TELEGRAM BOGDANOVICA

Povodom smrti jednog od najznacajnijih filmskih stvaralaca sa prostora nekadasnje Jugoslavije i cuvenog holivudskog producenta i dvostrukog dobitnika Oskara, Branka Lustiga, ministar kulture Crne Gore Aleksandar Bogdanovic, uputio je ministarki kulture Hrvatske Nini Obuljen Korzinek, telegram saucesca.

,,Upucujem Vam izraze iskrenog saucesca povodom smrti istaknutog filmskog stvaraoca Branka Lustiga, koji je svojim dugogodisnjim radom ostavio neizbrisiv trag u istoriji svjetske kinematografije. Ostace upamcen kao jedan od sudionika najznacajnijih filmskih ostvarenja bivse Jugoslavije, ali i kao profesionalac koji je svoju stvaralacku reputaciju potvrdio najvecim svjetskim nagradama u oblasti filmske produkcije”, navodi se u telegramu.

Bogdanovic navodi da je pored profesionalnog, ne manje vazan bio i njegov ljudski angazman, posebno u realizaciji Festivala tolerancije, kojim je na simbolican nacin, koristeci film kao najprijemciviju umjetnicku formu, ukazivao na neophodnost podsticanja i razvijanja tolerancije i afirmisao osnovna ljudska prava – pravo na zivot i pravo na razlicitost.

“Saradnja Ministarstva kulture sa gospodinom Lustigom u prethodnih nekoliko godina, na promociji Festivala tolerancije na Cetinju i u Podgorici, za nas je bilo veliko zadovoljstvo i izuzetno iskustvo, zbog kojeg smo ga dozivljavali kao velikog prijatelja Crne Gore i crnogorske kulture.Jos jednom Vam upucujem izraze iskrenog saucesca i molim Vas da nase zaljenje prenesite clanovima njegove porodice, njegovim prijateljima i saradnicima”, navodi se u telegramu.

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1630. umro je njemacki astronom, matematicar i fizicar Johan Kepler, koji je s tri fundamentalna zakona o kretanju planeta dokazao Kopernikovu hipotezu o heliocentricnom sistemu. U prvom zakonu objasnio je da se sve planete krecu po elipsama kojima je u jednom od zarista Sunce; u drugom, pak, da se planete krecu tako da radijus vektor (vektor koji spaja srediste Sunca i srediste planete) u jednakim vremenskim intervalima opisuje jednake povrsine, bez obzira na udaljenost planeta od Sunca; i u trecem – da se kvadrati vremena okretanja planeta oko Sunca (T) odnose kao kubovi velikih poluosa (a) njihovih elipticnih putanja. Izracunao je i povrsinu i zapreminu geometrijskih tijela koja do tada nijesu bila proucavana. Svojom pricom “Somnium” (San), pisanom na latinskom, koja izmedu ostalog govori o mogucnosti i opasnostima putovanja u svemir, zapoceo je, dvjesta godina prije drugih, naucno-fanstasticni zanr u knjizevnosti. Bavio se i astrologijom.

1787 – Umro je njemacki kompozitor i dirigent Kristof Vilibald Gluk, autor oko 100 opera od kojih je sacuvano cetrdeset. Reformisao je operu tako sto je muziku podredio tekstu i prilagodio je dramskoj radnji. ,,Nastojao sam da muziku ogranicim na njen pravi zadatak: da sluzi poeziji, da bi pojacavala izraz osjecanja i interesantnost situacije, ne prekidajuci radnju, niti joj slabeci intenzitet nekorisnim ukrasima”, pisao je Gluk. Komponovao je opere za becki dvor Marije Terezije, a potom zivio u Parizu, gdje su njegova djela bila predmet zustre polemike. Utro je put muzickoj drami. Poznata djela: “Orfej i Euridika”, ,,Alcesta”, “Paris i Helena”, “Ifigenija na Tauridi”.

1912 – U toku pohoda crnogorskih trupa na Skadar, kralj Nikola je s Rijeke Crnojevica uputio pismo generalu Mitru Martinovicu u kojem je, zbog mogucih diplomatskih rjesenja koja su u tom trenutku bila aktuelna u vezi sudbine Skadra, sugerisao da se za napad pripremi, ali da ga ne izvodi do druge naredbe. Objasnjavajuci okolnosti u kojima se odlucio za odlaganje napada, kralj Nikola je istakao da bi u trenucima kada se pregovara o definitivnom miru, koji od casa do casa moze biti zakljucen, bilo grehota izgubiti tri-cetiri hiljade ljudi zbog Skadra, koji ce nam – saopstio je kralj Nikola – pripasti jednim potezom pera. Ukoliko se to ne desi, napisao je kralj, napad ostaje kao vec planirana mogucnost.

1916 – Umro je poljski pisac Henrik Sjenkjevic, dobitnik Nobelove nagrade za knjizevnost 1905, koji je svjetsku slavu stekao istorijskim romanima “Quo vadis”, “Ognjem i macem”, “Kroz pustinju i prasumu”. Manje uspjesno od istorijskih, obradivao je i teme iz savremenog zivota. “Quo vadis”, njegovo najbolje ostvarenje, jedno je od najvise izdavanih i prevodenih poljskih knjizevnih djela.

1939 – U Podgorici je izasao iz stampe prvi broj lista <>, organa radnicko-seljacke stranke za Crnu Goru, umjesto dotadasnjeg ilegalnog lista <>. Stampan je petnaestodnevno, a odgovorni urednik bio je Budo Tomovic. U redakciji lista bili su Blazo Jovanovic, Bozo Ljumovic, Mirko Vesovic i knjizevnik Dorde Lopicic. Izasla su samo tri broja jer je list ubrzo ugusila cenzura.

1957 – Na Jezerskom vrhu na Lovcenu instalisan je prvi sistem za prijem TV signala iz susjedne Italije, za tada malobrojne vlasnike TV aparata u Crnoj Gori.

1976 – Umro je Zan Gaben, jedan od najpopularnijih i najdarovitijih francuskih filmskih i pozorisnih glumaca. Snimio je oko 90 filmova, najcesce s reziserima veteranima francuske kinematografije. Poznati Gabenovi filmovi su: “Obala u magli”, “Velika iluzija”, “Dan se rada”.

1990 – NATO i Varsavski pakt dogovorili su se u nacelu o drasticnom smanjenju konvencionalnog naoruzanja. To je bio prvi dogovor o konvencionalnom naoruzanju dva vojna saveza poslije Drugog svjetskog rata.

2008 – Lideri dvadeset najbogatijih drzava svijeta slozili su se na skupu u Vasingtonu da je potrebna tjesnja makroekonomska saradnja kako bi se povratio rast, izbjegla negativna prelivanja i podrzale trzisne ekonomije u usponu, kao i zemlje u razvoju. Mnogi lideri naglasili su i potrebu ukljucivanja strozije regulative za finansijski sektor, u kojem se ogroman rizik sa cijenama nekretnina, pogotovo u SAD-u, 2007. vratio kao bumerang i pokrenuo finansijsku krizu.

2009 – U Beogradu je, u 95. godini, umro patrijarh Srpske pravoslavne crkve Pavle. Zamonasio se 1948, a na vanrednom zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora, zrijebom je 1990. izabran za 44. poglavara Srpske pravoslavne crkve.

2009 – Americki predsjednik Barak Obama poceo je trodnevnu posjetu Kini tokom koje je potencirao partnerske odnose Pekinga i Vasingtona i razgovarao s kineskim naucnicima o kontoverznim nuklearnim programima Sjeverne Koreje i Irana. Lideri SAD i Kine razgovarali su o klimatskim promjenama, trgovini i bezbjednosnim problemima.

2010 – Predstava Crnogorskog narodnog pozorista “Don Zuan”, u adaptaciji i reziji Ane Vukotic, osvojila je na XV Jugoslovenskom pozorisnom festivalu u Uzicu nagradu Ardalion za reziju. Za najbolju musku ulogu u istoj predstavi nagrada je pripala Draganu Micanovicu, a za najbolju kostimografiju Leu Kulasu.

2012 – U Kini, u kojoj se rukovodstvo zemlje bira svake desete godine, predstavljeni su novi lideri. Za predsjednika Stalnog komiteta Politbioroa Kine, vrhovnog tijela koje rukovodi drugom po velicini ekonomijom u svijetu, izabran je Si Dinping sa jos sest clanova komiteta.

2012 – Povodom Svjetskog dana filozofije instalirana je vremenska kapsula, koja je zakopana u sjedistu UNESKO-a u Parizu. Iz UNESKO-a je objasnjeno da je ideja bila da svi zainteresovani ostave poruku, predmet, knjigu, crtez, fotografiju, odnosno sve ono sto smatraju da je za danasnjeg covjeka od znacaja, a mozda nece biti dostupno buducim generacijama. Kapsula ce biti iskopana 2062.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1920 – U Zenevi je odrzana prva skupstina Lige naroda.

1923 – Galopirajuca inflacija u Njemackoj dostigla je vrhunac – osam milijardi maraka za jedan americki dolar.

1933 – Na Cetinju je izasao prvi broj nedjeljnog informativnog lista <>. Urednici lista bili su Dordije Gvozdenovic-Jezerac i Ilija Martinovic, dok je vlasnik bio Ilija Radulovic.

2006 – Hrvatska je saopstila da je prvi put od proglasenja nezavisnosti 1991. odobrila azil strancu, jednoj Afrikanki koja je iz domovine pobjegla od vjerskog i seksualnog proganjanja.

2008 – U Podgorici je otvoren veseraj “Wash & dry”, prvi te vrste u Crnoj Gori. Vlasnik veseraja je Ivan Dukanovic.

2010 – Njemacki automobilista Sebastijan Fetel postao je najmladi prvak u istoriji Formule jedan.

U KIC-U

Modno – scenski performans “Fatalna zena”, autorke Jelene Govedarice, okupice uspjesne zene iz razlicitih profesija koje ce se predstaviti kroz modu i promo vlastitih profesija u Kulturno – informativnom centru “Budo Tomovic” u petak, 15.novembra, u 20 sati.

“Autorka ce scenariom o politicarki i njegovoj supruzi kroz unikatni spoj glume, plesa i sporta prezentovati fatalnost zene u svim starosnim dobima i profesijama. Takode, predstavice se i kreatorka Julija Nikcevic, a bice i muzicki gosti iznenadenja.

Ucesnice su: vlasnica optike ,,Babic”, Dusica Babic, vlasnica konsalting firme ,,MNE PROJECT”, Sanja Stupar, vlasnica ,,Alfa Ton Lekic” i ,,BTL Medical Montenegro”, Sanja Lekic, glumica Jelica Vukcevic, vlasnica kozmetickog salona ,,Siriana”, Majada Masarani, predsjednica NVO ,,Spirit Art”, Nada Vucinic, vlasnica modnog studija ,,Maja”, Margita Maja Raicevic, izrada crnogorske i drugih narodnih nosnji Vesna Rakocevic, prodaja srebra, Sanela Dokic i vlasnica palancikarnice i izdavanje nekretnina, Natalija Radunovic”, navedeno je u saopstenju KIC-a.

Organizatori dogadaja su Udruzenje preduzetnica Crne Gore i Kulturno – informatvni centar “Budo Tomovic”.

RIJETKA SLIKA

Rijedak portret austrijskog kompozitora Volfganga Amadeusa Mocarta bice ponuden na aukciji u Parizu, a aukcijska kuca Kristi procjenjuce da ce slika dostici cijenu izmedu 800 hiljada i 1,2 miliona eura.

Portret, inace jedan od samo cetiri naslikana za vrijeme Mocartovog zivota, dio je privatne kolekcije. Slika je nastala 1770. godine i pripisuje se italijanskom slikaru Dambetinu Cinjaroli.

“Rijec je o jednoj od rijetkih slika ciju istoriju mozemo pratiti od samog pocetka”, rekla je Astrid Sentner-d’Ultremon, voda Odeljenja za stare majstore pariskoga Kristija.

Ulje na platnu prikazuje trinaestogodisnjeg Mocarta kako svira cembalo odjeven u crveni kaputic s bijelom perikom na glavi, a pred njim je partitura.

U vrijeme kada je slika nastala, Mocart je putovao Italijom da bi tamo mogao da nastavi svoje umjetnicko obrazovanje, a usput je odrzavao koncerte po cijeloj zemlji. Portret je narucio venecijanski bogatas Pijetro Ludijati nekoliko dana posto je Mocart 1770. u Veroni odrzao koncert na orguljama. Venecijanac je bio impresioniran talentom mladog Mocarta koji je Italijom putovao u pratnji oca.

Mocart je roden 1756. u Salcburgu, a umro je 1791. sa samo 35 godina.

BOGDANOVIC U SLOVENIJI

Ministar kulture Aleksandar Bogdanovic, ucestvujuci na Kreativnom forumu u Ljubljani, naglasio je tendenciju Vlade Crne Gore ka uspostavljanju crnogorskog kulturnog proizvoda, koji ce imati svoju prepoznatljivost, ne samo na nacionalnom, vec i na regionalnom trzistu.

U okviru danasnje sesije Foruma, ministar je nastupio na panelu lidera pod nazivom ,,Podsticanje kreativne ekonomije”.

“Tokom panela, na kome su se video porukama obratili generalni sekretar OECD Angel Guria i evropska komesarka Maria Gabriel, ministar Bogdanovic naglasio je tendenciju Vlade Crne Gore ka uspostavljanju crnogorskog kulturnog proizvoda, koji ce imati svoju prepoznatljivost, ne samo na nacionalnom, vec i na regionalnom trzistu”, navodi se u saopstenju MKU.

U tom kontekstu, on je posebno govorio o programu ,,Kreativna Crna Gora”, ali i o mjerama na uspostavljanju kreativnih habova, o kojima je bilo vise rijeci i u okviru ostalih segmenata ljubljanskog Foruma.

“U pravcu uspostavljanja crnogorskog kulturnog proizvoda, usmjerili smo dio javne kulturne politike ka uspostavljanju nacionalnog programa ,,Kreativna Crna Gora”, sa ciljem da strateski uspostavimo ambijent za razvoj oblasti kreativnih industrija”, rekao je Bogdanovic.

Prvi rezultati su tu – 11 mladih autora vec je predstavilo svoje proizvode, a u toku je drugi poziv u okviru programa.

” U tu svrhu izdvajamo i sve veca sredstva, koja mladim autorima sluze za prostor, opremu, promociju, ali i razvijanje prototipa. Zahvaljujuci tome, brojni proizvodi nastali u okviru ,,Kreativne Crne Gore” vec su nasli put i do crnogorskog i do regionalnog trzista”, kazao je Bogdanovic.

Paralelno sa tim, rministarstvo radi i na uspostavljanju regionalnih kreativnih habova u svim djelovima Crne Gore, koji nece biti samo radni prostor za nase umjetnike, vec i lokacije za rezidencijalne programe.

“Dva takva sadrzaja nalazice se na primorju, po jedan u glavnom gradu i na sjeveru, i svaki od njih imace posebnu programsku strukturu” – naglasio je ministar Bogdanovic, dodajuci kako je program ,,Kreativna Crna Gora” vec dobio i brojna medunarodna priznanja, medu kojima nedavno i dvije ,,Big SEE” nagrade u Ljubljani.

Tokom boravka u slovenackoj prijestonici, ministar Bogdanovic sastao se i sa ministrom kulture u Vladi Republike Slovenije Zoranom Poznicem. Tom prilikom, vise rijeci bilo je o bilateralnoj saradnji, za koju su danasnji sagovornici ocijenili kako je tekuce godine posebno intenzivirana.

Kao dobar primjer saradnje, sagovornici su akcentovali dosadasnju saradnju u okviru Traduki mreze i Foruma slovenskih kultura.

“Ministri Bogdanovic i Poznic ocijenili su kako je nedavna smotra ,,Dani Crne Gore u Sloveniji” bila uspjesna, tim prije jer je slovenacka publika bila u prilici da se upozna sa dometima crnogorske nezavisne teatarske scene, ali i da isprati nastup crnogorskih muzicara”, navodi se u saopstenju.

Taj program, kako su ocijenili danasnji sagovornici, treba da bude podsticaj da u buducnosti dvije drzave zajednicki rade na realizaciji slicnih segmenata – a pritom je ministar Bogdanovic predlozio da u doglednom periodu i Crna Gora ugosti predstavnike slovenacke umjetnicke scene.

BOGDANOVIC U BEOGRADU

Cilj ovogodisnjeg Balkanskog arhitektonskog bijenala “Decoding Balkan” je pronalazenje odgovora kako naci mjeru i ideal u spoju tradicije i inovacije, kazao je ministar kulture Aleksandar Bogdanovic, koje je i otvorio smotru u Beogradu.

“Ovog puta, cilj je jasan, pronicanje do odgovora koji bi vodili ka novom trendu, ka prevazilazenju izazova koji je danas zajednicki imenitelj mnogim regijama u okviru Balkanskog poluostrva – kako naci mjeru i ideal u spoju tradicije i inovacije i kako dostici punu kompatibilnost izmedu naseg impresivnog kulturnog i arhitektonskog nasljeda i tendencija ovovremene, moderne arhitekture”, kazao je Bogdanovic, saopsteno je iz Ministarstva kulture

On je istakao kako je siguran da ta pitanja ni za koga nijesu novost.

“Uostalom, svi smo vec dugo posveceni traganju za odgovorima na njih u okviru nasih sredina. Medutim, jednako sam uvjeren da je upravo ova smotra idealna da te teme otvorimo zajedno”, naglasio je Bogdanovic.

Ovogodisnje Bijenale trajace tri dana, a priznanje za inicijativu zastite kulturne bastine 20. vijeka pripalo je Ministarstvu kulture u Vladi Crne Gore.

Tokom prvog dana Bijenala, prikazan je dokumentarni film o crnogorskoj arhitekturi ,,Montenegro Decoding Balkan”, nakon cega je direktor Uprave za zastitu kulturnih dobara Bozidar Bozovic govorio na temu ,,Zastita kulturnog nasljeda 20. vijeka”.

Tokom sjutrasnjeg programa u bioskopu ,,Balkan”, bice uprilicena diskusija na temu ,,Crna Gora – internacionalizacija i vizibilnost”, nakon cega ce biti prikazan i projekat crnogorskog paviljona za EXPO Dubai 2020, koji ce predstaviti voda autorskog tima Matija Vukovic.

Nakon toga, na Bijenalu ce biti rijeci i o skijalistima Crne Gore, njihovoj infrastrukturi i arhitekturi. Prezentaciju tog segmenta uprilicice dr Sonja Radovic Jelovac.

U okviru segmenta ,,Crna Gora – institucionalno strukovna kolaboracija”, glavni arhitekta Podgorice Filip Aleksic predstavice projekat ,,Mikro 020″, a arhitekte Ema Alihodzic Jasarovic i Marko Stjepcevic prezentirace koncept ,,Kolektor”.

U zavrsnom dijelu drugog dana, o aktuelnim projektima u Beogradu govorice gradski urbanista tog grada Marko Stojcic, dok ce Aleksandar Zeljic govoriti na temu “Arena investicija u arhitekturi”.

Bijenale ce biti okoncano u subotu, i to strucnom panel diskusijom ,,Nova konkorda”.

ACIN ZA TVCG

Dobitnik Njegoseve nagrade knjizevnik Jovica Acin u ekskluzivnom intervjuu za Televiziju Crne Gore kaze da je cast primiti nagradu sa imenom pjesnika cijim bi se duhom mogao diciti cijeli svijet.

Acinu je sinoc na Cetinju nagradu urucio predsjednik Milo Dukanovic za roman “Srodnici”, fascinantnoj prici o traganju za korijenima proijeklom i svjetloscu.

Intervjuu sa nagradenim knjizevnikom mozete pogledati veceras u 20:30, na prvom programu.

U HRVATSKOJ

Filmski producent Branko Lustig, dobitnik “Oskara” za filmove “Sindlerova lista” i “Gladijator”, umro je jutros u Zagrebu u 88. godini. Lustig je 2016 bio gost u emisiji “Profil” TVCG u kojoj je govorio o Holokaustu, umjetnosti, prastanju.

Lustig je roden 1932. u Osijeku.

Zbog jevrejskog porekla je tokom Drugog svjetskog rata bio zatocenik koncentracionih logora Ausvic i Bergen-Belzen. Vecina clanova njegove porodice su nestali u koncentracionim logorima sirom Evrope.

Njegovo iskustvo iz logora je ugradeno u “Sindlerovu listu” Stivena Spilberga, kom je pomogao da uvjerljivo prikaze mucne scene iz koncentracionih logora.

Lustig je 1955. diplomirao glumu na Akademiji dramskih umjetnosti u Zagrebu i iste godine je poceo profesionalnu karijeru u Jadran filmu.

Saradivao je na filmovima “Violinista na krovu”, “Sofijin izbor”, “Limeni bubanj”, “Pad crnog jastreba”, “Hanibal”, “Americki gangster” i televizijskim serijama “Vjetrovi rata” i “Rat i sjecanja”. U njegovoj bogatoj biografiji isticu se i “Pad crnog jastreba” (2001), “Dobra godina” (2006).

Prije deset godina Lustig je odlucio da se vrati u Hrvatsku gdje je bio predsjednik Festivala tolerancije – Festivala jevrejskog filma.

Ove je godine proglasen pocasnim gradaninom grada Zagreba za izvanredan doprinos promociji vrijednosti demokratskog drustva, filmske umjetnosti i kulture razumijevanja medu razlicitima, cime je trajno zaduzio Hrvatsku i Grad Zagreb.

“Moj broj je A3317. Dalek je put od Ausvica do ove pozornice. Umiruci su mi ostavili u amanet da – ako prezivim – pricam kako je bilo”, rekao je Lustig kada je, kao najbolji producent, nagraden Oscarom za Sindlerovu listu.

VECERAS

Predstava “Sceri moja” Maje Todorovic, u adaptaciji i reziji Ane Vukotic, bice izvedena veceras na Velikoj sceni u 20 sati.

U predstavi igraju: Vanja Jovicevic, Mirko Vlahovic, Varja Dukic, Dejan Ivanic, Slavko Kalezic, Goran Vujovic, Stevan Radusinovic, Slobodan Marunovic, Danilo Celebic, Zoran Vujovic i Miso Obradovic.

Scenograf predstave je Aleksandar Vukotic, kostimograf Leo Kulas, asistentkinja kostimografa Lina Lekovic, kompozitor Aleksandar Radunovic Popaj, koreografkinja Sonja Vukicevic, Balsa Pocek je saradnik na dramaturgiji, a izvrsna producentkinja predstave je Nela Otasevic.

Iako su junaci drame “Sceri moja” istorijske licnosti, ovo nije istorijska drama. Istorijska grada je samo polazisna tacka za bavljenje aktuelnim temama, a to je prije svega pitanje polozaja zene i odnosa prema zenskom djetetu.

SJUTRA U BUDVI

Nova knjiga iz edicije Narodne biblioteke Budve, “Kostim utopije” autora Gojka Celebica bice promovisan sjutra u 20 sati u Akademiji znanja u Budvi.

Knjiga, koja ce biti predstavljena povodom Dana oslobodenja Budve, bavi se autorima koji su ponikli iz tog grada: Stefanom M. Ljubisom, Simeonom Piscevicem, Marinom Becicem, Dionisijme Mikovicem, Miroslavom Luketicem, saopsteno je iz Narone biblioteke Budve.

“Onaj teski kaput dijaloskog realizma, mocni kostim dijaloga, svojstven drugoj polovici devetnaestog i prvoj dvadesetog vijeka, koji je Stefan Mitrov Ljubisa navukao na svoja pleca, zahvaljujuci politickom iskustvu u parlamentu jedne carevine (tako se zvao taj parlament: Carevinsko vijece u Becu) pokrenuo me je, u dokolici, prvo da napisem studiju o Ljubisi diplomati, a onda, posto sam pregledao svoje ranije primorske i budvanske knjizevne i scenske teme, da krenem u pravcu ovog izbora, kao sto glumac krece u pravcu svog kostima – prirodno i lako sa skrivenim porivom uoblicenja, i, jos skrivenijim, porokom utopije”, zapisao je izmedu ostalog autor Gojko Celebic.