TROJICA POSLANIKA

Poslanici Demokrata Momo Koprivica i Danilo Saranovic, i nezavisni poslanik Nedeljko Rudovic uputili su Odboru za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva Zahtjev za sazivanje vanredne sjednice ovog skupstinskog tijela.

Trojica poslanika, kako je saopsteno, zahtijevaju da Branimir Gvozdenovic ovu sjednicu zakaze bez odlaganja, a najkasnije za utorak.

Koprivica, Saranovic i Rudovic predlozili da se na sjednici raspravlja o donosenju Odluke o obrazovanju novog radnog odbora i utvrdivanje roka za kodifikaciju izbornog zakonodavstva u jedan zakonski projekat – Izborni zakonik.

Za dnevni red su predlozili i donosenje Odluke o utvrdivanju roka u kom su clanovi Odbora i pridruzeni clanovi Odbora duzni da dostave sve zakonske i druge projekte Odboru za sveobuhvatnu reform izbornog i drugog zakonodavstva; donosenje Odluke o utvrdivanju roka u kom su svi radni odbori duzni da Odboru za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva dostave konacne predloge utvrdenih rjesenja ili sistematizovane predloge clanova i pridruzenih clanova Odbora i predlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore.

“Podnosioci zahtjeva navode da opozicija ima spremna rjesenja, tj. kompletne zakone, od kojih bi svi koji se odnose na izborno zakonodavstvo trebalo da budu objedinjeni jednim pravnim projektom, kakav bi bio Izborni zakonik. Izborni zakonik bi bio kljucni zamajac da se izborni procesi u Crnoj Gori, vec jednom, pocnu odigravati po odredenim pravilima koja ce garantovati jednaku startnu poziciju za sve sudionike u izbornom procesu”, navode iz Demokratske Crne Gore.

Podnosioci zahtjeva smatraju da se i Zakon o teriotorijalnog organizaciji mora usvojiti, te da bi svako odugovlacenje smatrali opstrukcijom jer nema opravdanja za cinjenicu da je 60% Crne Gore bez adrese.

Zbog toga zakljucuju da odlaganja i odugovacenja ne smije biti.

DAN ZA NOVO POGLAVLJE

Evropska unija (EU) od danas ima novu Evropsku komisiju (EK), novog sefa diplomatije i novog predsjednika Evropskog savjeta.

U Briselu se obiljezava i 10 godina od stupanja na snagu Lisabonskog ugovora kao ustavne osnove EU.

Petogodisnji mandat nove Evropske komisije na celu sa prvom zenom predsjednikom Ursulom fon der Lajen pocinje mjesec dana kasnije nego sto je to bilo planirano.

Zbog problema oko sastava novog tima komesara, odnosno zbog promjena kandidata za komesare iz Francuske, Madarske i Rumunije, novi saziv Evropske komisije dobio je “zeleno svjetlo” Evropskog parlamenta za pocetak 27. novembra.

Zvanicno, 25 komesara na celu sa predsjednicom Ursulom fon der Lajen danas postaju novi tim koji ce do 31. oktobra 2024. godine predstavljati izvrsnu vlast EU.

U novom sazivu Evropske komisije nalaze nova lica kao i komesari koji koji iza sebe vec imaju staz u Komisiji, ali ovoga puta dobijaju nove resore.

Treci petogodisnji mandat na mjestu EU komesara, ovoga puta zaduzenog za budzet i administraciju EU, ima dosadasnji komesar za pristupne pregovore Johanes Han.

Medu povratnicima tu su i Frans Timermans (zelena agenda), Margaret Vestager (digitalno doba), Marija Gabrijel (inovacije, kultura, obrazovanje, mladi), Vera Jurova (vrijednosti i transparentnost), Maros Sefcovic (institucionalni odnosi) i Fil Hogan (trgovina).

Medu poznatim licima iz prethodne Evropske komisije naci ce se i Margaritis Shinas, bivsi glavni portparol predsjednika Junkera, a sada komesar za promociju evropskog nacina zivota.

Nova lica Komisije bice Oliver Varheji (susjedstvo i prosirenje), Didije Rejnders (pravda), Kadri Simons (energetika), Juta Urpilainen (medunarodno partnerstva), Tieri Breton (unutrasnje trziste), Paolo Dentiloni (ekonomija), Vladis Dombrovskis (ekonomija za dobrobit ljudi), Virginius Sinkevicius (priorodna sredina, ribarstvo i okeani), Dubravka Suica (demokratija i demografija).

Tu su i Stela Kirijakides (zdravstvo), Nikolas Smit (radna mjesta i socijalna prava), Helena Dali (jednakost), Janus Vojcekovski (poljoprivreda) Elisa Fereira (kohezia i reforme), Adina Valean (transport), Janez Lenarcic (krizni menadzment), Ilva Johanson (unutrasnji poslovi).

Kao potpredsjednik Komisije i novi sef diplomatije EU Zozep Borel dolazi na poziciju koju je u prethodnih pet godina imala Federika Mogerini.

Borel ce od Mogerini naslijediti i ulogu glavnog posrednika u dijalogu Beograda i Pristine.

Zbog promjena u imenovanju komesara, pocetak mandata nove Evropske komisije poklopio se i sa promjenom na celu Evropskog savjeta.

Zvanicno, od danas pocinje i mandat novog predsjednika Evropskog savjeta.

U naredne dvije i po godine, sa mogucnoscu jednog obnavljanja mandata, sastancima EU lidera predsjedavace bivsi belgijski premijer Sarl Misel.

Misel je treci po redu predsjednik Evropskog savjeta, a na ovu poziciju dosao nakon petogodisnjeg mandata Donalda Tuska, kojem je prethodio prvi izabrani predsjednik Evropskog savjeta Herman van Rompej.

PRICA MIGRANTA

Smjesten na pola puta izmedu Podgorice i Danilovgrada, u Spuzu, neposredno pored najveceg crnogorskog zatvora, Centar za prihvat migranata dom je za oko stotinu izbjeglica, koje je u potrazi za boljim zivotom put doveo u Crnu Goru.

Za razliku od nekih kampova u susjedstvu, gdje su uslovi nedostojni covjeka, zivot u ovom kampu je vise nego dobar. U to se uvjerila ekipa Anadolije, a sve to potvrduje i prica migranata koji borave ovdje.

Crna Gora usputna stanica do EU

Migranti se u principu kod nas ne zadrzavaju mnogo. Za njih je nasa drzava samo usputna stanica na putu do neke od zemalja EU. Ipak, iskustvo onih sa kojim smo razgovarali o Crnoj Gori je pozitivno. Ima onih koji bi da dobiju azil, dok velika vecina nakon samo dan ili dva provedena ovdje, nastavlja dalje prema Bosni i Hercegovini.

Tamara Lakic iz Centra za prihvat migranata kaze da osim objekta u Spuzu, koji je kapaciteta 104 mjesta, postoje i alternativni smjestaji u Podgorici.

“Od pocetka godine, zakljucno sa 26. novembrom u Centru za prihvat migranata je primljeno 7.146 stranaca koji traze medunarodnu zastitu, od cega je 2.256 bilo smjesteno u Centru za prihvat u Spuzu, a 4.890 u alternativnom smjestaju, na Vrelima Ribnickim u Podgorici. Stranci koje traze medunarodnu zastitu, teritoriju Crne Gore koriste kao tranzitno podrucje. Na njenoj teritoriji se zadrzavaju veoma kratko vrijeme, ona je usputna stanica na njihovo putu ka krajnjoj destinaciji, a to su zemlje EU”, kaze Lakic.

Najcesce drzave porijekla samih stranaca koji traze medunarodnu zastitu su Alzir, Maroko, Sirija, Pakistan, Irak, Iran, Avganistan i oni najcesce dolaze iz pravca Albanije, preko Turske i Grcke. Crna Gora je u posljednje vrijeme postala dio takozvane “obalne rute”.

Ovaj centar za migrante trenutno moze da primi 104 osobe, a iz ove ustanove porucuju da preduzimaju konkretne korake, kako bi se kapaciteti prosirili.

Tri obroka dnevno, ciste i tople sobe za boravak

U kampu vlada dobra atmosfera. I uslovi su na visokom nivou. Migranti dobijaju tri obroka, za rucak je uvijek kuvano jelo, a sluzi se i uzina. Sobe su tople, ali i veoma ciste i uredne.

Lakic kaze da prilikom prihvata migranata, uprava ih upoznaje sa pravilnikom o ponasanju.

“Zaista nema problema, nema fizickih obracuna medu migrantima, postuju se pravila Centra”, kaze Lakic.

Migranti koji zele da nastave svoj put dalje ka BiH, iz ovog kampa pretezno odlaze nakon dva do tri dana boravka. Uglavnom koriste taksi prevoze, koji ih odvode do blizu granice sa BiH.

Neki se iz BiH ponovo vracaju u ovom kampu

Ipak, neki od onih koji odu u BiH, gdje se nalazi mnogo vise migranata i gdje uslovi nisu bas tako dobri, vracaju se ponovo u ovom centru u Spuzu.

Jedan od onih koji s porodicom boravi u ovom kampu je Majid Radzebi, iz Irana. Kaze za sebe da je politicka izbjeglica.

“Narod u Crnoj Gori je ljubazan, slican onom u Iranu. Aplicirao sam za azil u Crnoj Gori i nadam se da ce crnogorska Vlada odobriti”, kaze Radzebi.

Crna Gora kao drzava dopada se i Iftihar Ahmedu, koji je dosao iz Avganistana. Ipak, sanja o zivotu u EU.

“Osjecam se dobro ovdje, ljudi u Crnoj Gori su dobri. Postuju nas, osoblje je dobro ovdje. Imam plan da idem ka EU, Belgija ili Njemacka”, istakao je Ahmed.

Migrantima je u centru na raspolaganju internet, djecje igraliste, veliko dvoriste za setnju. Mnogi od njih tokom dana odlaze do Podgorice, koja je udaljena oko desetak kilometara.

ONLINE KUPOVINA

Amerikanci su na Crni petak ove godine preko interneta potrosili rekordnih 7,4 milijarde dolara, dok je manje ljudi islo u prodavnice.

Taj iznos se priblizio rekordnom dnevnom iznosu od 7,9 milijardi dolara potrosenih tokom proslogodisnjeg Sajber ponedjeljka, koji zasad drzi dnevni rekord za internet prodaju, prema Adob Analitiksu, firmi koja mjeri prodaje u 80 od 100 americkih onlajn maloprodaja.

Sajber ponedjeljak je dan poslije praznicnog vikenda nakon samog Dana zahvalnosti, koji je, po tradiciji, cetvrti cetvrtak u novembru.

Adob ocekuje da ce onlajn prodaja skociti na jos jedan rekord ovog Sajber ponedjeljka i da ce iznositi 9,4 milijardi dolara.

Veci dio prodaje obavljen je preko licnih telefona, i predstavlja 39 odsto ukupne onlajn prodaje u petak.

Kupci su posebno trazili igracke na osnovu likova iz filma “Zaledeno kraljevstvo Dva” (Frozen Two), a medu drugim najvecim nabavkama su bile sportske video igre i Epl leptopovi.

Moguce je da je zbog tolike onlajn kupovine smanjena guzva u soping centrima na Crni petak. Posjeta prodavnicama pala je za 2,1 odsto na Crni petak u odnosu na prije godinu dana, prema preliminarnim podacima Retejlneksta, firme koja prati aktivnost u radnjama na hiljadama lokacija, ukljucujuci specijalizovanim prodavnicama za odjecu i velikim i malim prodavnicama.

Pad posjete doveo je do pada prodaje od 1,6 odsto.

Kupovina onlajn i kupovina u prodavnicama nisu uvijek potpuno razdvojene. Mnogi ljudi kupe stvari preko interneta i onda odu do prodavnice da ih pokupe. Takva vrsta prodaje skocila je 43,2 odsto na Crni petak u odnosu na prije godinu dana.

PODACI IJZ

Podaci nacionalnog registra pokazuju da je u Crnoj Gori do kraja 2018. godine registrovano 277 osoba inficiranih HIV-om, da je znacajno veci broj inficiranih muskog pola (242 osobe), kao i da je u cak 88 posto slucajeva nezasticeni seksualni odnos put prenosa infekcije.

U istom periodu od AIDS-a, je u nasoj zemlji umrlo 56 osoba.

Navodeci da je prevalencija ove infekcije u Crnoj Gori 0,03 posto, iz Instituta za javno zdravlje su precizirali da su slucajevi HIV/AIDS registrovani u 16 opstina u Crnoj Gori i to u primorskoj regiji (40 posto) i Podgorici (42 posto), pise Pobjeda.

“U Crnoj Gori je, prema podacima iz Registra na kraju 2018. godine sa HIV-om zivjela 221 osoba (196 muskaraca i 25 zena). Prvi slucaj HIV infekcije u nasoj zemlji je registrovan 1989. godine i od tada do kraja 2018. godine, registrovano je ukupno 277 osoba inficiranih HIV-om, od kojih je 136 (49 posto) osoba u momentu otkrivanja infekcije bilo u stadijumu razvijene bolesti (AIDS-a), a njih 141 je registrovano u asimptomatskoj fazi bolesti”, naveli su iz Instituta za javno zdravlje.

Najveci broj HIV infekcija (78 posto), kako preciziraju iz ove ustanove, dijagnostikuje se u uzrastu 20-39 godina, a znacajno veci broj inficiranih su muskog pola (242 osobe).

“Najcesci put prenosa infekcije (88 posto slucajeva) je preko nezasticenog seksualnog odnosa. Putem krvi inficiralo se 3 posto registrovanih osoba sa HIV-om, od cega je u 1 posto slucajeva doslo do zaraze inficiranom krvlju ili njenim derivatima u medicinskim ustanovama (van Crne Gore), a u 2 posto usljed koriscenja droga injektiranjem. Vertikalna transmisija HIV-a registrovana je kod cetvoro djece, odnosno u 1 posto slucajeva”, kazali su iz Instituta.

U nasoj zemlji, kako navode iz ove ustanove, postoje adekvatni ljekovi za pacijente koji su inficirani HIV-om, iz grupe antiretrovirusnih ljekova najnovije generacije. Kako preciziraju, na kraju 2018. godine na antiretrovirusnoj terapiji je bila 161 osoba.

“Terapijski protokol koji se koristi u Crnoj Gori u skladu je sa preporukama koje izdaje ,,European AIDS Clinical Society” (EACS) i u nasoj zemlji su dostupne pojedine fiksne kombinacije antiretrovirusnih lijekova. Ova vrsta ljekova ne ubija virus, ali sprecava razmnozavanje virusa remeteci njegov normalni zivotni ciklus. Da bi ljekovi ispunili svoju svrhu, vrlo je vazno da postoji terapijska pismenost kod pacijenata kako bi se ovi ljekovi koristili redovno i ispravno”, kazali su iz Instituta.