ANALIZA WWF-A

Organizacija za zastitu prirode WWF Adria, preporucila je Vladi da raskine sve ugovore o gradnji malih HE ciji koncesionari nijesu obezbijedili novac, te da se u potpunosti zaustavi prenos koncesija na potencijalno nove koncesionare.

Analizu koncesionih ugovora i sprovedenih postupaka za izgradnju malih hidroelektrana, za potrebe WWF-a, svjetske organizacije za zastitu prirode, uradila je Ines Mrdovic, pravna ekspertkinja.

U proteklih 12 godina u Crnoj Gori je koncesionim ugovorima bila odobrena izgradnja preko 70 mHE na rijekama na sjeveru drzave, a do sredine ove godine sagradeno je 13 mHE.

Dodjela koncesija sprovedena je kroz dva osnovna modela – tenderski postupak za elektrane instalisane snage od 1 MW do 10 MW i kroz davanje energetskih dozvola za elektrane instalisane snage do 1 MW, za koje nije sprovodeno javno nadmetanje.

“Koncesione ugovore za izgradnju malih hidroelektrana (mHE) u Crnoj Gori i sprovedene postupke na kojima su dodijeljene ove koncesije, karakterisu brojne nezakonitosti i nepravilnosti, pa Vlada Duska Markovica ima dovoljno prostora da raskine najveci broj zakljucenih ugovora”, istice Milija Cabarkapa iz WWF Adrije.

On kaze da se sprovedenom analizom utvrdilo preko 20 protivpravnosti u zakljucenim ugovorima ili sprovedenim postupcima, sto baca veliku sjenku na ukupnu pravnu valjanost pokrenutih projekata i dogovorenih koncesionih aranzmana.

,,Izostanak kriterijuma za povlastice koje placaju potrosaci, fiktivne odredbe o sredstvima za investicije, nepredvidenost izgradnje mHE u planskim dokumentima i davanje citavih vodotoka u koncesiju, izostanak konsultovanja javnosti o koriscenju voda ili javnih rasprava o godisnjim planovima za davanje koncesija, samo su neke od utvrdenih nezakonitosti i nepravilnosti”, dodaje Cabarkapa.

Cabarkapa istice i da projektima mHE nije dokazan javni interes, koji je osnov za dodjelu koncesija i obavljanje koncesione djelatnosti.

“Analizom je preporuceno da Vlada raskine sve ugovore ciji koncesionari nijesu obezbijedili novac za investicije, bez prava odstete za njih, kao i u slucajevima u kojima ne postoje planski dokumenti koji omogucavaju gradnju mHE, te da se u potpunosti zaustavi prenos koncesija na potencijalno nove koncesionare”, navodi se u Analizi.

Pored ostalog, preporuceno je i da Vlada redefinise zakljucene ugovore na osnovu izdatih energetskih dozvola i znacajno smanji koncesioni rok tih ugovora, te preispita ugovore za sagradene mHE, u svim slucajevima u kojima se ugradenim cijevima uzima voda iz korita rijeka.

Analizu je WWF krajem jula ove godine dostavio Vladi, sa zahtjevom da se njegovom predstavniku omoguci ucesce u radnoj grupi ili odgovarajucem timu, koji bi imao zadatak da revidira kompletnu koncesionu politiku u izgradnji mHE.

“Do danas Ministarstvo ekonomije nije odgovorilo na ovaj zahtjev”, saopsteno je iz WWF Adrija.

NA SJUTRASNJOJ SJEDNICI

Izvrsni direktor Zeljeznickog prevoza Nenad Babic ocekuje da Vlada na sjutrasnjoj sjednici donese odluku o nekom vidu pomoci ovoj kompaniji, koja je pred mogucim stecajem, jer jos uvijek nije uplatila 5,3 miliona eura poreskog duga.

“Od Vlade ocekujem neku pomoc. Ne znam koliko ce iznositi ta pomoc i sigurno nece biti dovoljna za vracanje poreskog duga, ali ocekujem da ce Vlada imati razumijevanje za problem kompanije ZPCG”, kazao je Babic Pobjedi.

On smatra da ce Vlada sjutra najvjerovatnije odluciti za uplatu odredenih novcanih sredstava ovoj zeljeznickoj kompaniji, a ne za otpis duga.

Prema njegovim rijecima, nagovjestaj i signal da ce Vlada pomoci ovom preduzecu dobio je od Ministarstva saobracaja.

“Bilo je price sa Ministarstvom saobracaja da je moguce da nam se pomogne”, rekao je Babic.

On smatra da u bliskoj buducnosti nece biti uveden stecaj u ZPCG, ali ne iskljucuje ni tu opciju.

“Smatram da se stecaj nece desiti sada i u neko skorije vrijeme, ali ne mislim da je on potpuno nemoguc. Ja vjerujem da se sada trazi neko drugo rjesenje za nase preduzece, koje ne podrazumijeva stecaj”, istakao je Babic.

On je naveo da su predstavnici ZPCG i Poreske uprave nedavno obavili razgovore.

“Nema konkretnih pritisaka od PU, ali njeni predstavnici i dalje ocekuju da se ozbiljnije pozabavimo problemom poreskog duga”, kazao je Babic.

PU je ranije upozorila ZPCG da ce ukoliko ovo zeljeznicko preduzece ne plati 5,3 miliona eura poreskog duga, PU blokirati ziro racun ove kompanije. Iz PU je ranije saopsteno da ukoliko ni blokada racuna ZPCG ne da rezultat, inicirace pokretanje stecaja.

Babic je ranije rekao da kompanija poreski dug ne moze izmiriti iz redovnih sopstvenih prihoda. Dug je u prethodne dvije godine porastao za dva miliona eura, a ZPCG nije aplicirao za reprogram shodno Zakonu o reprogramu poreskog potrazivanja. Drzava je vlasnik 90,79 odsto akcija ZPCG -a, dok Eurofond i Trend imaju 2,4 odsto, odnosno 1,5 odsto dionica.

U REGIONU

Najnizu cijenu elektricne energije industrijski potrosaci u regionu prosle godine su placali u Crnoj Gori i iznosila je 5,36 centi po kilovatsatu, dok je najvisa industrijska cijena u regionu, od 7,59 centi, zabiljezena u Sjevernoj Makedoniji, navodi se u Godisnjem izvjestaju Agencije za saradnju energetskih regulatora ACER, pisu Dnevne novine.

Izvjestaj o rezultatima pracenja internih trzista elektricne energije i prirodnog gasa u prosloj godini, odnosi se na clanice Evropske unije, a u odredenom dijelu i za ugovorne strane Energetske zajednice EZ medu kojima je i Crna Gora.

“Trend rasta cijene elektricne energije za domacinstva u ugovornim stranama EZ nastavljen je i u 2018. godini, dok je nakon visegodisnjeg smanjenja, cijena za industriju pocela da se povecava”, istaknuto je u izvjestaju.

Kako se navodi u podacima za 2017. godinu, cijena struje za industrijske potrosace je u vecini ugovornih clanica EZ smanjivana od 2013. do 2017. godine 19 odsto, sa 6,5 centi po kilovatsatu na 5,2 centa. Ipak, prosle godine je uslijedilo uvecanje.

“Najveci rast na nivou godine, od 17 odsto, primijecen je u Sjevernoj Makedoniji, gdje je elektricna energija poskupjela sa 6,46 centi u 2017. godini na 7,59 centi u prosloj”, konstatovano je u izvjestaju.

Sjeverna Makedonija je na taj nacin pretekla Srbiju, lidera iz 2017.

Cijena elektricne energije u ugovornim stranama EZ bila je prosle godine u prosjeku oko 60 odsto prosjecne cijene za iste potrosace u clanicama EU, sto je promjena u odnosu na 2017, kada je iznosila oko 50 odsto.

MINISTARSTVO EKONOMIJE

Sastanak Radne grupe za pripremu i vodenje pregovora o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji (EU) za pregovaracko poglavlje 20 – Preduzetnistvo i industrijska politika, odrzan je danas u Ministarstvu ekonomije.

Sastankom je, kako je saopsteno iz Ministarstva, predsjedavala sefica Radne grupe za pregovaracko poglavlje 20, nacelnica u Direktoratu za industriju i transformaciju, Maja Jokanovic.

“Predstavnici nadleznih ministarstava, drzavnih institucija, privrednih udruzenja, civilnog sektora i sindikata, informisani su o usvajanju Industrijske politike Crne Gore za period od ove do 2023. godine i Akcionog plana za sprovodenje industrijske politike od ove do 2023, za period od ove i naredne godine, uz detaljnu prezentaciju strukture i sadrzaja dokumenata, u cijoj su izradi ucestvovali u svojstvu clanova Radne grupe za pregovaracko poglavlje 20” navodi se u saopstenju.

Radnoj grupi je predocena i komunikacija sa Evropskom komisijom (EK) u procesu uskladivanja i donosenja novog dokumenta Industrijske politike i potreba za daljim usaglasavanjem u skladu sa strateskim dokumentima u oblasti razvoja industrije koje EU planira da usvoji u narednom periodu.

“Na sastanku je diskutovano i o sprovodenju aktivnosti na planu ispunjenja preporuka iz Izvjestaja EK o Crnoj Gori za ovu godinu, u oblasti industrijske i preduzetnicke politike, realizaciji aktivnosti u okviru Programa pristupanja Crne Gore EU ove do naredne godine, kao i o narednim koracima na planu uskladivanja sa EU i vodenju pregovora o pristupanju u okviru Poglavlja 20” zakljucuje se u saopstenju.

“MENTOR AWARD 2019”

Ministarstvo ekonomije i Japanska agencija za medunarodnu saradnju (JICA) organizovali su ceremoniju izbora najboljih mentora Crne Gore, gdjde je za najboljeg mentora u kategoriji zrelih preduzeca izabran Petar Vujovic iz Opstine Tivat, dok je Sasa Jovanovic iz Biznis start up centra Bar dobio priznanje u kategoriji novoosnovanih preduzeca.

Ministarstvo ekonomije i Japanska agencija za medunarodnu saradnju (JICA) organizovali su ceremoniju izbora najboljih mentora Crne Gore , gjde je za najboljeg mentora u kategoriji zrelih preduzeca izabran Petar Vujovic iz Opstine Tivat, dok je Sasa Jovanovic iz Biznis start up centra Bar dobio priznanje u kategoriji novoosnovanih preduzeca.

,,Mentor Award 2019″, organizovan je u okviru druge faze projekta ,,Uspostavljanje i promocija mentoring usluga za mala i srednja preduzeca u zemljama Zapadnog Balkana”.

Ove godine priznanje ,,Mentor Award 2019″ dodjeljivalo se najuspjesnijim mentorima u dvije kategorije.

Mentori, koji dolaze iz lokalnih samouprava i biznis start-up centara u Crnoj Gori, su prije izbora najboljih pojedinacno predstavili svoje korisnike, sa kojima su zajedno prosli mentoring, i tom prilikom iznijeli sve izazove sa kojima su se suocavali u tom procesu.

“Kroz mentoring se zaposlenima i vlasniku preduzeca otvaraju vidici da stvari posmatraju iz drugacije perspektive, razvija se i preduzetnicki duh, a stvara se i nova vrijednost i jaca ekonomija sto vodi vecem standard”, navodi se u saopstenju.

Generalni direktor Direktorata za investicije, razvoj malih i srednjih preduzeca i upravljanje evropskim fondovima u Ministarstvu ekonomije Radosav Babic kazao je da je program mentoringa, koji je u Crnoj Gori iskoristilo 58 preduzeca, jedan je od najznacajnijih vidova nefinansijske podrske, gdje se kroz dugorocni proces u krajnjem unapreduje menadzment i proizvodnja i postize bolji razvoj unutrasnjih performansi.

,,O kvalitetu pruzene mentoring usluge najbolje svjedoce kori

snici. Analiza je pokazala da je preko 90 odsto njih izrazilo veliko zadovoljstvo, uz ocjenu da im je taj proces pomogao da sagledaju postojece stanje u kompaniji, definisu potencijale za rast i kreiraju strategiju za dalji razvoj”, saopstio je Babic.

Babic je podsjetio da su istrazivanja nezavisnih evaluatora pokazala da program mentoringa doprinosi povecanju broja zaposlenih i ukupnih prihoda za sedam odsto odnosno 1,71 odsto.

,,Veoma znacajno je i to sto je istrazivanje pokazalo da bi vise od 90 odsto svih anketiranih tu uslugu koristilo ponovo. Preduzeca u Crnoj Gori su fokusirana na realizaciju svakodnevnih aktivnosti, pa je neophodno promijeniti njihov nacin razmisljanja i podsticati preduzetnicki duh i vjestine”, smatra Babic.

Zamjenik direktora JICA Balkan kancelarije Takashi Hibino saopstio je da je primijetio da u regionu u posljednje vrijeme velike kompanije investiraju velike svote novca u biznis. On je naveo i da u Crnoj Gori vec posluju neke japanske kompanije, a ima i novih.

“Cilj konferencije je podizanje svijesti o mentoring uslugama, predstavljanje primjera iz prakse, inicijativa i konkretnih rjesenja za prevazilazenje problema u preduzecu, tokom jednog ciklusa pruzanja mentoring usluga.”

REKORDNIH 10 MJESECI

Nacionalni avio-prevoznik Montenegro Airlines (MA) prevezao je za deset mjeseci 593,934 hiljade putnika u sve tri kategorije saobracaja, sto je tri odsto vise u odnosu na isti proslogodisnji period, saopsteno je iz kompanije.

,,Rast broja putnika je reciprocan rastu obima saobracaja u odnosu na proslu godinu, koji takode iznosi oko tri odsto, dok je prosjecna popunjenost putnicke kabine veca u odnosu na uporedni period. To znaci da su operativni resursi pazljivo i odgovorno planirani i utroseni”, navodi se u saopstenju.

MA je tokom oktobra prevezao 52,98 hiljada putnika u sve tri kategorije saobracaja, sto je skoro osam odsto vise u odnosu na proslogodisnji oktobar.

“Na taj nacin MA nastavlja sa odlicnim komercijalnim rezultatima, koji su bolji u odnosu na prethodnu godinu i za sada su najbolji u 25-ogodisnjoj istoriji poslovanja”, rekli su iz kompanije.

Izvrsni direktor MA, Zivko Banjevic, naveo je da je veoma zadovoljan postignutim rezultatima, prije svega imajuci u vidu cinjenicu da su ostvareni u uslovima sve jace konkurencije na trzistu.

,,U posljednje vrijeme smo svjedoci bankrotstva nekoliko velikih evropskih avio-kompanija, zbog otezavajucih okolnosti i izazova u komercijalnoj avijaciji koji su doveli do maltene tektonskih poremecaja na evropskom i svjetskom trzistu. MA nije posteden od svega toga, naprotiv, nikada nije bilo teze baviti se ovim poslom, a opet su uz podrsku vlasnika postignuti odlicni rezultati”, smatra Banjevic.

On je rekao da su svi svjedoci toga da veliki broj zemalja u svijetu iz tih razloga pomaze svoje avio-kompanije, pri cemu je interes jedan jedini, ekonomski.

,,Za svo to vrijeme se u Crnoj Gori podrska vlasnika nacionalnoj avio-kompaniji predstavlja mahom u negativnom kontekstu, pa se u javnosti maltene stice pogresan utisak da je MA na drzavnom budzetu, da samo uzima i nista ne doprinosi”, objasnio je Banjevic.

On je saopstio da MA sam prihoduje izmedu 70 i 80 miliona eura godisnje i da je po obrtu u samom vrhu medu drzavnim preduzecima.

,,Vec od toga se 15 do 20 odsto potrosi direktno u Crnoj Gori. Kada se to doda na indirektni doprinos MA crnogorskoj turistickoj i ukupnoj privredi, koji je utvrden istrazivanjem trzista, ispostavlja se da je ukupan doprinos MA na godisnjem nivou veci od 150 miliona eura”, tvrdi Banjevic.

Prema njegovim rijecima, priliv iz te mase u budzet u velikoj mjeri premasuje ostvarenu podrsku.

,,Sto se crnogorske privrede tice, ne radi se samo o prihodu, vec i o tome da veci broj putnika i turista podrazumijeva i veci broj radnih mjesta kao i porast obrta u privrednim granama koje direktno podrzavaju razvoj turizma”, dodao je Banjevic.

On je kazao da rekordni rezultati za deset mjeseci ove godine govore u prilog tome da ce kompanija ostvariti zacrtani plan i do kraja godine prevesti oko 660 hiljada putnika.

,,Time cemo premasiti proslogodisnji rekord od 645 hiljada putnika. Pri tome cemo zadrzati udio u trzistu izmedu cetvrtine i trecine od ukupnog broja putnika na crnogorskim aerodromima, u konkurenciji i od preko 50 avio-kompanija”, zakljucio je Banjevic.

PRIVREDNA KOMORA

Niksicka preduzeca su u prosloj godini prihodovale su ukupno od 900,5 miliona eura, ili 10,2 odsto ukupnog prihoda na nivou drzave, sto je, prema rijecima predsjednika Privredne komore (PKCG) Vlastimira Golubovica, snazan doprinos ekonomskom razvoju Crne Gore.

Golubovic je, tokom posjete Niksicu, cestitao rukovodstvu te Opstine na rezultatima koje lokalna uprava postize u razvoju ambijenta za poslovanje i podizanju ekonomske aktivnosti na njenoj teritoriji.

Prema analizi poslovanja privrednih subjekata koju je PKCG uradila za sve crnogorske opstine, niksicka preduzeca su u prosloj godini iskazala i povecanje od 4,2 odsto u odnosu na prethodnu godinu.

Iz PKCG je saopsteno da rezultati analize poslovanja preduzeca pokazuju da je u prosloj godini finansijske iskaze predalo 1,37 hiljada firmi registrovanih u Niksicu, sto je 7,5 odsto vise nego 2017.

Najveci broj njih registrovan je za poslove trgovine 34,9 odsto, preradivacke industrije 12,6 odsto i gradevinarstva 10,3 odsto. Preduzeca u Opstini Niksic su u prosloj godini zaposljavala ukupno 8,99 hiljada osoba, 1,9 odsto vise nego 2017. godine.

Predsjednik Opstine Veselin Grbovic je uporedio danasnje pokazatelje sa stanjem od prije nekoliko godina kada kompanije nijesu dobro poslovale, ali su uz podrsku Vlade i lokalne samouprave ponovo “stale na noge”.

“U posljednje dvije godine nezaposlenost u Niksicu je sa 22 odsto pala na 12 odsto”, naveo je Grbovic.

On je kazao da je za lokalnu samoupravu izazov ukidanje i smanjenje iznosa pojedinih lokalnih taksi, cime se otezavaju aktivnosti pojedinih gradskih funkcija.

Golubovic je rekao da privrednici traze rasterecenje od brojnih dazbina na svim nivoima, ali da duboko uvazavaju neophodnost odrzivosti lokalnih samouprava.

Delegacija PKCG sastala se, tokom posjete Niksicu, sa predstavnicima Pivare Trebjesa.

Golubovic je cestitao Pivari na odrzivom poslovanju i rastu koji ce zabiljeziti i u ovoj godini. On je dodao da se PKCG zalaze za unapredenje poslovnog ambijenta, narocito kroz uticaj na zakonska rjesenja, medu kojima se posebno izdvaja regulativa koja se odnosi na oblast rada, privredna drustva i javne nabavke.

Delegacija PKCG sastala se predstavnicima Instituta za crnu metalurgiju (ICM) koji su kazali da Institut danas stabilno posluje, razvijajuci saradnju sa domacim i regionalnim kompanijama iz sektora metalurgije.

Golubovic je cestitao na postignutim uspjesima i dodao da je ICM u kratkom roku od preduzeca sa problemima postala stabilna kompanija koja je podigla kvalitet proizvoda i internacionalizuje poslovanje.

Delegacija PKCG se sastala i sa predstavnicima NTC grupe, obisla njihov hotel Onogost, pogon gdje proizvode kraft pivo Mamut i logisticki centar.

Golubovic se sastao i sa predsjednikom Odbora direktora Elektroprivrede (EPCG) Dokom Krivokapicem, koji je kazao da je
vracanje te elektroenergetske kompanije pod upravu drzave bilo od izuzetnog znacaja za njen razvoj i pokretanje njenih disperzivnih investicionih aktivnosti u energiju iz obnovljivih izvora.

Golubovic je kazao da je veliko ohrabrenje sto se planiraju novi objekti i revitalizuju postojeci, sto umnogome doprinosi stabilnosti i razvoju energetskog sistema.

SDP SAOPSTIO

Socijaldemokratska partija (SDP) danas je u skupstinsku proceduru tivatske Opstine podnijela Predlog odluke o raspisivanju referenduma na kojem bi se gradani Tivta izjasnili o buducnosti aerodroma u tom gradu.

“Na taj nacin SDP obnavlja inicijativu o raspisivanju referenduma o pitanju raspolaganja tivatskim aerodromom, koja je pokrenuta prije dvije godina u okviru kampanje pod nazivom Odbranimo Aerodrom Tivat”, kazali su predstzavnici SDP-a.

Oni su dodali da je tom prilikom prikupljeno vise od hiljadu potpisa Tivcana kojima se trazi izjasnjavanje gradana o buducnosti aerodroma i zemljista koje je u vlasnistvu Opstine.

“Aktuelni trenutak i ocigledna rijesenost vlasti da iza leda gradana donosi najkrupnije odluke za grad, koje ukljucuju cak i otimanje imovine svih gradana Tivta, namecu potrebu hitne politicke akcije u cilju zastite interesa grada”, kazali su iz SDP-a.

Oni su podsjetili da prije dvije godine nije bilo sluha vladajuce koalicije na nivou Tivta da se o tom pitanju raspravlja.

“Umjesto da pitamo gradane sta misle o planovima za aerodrom, prevagnuli su partikularni interesi i pristup da ovako krupno pitanje bude predmet raznih unutarkoalicionih kalkulacija, zbog cega je izgubljeno ogromno vrijeme, sve na stetu gradana Tivta i aerodroma kao vitalnog dobra tog grada”, rekli su predstavnici SDP-a.

Oni su kazali da je jasan stav SDP-a kada je u pitanju status aerodroma, kao i da je zahvaljujuci cvrstini stava da se ne dozvoli rasprodaja tog kljucnog drzavnog resursa, on do sada i ostao u drzavnom vlasnistvu.

“Ocekujemo da se ovo pitanje sto prije nade na dnevnom redu Skupstine Opstine Tivat, buduci da za to postoji jasna obaveza utemeljena na velikom broju potpisa gradana, prikupljenih u okviru kampanje Odbranimo Aerodrom Tivat”, rekli su iz SDP-a.

Oni su dodali da od odbornika u tivatskom parlamentu ocekuju da o tom pitanju odlucuju vodeci se interesima grada, a ne svojih partijskih centrala i ko zna cijih finansijskih interesa.