U KINI

Najmanje šest osoba je poginulo, a 16 ih je povrijeđeno nakon što se usred puta u Kini otvorila ogromna rupa u koju je propao autobus i nekoliko pješaka.

Incident se dogodio sinoć ispred bolnice u gradu Sining, glavnom gradu provincije Kinghai, prenosi Sputnjik.

Na snimcima s nadzornih kamera vidi se kako prolaznici koji su čekali na autobuskoj stanici bježe, jer se ispred njih odjednom otvorila ogromna rupa na putu.

Neki od onih koji su ostali kako bi pomogli putnicima u autobusu takođe su propali u rupu.

Prema državnim medijima, prečnik nastale rupe je oko 10 metara.

Nije za sada poznato koliko je ljudi bilo u autobusu kada se dogodila ova tragična nesreća.

O BUDUĆNOSTI MONARHIJA

Povodom porodične pobune britanskog princa Harija i njegove supruge Megan, koji žele osamostaljene od trona, grčki sajt in.gr piše o ulozi monarhije u savremenom svijetu.

Paradoks Evrope, kolijevke demokratije, je taj što ima značajan broj monarhija: od 44 države širom svijeta na čijem čelu je monarh, 12 je u Evropi. Zapravo, udio monarhija u Evropi je još upečatljiviji, jer od svih država svijeta koje se smatraju monarhijama, 15 su članice Britanskog komonvelta – priznale su kraljicu Elizabetu Drugu kao svog vrhovnog vladara.

Unutar granica Evropske unije, monarhije su, pored Velike Britanije koja se priprema za izlazak iz EU, i Kraljevina Belgija, Veliko vojvodstvo Luksemburga, Kraljevina Holandija, Kraljevina Španija i Kraljevina Švedska.

U Evropi su, ali van EU, i Kraljevina Norveška i niz mikro-država koje su monarhije: kneževine Andora, Monako i Lihtenštajn i Vatikan, pod posebnim režimom.

Opstanak monarhija uglavnom je posljedica različitih političkih puteva zemalja Evrope u 19. i 20. vijeku, ekonomskih i političkih razloga kakav je bio kolonijalizam, kada su se monarhije pretvarale u carstva, a lik monarha-cara se koristio kao element osvajanja i učvršćivanja vlasti.

U 19. vijeku opredjeljenje za očuvanje institucije monarha je shvatano i kao element postizanja nacionalnog jedinstva: 1861. kralja Italije Vitorija Emanuela Drugog i proglašenje Pruskog kralja carem Njemačke radi njemačkog ujedinjenja 1871. Tako je i novoosnovana grčka država 1832. dobila monarha, u početku bavarskog princa Ota, a kasnije danskog kralja Gliksburga. 

U 20. vijeku dva svjetska rata označila su kraj Ruskog carstva, Njemačkog carstva i Austrougarske, kao i Britanske imperije.

To je, zajedno s pritiskom demokratskih pokreta, dovelo do prilagođavanja monarhija u Evropi gotovo dekorativnoj ulozi: oduzeta su im sva politička ovlašćenja i njihova prisustvo je ograničeno na simbolično i obredno.

Istovremeno, pojavili su se snažni antimonarhistički pokreti, posebno u zemljama gdje je monarhija preuzimala aktivniju političku ulogu i gdje je “Palata” bila centar moći, kao što je Grčka, gdje je ukidanje monarhije izglasano tek na referendumu 1974. godine. Isto je, poslije Drugog svjetskog rata, bilo u Italiji gdje je izgrađen novi demokratski poredak.

Takođe, “narodne demokratije” su poslije Drugog svjetskog rata označile kraj monarhija Rumunije, Jugoslavije, Bugarske, Mađarske i Albanije.

Savremene evropske monarhije uglavnom nemaju političku ulogu i uglavnom zaokupljaju samo one koji se zanimaju za ceremonije na kojima su u centru pažnje “krunisane glave”, a one su i tema skandal-časopisa i štampe specijalizovane za izvještavanje samo o životu monarha.

Pristalice monarhija uglavnom tvrde da su one u savremenom demokratskom poretku ujedinjujuća tačka ustavnog uređenja i jedan od simbola države i nacije, poput zastave ili državne sportske reprezentacije.

Većina vladarskih porodica uglavnom se prilagodila takvoj ulozi, uz sve vidljivije prisustvo u javnosti i nastojanje da njihovi članovi igraju ulogu zaštitnika široko prihvaćenih ciljeva, mahom od dobročinstva do ekologije.

U isto vrijeme, vladarske porodice su okrenute medijima: štampa, film, radio i televizija uveliko su pomogli monarsima da igraju novu “simboličku” ulogu, svakodnevno ih dovodeći u centar pažnje javnosti kao “domaće likove”. 

Ali, tako su “vladajuće porodice” postale i ranjiv plijen “lovaca na skandale”, što se u nekim slučajevima, kao u slučaju princeze Dajane, pokazalo i kao nepodnošljivo i kao pogubno. Iako bi se moglo tvrditi da se “lov na skandale” pokazao štetnim za instituciju monarha, on i koristi njihovoj simboličkoj ulozi: istovremeno jesu i nijesu “obični smrtnici” – kao i zvijezde filma i muzike.

Od sve većeg prisustva u javnosti ima i opasnosti za modernu monarhiju zbog “lošeg publiciteta” kada dođe do “nevaljalstava” obično nasljednika trona, kao što je dolazak princa Harija na zabavu u kostimu – nacističkoj uniformi, ali krupniji problemi s publicitetom krunisanih glava uglavnom potiču iz njihovih nedopuštenih odnosa s ekonomskim faktorima i zbog političkih intervencija.

Vojvoda od Jorka princ Endrju – sin kraljice Elizabete, novembra prošle godine je na neodređeno vrijeme obustavio svoje javne dužnosti zbog buke o svom prijateljstvu s berzanskim posrednikom osudjenim za seksualno zlostavljanje, Džefrijem Epstajnom, kao i zbog objelodanjivanja prinčevih poslova s Vladom Kazahstana i s raznim privrednim moćnicima.

I abdikacija Huana Karlosa Prvog sa španskog prijestola 2014. godine u korist njegovog sina Felipea Šestog, bila je posljedica finansijskih skandala kraljevske porodice.

Felipe je dospio u središte velike javne polemike jer se tokom nemira poslije referenduma o nezavisnosti Katalonije 2017. godine, u svom apelu za jedinstvo španske države odlučio za posebno oštru liniju protiv separatista. Nije slučajno što je španska monarhija u svojoj zemlji popularna manje nego druge.

Kraljica Elizabeta je prihvatila da bude u središtu polemike zbog odluke premijera Borisa Džonsona da krajem prošle godine suspenduje Predstavnički dom britanskog Parlamenta, odlučivši na kraju da odobri taj njegov zahtjev, da ne bi ipak izazvala ustavnu krizu.

Više nego ikada ranije, evropske monarhije, iako imaju relativno veliku popularnost, moraju da polažu račune ne samo o svojim političkim stavovima, već i o upravljanju svojim finansijama. Na primjer, teško je opravdati da se na trošak poreskih obveznika finansiraju skupa lovačka putovanja Huana Karlosa.

Zato nije slučajno smanjenje izdvajanja za apanažu kraljeva. Nedavno se princ Loren, brat belgijskog kralja Filipa, sukobio s belgijskom vladom koja mu je smanjila kraljevsku “platu” za 15 odsto, što je zvanično bila kazna jer je u Ambasadi Kine u Briselu bio na proslavi 90. godišnjice Narodno-oslobodilačke vojske.

Pravi uzrok je, međutim, 50 miliona eura koje princ Loren potražuje u vezi s jednim programom dogovorenim s Vladom Libije u Gadafijevo vrijeme, a potom zamrznutim u vrtlogu libijskog građanskog rata.

Drugde pritisak javnosti da se smanje državna davanja kraljevskim porodicama dovodi do odluka kao što je švedskog kralja Karla Prvog Gustava da njegovo pet unučadi ne obavlja službene dužnosti, da ne bi opterećivali švedske poreske obveznike. Slična najava objavljena je 2016. o kraljevskoj porodici Danske.

Biti nasljednik trona je teško na poseban način: stalna izloženost javnosti – samo članovi britanske kraljevske porodice imaju 3.800 javnih nastupa godišnje, uz to su na oku “lovaca na skandale”, kruta su ograničenja njihovih ličnih odluka, strogo im je propisana karijera, obično ograničena na oružane snage jer bi svaka poslovna karijera donijela stalne optužbe o sukobu interesa. 

To takođe objašnjava neke od “odlazaka” iz kraljevskih porodica. Posljednji primer je odluka vojvode i vojvotkinje od Saseksa – princ Harija i princeze Megan, da postanu “finansijski nezavisni” i odustanu od svojih kraljevskih dužnosti, ali tek pošto su dovršili obnovu svoje rezidencije “Frogmor” u Vindzoru za 2,4 miliona funti iz – državne apanaže.

Jasno je da se monarhija evropskog stila pokazala kao veoma otporna institucija i prilagodila se vremenima, međutim nije sigurno da se može održavati unedogled.

To se posebno odnosi na zemlje čije je jedinstvo barem djelimično dovedeno u pitanje: od Belgije đije se jedinstvo stalno poriše, preko kontroverznog ustavnog kompromisa iz Španije 1978. godine, do pitanja da li će “post-Bregzit” Velike Britanije odvesti Škotsku u nezavisnost.

Izvjesno će se bar neke od evropskih monarhija vjerovatno tek suočiti s velikim promjenama, zaljučuje grčki sajt in.gr.

REAGOVANJE KOVAĆEVIĆA

Reagujući na izjavu beogradskog novinara Jakše Šćekića koji je kazao da će pred izbore biti sve većih pritisaka na Crnu Goru sa ciljem da se potegne pitanje tehničke, odnosno prelazne vlade, portparol NSD i funkcioner DF-a Marko Kovačević kazao je da Šćekić zamjenjuje teze, prikazujući one koji su napadnuti i koji se brane napadačima i agresorima.

Šćekić je kazao da bi Srbija morala da učini sve da se smanji halabuka po ulicama, da se pitanja koja se otvaraju primjenom Zakona o slobodi vjeroispovijesti prepuste pravnicima, kao i istoričarima, ali neutralnim.

“Jasan je motiv Jakše Šćekića da daje ovakve vrste izjava i da zamjenjuje teze, prikazujući one koji su napadnuti i koji se brane napadačima i agresorima, a Mila Đukanovića i njegov režim nevinim jagnjadima koji su eto žrtve”, navodi se u saopštenju.

Kovačević pita o kakvom anticrnogorskom raspoloženju u Srbiji govori Šćekić ako su na svakom tamošnjem skupu istaknute zastave kraljevine Crne Gore i barjake sa Njegoševim likom.

“Šćekić još navodi da je problem ono što dolazi od SPC, misleći na veličanstvene šetnje i litije, kao da njima nije uzrok donošenje sramnog Zakona kojim se atakuje na viševjekovnu imovinu naše Crkve, što je jasno i najmanjem djetetu”, navodi se u reagovanju.

Marković je dodao das u Crnogorci već u akciji, učestvuju u “veličanstvenim litijama i brane svoju Crkvu”.

“A poruka koju je poslala Srbija, davanjem odlikovanja i sablje Andriji Mandiću jeste da cijeni zajednički viteški otpor agresiji NATO pakta 1999. godine koji je pružio naš narod iz Srbije i Crne Gore. Po Jakši to treba prepustiti zaboravu”, navodi se u saopštenju.

PRIBILOVIĆ SAOPŠTILA

Na lokalnom nivou, u odnosu na 2018, smanjen je broj zaposlenih za 580, saopštila je ministarka javne uprave Suzana Pribilović.

“Na lokalnom nivou imamo 580 manje službenika nego u 2018. kada smo počeli proces optimizacije”, navela je Pribilović i podsjetila da je započet najsloženiji proces optimizacije javne uprave.

“Zaustavili smo trend zapošljavanja u javnoj upravi što se nije negativno odrazilo na ukupan rast zaposlenosti u Crnoj Gori”, navela je Pribilović.

U prethodnoj godini, kako podsjeća, počela je reorganizacija javne uprave pa danas imamo šest organa manje.

“Vlada Crne Gore je posvećena tome da javna uprava bude pravi servis građana – optimalna, ekonomična i efikasna”, zaključila je Pribilović u video poruci, koju je objavila Vlada Crne Gore.

DODIK PORUČIO

Srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik rekao je da je Republika Srpska formirana 9. januara 1992. godine sa namjerom da bude nezavisna država.

“Mi smo politički cilj tog vremena redukovali Dejtonskim sporazumom i prihvatli da ostanemo u BiH koju čine dva entiteta i tri konstitutivna naroda”, rekao je Dodik novinarima u Banja Luci, komentarišući izjavu predsjednika Srbije Aleksandra Vučića da Republike Srpske ne bi bilo bez Srbije i da je Srpska jedan od prioriteta delovanja Srbije, a preneo je RTRS.

Dodik je poručio da Republika Srpska ostaje na putu vojne neutralnosti.

“Republika Srpska ima namjeru da svaku odluku vezanu za integracije, prije svega, preda na odlučivanje narodu putem referenduma koji je obavezujući za one koji u ime Srba djeluju u Sarajevu”, poručio je srpski član Predsjedništva BiH.

Podsjetio je da je NATO bombardovao Srbe, koristio osiromašeni uranijum i nanio veliku štetu srpskom narodu, prenosi RTRS.

Dodik je istakao da entiteti mogu bez BiH, ali da BiH ne može bez entiteta.

“Te rasprave nijesu završene i neophodno je da budu vođene zato što mnogi u BiH pokušavaju da drže lekcije i da nameću neke procese bez prava”, istakao je Dodik.

On je rekao da je prvak u tome visoki predstavnik Valentin Incko, koji je maltretirao cijelu javnost u BiH više od 20 godina, namećući rješenja koja su izvan Dejtonskog sporazuma i Ustava “i koji se u protekla dva dana drznuo da tumači Ustav”.

Dodik je ponovio da Republika Srpska ima sve odlike države – svoju teritoriju, narod, te izvršnu, zakonodavnu i sudsku vlast.

“Ovdje postoji narod koji živi ovu Republiku kao državu, svidjelo se to njemu ili ne. Neka obavještava koga hoće i Savjet bezbjednosti”, istakao je Dodik.

Dodik je naveo da će visoki predstavnik u BiH morati da se navikne na to da su Srbi u Republici Srpskoj zagledani u Srbiju.

Ocijenio je da Republika Srpska sada ima najveći oblik pomoći od Srbije, te da ima potencijal da se sama politički brani.