LISA SOTILIS

Lisa Sotilis, svjetski poznata grcko-italijanska slikarka, skulptorka i dizajnerka nakita se zahvaljujuci pricama svoje bliske prijateljice Marije Beatrice od Savoje, unuke italijanske kraljice Jelene Savoje, posjetila nasu zemlju i zaljubila se. Umjetnica nevjerovatne energije, u devetoj deceniji za TVCG otkrila je svoj put do uspjeha koji uskoro zeli podijeliti i sa ljudima u nasoj zemlji.

“Grci su posebnog duha i to dokazuju svakome bez obzira na lose ili dobre trenutke u zivotu”, kazala je Lisa Sotilis.

Strastvena Grkinja, ciji je nakit nobelovac Salvatore Kvasimodo dozivio kao otkrivanje grckog mita, potice iz burzoaske porodice koja je novcem i ljudima podrzavala vjekovnu borbu Grka sa osmanlijama.

“Moj djed koji je nosio ime Napoleona, bio je nacionalni heroj jer je dio nase obale oslobodio u tom visevjekovnom osvajanju. Zvali su ga nepobjedivi jer ga bas niko nije mogao pobjediti”, dodaje Lisa.

Odrasla u krugu porodica koja su cuvale zemlju i ljude a do kojih je bilo tesko doprijeti. Lisa ja kao vrlo mlada usla u krug kraljevskih porodica u kojem je naucila sve o svijetu nedodirljivih.

“Imala sam mnogo srece jer sam zbog svoje otvorenosti mogla da budem najjnesretnija osoba na svijetu, medutim imala sam srecu da budem rodena u mojoj porodici okruzena sjajnim prijateljima”, kazala je Lisa.

Dobitnica vise od 15 nagrada, medu kojima je i zlatna medalja predsjednika Republike Italije, svoju prvu izlozbu imala je sa 18 godina u berlinskom Muzeju. Upoznaje Aleksandra Iolasa koji joj nudi nevjerovatan ugovor sa kojim se predstavila u njegovim galerijama sirom svijeta, rame uz rame sa Endijem Vorholom, Salvadorom Dalijem i drugima.

Skulptorka, slikarka i dizajnerka nakita obozava putovanja, daje sto odsto sebe u svemu, nakon Grcke, Italija joj je drugi dom. Zavrsila je akademiju lijepih umjetnosti u gradu u kojem je upoznala prijatelje za cijeli zivot. U Milanu prvi put cuje o Crnoj Gori i to od Marije Beatrice od Savoje, unuke italijanske kraljice Jelene Savojske.

“U Italiji svi vole kraljicu Jelenu. Marija mi je kao sestra i ima nevjerovatan karakter, na svoju majku Mari Zoze i na svoju baku kraljicu Jelenu od Savoje. To je nevjerovatan karakter”, kaze Lisa.

Lisa Sotilis, odrasla je sa Marijom Beatrice od Savoje. Bliske su, kaze kao sestre. Vjerovala je da ce ovoga puta doci sa njom u Crnu Goru, medutim bolest je u tome sprijecila. Vise nego ikada ranije interesovala se kako je u Crnoj Gori.

“Prenijela sam joj koliko volite svoju zemlju, koliko cesto pricate o princu Nikoli, kako se rado sjecate princeze Jelene a da kada pomenem da sam super drugarica sa njom svi polude”, dodaje lisa.

Lisa Sotilis svjetski poznata grcko-italijanska slikarka, skulptorka i dizajnerka nakita, radila je sa Kartierom izlozbe sirom svijeta, planirala je sa Endijem Vorholom, ruski baletan Rudolf Nurejev bio joj je najbolji prijatelj, potice iz porodice koja je cinila dobra djela. Dobrocinstva se ni ona ne odrice i zato planira osnivanje humanitarnog fonda u Crnoj Gori sto ce biti jos jedan povod za susret, zakljucuje gospoda Sotilis.

Emina Hodzic, TVCG

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 565. umro je romejski (vizantijski) car Justinijan I Veliki koji je po dolasku na prijesto 527. tezio da obnovi Rimsko carstvo sa sjedistem u Carigradu. Pokorio je 534. Vandale u sjevernoj Africi, 555. Ostrogote u Italiji i osvojio dio Spanije. Po njegovom nalogu pripremljen je zbornik “Corpus juris civilis” u kojem je kodifikovano rimsko pravo. Sagradio je baziliku Sveta Sofija u Carigradu (532-37) koja je 1453. pretvorena u dzamiju (Aja Sofija), a od 1934. je muzej.

1840 – Roden je francuski slikar Klod Mone, jedan od osnivaca impresionizma. Prema njegovoj slici “Impresija, izlazak sunca”, izlozenoj 1874. u Parizu, naziv je dobio cio slikarski pravac, koji ce imati veliki uticaj na razvoj likovnog stvaralastva. Najcesce je slikao pariske motive, ali i okolinu, s posebnim zanimanjem za svjetlosne efekte na vodi. Francuske gotske katedrale cine poseban ciklus u njegovom djelu.

1880 – Ulcinj je nakon pritiska velikih sila, u prvom redu Engleske, na Portu koja je odugovlacila s izvrsavanjem obaveza iz Berlinskog ugovora, na miran nacin predat Crnoj Gori.

1889 – Roden je indijski drzavnik Dzavaharlal Nehru, prvi premijer Indije nakon sticanja nezavisnosti (1947-64), jedan od osnivaca i istaknuti lider Pokreta nesvrstanih zemalja.

1891 – Roden je kanadski fiziolog Frederik Grant Banting, koji je s Carlsom Bestom 1921. izolovao insulin. Godine 1923. dobio je Nobelovu nagradu za medicinu s Dzonom Meklaudom, profesorom koji je nadgledao njihov rad. Smatrajuci da je Best neuporedivo zasluzniji od Meklauda, svoju nagradu je podijelio s njim.

1900 – Na Cetinju je potpisan ugovor o zastiti prava svojine knjizevnih i artistickih djela izmedu Crne Gore i Italije.Tim ugovorom obje vlade su se obavezale da ce stati na put nezakonitoj reprodukciji literarnih i umjetnickih djela, koja su publikovana na zemljistu druge drzave, sa zadrzavanjem prava autora, sto se odnosilo na predstave, muzicka i dramska djela.

1905 – Odrzani su izbori za Ustavotvornu skupstinu Knjazevine Crne Gore. Glasanje je bilo javno. Po izbornom zakonu, kandidat za poslanika mogao je biti svaki Crnogorac s navrsenom 21 godinom zivota, bez obzira na imovno stanje i visinu poreza. Izborna jedinica bila je kapetanija, koja je davala po jednog od 56 poslanika biranih po tom osnovu, dok je 14 poslanika u parlament ulazilo po polozaju.

1946 – U Argentini je, u koju se iz Spanije doselio 1939, umro Manuel de Falja, jedan od najznacajnijih spanskih kompozitora i pijanista 20. vijeka, koji je u svoje djelo uspjesno ukomponovao andaluzijsku i kastiljansku narodnu muziku. Poznata djela: opera “Kratak zivot”, kompozicije “Noci u spanskim vrtovima”, “Sedam spanskih narodnih pjesama” i baleti “Ljubav carobnica” i “Trorogi sesir”.

1984 – U Los Andelesu je uhapsen hrvatski ratni zlocinac Andrija Artukovic, ministar unutrasnjih poslova Nezavisne Drzave Hrvatske u Drugom svjetskom ratu. U Sjedinjene Americke Drzave pobjegao je 1948, ali su americke vlasti uporno odbijale da ispune jugoslovenski zahtjev za ekstradiciju. Izrucen je 12. februara 1986, a u maju iste godine osuden je na smrt. Umro je u zatvoru 1989.

2008 – Dan prije skupa svjetskih lidera dvadeset najrazvijenijih drzava svijeta u Vasingtonu, koji je zakazan zbog najteze finansijske krize u svijetu u proteklih osamdeset godina, Evropa je zvanicno zapala u recesiju, dok je americka ekonomija pretrpjela dodatne udarce.

2012 – Prvu doktorsku disertaciju iz njemackog jezika na Filozofskom fakultetu u Niksicu odbranila je Neda Donat-Krivokapic. Temom ,,Nastava njemackog jezika u Crnoj Gori 1865-1945.”, prvi put je na Univerzitetu Crne Gore temeljito istrazena nastava njemackog jezika, izvrsena analiza nastavnog procesa, kadra i nastavnih planova i programa u skolama.

2012 – U Spaniji, Italiji i Portugalu doslo je do sukoba policije i demonstranata tokom strajka miliona radnika u najvecem izazovu politici stednje od izbijanja duznicke krize 2009.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1601 – Mjestani sela Krtole na poluostrvu Lustica u Boki Kotorskoj zatrazili su od kotorskog biskupa Baronija da im dozvoli da praznike slave u iste dane s pravoslavnima.

1863 – Roden je belgijski hemicar Leo Bakeland, koji je postupkom kondenzacije formaldehida i fenola pronasao cvrstu plasticnu masu bakelit.

2007 – Visoki predstavnik medunarodne zajednice za Bosnu i Hercegovinu Miroslav Lajcak optuzio je bosanske politicare za zastoj integrativnih procesa u toj zemlji.

2012 – U Rusiji je stupio na snagu novi zakon o izdaji zemlje, koji su opozicionari protumacili kao jos jedno sredstvo predsjednika Vladimira Putina kojim bi mogao da osujeti svoje kriticare. Dok je prethodni zakon opisivao veleizdaju kao spijunazu ili pomoc stranoj drzavi u narusavanju ruske spoljne bezbjednosti, u novi je ukljuceno i dobijanje finansijske pomoci i savjeta od inostranih drzava, kao i davanje informacija medunarodnim ili stranim organizacijama. Primjera radi, zakonom je predvidena kazna od osam godina zatvora zbog neovlascenog posjedovanja drzavne tajne, cak i u slucaju da nikome nije proslijedena.

DUKANOVIC

Najznacajnije drzavno priznanje u oblasti kulture u Crnoj Gori, Njegoseva nagrada, svecano je urucena, na dan Njegosevog rodenja, u Vladinom domu na Cetinju. Laureat je Jovica Acin, knjizevnik iz Beograda, za roman Srodnici, objavljen 2017. Nagradu mu je urucio predsjednik drzave Milo Dukanovic.

“Jedinstvena duhovna atmosfera prijestonog Cetinja nas obavezuje da se osvrnemo na neprolazne stubove crnogorske duhovnosti i drzavnosti. Najgorostasniji medu njima svakako je Vladika Rade, vladar i duhovnik koji je svojim knjizevnim djelom proslavio Crnu Goru i ostavio nam bogatu zaostavstinu koju i danas simbolicno njegujemo – dodjelom Njegoseve nagrade. Literarno djelo koje duze od dva vijeka slovi kao posebna i potvrdena vrijednost ne samo crnogorske, vec juznoslovenske i evropske knjizevnosti i kulture”, kazao je Dukanovic.

Dodaje da je e sasvim prirodno sto je Crna Gora utemeljila i decenijama odrzala knjizevnu nagradu koja nosi njegovo ime, u znak postovanja prema vladaru, pjesniku i filozofu, cija je misija bila da Crnogorce priblizi prosvijecenim narodima.

“Kao sto stvaralastvo Petra II Petrovica posjeduje univerzalni pecat i nadilazi nase granice, i ovo se priznanje dodjeljuje piscima sa nekada jugoslovenskih, a sada regionalnih prostora. Tako i Crnogorci s ponosom bastine veliko i umno djelo Njegosevo, koje je ujedno duhovno nasljede svih mislecih ljudi, posebno na prostorima koje je i sam zblizavao. Njegosevo djelo, ta luca besmrtna, ima istinski zavicaj u predjelima slobode i duha.

,,Nasa zemlja, mati milionah”, kaze Pustinjak Cetinjski: pjevajuci o covjekovom usudu u svom i predasnjem vremenu, ali i sa rijetkim prorocanskim darom. Sva crnogorska vremena stapaju se u zlatni vijenac njegovih stihova. Oni su i podsjetnik i putokaz naseg opstajanja”, naglasava Dukanovic.

Predsjednik podsjeca da Njegoseva nagrada datira od 1963. godine i da je njen prvi dobitnik bio crnogorski pripovjedac i romansijer Mihailo Lalic, autor djela neposredne sinteze etickog i estetskog. Laliceva baklja ostvarenog knjizevnog talenta, poput mnogih drugih ovdasnjih kulturnih pregalaca, plemenita je i bolna, ispisana u istovremenom pulsu antifasizma i vrhunske literature.

“Ovaj cin, kao i nasa ukupna nastojanja da unapredujemo kulturni ambijent, pokazuju da savremeno crnogorsko drustvo tezi visokim umjetnickim dometima. Svijest o vaznosti ocuvanja i afirmacije kulturne i drzavne prepoznatljivosti, podrazumijeva nasu otvorenost prema drugim kulturama i razlicitim umjetnickim izrazima. Sve to je u dosluhu sa Njegosevim tvorackim darom, njegovim teznjama da snagom pera ukaze na dramu i slobodarstvo svog naroda, kao i da afirmise neprevazidenu moc rijeci. Traje Njegosev genij, traje njegov knjizevni zavjet Crnoj Gori”, napominje predsjednik Dukanovic.

Kako dodaje, ne traje samo nasim stalnim povratkom njegovom djelu i neprestanim tumacenjima i ponovljenim izdanjima, vec i djelima svih onih stvaralaca koji su se srodili sa umjetnickim simbolima tvorca Gorskog vijenca.

“Njegosevo djelo u kontinuitetu inspirise i podstice, opominje, poducava i cini pjesnika nasim sagovornikom i nasim savremenikom. Treba sacuvati dostojanstvo Njegoseve nagrade kako bi vrednovala ona intelektualna stremljenja koja su u funkciji kreativnog promisljanja svijeta i stvaranja estetskih znakova cija je imaginacija – vanvremena. Priznanje koje nosi Njegosevo ime treba da ostane prestizno u razdoblju koje donosi nova iskusenja i za knjigu i za svijet”, jasan je Dukanovic.

Predsjednik kaze da knjizevnost kao beskonacno traganje razumijeva i srpski knjizevnik Jovica Acin, ovogodisnji dobitnik Njegoseve nagrade za roman ,,Srodnici”.

“Njegova bliskost s junacima, saosjecajnost i humanisticka nota u brojnim knjigama je traganje za smislom zivota. Upravo kao sto je i djelo pisano u stvaralackoj osami – u bliskoj korespodenciji sa samotnickom pozicijom koju je odabrao nas Njegos: ,,Duznost mi je tihost, duznost mi je mudrost.” Nesvakidasnja posvecenost pisanoj rijeci kojoj je decenijama predan Jovica Acin, kao pripovjedac, esejista, romanopisac, prevodilac i urednik, ovjencana je ovim priznanjem. Cestitam knjizevniku Jovici Acinu na Njegosevoj nagradi. Njegovo ce ime biti uklesano na pocasnoj ploci pored toliko znacajnih pisaca – srodnika sa ovih prostora kojima je Crna Gora ukazala cast nagradom sa imenom svog najveceg pjesnika”, zakljucio je Dukanovic.

OMAZ U CANU

Povodom 30 godina od smrti najznacajnijeg jugoslovenskog i evropskog pisca druge polovine 20 vijeka, Danila Kisa, u Crnogorskoj akademiji nauka i umjetnosti uprilicen je omaz. I nakon 30 godina njegova djela se citaju istim zarom. Ovo je veoma znacajan datum kulture sjecanja na velikog pisca juznoslovenske knjizevnosti, poruceno je na predavanju.

Danilo Kis je roden 22. februara 1935. godine, od oca madarskog Jevrejina Eduarda i majke Milice Crnogorke Cetinjanke. On je bio pisac koji ima citaoce u razlicitim generacijama, uvjerenjima i pogledima na svijet.

Njegovo stvaralastvo moze se najbolje opisati kao muzika svera, urezana u mikrocipove, smatra Vladislava Gordic Petkovic i dodaje da je to opus koji u sebi sadrzi nevjerovatnu spregu znacenja, ideja, ali i uticaja.

“Kis jeste pisac metafizicke orjentacije, a moguce ga je i politicki, politizovano tumaciti”, kazao je knjizevnik Radoslav Petkovic.

“Danilo Kis je najvecu odgovornost u knjizevnosti imao pred samim sobom”, tvrdi dramaturg i esejista Bozo Koprivica.

Kis je umro u Prizu. Govorio je da ne boluje od nostalgije. Pisac ciji su junaci bili obicni ljudi i cije je djelo odoljelo provjeri vremena. Pred neminovnoscu smrti, ostaje nam literatura i kultura sjecanja.

Ana Asanin, TVCG

FESTIVAL U BARU

Festival djecijeg stvaralastva i stvaralastva za djecu “Susreti pod Starom maslinom”, pod pokroviteljstvom Opstine Bar, u realizaciji Kulturnog centra Bar, odrzace se 18. i 19. novembra u Baru. Ovogodisnji laureat je Dejan Donovic, pisac, glumac, kompozitor, scenarista i autor igrokaza za djecu.

Na sjednici odrzanoj 8. novembra ziri festivala u sastavu prof. dr Vesna Vukicevic Jankovic, prof. dr Drasko Dosljak i dr Milun Lutovac, kao predsjednik zirija, jednoglasno je donio odluku da ovogodisnji laureat bude Donovic.

Kako se napominje u saopstenju Opstine Bar, ziri je u obrazlozenju istakao Donovica kao autora priznatog i van granica Crne Gore koji svoja djela kreira sa punom svijescu o vrijednosti citalacke publike, te kao stvaraoca koji sa autenticnim i iskrenim emocijama prilazi kreativnom oblikovanju stihova i svojih scenskih nastupa po mjeri djecijeg svijeta.

Na literarni nagradni konkurs namijenjen osnovcima pristiglo je 158 radova, poetskih i proznih. Ziri u sastavu Mila Cordasevic – profesorica knjizevnosti, Radinka Cincur – profesorica knjizevnosti, i Zeljko Milovic – novinar i knjizevnik, jednoglasno je odabrao tri najbolja. Prvu nagradu dobila je Anita Bisevic iz OS “Meksiko” iz Bara. Druga nagrada pripala je Pavlu Delibasicu, uceniku OS “Olga Golovic” iz Niksica, a treca nagrada ide u Smederevo Aleksandri Mitrovic, ucenici sestog razreda OS “Heroj Sveta Mladenovic”. Ziri je u obrazlozenju pohvalio sve skole koje su uzele ucesca na konkursu, a narocito su se istakle osnovne skole “Maksim Gorki” iz Podgorice, “Narodni heroj Savo Ilic” iz Kotora, i “Olga Golovic” iz Niksica.

Kako dodaju u saopstenju Opstine Bar, daleko brojniji bio je odziv osnovaca na likovni konkurs Festivala, za koji je takode vazila tema “Kalendar vjecnosti Stare masline”.

Od pristiglih 807 radova, ziri je odabrao 50 koji ce biti predstavljeni u sklopu tradicionalne izlozbe Festivala, i od njih nagradio najuspjesnije. Predsjednica zirija Maja Cakalovic – akademska vajarka, Muharem Muratovic – akademski slikar, i dr Milun Lutovac – rukovodilac galerije “Velimir A. Lekovic”, bili su jednoglasni da se prva nagrada dodijeli Nemanji Corovic, uceniku OS “Orijenski bataljon” iz Bijele, druga Luki Dujovic iz OS “Kekec” iz Sutomora, a treca mladanoj Mili Bozovic, ucenici drugog razreda OS “Druga osnovna skola” iz Budve.

“Po 33. put najstarije drvo u ovom dijelu Evrope ujedinice mlade i afirmisane umjetnike koji su se kroz svoje literarne i likovne radove ove godine izrazili na temu ‘Kalendar vjecnosti Stare masline’. Od svog osnivanja 1987. godine, kada je manifestacija pod nazivom ‘Jugoslovenski susreti pisaca za djecu’ prvi put odrzana, oko nje su se okupljala najveca imena regionalnog pjesnistva za djecu. Godine 1989. proglasen je prvi laureat kada je ustanovljen i danasnji naziv festivala”, napominju u saopstenju.

NAGRADA SVIM UCESNICIMA

Crnogorski likovni salon – 13. novembar, otvoren je sinoc u Crnogorskoj galeriji umjetnosti Miodrag Dado Duric na Cetinju.

Ovogodisnja nagrada dodijeljena je ravnopravno svim ucesnicima ciji su radovi predstavljeni: Dante Buu, Srda Dragovic, Lenka Dorojevic i Matej Stupica, Adrijana Gvozdenovic, KANA / Ko ako ne arhitekt, Irena Lagator Pejovic, Danilo Prnjat i Mirko Radonjic.

Predsjednica Zirija Anastazija Miranovic je kazala da oni, angazovanim, lucidno promisljenim radovima, artikulisu savremeni drustveni kontekst i poziciju umjetnosti i umjetnika unutar sistema odlucivanja, drustveno-politickog i prirodnog ambijenta, ukljucujuci kao kohezionu determinantu svojih umjetnickih realizacija zajednistvo.

“U tom kontekstu i Ziri se odlucio da dodijeli jednu ravnopravnu nagradu svim ucesnicima, s obzirom na to da se ni jedan rad kvalitativno nije izdvojio u odnosu na druge”, naglasila je Miranovic.

Selektorka Salona Natalija Vujosevic pojasnila je da su na izlozbi predstavljeni umjetnici i umjetnicki kolektivi koji se u praksi bave problemima i krizom drustva.

“Cilj ove izlozbe je i da ukaze i podsjeti na umjetnost ciji fokus nije zabava, trziste ili turizam, vec kultura kao korektivna i razvojna uloga drustva. Time ovi umjetnici daju doprinos upravo onoj borbi koja se nikada ne moze i ne smije zavrsiti, a to je borba za solidarno i slobodno drustvo”, kazala je Vujosevic.

U katalogu koji prati izlozbu, u “Malim salonskim razgovorima” ili “Niko nas nista nije pitao”, mogu se procitati razgovori izmedu selektorke i autora kroz koje se saznaje nesto vise o statusu umjetnika i umjetnosti u nasem drustvu, otkrivaju se razlicita misljenja i stavovi autora o aktuelnim pitanjima koja tretiraju obrazovanje, kulturu i umjetnost, dok selektovani radovi kriticki vizuelizuju sadrzaje iz neposrednog okruzenja autora, komuniciraju sa publikom kroz podsjecanje na probleme koji su zajednicki i pozivaju na drustvenu odgovornost.

Organizatori salona su Prijestonica Cetinje i Narodni muzej Crne Gore, a njegovu realizaciju podrzalo je Ministarstvo kulture Crne Gore.

Crnogorski likovni salon – 13. novembar, organizuje se od 1965. godine, kao manifestacija koja je njegovala tradiciju likovne umjetnosti i prezentovala dostignuca, najprije cetinjskih umjetnika, a kasnije i umjetnika sa prostora bivse Jugoslavije.

U BERANAMA U PETAK

U Narodnoj biblioteci “Dr Radovan Lalic”, u petak, 15. novembra, sa pocetkom u 19 casova, bice odrzane “XIII Polimske knjizevne staze”, a ovogodisnja manifestacija posvecena je knjizevniku Miodragu Bulatovicu.

U programu tradicionalne kulturne manifestacije ove godine ucestvuju knjizevnici Novica Duric, Budimir Dubak, Labud Dragic, Velimir Ralevic i Damjan Culafic, urednik casopisa “Tokovi”.

Kako se istice u saopstenju Centra za kulturu, Bulatovic je jedan od najvecih posleratnih pisaca. Roden je 1930. godine u Bijelom Polju. U Beogradu je studirao psihologiju i knjizevnost. Najvaznija djela su mu: “Crveni petao leti prema nebu”, “Davoli dolaze”, “Heroj na magarcu”, “Rat je bio bolji”. Za roman “Ljudi sa cetiri prsta” dobio je NIN – ovu nagradu za knjizevnost 1975. godine. Umro je u Igalu 1991. godine.

Organizator manifestacije “Polimske knjizevne staze” je JU Centar za kulturu, pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i Opstine Berane.

U KOTORSKOJ GALERJI

Izlozba fotografija “ZemljoStres”, bice otvorena u petak, 15. novembra, u 12 sati u galeriji Kulturnog centra “Nikola Durkovic”, a u okviru programa obiljezavanja Dana opstine Kotor, i u cilju obiljezavanja cetrdeset godina od upisivanja Kotora na listu UNESKO-a.

Na izlozbi ce biti fotografije sugradanina Andrije Saulacica, nastalim neposredno nakon zemljotresa, fotografijama koje su ustupili OJU Muzeji Kotor/Galerija solidarnosti, a ciji je autor Zeljko Jovic, ispovjesti prezivjelih zabiljezenih u Radio drami u produkciji Radio Beograda “Mislio sam da se ruse brda”, na osnovu koje je reziser Petar Pejakovic 2009. godine rezirao predstavu “Muzej zemljotresa”, kao i projekcija dokumentarnog filma Aleksandra Sase Dendera.

“Ovim programom odace se priznanje nasem gradu, koji se snagom ljudske ljubavi izdigao iznad posljedica prirodne katastrofe. Zelja je i da se u mladima djelimicno izazovu utisci koje su osjetili svjedoci zemljotresa”, napominju u Kulturnom centru.

Izlozbu ce otvoriti ucenice kotorske Gimnazije Milica Kascelan i Dorda Colo.

Kako se dodaje u saopstenju Kulturnog centra, katastrofalni zemljotres koji je u nedjelju, 15. aprila 1979. godine u 7 sati 19 minuta i 50 sekundi pogodio Kotor i cijelo crnogorsko primorje, ostavio je neizbrisivi trag u sjecanju ljudi koji su ga prezivjeli. Cetrdeset godina nakon zemljotresa, o njemu se i dalje govori sa nevjericom i strahom da se takva katastrofa ne ponovi. Generacije koje nijesu bile rodene, nijesu svjesne traume koju je zemljotres 1979. godine ostavio u naslijede njegovim svjedocima.
Tragovi zemljotresa prisutni su svuda oko nas, kako u sjecanjima ljudi koji su ga prezivjeli, tako i u rusevinama koje se ni nakon cetrdeset godina nijesu uspjele oporaviti od destruktivne sile prirode.

Izbor i priprema: C. Durdic

Na danasnji dan 1813. na Njegusima je, po starom kalendaru 1, a po novom 13. novembra, roden Petar II Petrovic Njegos, crnogorski vladika, pjesnik, filozof i drzavnik. Kao drzavnik postavio je temelje moderne crnogorske drzave, ustanovio izvrsnu vlast i Senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva stamparija na Cetinju 1834. i podignuta prva skola. Petar II Petrovic Njegos, jedna od najznacajnijih licnosti u istoriji crnogorske knjizevnosti i kulture, umro je po starom kalendaru 19. a po novom 31. oktobra 1851. Cetiri godine poslije smrti, po zelji izrazenoj za zivota, Njegosevi zemni ostaci pohranjeni su u kapelicu na Lovcenu, a 1974. preneseni u novopodignuti Mauzolej. Poznata djela: “Gorski vijenac”, “Luca mikrokozma”, “Lazni car Scepan Mali”.

Ostali datumi: 1782. roden je Esajas Tegner, jedan od najvecih svedskih pjesnika, autor cuvene “Sage o Fritjofu”.

1868 – Umro je italijanski kompozitor Doakino Antonio Rosini, autor 39 opera od kojih su nacuvenije “Seviljski berberin”, “Viljem Tel” i “Otelo”, a iz oblasti crkvene muzike “Stabat Mater”. Rosini je oplemenio i obogatio tradicionalnu italijansku komicnu operu i umnogome uticao na kasnije kompozitore, medu kojima i na Belinija i Verdija. Pored opera pisao je kantate, duhovnu i kamernu muziku.

1880 – Ambasadori evropskih drzava predali su Porti ultimatum da se Ulcinj s cijelom okolinom do rijeke Bojane mirno i bez otpora mora predati Crnoj Gori. Poslije duzih diplomatskih akcija, da bi se ispunile odredbe Berlinskog kongresa prema Crnoj Gori, velike sile su odlucile da se teritorije Grude, Hota i dijela Kastrata koje su pripale Crnoj Gori kompenziraju za Ulcinj, cemu se protivilo stanovnistvo pomenutih teritorija.

1912 – Roden je francuski pisac rumunskog porijekla Ezen Jonesko, koji se kao zacetnik teatra apsurda svojom antidramom suprotstavio klasicnom pozoristu odbacivsi svaku akciju, uzrocnu povezanost i tradicionalne seme klasicnih dramskih djela. Pored drama, koje su prozete humorom i satirom, i na granici tragedije i komedije, pisao je eseje o pozoristu, price i filmske scenarije. Poznata djela:”Celava pjevacica”, “Lekcija”, “Stolice”, “Nosorog”, “Magbet”.

1974 – Umro je italijanski filmski reziser i glumac Vitorio de Sika, jedan od tvoraca neorealizma. U svojim filmovima, u izvjesnu dozu humora i saosjecanja s radnickom klasom, prikazivao je gotovo dokumentaristicki stvarnost poslijeratne Italije. Prvi je poceo da angazuje glumce amatere. Dobitnik je cetiri Oskara za najbolji strani film.Poznati filmovi: “Kradljivci bicikla”, “Stanica Termini”, “Cocara”.

1981 – Na Cetinju je otvoren Kulturoloski fakultet s odsjecima za konzervaciju i restauraciju. U prvu godinu upisano je 46 studenata. Fakultet je do kraja 1985. radio u zgradi Centralne narodne biblioteke <>, kada je preseljen u restauriranu i adaptiranu zgradu bivseg Ruskog poslanstva.

2004 – U Podgorici je, u 65. godini umro novinar Bosko Dukic, dopisnik “Glasa Amerike ” iz Crne Gore. Bio je sekretar Centralnog komiteta SK Crne Gore do 1989, a potom dopisnik “Pobjede” i “Slobodne Dalmacije”, saradnik “Liberala” , “Monitora” i “Crnogorskog knjizevnog lista”.

2007 – U Skupstini Crne Gore jednoglasno je ratifikovan Sporazum o stabilizaciji i pridruzivanju Evropskoj uniji. Sporazum o stabilizaciji i pridruzivanju prvi je sveobuhvatni ugovorni odnos izmedu EU i Crne Gore koji regulise sve oblike privrednih djelatnosti i postavlja institucionalni osnov za jacanje politickog dijaloga i usaglasavanje crnogorskog s evropskim zakonodavstvom. Parlament je takode usvojio i Sporazum o olaksanom postupku izdavanja viza, kao i Sporazum o readmisiji.

2007 – U Visem sudu u Podgorici pocela su saslusanja osumnjicenih za ratni zlocin protiv civilnog stanovnistva u logoru Morinj od 3. oktobra 1991. do 2. jula 1992. Zahtjevom tuzilastva za otvaranje istrage obuhvaceno je sest pripadnika rezervnog sastava JNA, koji su osumnjiceni da su “postupali suprotno pravilima medunarodnog prava prema civilima i ratnim zarobljenicima s dubrovackog ratista”.

2008 – Crnogorska Vlada usvojila je predlog zakona o zbirkama podataka u oblasti zdravstva, cija je svrha dobijanje valjanih informacija o zdravstvenoj zastitit, obimu i kvalitetu zdravstvene sluzbe i zdravstvenom stanju stanovnistva u Crnoj Gori.

2009 – Knjizevniku Mirku Kovacu urucena je u Vladinom domu na Cetinju prva Njegoseva nagrada u nezavisnoj Crnoj Gori za knjigu pripovjedaka “Ruze za Nives Koen”, u izdanju hrvatske izdavacke kuce “Fraktura” (2005). U svojoj besjedi, Kovac je izrazio zadovoljstvo sto je prvi dobitnik tog prestiznog knjizevnog priznanja u samostalnoj Crnoj Gori. Nakon dvanaestogodisnje pauze, Njegoseva nagrada je obnovljena kao medunarodno priznanje i podrazumijeva vrednovanje knjizevnih djela iz nacionalnih kultura juznoslovenskih drzava.

2010 – U 76. godini umro je poljski kompozitor Henrik Gorecki, cija je Treca simfonija, poznata kao simfonija Tuznih pjesama, nastala 1976. (inspirisana nacistickim logorima u vrijeme Drugog svjetskog rata), svojevremeno postala najprodavanije izdanje nekog savremenog kompozitora.

2010 – Americka filmska akademija dodijelila je pocasne Oskare americkom filmskom reditelju i producentu Frensisu Fordu Kopoli, glumcu Ilaju Volaku, filmskom istoricaru i autoru Kevinu Braunlou i francusko-svajcarskom reditelju Zan-Lik Godaru.

2012 – U Podgorici je otvorena kancelarija Evropske jevrejske unije (EJU) za Crnu Goru i Jugoistocnu Evropu. Kancelariju je otvorio izvrsni direktor Evropske jevrejske unije Tomer Orni , a svecansti su prisustvovali predsjednica kancelarije Vesna Klajn, portparol Oleg Rabinovic, predsjednik jevrejske zajednice u Crnoj Gori Jasa Alfandari i savjetnik predsjednika Vlade Crne Gore Srdan Spaic. “Kancelarija u Crnoj Gori bice uporiste Evropske jevrejeske unije za cijelu jugoistocnu regiju, kazao je Orni, ocijenivsi da je Crna Gora pogodna drzava za otvaranje takve kancelarije jer je to, kao je naglasio, zemlja u kojoj vlada tolerancija i u kojoj nema rasne, niti nacionalne mrznje. Cilj je takode, kazao je Orni, da se promovise jevrejska zajednica i da se sve jevrejske zajednice ujedine u jednu, ali i da se pomogne Crnoj Gori u evropskim integracijama. Jevrejska zajednica u Crnoj Gori ima 107 clanova-Jevreja, a ukupno ih u Crnoj Gori ima preko trista.

2012 – U Podgorici je, u 50. godini, umro crnogorski slikar Pavle Rodoicic. Slikarstvo je studirao na Pedagoskoj akademiji u Niksicu i godinu dana proveo na studijskom programu u Londonu. Imao je desetak samostalnih izlozbi, a ucestvovao je i na pedesetak grupnih. Najcesce je radio portrete sa zenskim likovima, koje je sam svrstavao u “psiholosko izmastane – oniricke”.

Na danasnji dan dogodilo se i sljedece:

1871 – Roden je Vladislav Ribnikar, osnivac lista “Politika” (1904), njen prvi direktor i glavni urednik. Jedan je od osnivaca TANJUG-a i prvi direktor te agencije (1943).

1980 – Americki svemirski brod “Vojadzer I” poslao je prve snimke Saturna napravljene iz blizine.

1985 – U erupciji vulkana Nevado del Ruis u centralnoj Kolumbiji razoren je grad Armero. Poginulo je oko 25.000 ljudi.

1991 – Pocelo je cetvorosatno emitovanje programa lokalne radio-stanice Radio Cetinja. Glavna i odgovorna urednica bila je Marina Radulovic.

1994 – Svedani su na referendumu s 52,2 odsto glasova odlucili da se njihova zemlja prikljuci Evropskoj uniji.

U SRIJEDU

Info dan programa Kreativna Crna Gora, na kom ce biti predstavljeni uslovi ucesca na konkursu, bice odrzan u srijedu 13. novembra 2019. godine u galeriji ,,Klub”, Centar savremene umjetnosti, u 14 sati.

Na dogadaju ce biti rijeci o konkursu iz oblasti kreativnih industrija i naucnih istrazivanja u skladu sa Akcionim planom Programa “Kreativna Crna Gora: Identitet, imidz, promocija” u 2019. godini.

“Na info danu ce biti predstavljeni uslovi ucesca na konkursu u skladu sa sljedecim temama: raznolikost kulturnog izraza, uspostavljanje kulturnog proizvoda iz oblasti modnog dizajna i dizajna tekstila, uspostavljanje ICT proizvoda kao i nacin na koji se zainteresovane strane mogu prijaviti”, saopsteno je iz Ministarstva kulture.

Prijave se dostavljaju do 27.novembra 2019. godine u 12 sati, a odluku o izboru programa/projekata za sufinansiranje donijece Ministarstvo kulture, po prijedlogu strucnih komisija, u skladu sa odredbama Zakona o kulturi. Tekst konkursa mozete pronaci ovdje.