu i praćenje prekida u distributivnom sistemu, što je jedan od modula ISSCEDIS-a, uz formiranje dispečerskih centara na svim naponskim nivoima i jedinstvenog call centra, stvoriće se preduslovi za kvalitetnije upravljanje mrežom, uz pouzdanije napajanje korisnika.

Imajući u vidu kompleksnost i veličinu distributivnog sistema, kao i sve više obnovljivih izvora električne energije koji se priključuju na distributivni sistem, navedni projekti će dodatno doprinijeti razvoju i stabilnosti distributivnog sistema Crne Gore.

„Trenutno su sve trafostanice srednjeg napona u Crnoj Gori opremljene najsavremenijim mjernim uređajima, što je preduslov za realizaciju ovako značajnih projekata. Taj srednjenaponski AMM sistem ima funkcije nadzora nad mrežom CEDIS-a, što se ogleda u daljinskom prikupljanju obračunskih stanja korisnika, dijagrama potrošnje (load profile), kontrole pristupa obračunskim mjernim mjestima, kao i stanja prekidača na svim SN izvodima u trafostanicama (evidencija planiranih i neplaniranih isključenja i uključenja u mreži). Proteklih mjeseci je urađeno testiranje i evidentna je njegova uspješnost u ovoj fazi. Centralni AMM sistem vršiće nadzor AMM brojila, čime će se na jednom mjestu prikupljati svi karakteristični mjerni podaci iz distributivnog sistema. Na osnovu tih podataka iz AMM-a i softvera ISSCEDIS-a, u dispečerskim centrima, uz pomoć interaktivne mreže svih srednjenaponskih nivoa, distributivnim sistemom će se upravljati na mnogo pouzdaniji i efikasniji način”, zaključuje Đuričić.

Nakon realizacije oba projekta, kvalitet isporuke električne energije će se znatno poboljšati, što je i vodeća misija CEDIS-a, usmjerena prema svim korisnicima u Crnoj Gori, saopštila je Služba za korporativne komunikacije.